İçeriğe atla

Svalbard

Koordinatlar: 78°13′K 15°33′D / 78.217°K 15.550°D / 78.217; 15.550
Svalbard
Svalbard
Svalbard
Svalbard haritadaki konumu
BaşkentLongyearbyen
En büyükBaşkent
Resmî dil(ler)Norveççe
Etnik gruplar
%72 Norveçli
%16 Rus/Ukraynalı
%12 diğer
HükûmetNorveç'e bağlı bölge
• Vali
Lars Fause (2021-)
Yüzölçümü
• Toplam
61.022 km2
Nüfus
• Tahminî
2.572 (2009)[1]
Para birimiNorveç kronu (NOK)
Zaman dilimiOAS (UTC +1)
(OAYS (UTC+2))
Telefon kodu47
İnternet alan adı.no (.sj uzantısı da vardır; fakat kullanılmamaktadır.[2])

Svalbard, Arktik Okyanusu'nda Norveç'e bağlı takımadadır. İdarî merkezi olan Longyearbyen, Dünya üzerinde bulunan en kuzeydeki idarî merkez olma özelliğini taşır. 1900'lü yılların başlarında yapılan bir antlaşma ile 40 kadar ülkenin adada yerleşim kurmasına hak tanınmıştır. Günümüzde bu hakkı sadece Norveç ve Rusya kullanmaktadır. İnsan cesedinin Dünya üzerinde hemen hemen hiç bozulmadan kaldığı nadir yerlerdendir. Bundan dolayı Svalbard'da ölmek ilginç bir şekilde yasa dışıdır.

Adaların %60'ı buzullardan oluşmakta ve adalarda pek çok dağ ile fiyort bulunmaktadır. En büyük adanın adı Spitsbergen'dir.

Coğrafya

Svalbard Adaları'nın haritası

İklim

Svalbard'da iklim, son onyıllarda bütün kutupsal bölgelerde olduğu gibi eskiye nazaran ısınmıştır. Bugün artık Svalbard adalarının etrafını gemiyle dolaşmak mümkündür. Hızlı eriyen buzullardan dolayı artık avlanacak yerleri yeterince bulunmayan kutup ayılarının açlıktan ölmeleri tehlikesi mevcuttur.[3] Bu yüzden kutup ayıları yiyecek bulmak için şehirlere daha sık inmektedir ve ayı saldırısı vakaları artmaktadır. İnsanların herhangi bir ayı saldırısı sırasında kolayca güvenli bir yere sığınabilmeleri için Svalbard'da arabaları kilitlemek yasaktır.

Svalbard resimleri ve haritaları

Kaynakça

  1. ^ "Population in the settlements. Svalbard". Statistics Norway. 22 Ekim 2009. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2010. 
  2. ^ "The .bv and .sj top level domains". Norid. 7 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2010. 
  3. ^ "Global Warming In The Arctic: The Melting Of Svalbard". LANDMARK MEDIA INC. 2011. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (HTML) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2016. 

Dış bağlantılar



İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Grönland</span> Danimarka Krallığına bağlı federe özerk bölge

Grönland, Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde, 2.166.086 km² ile kuzey kutbundaki en büyük buz örtüsüyle kaplı, Danimarka Krallığı'na bağlı özerk bir bölgedir. Kanada Arktik Adaları'nın doğusunda, Arktik ve Atlantik okyanusları arasında yer alan dünyanın en büyük adasıdır. Grönland, jeopolitik olarak Avrupa'nın bir parçasıdır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nuuk'tur. Fizyografik olarak Kuzey Amerika kıtasının bir parçası olmasına rağmen Grönland, 986'dan başlayarak bin yıldan fazla bir süredir siyâsî ve kültürel olarak Avrupa ile ilişkilendirilmiştir. Sakinlerinin çoğunun ataları Alaska'dan Kuzey Kanada'ya göç eden ve 13. yüzyılda yavaş yavaş adaya yerleşmeye başlayan İnuitlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Norveç</span> Kuzey Avrupada bir ülke

Norveç, resmî adıyla Norveç Krallığı, Kuzey Avrupa'da bulunan İskandinav Yarımadası'nın batısında bir ülke. Finlandiya, İsveç ve Rusya ile komşu olan ülkenin batıda Atlas Okyanusu'nun bir kolu olan Norveç Denizi'ne kıyısı vardır. Kıyıları binlerce fiyordla çizilidir.

