İçeriğe atla

Surp Pırgiç Ermeni Katolik Kilisesi

Koordinatlar: 41°01′29″K 28°58′34″D / 41.02472°K 28.97611°D / 41.02472; 28.97611
Surp Pırgiç Kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumKaraköy, Beyoğlu, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar41°01′29″K 28°58′34″D / 41.02472°K 28.97611°D / 41.02472; 28.97611
İnançKatolik
MezhepErmeni Katolik
DurumEtkin
Mimari
İnşaat başlangıcı12 Mayıs 1832
Tamamlanma13 Ocak 1834

Surp Pırgiç Kilisesi (ErmeniceՍուրբ Փրկիչ եկեղեցի), İstanbul'un Beyoğlu ilçesi Karaköy semtinde bulunan bir kilisedir.II.Mahmud 6 Nisan 1830 tarihinde bir ferman yayınlar ve bu fermanla "Katolik Milleti" adıyla ayrı bir cemaat oluşturur. Kilise Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşayan Katolik Ermenilerin, Sultan II. Mahmud'un verdiği 7 Ekim 1831 tarihli fermanla İstanbul'da inşa ettikleri ilk kilisedir.[1][2] 12 Mayıs 1832'de Başpsikopos Andon Nuriciyan ve Nazır Agopos Çukuryan tarafından temeli atılmıştır. İsa'nın sünnet gününde ibadete açılmıştır.[3](13 Ocak 1834)Kilise Ermeni Katolik cemiyetinin bağışlarıyla kâgir olarak inşa edilmiştir.

Kilisenin içinde Lübnan Emiri Beşar Şıhabi'nin mezarı yer almaktadır.Kilisenin yapımı sırasında Karaköy'de ortaya çıkan veba salgınına karşın 25 Mart günü sokaklarda Meryem ana resmi dolaştırılmıştır. Bu eylem vebanın düşmesine etki yapınca Sultan II.Mahmut tarafından kiliseye elmas taşlı bir hediye verilmiştir.[3] Halen kilisede muhafaza edilen ikona Paskalya döneminde nişanın üzerine koyulmaktadır.Bu olay o tarihten beri Paskalya yortusunun ertesinde “Ölüler günü” olarak 25 Mart’ta kutlanmaktadır.

Yüksekliği 10,uzunluğu 45 ve genişliği 31 arşındır.Kilise basamaklarla avluya açılmaktadır. Yapının kare payelerle vurgulanan girişi anıtsaldır. Payeler düzgün kesme taştan yapılmıştır. Kilise kaba taş molozlarla inşa edilmiştir.Kârgir binanın ana mihrabı dışında dört küçük mihrabı daha bulunmaktadır.Yapının batısındaki narteks üç bölümden oluşur. Naos üç nefli haç şemasındadır. Kilise dış cephesindeki yarım yuvarlak kemerli pencereler ve anıtsal giriş hareketliliği dışında sade bir tezyinata sahiptir.[4]

Kaynakça

  1. ^ "KARAKÖY SURP PIRGIÇ ERMENİ KATOLİK KİLİSESİ VAKFI". Hrant Dink Vakfı. Erişim tarihi: 8 Şubat 2016. []
  2. ^ Tcholakian, Hovhannes (1998). L’église Arménienne Catholique en Turquie. İstanbul: Turca Libris Kitabevi. ss. 26-27. 
  3. ^ a b Tuğlacı,Pars (1991). İSTANBUL ERMENİ KİLİSELERİ. Pars Yayın Ltd.Şti. s. 303. ISBN 975-7423-00-9. 
  4. ^ "Surp Pırgiç Ermeni Kilisesi". 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Surp Hovhan Vosgeperan Kilisesi</span>

Surp Ohan Voskiperan Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Beyoğlu ilçesinde bulunan bir Ermeni Katolik kilisesi. 1837 yılında ahşap olarak inşa edilen kilsienin yerine mimar Andon ve Garabet Tülbentçiyan tarafından 1860-63 yılları arasında kâgir olarak inşa edildi. Kilise 1979 yılında Papa II. Jean Paul tarafından ziyaret edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Karaköy</span> Beyoğlu, İstanbulda bir semt

