İçeriğe atla

Suzdal Muharebesi

Suzdal Muharebesi

Spaso-Evfimiev Manastırı çevresinden bir görünüm
Tarih7 Temmuz 1445
Bölge
Suzdal'dan çok uzak olmayan Spaso -Evfimiev Manastırı
Sonuç Kazan Tatarlarının Zaferi
Taraflar
Moskova Knezliği Kazan Hanlığı
Komutanlar ve liderler
II. Vasili (POW)
Mikhail Andreevich (POW)
Ivan Andreevich
Vasily Yaroslavich		 Mahmud
Güçler
Bilinmiyor ama Kazan Hanlığı'ndan çok daha fazla 3500 kişiden daha az[1]


Suzdal Muharebesi, 7 Temmuz 1445'te Suzdal yakınlarında, Uluğ Muhammed Han tarafından Rusya'ya gönderilen prensler Mahmud ve Yakub liderliğindeki Kazan Tatarları ve Moskova Büyük Dükü II. Vasili'nin ve birlikleri arasında gerçekleşen bir savaştır. Savaşın sonucu, Moskova ordusunun tamamen yenilgisi ve Büyük Dük'ün ele geçirilmesiydi. Savaş, Moskova Knezliği için ciddi sonuçlar doğurdu.

Arka planı

Uluğ Muhammed Han Kazan tahtını ele geçirdikten sonra 1439'dan başlayarak Rus topraklarına sistematik baskınlar düzenlemeye başladı. 1440'ların ortalarında, baskınlar belirgin şekilde daha sık hale geldi ve 1444'te Han, Suzdal-Nijni Novgorod prensleri ve Altın Orda arasındaki yakın bağların kolaylaştıran Nijni Novgorod'u ilhak etmek için planlar yapmaya başladı. Bu olaylar yaşanırken Moskova Knezliği'nde iç savaş yaşanıyordu. Büyük Moskova prensi II. Vasili ile Kazan Hanı arasında, o zamanlar Volga'da zengin bir şehir ve önemli bir stratejik merkez olan Nijni Novgorod için şiddetli bir mücadele yaşandı. 1444 kışında, Nijni Novgorod'u ele geçiren Han, Murom'u ele geçirerek daha da ilerledi. Bu eylemlere yanıt olarak, II. Vasili birlikleri topladı ve Moskova'dan yola çıktı. 6 Ocak 1445'te Büyük Dük zaten Vladimir'deydi. Vatikan kaynaklarına göre, II. Vasili, hanın savaşa girmeye cesaret edemeden ordusunu Nijni Novgorod'a çekecek kadar etkileyici orduya sahipti. Tatarların ayrı müfrezeleri Murom ve Gorohovets yakınlarında yenildi. Paskalya'nın yaklaşması ordu içerisinde yaygınlaşan salgın ve toprakları Litvanyalılar tarafından beklenmedik bir saldırıya maruz kalan belirli müttefik prenslerin Sukhodrev Savaşı için ayrılması, II. Vasili'nin Moskova'ya dönmesine neden oldu. Moskova'ya geri dönerken iki valisini (Fyodor Dolgoldov ve Yuri Dranitsa) hala Nijni Novgorod'da bulunan askerlere destek amaçlı yolladı.

1445 seferi

Kazan Hanı Uluğ Muhammed Han Moskova'yı üç yerden kuşatmak amacıyla askerlerini üçe ayırmıştı. Bir kısım askerleri Murom'a bir kısmı Gorohovets şehrine ve kendisi de Nijni Novgorod'a gitmişti. Uluğ Muhammed, yaz başında oğulları Mahmud ve Yakub’u Moskova üzerine yolladı.[2] Orduda az kişi bulunduğundan dolayı Kazan Hanı yolda yer alan Çerkezleri'de ordusuna katmıştı. Kazan ordusunun nihai hedefi Vladimir-Suzdal Knezliği idi ve II. Vasili de bunun farkında olduğundan ve bu knezliği elde tutmak amacıyla Udel Knezlerine ve Türk-Tatar Hanzadesi olan Birdibad’a haber göndererek kendisine katılmalarını istedi. Udel Knezleri ve Birdibad, II. Vasili'ye olumlu haber gönderince Knez, 29 Haziranda Yuryev şehrine 6 Temmuzda da Suzdal Knezliğine vardı. Vasili, burada Mojaysk Knezi İvan, Vereya Knezi Mihail ve Serpuhov Knezi Vasiliy Yaroslaviç ile buluştu.[3]