<span class="mw-page-title-main">İzlanda</span> Kuzey Atlantik Okyanusundaki ada ülkesi

İzlanda, Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde Grönland'ın güneydoğusu ile İskandinavya ve Büyük Britanya'nın kuzeybatısında yer alan bir ada ve Avrupa ülkesi. İzlanda, kuzeyinde Arktik Okyanusu ile çevrilidir. 356.991 nüfus ve 103.000 km² yüzölçümüyle Avrupa'nın en seyrek nüfuslu ülkesidir. Başkent ve en büyük şehir Reykjavík'tir, nüfusun üçte ikisinden fazlası ülkenin güneybatısında yer alan bu şehir ve çevresinde yaşar. İzlanda volkanik ve jeolojik olarak aktif bir adadır. Adanın iç kısmında kumluklar, lav sahaları, dağlar ve buzullar içeren bir plato bulunur ve birçok buzul nehri kaynağını buradan alarak denize akar. İzlanda Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde yer almasına rağmen Körfez Akıntısı nedeniyle aynı enlemdeki diğer bölgelere göre daha ılık bir iklime sahiptir. Yüksek enlem ve denizellik yazların serin geçmesine yol açar. İzlanda'ya bağlı birçok ada kutup iklimine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Alpler</span> Orta Avrupada yer alan bir sıradağ

Alpler, Orta Avrupa'da yer alan büyük dağ silsilesi. İsviçre, Kuzey İtalya ve Fransa'nın pek çok bölümünde görülür. Avusturya'nın hemen hemen hepsini kaplar ve Almanya'nın güneyinde önemli yer tutar. Coğrafi olarak 44°-48° kuzey enlemleri ve 5°-18° doğu boylamları arasında bulunur. Ekvator'dan ve Kuzey kutbundan hemen hemen aynı uzaklığa sahiptir. 207.000 km² bir alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Boz ayı</span> Avrasya ve Kuzey Amerikada bulunan büyük ayı türü

Boz ayı, Ursus cinsine bağlı Avrasya'nın kuzeyinin büyük bir kısmında ve Kuzey Amerika'da yaşayan bir ayı türüdür. Carnivora takımının karada yaşayan en büyük üyelerinden biridir ve boyut açısından tek rakibi ortalama boyutları kısmen daha büyük olan kutup ayısıdır..

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Buz Denizi</span> Kuzey Kutbu bölgesinde bir okyanus

Kuzey Buz Denizi ya da Arktik Okyanusu, Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika'nın kuzeylerinde yer alan, Kuzey Kutbu'nu kapsayan, buzlarla kaplı bir okyanustur. Uluslararası Hidrografi Örgütü (IHO) tarafından okyanus olarak kabul edilmektedir (Arctic Ocean). Yüzölçümü 14.090.000 km² olan devasa bir alandır. Diğer okyanuslara göre sığ olup, en derin noktası 5.449 m, ortalama derinlik 1.038 m'dir. Rusya, ABD, Kanada, Danimarka (Grönland), Norveç ile kıyıları vardır. Bunlara ek olarak soğuk ve elverişsiz iklimine rağmen çok önemli hayvan çeşitliliğine sahip olan Arktik Okyanus'ta birçok balık ve kuş türü yanında kompleks habitatlar oluşturan memeliler de yer alır. Özellikle kutup bölgesinin ikon hayvanları kutup ayıları, foklar, morslar, belugalar ve narvaller bu iklim ve çevre koşullarına milyonlarca yıllık bir evrimle adapte olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kutup ayısı</span> Kuzey kutup dairesinde yaşayan ayı türü

Kutup ayısı aynı zamanda beyaz ayı ya da deniz ayısı, ayıgiller (Ursidae) familyasından soğuk kuzey kutup bölgesinin karlı sahillerinde ve buzullar üzerinde yaşayan ayı türüdür. Yaşamakta olan en büyük kara etoburudur ve bulunduğu ortamdaki süper yırtıcıdır. Yaşadığı çevreye çok iyi uyum sağlamıştır. Kalın kürkü onu soğuktan korur, beyaz görünümü avlarından saklar. Kutup ayısı hem karada, hem denizde, hem buzda, hem de su içinde zorlanmadan avlanır.

