Suyu Arayan Adam
 Kitabın 1976'da Remzi Kitabevi tarafından yapılan 4. baskısının kapağı. | |
| Yazar | Şevket Süreyya Aydemir |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Tür | Otobiyografi |
| Yayım | 1959 |
| Yayımcı | Öz Yayınları |
| Sayfa | 538 |
Suyu Arayan Adam, Şevket Süreyya Aydemir'in 1959 yılında Öz Yayınları'ndan çıkan özyaşam öyküsü.[1]
Aydemir, Tek Adam, İkinci Adam, Enver Paşa ve Menderes'in Dramı adlı kitaplarında ele aldığı yakın dönem Türkiye tarihini Suyu Arayan Adam'da kendi yaşam öyküsü ekseninde anlattır.[2]
Kitabın konusu
Aydemir kitabın birinci bölümünde Balkan Savaşı'nın ardından Edirne'de geçen çocukluğunu anlatır.
Döneminde hakim olan Osmanlıcılık, Türkçülük-Turancılık gibi Osmanlı Devleti'nin son devrinin hakim ideolojilerine getirdiği eleştirilerle dönemin fikir dünyasını irdelemekle beraber kendisinin bu ideolojilerle olan ilişkisini de dile getirmiştir. Ayrıca bu bölümde Rusya'daki Sovyet Devrimi'ne Azerbaycan'daki turancılık ve sosyalist hareketlere Asya'daki Galiyevciliğe Sovyetler'deki Lenin ve Stalin dönemleri arasındaki farka değinilmekle birlikte Doğu Emekçileri Sosyal Bilimler Akademisinde okuyan Nâzım Hikmet ve Va-nu gibi tanınmış Türk sosyalistlerinden, Doktor Nazım ve bazı İttihat ve Terakki üyelerinden de bahseder.
Yazar bunların ardından Türkiye'ye dönmesiyle birlikte Aydınlık dergisi etrafında toparlanan sosyalist aydınlar arasına girişini, Aydınlık dergisini, Türkiye Komünist Partisi'ndeki görüş ayrılıklarından 1925 ve 1927 yıllarındaki komünist tutuklanmalarıyla beraber Afyon'da hapis yatmasına kadar uzanan dönemi de anlatır. Birinci bölümden sonra İnkılabın Emrinde adlı ikinci bölümde yazar, Kadro hareketine, Kemalist devrime, devrimin gerçekleştirilmesi için gerekli olan şartlara değinmiştir. Son olarak cumhuriyetin ilk yıllarında Atatürk'ün himayesinde yaptığı eğitim çalışmalarını anlatarak kitabı noktalamıştır.
Kitapta kendisini "suyu arayan adam" olarak nitelendiren Şevket Süreyya Aydemir, Turancılık hevesinden sıyrılıp, Komünizm gibi fikirleri de reddederek, Cumhuriyetçi ve Milliyetçi kimliğe bürünmesiyle suyu bulduğunu belirtip, doğru yola eriştiğini ima etmektedir.
Aydemir kitapta sadece yaşadığı dönemin olaylarını anlatmakla yetinmez. Pek çok başlık altında hem çağın hem de Türkiye'nin sorunlarına dair çözüm önerilerini de detaylı bir şekilde aktarır.[3]
Yorumlar
Suyu Arayan Adam yayımlandığı tarihten itibaren dikkatleri çekmiş, pek çok olumlu eleştiri almıştır. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Aydemir'in 1963'te yayımlanan Toprak Uyanırsa: Ekmeksizköy Öğretmeninin Hatıraları adlı kitabına yazdığı önsözde bu eleştirilerden birkaçını anar. Önsöz'de belirtildiğine göre, Annemarie Schimmel, Die Welt des Islams dergisine yazdığı eleştiri yazısında kitap için, "Şevket Süreyya Aydemir, (...) Türkiye ve Asya’nın, bu yüzyılın ilk yarısındaki gelişmenin plastik bir tasvirini yapmakta ve açıklamalarının çoğu, tarihi olaylara yeni bir ışık saçmaktadır..." demiştir. Behçet Kemal Çağlar ise Vatan Gazetesi'nin 26 Nisan 1960 tarihli nüshasında kitaptan şu sözlerle bahsetmiştir: “Şimdiye kadar okuduğum kitapların hiçbirinde, şu Suyu Arayan Adam’daki, çile çekme, inkârlardan inkârlara yönelme ve ermişlerden çoğuna kısmet olmamış bir gerçek olgunluğu, bir milli olgunluğa erme hikâyesini bu kadar tam, bu kadar açık, bu kadar bilgince, sanatkârca açıklanmış bulmadım.” [4]
Kaynakça
- ^ "Suyu Arayan Adam". Türk Edebiyatı.
- ^ "Suyu arayan adam". Sinan Genim. Milliyet. 10 Ağustos 2024.
- ^ "Gerçek ile Ütopya Arasında Şevket Süreyya Aydemir". Cumhur Aslan, Olgun Bilir. Dergipark. 2024.
- ^ Toprak Uyanırsa: Ekmeksizköy Öğretmeninin Hatıraları. Şevket Süreyya Aydemir. Remzi Kitabevi. Kasım 1963. ss. 7-8.
