Svaneti Prensliği
Svaneti Prensliği სვანეთის სამთავრო Svaneti Prensliği | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1463-1858 | |||||||||||
 Prens Vahuşti'nin Atlasına göre 18.yy. arması | |||||||||||
 Svaneti Prensliği | |||||||||||
 | |||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Svanca, Gürcüce | ||||||||||
| Hükûmet | Prenslik | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Svaneti Prensliği (Gürcüce : სვანეთის სამთავრო, svanetis samtavro) Gürcistan'ın Svaneti bölgesinde Gürcistan Krallığı'nın 15. yüzyıl sonlarında bölünmesi ile ortaya çıkmış Orta Çağ prensliğidir. Gelovani ve Dadeşkeliani Hanedanlıkları tarafından yönetildikten sonra 1858 yılında Çarlık Rusya'sı tarafından işgal edilmiştir.
Tarihi
Svaneti Elbrus Dağı'nın güneyinde iki geniş yüksek vadi - batıda Enguri vadisi ve doğuda Tshenistskali ve onun kolu Heladula - boyunca yer alır. Birleşik Gürcistan Krallığı döneminde 11. yüzyıl sonlarından 14. yüzyıla kadar Vardanidzeler tarafından yönetilen bir dükalıktı. Gürcistan Krallığı'nın bölünmesi ile birlikte kendilerini bağımsız prensler ilan eden Gelovani Hanedanı tarafından yönetilmeye başlanmıştır.[1]
Batı Gürcistan'daki bir dizi Osmanlı İmparatorluğu işgalleri ve iç savaşlar iletişimin kopmasına ve dağlık bölgelerin daha izole hale gelmesine neden oldu. Svaneti'de Orta Çağ feodal sistemi etkili bir biçimde çöktü ve gelişmekte olan Gürcü Ortodoks Kültürü bazı pagan adetlerine dönüş noktasına geriledi. Bu dönemin Svaneti hakkındaki kısıtlı yazılı kaynaklarına göre Svaneti dağlıları Svan kuleleriyle güçlendirilmiş ulaşılması güç köylerinde kendilerini izole ettiler. Kafkas dağlarının diğer yakasındaki komşuları Kabardey ve Balkarlarla olan ilişkileri dağ geçitleri üzerinden ticaretin ve soylu aileler arasındaki evliliklerin yaygın olmasına rağmen çoğu kez düşmancaydı.
İç savaş ve Çarlık Rusyası işgali
17. ve 19. yüzyıllar arasında Svaneti üç politik bölgeye bölündü. İlki Gelovani ve Gardabhadze klanları tarafından yönetilen Tshenistskali vadisinin yukarısındaki Aşağı Svaneti'dir. Aşağı Svaneti Dadiani hanedanı tarafından yönetilen Samegrelo Prensliği tarafından kademe kademe zapt edildiği için Dadiani Svaneti olarak bilinir. İkincisi Dadeşkeliani ve Riçgviani aileleri tarafından yönetilen Yukarı Svaneti'dir. Yukarı Svaneti, Enguri'nin batısında Dadeşkeliani hanedanının 1720 yıllarında nihai kazananlar olarak kendi yönetimlerini ilan etmeleriyle Dadeşkeliani Svaneti (Svaneti Prensliği) olarak bilindi. Enguri'nin doğusundaki klanlar herhangi bir merkezi yönetime karşı “Özgür Svaneti“ olarak bilinen bir konfederasyon oluşturdular.
1820'li yıllarda Svaneti Prensliği Dadeşkeliani Hanedanı aileleri arasındaki kan davası sonucu ikiye bölündü. 1833 yılında Samegrelo prenslerinin arabuluculuğu sayesinde Dadeşkeliani Hanedanı aileleri daha sonraları 1840 yılında Özgür Svaneti klanlarının da kabul ettiği gibi Rus Çarlığı himayesini kabul ettiler. Yine de kendi iç işlerinde bağımsız davranmaya devam edip bölgede Rus Çarlığı memurları ve kilise misyonerlerine 1840'ların sonlarına kadar izin vermediler.
Dadeşkeliani Hanedanlığı'nın iç karışıklığı devamında Çarlık Rus yönetimine muhalefeti ve Kırım Savaşı boyunca tutunduğu kararsız tavır Çarlık Rusyası'nın direkt askeri müdahalesine yol açtı. 1857'de Aleksandr Baryatinski, Kafkasya Genel Valiliği Svaneti'ye askeri müdahale emrini verdi. Prens Konstantine Dadeşkeliani müzakereyi seçti ancak Erivan'a sürgün edilmesi kararlaştırıldı. Kutaisi kentinden ayrılmaktayken daha önce Kırım Savaşı ve Kafkas Savaşı'nda general olarak görev yapmış yerel bir Rus yönetici Aleksandr Gagarin ve 3 askerini bir tartışma sonrası bıçaklayarak öldürdü. Prens Konstantine Çarlık askeri mahkemesi tarafından yargılanarak vuruldu. 1858 yılında Svaneti Prensliği feshedildi ve Dadeşkeliani Hanedanlığı'nın birçok mensubu Çarlık Rusyası'nın çeşitli bölgelerine sürgün edildiler.[2]
Yöneticiler
| Gürcistan tarihi საქართველოს ისტორია |
|---|
 |
Svaneti Düklüğü (X-XV)
- I. İoane
- Vahdang
- Bakur
- I. Vardan
- Cincih
- II. İoane
- II. Vardan
- III. İoane
- Baram
- Araşiani
- Hazhig
- Ozbeg
- Şamadavla
- Abesalom
Kaynakça
- ^ Toumanoff, Cyril (1963). Studies in Christian Caucasian History, p. 257. Washington: Georgetown University Press.
- ^ Lang, David Marshall (1962), A Modern History of Georgia, pp. 96-97. Londra: Weidenfeld and Nicolson.