<span class="mw-page-title-main">Buzul</span> büyük kar ve buz kütlesi

Buzul, dağ zirvelerinde yaz kış erimeyen ve yer çekiminin etkisiyle yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesidir. Eğimli arazilerde yıllar boyunca biriken kar kütlesinin önce buzkar, sonra da buza dönüşmesiyle oluşur. Buzullar okyanuslardan sonra dünya üzerindeki ikinci büyük su deposu ve en büyük tatlı su deposudur, tatlı suyun % 98,5'ini oluştururlar. Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Dünya'nın belirli bölgeleri, bütün yıl erimeyen ve "buzul" adını alan buzlarla kaplıdır. Bunlar kutup bölgeleriyle yüksek dağların tepeleridir. Buzul oluşabilecek bölgenin deniz yüzeyinden yüksekliği, enlemin artmasıyla azalır. Ekvator yakınlarında 0° enlem çevresinde buzullara rastlamak için Runewenzorilerin 4.400 m yüksekliğine çıkmak gerekirken, Alplerde (45°) 2500 m'ye, Norveç'te (60°) 1500 m'ye çıkmak yeterlidir. Kutupta buzullara deniz yüzeyinde rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Tromsø</span> Norveçte belediye

Tromsø Norveç'te Troms eyâletinin içinde yer alan kuzey sami şehri ve bu eyâletin başkenti. Şehir dışında, Tromso ve Tromsö şehrin alternatif telaffuzlarındandır. Tromsø 50,000 nüfusu geçen şehirler içerisinde, dünya üzerinde en kuzeyde bulunan şehir olarak düşünülmektedir. Kuzeyinde bulunan en kalabalık şehir 14,272 (2013) nüfusuyla Alta, Norveç'tir.

<span class="mw-page-title-main">Longyearbyen</span>

Longyearbyen, Arktik Okyanusu'nda Norveç'e bağlı takımadalardan biri ve ayrıca takımadaların oluşturduğu Svalbard yönetim biriminin merkezidir. 1.000 nüfusu aşan Dünya'nın en kuzey yerleşim birimidir. Kasabanın nüfusu 2013 verilerine göre 2.075'tir.

<span class="mw-page-title-main">Spitsbergen</span> Norveçte ada

Spitsbergen, Spitzbergen, Spitzberg, Kuzey Okyanusu'unda, Norveç'in Svalbard yönetim birimine bağlı olan, en geniş takımadaların tümüne birden verilen addır. Adaların tümünün toplam yüzölçümü 39,044 km²'dir. En uç noktalar ele alındığında 450 km uzunluğunda ve 225 km genişliğindedir. Spitsbergen, haziran ayında, dünyada güneşin 24 saat boyunca batmadığı az sayıda yerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kutup Dairesi</span>

Kuzey Kutup Dairesi, Dünya haritasında gösterilen Güney Kutup Dairesi, Oğlak Dönencesi, Yengeç Dönencesi ve Ekvator Çizgisi ile birlikte beş büyük enlemden biridir. 66° 33′ 39″ enleminde Güney Yarımküre'deki karşıtı Güney Kutup Dairesi ile simetrik duran daire her yıl Dünya'nın eğiklik açısının değişmesinden dolayı 2 derece 15 dakika kuzeye kaymaktadır. Gündönümlerinde yerkürenin 23.5 derecelik açı ile eğik olması sebebi ile kış mevsiminin yaşandığı Aralık ayında dairenin her noktasında en azından 24 saatlik gece, yaz mevsiminin yaşandığı Haziran ayında ise en azından 24 saatlik gündüz yaşanır.

<i>Ayı</i> memeli familyası

Ayılar veya Ayıgiller, Ursidae familyasının etçil memelileridir. Ayılar Köpeğimsiler veya köpek benzeri etoburlar olarak sınıflandırılır. Her ne kadar sadece sekiz ayı türü mevcut olsa da, Kuzey yarımkürede ve kısmen Güney yarımkürede çok çeşitli habitatlarda görülürler. Ayılar, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarında yaşarlar. Modern ayıların ortak özellikleri arasında, tıknaz bacaklı büyük gövdeleri, uzun burunları, küçük yuvarlak kulakları, tüylü saçları ve kısa kuyrukları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Östersund</span> şehir