Karaköy, İstanbul ilinin Beyoğlu ilçesine bağlı semt. Bankaları ve iş hanlarıyla ünlü en eski ticaret merkezlerinden biridir. Eski Galata semtinin modern adıdır. Tarih boyunca bir liman ve ticaret merkezi olma özelliğiyle ön plana çıkmıştır. Boğaziçi'nin Avrupa tarafında Haliç'in ağzında yer alır. Karaköy, şehrin çok tarihsel bölgelerinden ve en eskilerinden biridir. 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı Devleti'nin finans merkezi haline gelmişti. Bugün ise, önemli bir ticaret ve ulaşım merkezidir.

Dadyan Ailesi Osmanlı Devleti ve Türkiye'ye çeşitli kademelerde hizmet vermiş Ermeni asıllı bir ailedir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Ermeni Patrikhanesi</span>

İstanbul Ermeni Patrikhanesi, Osmanlı Devleti'nde yaşayan Ermenilerin ruhani ve dünyevi işlerini yönetmek üzere 1461'de Fatih Sultan Mehmed tarafından kurulmuş olan teşekküldür. Günümüzde Apostolik Kilisesi'ne (Gregoryen) mensup Türkiye Ermenilerinin dini önderliğini yapmaktadır. 1915 Ermeni Kırımı'ndan beri cemaatleri küçülmüştür. Patrikhane merkezi İstanbul'un (Kumkapı) semtinde bulunan Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi'dir.

Türkiye'de tescilli 1388 adet kilise mevcuttur. Türkiye'nin en çok kilise bulunan ili 158 kilise bulunduran İstanbul'dur. İstanbul ilini 92 kilise ile Nevşehir, 78 kilise ile Gümüşhane ve 69 kilise ile Mardin takip etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Üsküdar Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi</span>

Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, İstanbul'un Üsküdar ilçesi Kuzguncuk semtinde bulunan 11 Mayıs 1835 tarihinde ibadete açılmış ve 1861 yılında yeniden inşa edilmiş olan Ermeni kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi</span>

Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi, İstanbul'un Zeytinburnu ilçesine bağlı Kazlıçeşme mahallesinde, Kazaz Artin Amira Bezciyan'ın önderliğinde, Ermeni cemaat tarafından kurulmuş özel hastanedir. Osmanlı Sultanı II. Mahmut'un fermanı ile 1832 yılında kurulan hastane, inşaat ve donanım çalışmalarını 31 Mayıs 1834 tarihinde tamamlayarak hizmet vermeye başlamıştır. Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı tarafından yönetilmektedir. Şu anki yönetim kurulu başkanı Bedros Şirinoğlu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Surp Kevork Kilisesi</span>

Surp Kevork ya da Sulu Manastırı İstanbul'da bulunan bir Ermeni Apostolik kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Surp Giragos Ermeni Kilisesi</span> Diyarbakırdaki Ermeni Ortodoks Kilisesi

Surp Giragos Ermeni Kilisesi veya Aziz Kyriakos Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde bulunan ve 2016 senesinde hükûmet tarafından kamulaştırılmış olan tarihi bir Ermeni Apostolik Kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Surp Nigoğayos Ermeni Kilisesi (Fatih)</span> İstanbul, Topkapıda kilise

Surp Nigoğayos Ermeni Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Fatih ilçesi Topkapı semtinde bulunan Ermeni kilisesi. 1630 tarihli bir elyazmasında bu bölgede bir kilisenin varlığı geçse de kilisenin ne zaman inşa edildiği bilinmemektedir. Kayıtlara göre kilise inşasına 1813'te başlanmış, 1823’te kilise ikinci kez inşa edilmiştir. 1832’de ise üçüncü kez inşa edilen kilise nedeni bilinmemekle birlikte harap olur ve 1831'de İstanbul Ermeni Patriği Isdepanos II. Ağavni yeni bir kilise inşası için Sultan II. Mahmut'a başvurur. Vartan Kalfa Tıngıryan'ın mimarlığında yeniden inşa edile kilise 1894 depreminde zarar görerek yenilenir. I. Dünya Savaşı'nda askeri amaçlarla kullanılan kilise 1927'de yenilenerek Patrik Mesrob I. Naroyan tarafından açılır. 1987 yılında onarımdan geçen kilise 2000 yılında tekrar onarım görerek Aram Ateşyan tarafından ibadete açılır.

