İçeriğe atla

Sveti Paisii Hilendarski

Çoğu Bulgar'a göre Bulgarlar'ın fikir babası
Aziz Paisii Hilendarski

Aziz Sveti Pasii Hilendarski ya da Paìsiy Hilendàrski (Bulgarca: Свети Паисий Хилендарски) (1722–1773) Bulgar papaz ve Bulgar Milliyetçilik Ayaklanmalarının simgesi. Istoriya Slavyanobolgarskaya (bg:История славянобългарска · en) eseriyle tanınmıştır. Peter Bogdan Bakshev'den sonra Bulgar tarihi'nin en önemli kişisidir. Bulgar halkının çoğu Bulgar Milliyetçilik Ayaklanmaları'nın atası olduğunu kabul eder.[1]

Ayrıca Bulgaristan'daki Slav Müslümanları olan Pomakları yazılı tarihte ilk kez kullananlardan biridir.[2][3]

Paisii o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'nun içinde kalan Samokov vilayetinde, Bansko şehrinde doğdu.[4][5] Aynoroz'da hilandar kiliselerinde eğitim gördü, daha sonrasında kilise yönetiminde oy verme yetkisine de sahip olan başrahip olarak atandı. Sıkı çalışmalarıyla eserini 2 yılda bitiren Paisii o yıllarda Alman yerleşim bölgelerinde bilgiler topladı. Istoriya Slavyanobolgaskaya (bg:История славянобългарска · en)(Türkçe: Slav-Bulgarlar'ın Tarihi) eserini 1762 yılında Zograf Kilisesi'nde bitirdi. Kitapta önce tüm Bulgar Tarihi anlatılır, daha sonra da Bulgar halkının ülke kurması için güçlü sebepler verilir.[6]

Kitapta en önemli söz şudur:

"Neden kendine Bulgar demekten utanç duyuyorsun?"

Kitapta Helenleştirme'nin esiri durumuna geçmiş Bulgar halkına uyarılar yapılmaktadır. Ruhban sınıfı kişilerin halkı ezmemesi gerektiğine dair sözler kullanılmaktadır. Kitabın ilk kopyası Stoyko Vladislavov tarafından 1765 yılında basıldı. Yapısal olarak Istoriya Slavyanobolgarskaya 2 bölümden oluşur. Bu bölümler de parçalardan oluşur. Birkaç parça Kiril ve Methodios'un müritleri olan Slav öğretmenler hakkında tarihsel bilgiler verir. Birkaç parça Bulgar aziz ve papazları konu alır. Ve sonunda da kapanış sözleri vardır. Paisii Hilendarski tüm Bulgaristan'ı gezdi ve öğretilerini yaydı. Ölümüne yakın olarak Kutsal Dağ'da ölmesi gerektiğini düşündü ve orada da öldü.

Onurlandırılması

Antarktika'da, Güney Shetland Adaları'ndan biri olan Livingston Adası'nın bir bölgesine ismi verilmiştir.

Bulgaristan'ın 2 levalık banknotunun ve 2015 yılında tedavüle giren 2 levalık madeni paranın ön yüzünde portresi vardır.[7]

Kaynakça

  1. ^ Daskalov, Rumen (2004). The Making of a Nation in the Balkans: Historiography of the Bulgarian Revival. Central European University Press. ss. 7-8. ISBN 963-9241-83-0. 
  2. ^ "Bulgaristan Pomakları". 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Pomak". Pomak adı. Berkee39. 13 Ekim 2022. 6 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2022. 
  4. ^ "История на България", Издателство на Българската академия на науките, т. 5, София 1985, с. 128.
  5. ^ The Encyclopedia of Eastern Orthodox Christianity, John Anthony McGuckin, John Wiley & Sons, 2011, ISBN 1405185392, p.85.
  6. ^ Berend, Tibor Iván (2003). History Derailed: Central and Eastern Europe in the Long Nineteenth Century. University of California Press. ss. 76. ISBN 0-520-23299-2. 
  7. ^ Bulgarian National Bank 29 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Bulgaristan, resmî adıyla Bulgaristan Cumhuriyeti, Balkanlar'da yer alan ülkedir. Batıda Sırbistan ve Kuzey Makedonya, doğuda Karadeniz, kuzeyde Romanya, güneyde Yunanistan güneydoğuda Türkiye ile çevrilidir. 110.994 kilometrekarelik yüz ölçümüyle Avrupa'nın en büyük 16. ülkesidir. Balkan, Rodop ve Rila gibi dağlar yüzey şekillerini belirler. Rila Dağı üzerindeki Musala Zirvesi, Doğu Avrupa ve Balkanlar'ın en yüksek doruk noktasıdır. Kuzeydeki Tuna Ovası ve güneydeki Yukarı Trakya Ovası da Bulgaristan'ın alçak ve verimli bölgeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Pomaklar</span> Müslüman bir Slav halkı

Pomaklar, başta Balkanlar'da Rodop Dağları, Kuzey Bulgaristan ile Aşağı Trakya, Makedonya, Batı Anadolu'da ve dünyanın değişik yerlerinde yaşayan, dilleri Slavca; çoğunluğu Müslüman kökenli olan bir halktır. Müslümanlığı seçen Bulgarlara da verilen bir isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Filibe</span> Güney Bulgaristanda şehir; ülkenin ikinci büyük kenti

Filibe, 2019 nüfus sayımına göre 347.851 nüfusuyla Bulgaristan'ın ikinci büyük şehridir. Filibe ilinin idari merkezidir. Ülkenin önemli ekonomi, ulaşım, kültür ve eğitim merkezlerinden biridir.

