Surre-i Hümâyûn
Surre-i Hümâyûn Alayı veya Surre Alayı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Surre Emîni adıyla bilinen bir kurumun İstanbul'dan Mekke ve Medine'ye yardım ve armağanlarını götürmüş olan topluluktur. Surre-i Hümâyûn Alayı, İstanbul'dan törenle uğurlanılırdı.
Arapça surre hükümdar tarafından Mekke’ye gönderilen paralar ve armağanlar ve Farsça Hümāyūn kutlu veya padişah ile ilgili[1] anlamındadır.
Hac yolu güzergâhındaki konak yerleri
"Kartal'dan hareket eden Surre Alayı, Şam'a kadar at, katır, veya merkeplerle giderler, orada (Şam'da) deveye binerlerdi. İstanbul Mekke arasındaki yol, yayalar ve binek hayvanları için henüz bir güzergâh (hat) halinde idi."[2] Kartal'dan hareket eden Surre Alayı'nın, bir başka deyişle Hacc Kervanı'nın Mekke'ye gidişte, şu güzergâhı izledikleri görülmektedir:
Seyrüsefer
Kartal-Gekbûze (Gebze)-İznikmîd (İznik)-Sabanca-Akhisar-Lefke (Osmaneli)-Vezirhan-Söğüd-Eskişehir-Seyyidgâzi-Hüsrev Paşa Hanı-Bayat-Bolavadin-İshaklu-Akşehir-Ilgun-Lâdik-Konya-Şevmere-İsmil-Karapınar-Ereğli-Ulukışla-Çiftehan-Nîkhan-Çiftehan-Gülek Boğazı-Kuzulu Hanı-Kütüklü-Adana-Misis-kurt Kulağı-Payas-Balan (Belen)-Antakya Hacı Paşa Mezra'ası-Şuğul (Cisr-i Şuğûr)[3]-Madik Kal'ası[4]-Hama-Hums-İki Kapulu Han-Nebk[5] (Benik veya al-Nabk)-Kudeyfe[6]-Şâm-ı Şerîf-Muzayrib[7]-Ma'an[8]-Âsî Hurma[9][10][11]-Berke-i Mu'azzama[12]-Valide Kuyusu-Fahleteyn-Hediyye Eşmesi-Medîne-i Münevvere-Cudeyre[13]-Bedr-i Huneyn[14]-Râbiğ[15] ve Mekk-i Mükerreme.[16] Dönüşte de aynı güzergâha, Hân-ı Kusayra, Hân-ı Karamut, İskenderun, Ramazanoğlu Yaylası[17] ve Tahta Köprü gibi beş menzil daha eklenmiştir.
Surre-i Hümâyûn Alayı, Mekke'ye kadar 54 menzilde konaklamış, bunların altısında İznikmîd, Konya, Adana ve Antakya'da ikişer, Şam'da Ramazan ayını orada geçirmek için 31, Mekke'de Haccın edası için gerekli 19 gün kalınmıştır. Ayrıca, dönüşte oturulan, gecelenen yerlerde ve günlerde değişiklik olmuş ve Medine'de 3, Şam'da 17, Hama, Antakya, Adana, Ereğli, Eskişehir ve İznikmid'de ikişer gün kalınmıştır. Hacca gidiş ve dönüşte menzillerde kalınan gün sayısı, gidişte 58 gün ve dönüşte 32 gün olmak üzere toplam 90 günü bulmaktadır.
Gereksinimler
Hac kafilesi için menzillerde, beksimed, beygir, hediyelik boğcalar, bulgur, çizme, erz (erüz: pirinç), ferace (kadınların çarşaftan önce sokakta giydikleri üstlük), hatab (odun), kandil, katran, şeker, kömür, lahm (et), mahfe levâzimâtı, mercimek, mes pâbuş, nân (ekmek), nohud, pabûş, revgan (yağ), revgan-ı (sâde, zeyt), saman, serzevât (sebze), soğan, su tulumu, şa'îr (arpa) tulum levâzimâtı gibi yiyecek ve zarurî ihtiyaç maddeleri, hayvan yemi, hediyelik eşya, hil'at (kaftan) ve kürk satın alınmıştır.
Hicaz Demiryolu
II. Abdülhamid tarafından 1900-1908 yıllarında Şam ile Medine arasında Hicaz Demiryolu'nun yapımından sonra, Hac zamanında günde beş yolcu treni hacı adaylarını taşımıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Prof. Dr. Mehmet Kanar, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü.
- ^ Victor Berrad, Le Sultan, L'hlam et Les Puissances (Constantinople - La Mecgue - Bağdad). Paris, 1907, s. 98.
- ^ Jisr ash Shughur, Syria Page 13 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ Mardikh, Syria Page 5 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ An Nabk, Syria Page 22 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ Al Qutayfah, Syria Page 24 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ Muzayrib, Syria Page 16 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ Ma'an, Jordan Page 17 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ "Evsâf-ı menzil-i kal'a-i Âsi Hurma", Âsi Hurma kalesi Şam-Mekke yolunun tam yarısında ve Ma'an'dan 8 günlük uzaklıkta ve güneyindedir.
- ^ Oriental explorations and studies, Sayı 1, s. 320'de (Mehmed Edip, Nehcet'ül-Menâzil, İstanbul H. 1232, s. 73) Tebûk'e Âsî Hurma denildiğini yazmıştır.
- ^ Kal'a-i Tebük (Âsî Hurma): Kâ'-i Sağîr'e on üç saat uzaklıkta Nureddin Şehit tarafından yaptırılmış küçük bir kaleydi.Journal of Ottoman studies 11 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Volumes 19-20, Enderun Kitabevi, 1999.
- ^ Mehmef Edîb, "Nehcet el Menâzil", Bulak - Kâhire H.1250, s. 76 >Qaal’at Al-Muazzam veya Qal'at el Mua'ssam, eski Osmanlı kalesi.
- ^ Judayrah, Saudi Arabia Page 18 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ Badr Hunayn, Saudi Arabia Page 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ Rabigh, Saudi Arabia Page 3 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ Mehmed Emin, Mezâzil-i Hacc-ı Şerif, 1762-63, Türkçe 38 yk. (Bkz.: TSMK, Türkçe Yazmalar Katalogu, Cilt I, s. 464.
- ^ Kamil Şahin, Adana bir Numaralı Seriye Sicil Defteri üzerine araştırma. 15 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe)
Dış bağlantılar
- Hacc Yolu Güzergahı ve Masrafı (Kara Yolu, 1253/1837), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslâm Tarihi Anabilim Dalı. Doç. Dr. Münir Atalar
- Nabataea.net The Hejaz Railway (İngilizce)