Savaş organizasyonu kötüydü: Prens Ivan Andreevich Mozhaisky, Mikhail Andreevich Vereisky ve Serpukhovskoy'dan Vasily Yaroslavich, Büyük Dük'e çok az güçle geldi ve Dmitry Shemyaka savaşa hiç katılmadı. Büyük dük birliklerinin yavaşlığına rağmen, II. Vasily'ye hizmet eden Tatar prensi Berdedat'ın onlara katılmak için zamanı yoktu. Nihayet 6 Temmuz 1445 gecesi, Suzdal yakınlarında konaklayan Rus ordusunda, düzenlenen yeni seferin sıradan bir askeri yürüyüş olduğu düşüncesi hakimdi. Knezler ve Boyarlar geceyi yiyip içip eğlenerek geçirdiler. Fakat ertesi sabah Türk-Tatarların geldiği haberi alındığında karargahta hareketlilik görüldüyse de, Moskovalılar Kazan Hanlığının ordusunun 3500 kişiden az olduğunu öğrendiklerinde onları hafife almışlardı.[4]

Savaş

6 Temmuz 1445'te küçük Moskova ordusu Suzdal'a ulaştı ve Spaso-Evfimiev Manastırı yakınlarındaki geniş bir çayırda kamp kurdu. Kuvvetlerinin savaşa hazır olup olmadığını kontrol etmek isteyen prensler, tatbikat düzenlediler. Görünen az sayıdaki birlik, II. Vasili'ye takviyelerin gelmesi için umut verdi ve morali yükseltmek için şölen düzenlendi. Görünüşe göre Büyük Dük, Tatarların hala yeterince uzakta olduğuna inanıyordu.

Ancak, 7 Temmuz sabahının erken saatlerinde, Tatarların Nerl'i geçtiklerini bildiren bir haberci kampa koştu. II. Vasili aceleyle valileri tarafından yürütülen alayların savaş pozisyonu almasını emretti. Savaşın başlangıcında Tatar ordusu 2500 nefer iken Rus ordusu ise 1000 nefer idi.[5] Tatarlarla ilk çatışma Spaso-Evfimiev Manastırı'nın sol tarafındaki bir alanda gerçekleşti. Rus ordusu Tatarların zayıf saldırını püskürttü ve Tatarlar geri çekilmeye başladı. Ancak bu bir aldatmacaydı. Tatarlar en sevdikleri numarayı kullandılar: sahte bir geri çekilme. Rus ordusunda komuta birliği eksikliği, bazı savaşçıların Tatar ordusunun peşinden koşmasına, diğerinin ise çarpışma mahallinde ganimet toplamasına neden oldu. Kaçan Tatarlar aniden arkalarını döndüler ve onları takip eden Rus birliklerini kuşattılar. Tatarların kesin bir zaferiyle sonuçlanacak yeni bir savaş başladı. Tatarlar, Büyük Dük'ün kendisini ve Mikhail Andreevich Vereisky'yi yakalamayı başararak Rus kampına girdi. Serpukhovskoy'dan Ivan Andreevich Mozhaisky ve Vasily Yaroslavich yaralandı, ancak kaçmayı başardılar.

Sonuçları

Savaşın Moskova Knezliği için ciddi sonuçları oldu. Suzdal'ı ele geçirip yağmalayan Tatarlar, üç gün sonra Vladimir'e yaklaşarak iç bölgelere sızmaya başladı. Ancak Tatarlar daha ileriye gitmeye cesaret edemediler, aynı anda tüm Vladimir topraklarını soyarak Murom'a doğru çekildiler. 23 Ağustos'ta prensler ordularıyla birlikte Nijni Novgorod'a döndü.

