UNICEF veya resmi adıyla Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu, dünya genelinde çocuklara insani ve gelişimsel yardım sağlamaktan sorumlu bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur. UNICEF'in faaliyetleri arasında aşılama ve hastalık önleme, HIV'li çocuklar ve anneler için tedavi yönetimi, çocukluk ve anne beslenmesini iyileştirme, sağlık koşullarını iyileştirme, eğitimi teşvik etme ve felaketlere müdahale için acil yardım sağlama yer alır.
Afet; insanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar ortaya çıkaran, insanın normal yaşantısını ve eylemlerini durduracak veya kesintiye uğratacak, imkânların yetersiz kaldığı olaylara verilen genel bir isimdir. Büyük oranda veya tamamen insanların kontrolü dışında gerçekleşen afetler, kitlesel bir can ve mal kaybına neden olur.
Kriz, bir örgütün üst düzey hedeflerini ve işleyiş biçimini tehdit eden veya hayatını tehlikeye sokan, acil karar verilmesi gereken, uyum ve önleme sistemlerini yetersiz hale getiren gerilim durumudur.
Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Bürosu, 1992'de kuruldu. Avrupa Birliği dışı ülkelere yardım eden kuruluşun eyleme geçmesi Komisyon ve Bakanlar Konseyi'ne bağlı olarak yürütülür. ECHO, temel mal ve hizmetleri, ırk, renk, din, siyasal görüş farkı gözetmeden yardım eder. Destekçileri arasında Birleşmiş Milletler ve çeşitli sivil toplum kuruluşları vardır. BM kuruluşları UNHCR, WFP, UNICEF, UNWRA'dır.
Evsizlik, düzenli bir barınma mekanına sahip olmama ya da olamama, yaşamını sokaklarda sürdüren durumudur. Sokaklar, terk edilmiş mekanlar, şehir içinde az kullanılan, ücra köşeler, alanlar genellikle evsizlerin barınma alanlarıdır. Toplumsal ve ekonomik bir sorun teşkil eden evsizlik, bireyin ödeme gücünün yetersizliği, zihinsel ya da ruhsal sorunları, toplumsal dışlanma, savaşlar, devletlerin parçalanması ve ülkenin ya da bireyin yaşadığı maddî sıkıntılar gibi çok farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Evsizlik olgusunu yaşayan bireye evsiz denilmektedir.
Hayatta kalma veya Hayatı İdame, insanın doğada veya beklenmedik bir kriz durumunda yaşamını sürdürebilmesi için gereken beceriler, bilgi ve stratejiler bütünü olarak tanımlanır. Hayatta kalma becerileri, yalnızca doğada kaybolma gibi olağanüstü durumlarda değil, aynı zamanda doğal afetler, savaşlar ve teknolojik çöküş gibi geniş çaplı krizlerde de önem kazanır. Bu kavram, hem insanlar ve diğer canlılar hem de fiziksel nesneler ve soyut kavramlar için geçerlidir. Canlılar genellikle hayatta kalmak için bir kendini koruma içgüdüsüne sahiptir; nesneler ise zorlu koşullara dayanacak şekilde tasarlanır. Hayatı İdame veya Hayatta Kalma olarak biline bu doğa disiplini yabancı terimlerle Ülkemizde tanınır hale gelmiştir. Survival ve Survivor (Kurtulan) kelimeleri bir çok televizyon programında kullanılmaktadır.
Toplumsal hareket ya da sosyal hareket; sosyal bilimlerde farklı düzenleme biçimlerini içeren, farklı harekete geçirme ve davranış stratejileriyle toplumsal değişimi hızlandırmak, engellemek veya tersine çevirmek için uğraşan kolektif eylemler bütünüdür. Bu haliyle toplumların ve sorunların şekillenmesinde ortak bir rol oynayıcı olarak görülebilir. Toplumsal hareketler, ortak amaç için bir araya gelen insanları barındırır. Bu insanların eylemlerini inceleyen toplumsal hareket analizleri, siyaset bilimciler, sosyologlar, psikologlar, tarihçiler tarafından yapılabilmektedir. Charles Tilly, Sidney Tarrow, Donatella della Porta, Alain Touraine, Alberto Melucci gibi isimler bu alanda çalışan önemli akademisyenlerdir. Bu çerçevede oluşan sosyal hareket teorisi, yeni örnek olayların getirdiği karşı-çıkışlar ve taleplerle gelişmeye devam etmektedir.
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) veya posttravmatik stres bozukluğu (PTSD), travma yaratan bir olayın yaşanmasından sonra, o olayın günlük yaşamda veya rüyada tekrar yaşanması, o olayı hatırlatan durumlardan kaçınmaya yol açan bir aşırı uyarılmışlık, kaygı ve kolayca irkilmeyi içeren bir kaygı bozukluğudur.
Toplumsal sözleşme veya sosyal sözleşme; bireylerin karşılıklı uzlaşma, bazı kurallara uymak üzerinde anlaşma ve birbirlerini şiddet, sahtekarlık veya dikkatsizlikten korumak için birleştirdiğini varsayan bir kavramdır. İnsanlar arasındaki kullanımı, insanların bir devlete ya da otoriteye bağımsızlıklarının bir kısmından hukukun üstünlüğü anlayışı ile vazgeçmeleridir. Yönetilenler tarafından, bir takım bazı kurallar ile yönetilme üzerine anlaşma olarak da düşünülebilir.
