İçeriğe atla

Suzong (Tang)

Suzong
Çin imparatoru
Hüküm süresi12 Ağustos MS 756-16 Mayıs MS 762
Önce gelenXuanzong
Sonra gelenDaizong
DoğumMS 711
Ölüm16 Mayıs MS 762
HanedanTang Hanedanı

Suzong (Çince: 唐肅宗; pinyin: Táng Sùzōng; MS 711-16 Mayıs MS 716) veya asıl adıyla Li Heng (李亨), Çin'de Tang Hanedanı'nın sekizinci imparatorudur. Saltanatı MS 756'dan MS 762 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Suzong, MS 756'da An Luşan İsyanı sırasında babası Xuanzong'un Siçuan'a kaçmasından sonra tahta çıktı. İmparator Suzong'un saltanatının çoğu, oğlu İmparator Daizong'un saltanatı sırasında MS 763'te bastırılan isyanı bastırmak için harcandı.

İmparator Suzong'un saltanatı sırasında, hadımların üst düzey yetkililer olma geleneği, Li Fuguo'nun imparatorluk muhafızlarının komutanı olması ve İmparator Suzong'un saltanatı yakınında neredeyse mutlak güce sahip olmasıyla başladı. Li Fuguo, İmparator Suzong'un saltanatının başlangıcında ve bir güç ittifakında, İmparator Suzong'un karısı İmparatoriçe Zhang ile müttefik ve arkadaştı, ikisi de sarayı kendilerine karşı herhangi bir muhalefetten temizledi, ancak İmparator Suzong'un saltanatının sonunda, ikisi de birbirlerine düşman oldu. MS 762 yılında, İmparator Suzong ağır hastayken, Li Fuguo, bir güç mücadelesinde İmparatoriçe Zhang'ı öldürdü ve bundan kısa bir süre sonra, İmparator Suzong miyokard enfarktüsünden öldü. Fuguo, ancak iktidarda hadım geleneği başlamıştı. Suzong'un 16 Mayıs'taki ölümü, babası İmparator Xuanzong'un ölümünden sadece 13 gün sonra gerçekleşti.

Kaynakça

Suzong (Tang)
Resmî unvanlar
Önce gelen:
Xuanzong
Çin imparatoru
MS 756-762
Sonra gelen:
Daizong

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">An Luşan İsyanı</span> 755 yılında Çinin Tang hanedanlığına karşı ortaya çıkan geniş çaplı ayaklanma.

An Luşan İsyanı, Çin'de Tang Hanedanı döneminde, 16 Aralık 755'ten 17 Şubat 769'a kadar sürmüş, büyük toplumsal kargaşa ve huzursuzluk ortamına neden olan ayaklanma General An Luşan'ın Kuzey Çin'de kendi imparatorluğunu ilan etmesiyle başladı. An Luşan Yan Hanedanlığını kurarak ayaklanmayı ilan etti. Onun kendi oğlu tarafından öldürülmesiyle vekili ve yol arkadaşı Shi Sming ve oğlu mücadelesini devraldı ve devam ettirdiler. İsyan üç Tang imparatoru döneminde devam etti. Tang hanedanına sadık aileler ve onların karşısında yer alan aileler ile isyan büyüdü. An Luşan Arap, Göktürk ve Sogdluları da etkileyerek kendi saflarına çekti. İsyan sonrası büyük bir kargaşaya, dev kayıplara ve geniş bir sahada yıkıma neden oldu. Tang Hanedanı zayıfladı ve batı Çin üzerindeki hakimiyetini kaybetti. 742 yılı başlarında, Asya 13 yıl süren bir kaos dönemindeydi. Bölgedeki imparatorlar büyük ayaklanma, devrim, hanedan değişikleriyle çalkalanıyordu. Bu yılda doğu steplerinde Türk-Sogd etkisiyle 744 yılında Uygur Kağanlığı kuruldu. Bu İpek Yolunu kullanan tacirler ve gezginler aracılığıyla samimi ilişkiler arttı. Abbasiler Horasan'da başlattıkları isyan sonucunda Emeviler'e son vermiş ve Abbasi Halifeliğini kurmuşlardı. Batıda genişlemek isteyen Tang hanedanlığı müslüman Araplar ve Karluk Türkleriyle Talas Muharebesi'ne girmiş ve muharebeyi kaybetmişti. Bu arada güneyde Nanzo Krallığına karşı yapılan sefer etkisiz olmuştu. Aynı zamanlarda Tibet üzerine yapılan sefer görece daha başarılı olmuştu, bu sefer ile Tibetlilerin orta Asya toprakları ele geçirildi. 755 yılında Tibet imparatorunun suikasta uğramasıyla Tang imparatorluğu zaferini sağlamlaştırdı. Bu arada Türk bir general imparatorluk içerisinde güçlü bir pozisyona gelmişti.