II. Vasili'den alınan pektoral haçlar Moskova'ya gönderildi. Büyük Dük'ün esaretinin kanıtı tüm Moskova'yı dehşete düşürdü. Aynı zamanda, Moskova birkaç bin kişinin hayatına mal olan ve evlerin önemli bir bölümünü yok eden büyük bir yangınla sarsıldı. Bununla birlikte, çok sayıda köylü, Tatarların yakın gelişinden korkarak korunma için şehrin surlarının akın etmeye başladı. Yönetici sınıf ise korkarak şehirden kaçmayı tercih etti. Sıradan insanlar şehrin savunmasını organize etmeye başladılar.[6]

Bununla birlikte, Uluğ Muhammed Han'in kendisi, tüm Kuzey-Doğu Rusya'nın muhalefetiyle karşılaşacağından korkuyordu ve esir II. Vasili ile birlikte, bozkıra daha yakın olan Nijni Novgorod'dan Kurmysh'e taşındı. Oradan Galiç'teki Dmitri Shemyaka'ya bir elçi gönderdi ve böylece II. Vasili'nin daha çok tercih edildiği Moskova aristokrasisinden fidye istedi. Sonuç olarak, aristokratlar büyük miktarda fidye ödemeyi kabul etti ve 1 Ekim'de II. Vasili, Tatar elçisinin Dmitri Shemyaka'dan dönmeden önce diğer mahkûmlarla birlikte salıverdi.[7].

Han, Moskova tahtında oturan ve düzenli olarak haraç toplayacak daha meşru bir hükümdarla ilgileniyordu. Shemyaka'nın saltanatı, hana yalnızca kısa vadeli faydalar sağlayacaktı ve yeni sorunlar yaratacaktı. Bağımlı hale getirilen II. Vasili'nin saltanatı ona daha istikrarlı, karlı ve güvenli görünüyordu.

Savaş sonucunda yapılan antlaşmanın içeriği;

  • II. Vasily, kurtulmak için 200 bin ruble verecekti.
  • Rus şehirlerinde vergi Kazanlı memurlar tarafından toplanacaktı.
  • Türk-Tatar soylularından bazılarına, Rus şehirlerinin gelir kaynaklarından hisseler verildi.
  • Oka Nehri yakınındaki Yılatom, Şatsk ve Temnik şehirleri, hanın oğlu Kasım’a verilecekti. Böylece Kasım Hanlığının temelleri atılmıştı.

Kaynakça

  1. ^ Hayrunnisa Alan, İlyas Kemaloğlu, Avrasya'nın Sekiz Asrı; Çengizoğulları, s. 252
  2. ^ Hadi Atlasi, Kazan Hanlığı, Kazan, 1914, s. 45
  3. ^ Serkan Acar,Kazan Hanlığı- Moskova Knezliği Siyasi İlişkileri, Ankara 2013 s. 97
  4. ^ Hayrunnisa Alan, İlyas Kemaloğlu, Avrasya'nın Sekiz Asrı, Çengizoğulları. s. 252. 
  5. ^ Hadi Atlasi, a.g.e. s. 46
  6. ^ https://www.worldcat.org/oclc/828740214 []
  7. ^ Борисов, Н.С. Иван III. Отец русского самодержавия. — 2-е изд. — М.: Академический проект, 2017. — С. 72-77

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Altın Orda Devleti</span> Türk-Moğol hanlığı