I. Boris ya da Boris-Mihail, 852-889 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti'nin ve Ön Bulgarların ilk Hristiyan hanı. Hristiyanlığa geçtiğinde "Mihail" adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan Pomakları</span>

Bulgaristan Pomakları, Bulgaristan'ın güneyi ve batı bölgelerinde yaşayan pomakça diye tabir edilen Slav dil grubuna ait farklı Slav şivelerini konuşan, çoğunlukla Müslüman bir toplumdur.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar İmparatorluğu</span>

Bulgar İmparatorluğu ya da Bulgar Çarlığı, Orta Çağ Avrupa tarihinde Bulgar devletine verilen isim. Varlığını sürdürdüğü süre boyunca, Balkanlar bölgesinde, özellikle Bizans İmparatorluğu'na rakip bir güç olarak, kilit rol oynamış bir devlettir. İlki 7. ve 11. yüzyıllarda, ikincisi ise ise 12. ve 14. yüzyıllarda olmak üzere, iki kez tarih sahnesine çıkmıştır. İkisi de bölgelerindeki Bizans hakimiyetinin sona ermesi üzerine vücut bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İlinden İsyanı</span>

İlinden İsyanı veya İlinden-Başkalaşım İsyanı Ağustos-Kasım 1903 tarihleri arasında Makedonya'da Osmanlı İmparatorluğu'na karşı İç Makedon Devrimci Örgütü tarafından gerçekleştirilen bir isyandır.

Yeniden Canlanma Süreci, Bulgaristan Türkleri ve diğer Müslüman etnik azınlık mensuplarına karşı uygulanan zorla asimilasyon politikasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pliska</span> Bulgaristanın Şumnu ili, Yürükler ilçesine bağlı kent

Pliska, Kuzey Bulgaristan'ın Şumnu Bölgesi, Kaspiçan belediyesinde bir Bulgar şehridir. Novi Pazar ilçesinin 6.2 km kuzeybatısında ve Kaspichan ilçesinin 7.2 km kuzeyinde, Pliska şehri 681 yılından 893 yılına kadar Tuna Bulgar Devleti'nin ilk başkentiydi.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan Donanması</span>

Bulgaristan Donanması, Bulgaristan Cumhuriyeti'nin donanmasını ve Bulgar Silahlı Kuvvetlerinin bir parçasını oluşturur. Bulgaristan'ın NATO standartlarına uymak için geçmek zorunda kaldığı reformlarda büyük masrafı ve deniz saldırılarının ülkenin güvenliği için büyük bir endişe olarak görülmemesi sebebiyle büyük ölçüde göz ardı edildi. Dört Romeo sınıfı denizaltısından Slava hariç üçü aktif değildir. Sonuncusu Kasım 2011'de hizmet dışı bırakılmıştır. Sadece daha modern fırkateynler, korvetler ve füze gemileri aktif görevdedir.

Doç. Dr. Mümün Mümünov Tahir Bulgaristanlı Türk yazar ve gazeteci. Edebiyat ve kültür bilimi alanında yüksek lisans derecesine sahiptir. Felsefe Doktoru. Bulgaristan Bilimler Akademisi'nde tarih felsefesi üzerine tezini savundu. Avrupa Kültür Akademisi "Orpheus Lyre" ve Chitalishte "Ömer Lütfi"in başkanı, Kültür Bakanlığı Kültürel Çeşitlilik Kamu Konseyi Sekreteri.

<span class="mw-page-title-main">Trayan Boğazı Muharebesi</span> Bizans-Bulgar savaşlarının parçası

Trayan Boğazı Muharebesi 986 yılında Bizans ve Bulgar kuvvetleri arasında bir savaştı.

y. 970'ten 1018'e kadar, Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasındaki bir dizi çatışmadır, Bulgaristan'ın Bizanslılar tarafından kademeli olarak yeniden fethedilmesine yol açtı ve böylece 7. yüzyıl Slav istilalarından bu yana ilk kez tüm Balkan yarımadası üzerindeki kontrolünü yeniden kurdu. Mücadele, Rus-Bizans Savaşı'ndan (970-971) sonra doğu Bulgaristan'ın birleşmesiyle başladı. Bulgar direnişi, 1018'de Bizans egemenliğine girinceye kadar, Bulgar İmparatorluğu'nun fethedilmemiş batı bölgelerinde bulunan Cometopuli kardeşler tarafından yönetildi.