Federal Acil Durum Yönetim Kurumu ; ilk olarak 1978 yılının birinci "Başkanlık Yeniden Yapılanma Planı" kapsamında ele alınan ve bir sonraki yıl, 1 Nisan 1979 tarihinde Başkanlık emriyle kurulan afet ve acil durum yönetimi kurumu.
Kozmopolitanizm, bireyin insanlık adı verilen büyük komüniteye aitliğini savunan, yerel nitelikteki bağlılığın yerini evrensel bağlılığın aldığı, evrensel düşüncelerin benimsendiği, tüm dünyanın ülke ya da vatan olarak görüldüğü; genellikle bu görüşlerle ilgili etiksel, sosyolojik ve siyasi felsefelerin tanımlanmasında kullanılan bir kavramdır. Bu fikirleri benimseyen kişi kozmopolit veya kozmopolitan diye adlandırılır.
Üretilmiş risk; risk kavramı modernliğin ortaya çıkması ile var olmuştur. Modernliğin getirmiş olduğu ekonomik, kültürel ve teknolojik gelişimlerin getirdiği risklerin doğurduğu risklere diyebiliriz.
Afet risk azaltma ya da kısaca ARA kaza riskini azaltma, değerlendirme ve tanımlamanın sistematik yaklaşımıdır. Afet risk azaltma kazayı tetikleyen çevre ve diğer tehlikelerin yanı sıra kazanın sosyo-ekonomik zayıflıklarını azaltmayı amaçlar. Afet risk azaltma, kalkınma ve geliştirme kuruluşlarının sorumluluğundadır. Bu kuruluşların ayrılmaz bir parçası olmalı, bir eklenti ya da bir kereye mahsus olmamalıdır. Afet risk azaltmanın alanı geleneksel acil durum yönetiminden çok daha derin ve çok daha geniştir. Afet yönetiminde tarihsel değişim;
- Sivil Savunma
- Sivil Koruma
- Acil Durum Yönetimi
- Afet Yönetimi
- Afet ve Risk Yönetimi
- Afet Risk Yönetimi
- Afet Risk Azaltma
Acil Durum Senaryoları hayatta kalma uzmanı Bear Grylls'in hayatı tehdit eden olaylar karşısında ne yapılması gerektiğini gösterdiği Discovery Channel yapımı programdır. Bear Grylls programda doğal felaketlerle, insan yapımı felaketlerle, trafik kazalarıyla ve diğer kötü senaryolarla nasıl başa çıkılacağını göstermektedir. Bu programdaki becerileri 21 SAS 'de öğrenmiştir.
Çocuk Dostu Alanlar (ÇDA), çocukların desteklenmesine ve korunmasına yardımcı olmak için acil durumlarda kurulan güvenli alanlardır.
Doğal afet veya Doğa kaynaklı afet büyük oranda veya tamamen insanların kontrolü dışında gerçekleşen, mal ve can kaybına neden olabilen, büyük ölçekli bir tehlike ve olay'dır. Antropojenik tehlike türleri de buna neden olabilir. Bu zaman devlet tarafından olağanüstü hâl veya sokağa çıkma yasağı uygulanabilir. Bu olaylar sonucu kıtlık, epidemi, salgın, pandemi olabilir. Çok ülkeler tarafından kayıpları küçültmek için afet risk azaltma, acil tahliye, depreme hazırlık, kasırga hazırlığı, insani yardım, sivil savunma önlemleri alınır.
Acil tahliye, acil bir tehdit, devam eden bir tehdit veya can ve/veya mallara karşı tehdit içeren bir alandan insanların derhal acil çıkışı veya kaçışıdır.
Depreme hazırlık, bir depremin etkilerini en aza indirmek için bireysel, örgütsel ve toplumsal düzeyde alınan bir dizi önlemdir. Hazırlık önlemleri, ağır nesnelerin emniyete alınmasından, yapısal değişikliklerden ve malzemelerin depolanmasından sigortaya, acil durum kitine ve tahliye planlarına kadar değişebilir.
Doomsday Preppers,Amerika Birleşik Devletleri'nde National Geographic Channel tarafından yayınlanan bir realite televizyon programıdır. İlk olarak 7 Şubat 2012'de yayınlanan program, üç sezon boyunca devam etti ve 2014'te sona erdi. Program, yaklaşan bir felakete veya kıyamete hazırlanan kişilerin hayatlarını ve hazırlık süreçlerini konu alır. Modern toplumda hazırlıkçılık (prepping) hareketini ana akıma taşıyan bu program, felaket senaryolarına karşı hazırlıklı olma kavramını geniş bir izleyici kitlesine tanıttı.
Hayatta kalma kiti, beklenmedik acil durumlarda bireylerin hayatta kalmasını sağlamak amacıyla önceden hazırlanmış, temel araçlar ve malzemelerden oluşan bir pakettir. Bu kitler, doğal afetler, kazalar, savaş durumları, doğada kaybolma gibi birçok farklı senaryoda hayati bir rol oynar. Kitlerin temel amacı, bireylere en zor koşullarda bile hayatta kalmaları için gerekli olan barınma, ısınma, sağlık, yiyecek, su ve iletişim gibi ihtiyaçlarını karşılayacak araçlar sunmaktır.