Altın Orda, Altın Ordu Devleti, Uluğ Ulus veya Kıpçak Hanlığı bir Türk hanlığıdır. Cengiz Han ölmeden önce topraklarını oğulları arasında paylaştırmış ve Seyhun Irmağı ile Balkaş Gölü'nün batısındaki yerleri büyük oğlu Cuci Han'a vermişti. Cuci Han'ın küçük oğlu Batu Han, batıya doğru giriştiği seferlerle bu toprakları genişletti. Cuci'nin toprakları sonradan Batu Han ile ağabeyi Orda Han arasında paylaşıldı. Balkaş ile Aral gölleri arasındaki ve Seyhun Irmağı'nın güneyindeki yerler Orda'ya verildi. Harezm ve yeni alınan topraklarsa Batu'nun yönetimine bırakıldı. Orda'nın yönetimindeki doğu bölgesine Ak Orda, Batu'un yönetimindeki batı bölgesine de Gök Orda adı verildi. Gök Orda sonradan Altın Orda olarak adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Rus hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Rus hükümdarları listesi; Kiev Knezliği, Vladimir-Suzdal Knezliği, Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı ve Rus İmparatorluğu'nun hükümdarlarını içeren bir liste maddesidir. Bu listedeki hükümdarlar değişik dönemlerde Knez, Veliki Knez, Çar sonra da İmparator unvanıyla anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kazan Hanlığı</span>

Kazan Hanlığı, Altın Orda'nın çöküşünden sonra, Cengiz Han'ın oğlu Cuci'nin ulusuna bağlı Toka Temür sülalesinden Uluğ Muhammed Han tarafından bugünkü Rusya topraklarında kurulmuş olan Türk devletidir. Farklı zamanlarda yaklaşık 750.000 km² alana hakim olmuştur. Ağırlık merkezi bugünkü Tataristan, Başkırdistan, Çuvaş, Mari El (Çirmişistan), Mordovya ve Udmurt (Aristan) Cumhuriyetlerinin toprakları idi.

<span class="mw-page-title-main">Kasım Hanlığı</span>

Kasım Hanlığı, Oka Nehri'nın kuzey kıyısında Ryazan kenti yakınında bugünkü Kasimov'da Kasım Han tarafından kurulmuş Tatar hanlığı. Hanlık adını, ilk hanı olan Kasım Han'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Knezliği</span>

Moskova Knezliği ya da Moskova Dukalığı, Rusya toprakları içerisinde kurulmuş Moskova merkezli devlettir. Başlangıçta Altın Orda Devleti'ne bağlı olan Moskova Prensliği Vladimir-Suzdal Knezliği'nin halefi olup 1340-1547 yılları arasında hüküm sürmüştür. Çar III. İvan'ın reformları ile knezlik gelişmiş ve Rusya Çarlığı adını almıştır. Çar olarak bilinen ilk hükümdar IV. İvan olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nijni Novgorod</span>

Nijni Novgorod (Rusça: Ни́жний Но́вгород;

<span class="mw-page-title-main">I. Mehmed Giray</span> 1515-1523 arasında Kırım hanı

I. Mehmed Giray, 1515-1523 döneminde sekiz yıl Kırım Hanlığı yapmıştır.

I. Saadet Giray, 1524 ile 1532 yılları arasında sekiz yıl Kırım Hanı olarak hüküm sürmüștür.

<span class="mw-page-title-main">Özbek Han</span>

Özbek Han, Altın Orda Devleti’nin dokuzuncu hanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Donskoy</span> Moskova büyük knezi

Aziz Dmitri İvanoviç Donskoy ya da Don'lu Dmitri, bazen basitçe Dmitri -, II. İvan'ın (1326–1359) oğlu. 1359'dan itibaren Moskova Büyük Prensi ve 1363'ten itibaren Vladimir Büyük Prensi olarak ölümüne kadar hükmetmiştir. Rusya'daki Moğol otoritesine açıkça meydan okuyan ilk Moskova prensiydi. Donskoy takma adıdır, Don Nehri üzerinde gerçekleşen Kulikovskaya Muharebesi'nde (1380) Tatarlara karşı büyük zaferini ifade eder. 19 Mayıs'ta kutlanan ziyafet günüyle Ortodoks Kilisesi'nde bir Aziz olarak kabul edilmektedir.