<span class="mw-page-title-main">Belasitsa Muharebesi</span> Bizans-Bulgar savaşlarının parçası

Belasitsa Muharebesi 29 Temmuz 1014'te Bizans İmparatorluğu ile Birinci Bulgar İmparatorluğu arasında gerçekleşti. Bu, Bizans İmparatoru II. Basileios ile Bulgar İmparatoru Samuil arasında 10. yüzyılın sonlarında ve 11. yüzyılın başlarında yaklaşık yarım yüzyıl süren mücadelenin sonucuydu. Sonuç, kesin bir Bizans zaferiydi.

Strumitsa Muharebesi Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu kuvvetleri arasında Ağustos 1014'te Kuzey Makedonya'nın Strumica şehri yakınlarında meydana gelmiştir. İmparator Samuil'in oğlu Gavril Radomir komutasında Bulgar kuvvetleri, muharebede ölen Selanik valisi Theofilaktos Botaneiatis komutasında Bizans kuvvetlerini mağlup etmişlerdir. Valisinin ölümünden sonra Bizans İmparatoru II. Basileios, Bulgaristan'dan geri çekilmek zorunda kaldı ve son Belasitsa Muharebesi'ndeki başarısından yararlanamadı.

<span class="mw-page-title-main">1923 Bulgaristan askerî darbesi</span>

9 Haziran darbesi olarak da bilinen 1923 Bulgaristan askerî darbesi General İvan Valkov'un yönettiği Askeri Birlik'in düzenlediği ve 9 Haziran 1923'ten önceki gün gerçekleşen askerî bir müdahaleydi. Bulgar Çarı III. Boris'in kararnamesiyle meşrulaştırılan Aleksandar Stamboliyski hükûmeti devrildi ve yerine Aleksandar Tsankov tarafından bir hükûmet kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Makedon milliyetçiliği</span>

Makedon milliyetçiliği, ilk olarak 19. yüzyılın sonlarında Makedonya bölgesinin özerkliğini Osmanlı İmparatorluğu'ndan almaya çalışan ayrılıkçılar arasında oluşan etnik Makedonlar arasındaki milliyetçi fikir ve kavramların genel bir adıdır. Fikir, 20. yüzyılın başlarında, Makedonya Slavları arasında etnik milliyetçiliğin ilk ifadeleriyle birlikte gelişti. Ayrı Makedon milleti, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Yugoslavya'nın bir parçası olarak "Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti"nin kurulmasıyla tanındı. Daha sonra Makedon tarih yazımı, Orta Çağ'dan 20. yy'a kadar süregelen olayları anlatırken etnik Makedonlar ile Bulgar figürleri arasında tarihi bağlar kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar millî uyanışı</span>

Bulgar millî uyanışı, Karlofça Antlaşması'ndan 1807 yılındaki Kabakçı Mustafa İsyanı'na kadar olan süreci kapsayan, Bulgaristan tarihindeki Bulgar ulusal canlanmasının ilk dönemidir. Bu tarihsel aydınlanma döneminde, özellikle Küçük Kaynarca Antlaşması'ndan sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun kademeli olarak gerilemesi koşullarında, kendini tanımlama ve kendini tanımaya yönelik ilgi uyanmış ve yeniden canlanmıştır.

Georgi Pulevski, bazen de Gjorgji veya Gjorgjija Pulevski olarak da yazılır, bugün Bulgarlardan farklı bir Makedon ulusunun yanı sıra ayrı bir Makedon dili fikrini halka açık bir şekilde ifade eden ilk yazar olarak bilinen bir Mijak yazar ve devrimciydi. Pulevski, 1817'de Galicnik'te, o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliğinde doğdu ve 1895'te Bulgaristan Prensliği Sofya'da öldü. Taş ustası eğitimi aldı, Makedon dili ve kültürü ile ilgili konularda kendi kendini yetiştiren bir yazar haline geldi. Bulgaristan'da bir Bulgar olarak kabul edilir ve Makedon milliyetçiliğinin erken dönem temsilcisi olarak görülür.

<span class="mw-page-title-main">Üsküplü Theodosius</span>

Üsküplü Theodosius, Bulgar dili uzmanı ve tercüman olan Makedonya'lı bir Bulgar din insanı. Başlangıçta özerk bir Bulgar Kilisesi için mücadele etti ve daha sonra Bulgar Bilimler Akademisi'ne üye oldu. Üsküp'teki Bulgar Eksarhlığı'nın Metropolitan Piskoposu olarak atanmasına rağmen, Ohri Başpiskoposluğunun oluşumuyla ayrı bir Makedon Kilisesi kurma girişiminde bulundu ama başarısız oldu. Üsküplü Theodosius, Bulgaristan'da bir Bulgar ve Kuzey Makedonya'da ise etnik bir Makedon olarak kabul edilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.