Östersund, İsveç'in orta-kuzey kuşağında bulunan bir kenttir. Şehir, Jämtland bölgesindeki ormanlık arazilerde kuruludur. Kent aynı zamanda Jämtland ilinin de yönetim merkezidir. İsveç'in en büyük beşinci gölü olan Storsjön'ün doğu kıyılarında kurulu olan Östersund, Frösön adasının karşısında yer alır. Kent, bölgedeki en önemli yerleşim yeri olduğu gibi, bir ticaret ve sanayi merkezidir. Bunların yanında 21. yüzyıldaki kapanışından önce kent, İsveç'in en büyük garnizonlarından birine de ev sahibiydi. Yine kentteki Mittuniversitetet üniversitesinin kampüsünde 7,000 öğrenci bulunmaktadır. Kent barındırdığı 44,000'lik nüfusuyla ülkenin yirmi dördüncü, İskandinavya'nın kırk altıncı büyük yerleşimidir.

Svalbard Küresel Tohum Deposu, Norveç'te bir depoda dünyadaki bütün bitki tohumlarını muhafaza etmeyi amaçlayan projedir. Depo, Norveç'in Longyearbyen şehrinde yer alır. 2008 yılında açılmıştır.

Eşsiz bir şekilde, Svalbard'ın Norveç takımadaları tamamen vizesiz bölgedir. Herkes, vatandaşlığın ülkesine bakılmaksızın Svalbard'da süresiz olarak yaşayabilir ve çalışabilir. Svalbard Anlaşması, Norveç vatandaşları olarak vatandaşların eşit şartlar altında vatandaşlara bağışta bulunuyor. Antlaşması olmayan ülkelerin vatandaşlar da sınırsız olarak vizesiz olarak yaşayabilir ve çalışabilirler. Per Sefland,, "Antlaşma vatandaşları ile antlaşma dışındaki vatandaşlar arasında herhangi bir değişiklik yapmadığımız, şimdiye kadar seçilmiş bir politikadır" şeklinde konuşmuştur. "Svalbard'tan reddetme ve sınırdışı etme ile ilgili düzenlemeler" ayrım gözetmeksizin yürürlüktedir. Kişinin sınr dışı edilmesi için gerekçeler arasında destek araçlarının bulunmaması ve yasaların veya düzenlemelerin ihlali yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Elisabeth Isaksson</span>

Elisabeth Isaksson, buz çekirdekleri üzerindeki çalışmalarına dayanarak kutup iklimi tarihini araştırmış olan İsveçli bir buzulbilimci ve yerbilimcidir. Ayrıca Norveç'in Svalbard adasında kar ve buz kirliliği hakkında çalışmış ve Antarktika iklim değişikliği ile ilgili ödüllü Avrupa projelerine katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lofoten</span>

Lofoten Norveç'in Nordland ilçesinde bir takımada ve geleneksel bir bölgedir. Lofoten, dramatik dağları ve tepeleri, açık denizi ve korunaklı koyları, plajları ve el değmemiş toprakları ile kendine özgü manzarasıyla bilinir. En büyük kasabası olan Leknes, Kuzey Kutup Dairesi'nin içinde yaklaşık 169 km ve Kuzey Kutbu'ndan yaklaşık 2.420 km uzaklıkta olup, Lofoten'i dünyanın en kuzeydeki nüfuslu bölgelerinden biri yapar. Kuzey Kutup Dairesi içinde yer almasına rağmen, takımadalar, yüksek enlemine göre dünyanın en büyük yüksek sıcaklık anormalliklerinden birini yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Svalbard Havaalanı</span>

Svalbard Havalimanı, Longyear ; Norveçce:Svalbard lufthavn, Longyear) Norveç'te Svalbard'a hizmet veren ana havalimanıdır. Batı kıyısındaki Longyearbyen'in 5 km kuzeybatısındadır ve tarifeli kamu uçuşları ile dünyanın en kuzeyindeki havaalanıdır. Longyearbyen yakınlarındaki ilk havaalanı 2. Dünya Savaşı sırasında inşa edildi. 1959'da ilk kez ara sıra uçuşlar için kullanıldı, ancak yılda yalnızca birkaç ay kullanılabiliyordu. Hotellneset'teki yeni havalimanının inşası 1973 yılında başlamış ve havalimanı 2 Eylül 1975'te açılmıştır. Mülkiyeti devlete ait olan Avinor'a aittir.

<span class="mw-page-title-main">Ölüm yasağı</span>

Ölüm yasağı, belli idari bölümlerde ve binalarda görülebilecek toplumsal olgu ve tabudur.