Uluğ Muhammed Han ; 1419—1420, 1421-1423, 1427—1437 yılları arasında Altın Orda Hanı, 1438-1445 yılları arasında da Kazan Hanı.

Bu makale, Moğol İmparatorluğu ve ardılı devletlerin istilaları ve sonraki işgalleri sırasında Avrupa'da gerçekleşen çatışmaları listeler. Avrupa'nın Moğol tarafından istilası 13. yüzyılda gerçekleşti. Bu, Doğu Avrupa'nın çoğunun işgali ile sonuçlandı ve Geç Orta Çağ'dan erken modern döneme kadar çeşitli baskınlar, istilalar ve fetihler üç yüzyıl daha devam etti. Moğol ve Türk halklarının bir karışımına atıfta bulunan bir terim olan Türk-Moğol geleneği, tarihsel olarak genellikle Tatarlar veya Tartarlar terimleriyle biliniyordu. Başlangıçta Tatarlar, daha sonra Moğol İmparatorluğu tarafından boyun eğdirilen Tatar konfederasyonundan bir halktı.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Dolgoruki</span>

Yuri Vladimirovich, yaygın olarak Yuri Dolgorukiy veya Uzun Kol. Rostov'un kuzey bölgesinde hüküm süren ilk Rurikid prensidir. Rostov-Suzdal'daki toprak sahibi boyar sınıfının ayrıcalıklarını başarıyla sınırlamasıyla tanınan Yuri, Kiev Rus prensliğini erken modern Moskova'ya dönüşecek bağımsız bir güce dönüştürmüştür. Günümüzde Moskova'da şehrin kurucusu olarak onuruna yapılmış anıtsal bir heykel bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Belyov Savaşı</span>

Belyov Savaşı, 4-5 Aralık 1437'de Belyov yakınlarında Moskova Büyük Dükü birlikleri ile Altın Orda Hanınden kaçan Uluğ Muhammed Han arasında gerçekleşen ve Moskova Knezliği'nin bozguna uğramasıyla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Mahmud (Kazan Hanı)</span>

Mahmud Han, Uluğ Muhammed Han'ın oğlu ve halefi olan Kazan Hanı'dır (1445-1465).

I. Seyyid Ahmed, Kerim Berdi'nin oğlu ve Toktamış Han'ın torunu olan Büyük Orda Hanıdır (1432-1455).

Tudan'ın İşgali, Tokta Han'ın kardeşi Altın Orda komutanı Tudan'ın 1293'te (yaz-sonbahar) Kuzey-Doğu Rusya'ya yaptığı seferin adıdır. 14 Rus şehri ele geçirildi ve şehirleri harap etti.

Muhammed Emin Han 1487-1496 ile 1502-1518 tarihleri arasında iki defa Kazan Han'ı olarak hüküm sürmüştür.

Knez, tarihte Slavlar'ın kullandığı bir soyluluk ünvanıydı. Prens unvanına karşılık gelmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Andrey Bogolyubski</span> Rus knez ve aziz

Andrey Bogolyubskiy, Rus knez ve aziz. 1157'den 1174'e kadar Vladimir-Suzdal Kneziydi. 1164 yılında Volga Bulgarları'na saldırdı ve zafer kazandı ama oğlu savaşta öldürüldü. 1169'da birlikleri Kiev'ı yağmaladı. Bu yağma sonrası büyük knez unvanı aldı. Ancak Kiev yerine Vladimir'i merkez yaptı. Vladimir şehri Moskova Knezliği Rusya'ya egemen olana kadar merkez olarak kaldı. Kardeşi Gleb'i Kiev knezi olarak atadı. Gleb'in 1171'de ölümünün ardından Kiev'deki kontrolünü devam ettirmek için iki yıllık bir savaş başlattı ve yenildi. 1172'de Novgorod tahtına oğlunu çıkardı. Boyarların siyasi gücünü sınırlamaya çalıştığı için 1174'te öldürüldü. 1702'de Rus Ortodoks Kilisesi tarafından kutsandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.