<span class="mw-page-title-main">Mommu (imparator)</span> Japon imparatoru

İmparator Mommu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 42. imparatorudur. Saltanatı MS 697'den 707 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gaozong (Tang)</span> Tang Hanedanının üçüncü imparatoru

İmparator Gaozong veya asıl adıyla Li Zhi (李治), Çin'in Tang Hanedanı'nın üçüncü imparatorudur. Saltanatı MS 649'dan 683 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Xuanzong (Tang)</span> Çinin Tang Hanedanının yedinci imparatoru

İmparator Xuanzong veya asıl adıyla Li Longji (李隆基), Çin'in Tang Hanedanı'nın yedinci imparatorudur. Saltanatı MS 712 yılından 756 yılına ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">An Luşan</span>

An Luşan, An Luşan İsyanı'nı çıkaran ve önderlik eden Soğd veya Göktürk kökenli bir Tang Hanedanı generalidir.

<span class="mw-page-title-main">Yan (An-Şi)</span>

Büyük Yan olarak da bilinen Yan, 756 yılında Tang Hanedanı generali An Luşan tarafından, 755 yılında Tang İmparatoru Xuanzong'un saltanatına isyan ettikten sonra kurulmuş bir devletti. Devlet, 763 yılında, Yan imparatoru unvanını talep eden son kişi olan An Luşan'ın eski astı Shi Siming'in oğlu Shi Chaoyi'nin ölümüyle yıkıldı.

Lü Zhi veya İmparatoriçe Gao, Çin'in Han Hanedanı'nın imparatoriçesi. Saltanatı MÖ 195'ten MÖ 180 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

He, Çin'in Doğu Han Hanedanı'nın dördüncü imparatorudur. Saltanatı MS 88'den MS 106 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Zhongzong (Tang)</span>

Zhongzong veya asıl adıyla Li Xian (李顯), Çin'de Tang Hanedanı'nın dördüncü imparatorudur. Saltanatı ilk önce MS 684 yılında ve daha sonra MS 705'ten MS 710 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ruizong (Tang)</span>

Ruizong veya asıl adıyla Li Dan (李旦), Çin'de Tang Hanedanı'nın beşinci imparatorudur. Saltanatı ilk önce MS 684-690 yılları arasında ve daha sonra MS 710'dan MS 712 yılına kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Daizong (Tang)</span>

Daizong veya asıl adıyla Li Yu (李豫), Çin'de Tang Hanedanı'nın dokuzuncu imparatorudur. Saltanatı MS 762'den MS 779 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Dezong (Tang)</span>

Dezong veya asıl adıyla Li Kuo (李适), Çin'de Tang Hanedanı'nın 10. imparatorudur. Saltanatı MS 779'dan MS 805 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Xianzong (Tang)</span>

Xianzong veya asıl adıyla Li Chun (李純), Çin'de Tang Hanedanı'nın 12. imparatorudur. Saltanatı MS 805'ten MS 820 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Ai veya asıl adıyla Li Zuo (李祚), Çin'de Tang Hanedanı'nın 21. ve son imparatorudur. Saltanatı MS 904'ten MS 907 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Li Cunxu</span>

Li Cunxu, Çin'de Beş Hanedan On Krallık döneminde Hou Tang'ın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 923'ten MS 926 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Tuoba Yu, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın dördüncü imparatorudur. Saltanatı MS MS 452 yılında ölümüne kadar yalnızca birkaç ay sürmüştür.

Lǐ Miǎo (李邈) bir Tang Hanedanı prensi ve Tang Daizong'un Cui eşinden ikinci oğluydu.

Cui Shi, özel adı Chenglan (澄瀾), Çinli bir yazar ve siyasetçiydi. Çin Tang Hanedanlığı ve Wu Zetian'ın Zhou Hanedanlığı'nda memur olarak görev yapmış, Wu Zetian'ın oğulları İmparator Zhongzong ve İmparator Ruizong ile torunları İmparator Shang ve İmparator Xuanzong'un hükümdarlıkları sırasında şansölye olarak hizmet etmiştir. 713 yılında İmparator Xuanzong halası Prenses Taiping ile rekabete girince Cui Prenses Taiping'in tarafını seçti ve İmparator Xuanzong Prenses Taiping'in partisini bastırdıktan sonra Cui sürgüne gönderildi ve sürgünde intihar etmesi emredildi.

Cui Xuanwei, Cui Ye (崔曄), resmi adıyla Boling Prensi Wenxian (博陵文獻王), Çin Tang Hanedanlığı ve Wu Zetian'ın Zhou Hanedanlığı'nda Wu Zetian ve oğlu İmparator Zhongzong dönemlerinde şansölye olarak görev yapan bir yetkiliydi. Wu Zetian'ı deviren ve 705 yılında İmparator Zhongzong'u yeniden tahta çıkaran darbenin kilit isimlerinden biriydi. Daha sonra Wu Zetian'ın yeğeni Wu Sansi tarafından kışkırtılan sahte suçlamalar nedeniyle sürgüne gönderildi ve sürgünde öldü.

Cui Huan (崔渙) Tang hanedanlığı döneminde Çinli bir siyasetçiydi ve İmparator Suzong döneminde kısa bir süre şansölye olarak görev yaptı - ancak İmparator Suzong tarafından değil, İmparator Suzong'un babası İmparator Xuanzong tarafından görevlendirildi.