<span class="mw-page-title-main">Dzınunt Surp Asdvadzadzni Kilisesi</span>

Dzınunt Surp Asdvadzadzni Ermeni Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Bakırköy ilçesi Sakızağacı semtinde bulunan Ermeni kilisesi. Hovahannes Dadyan tarafından 1844'te inşa edilen kilise 1847 yılında fermanla onarılmıştır. 1999'da yeniden onarımdan geçen kilise İstanbul Ermeni Patriği II. Mesrob tarafından ibadete açılmıştır. Kilise bahçesine Dadyan ailesi mensupları gömülüdür.

Surp Stepanos Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Beyoğlu ilçesinin Halıcıoğlu semtinde bulunan Ermeni kilisesi. 17. yüzyılda Eğin'den gelen Ermeni göçmenlerin Hasköy'e yerleştirilmeleriyle bu göçmenler semtte bir kiremit fabrikası açmıştır. 1703 yılında Rahip Haçadur evinde bir şapel açmış, daha sonra küçük ve ahşap olan bir Surp Stephanos Kilisesi inşa edilmiştir. Harutyun Amira Bezciyan'ın vasiyeti olan bir ferman ile 1831'de taş olarak Hassa mimarları Kazaz Hovhannes Amira Serveryan ve Krikor Amira Balyan tarafından inşa edilmiştir. 1845'te yenilenen kilise 1904'te yeniden bir onarımdan geçmiş, I. Dünya Savaşı'nda askeri depo olarak sonrasında ise göçmen yurdu olarak kullanılmıştır. 1930'da yeniden onarılarak ibadete açılan kilisenin arazisi 1975'te Haliç Köprüsü yapımı için istimlak edilmiştir. Galata Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi'nin alt galerisinde 30 yıl barınan kilise 2007 yılında Halıcıoğlu Mezarlığı içinde inşa edilen şapelde varlığını sürdürmektedir. Şapelin açılışını İstanbul Ermeni Patriği II. Mesrob yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Surp Hıreşdagabed Kilisesi</span> Türkiyedeki Ermeni Kilisesi

Surp Hıreşdagabed Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde bulunan Ermeni kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Galata Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi</span> İstanbulda bir kilise

Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesi Karaköy semtinde bulunan Ermeni kilisesi. İstanbul'un fethinden önce İstanbul'a yerleşmiş olan Ermeniler ve Cenevizliler arasındaki iyi ilişkilerin bir sonucu olarak Cenevizliler kendilerine ait bir kutsal alanı Ermenilere satar. Kırım-Kefe kentinden İstanbul'a gelen Goms veya Gozma adlı bir hayırsever Ermeni tüccar, Cenevizlilerden alınmış olan bu arsa üzerine bir kilise inşa ettirir. Aved adlı bir demirci ustasının da kilisenin mihrabını tamamlayıp yanına Surp Haç Mabedi'ni inşa ettiği bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Boğos Kilisesi</span>

Surp Boğos Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Sarıyer ilçesinde bulunan Ermeni kilisesi. Darphane müdürlerinden Boğos Amira Bilezikçi'nin ölümünün ardından Büyükdere'deki arsası ve üstüne 1847 yılında yaptırmış olduğu küçük ahşap şapel, vasiyeti doğrultusunda, İstanbul Ermeni Katolik Patrikliği'ne verilmiş 1859'da vakıf kilisenin yanındaki araziyi satın alıp ahşap kilisenin ihtiyacı karşılamaması üzerine yeni kilise çalışmalarına başlamıştır. 1882 yılında yıkılan ahşap kilisenin yerine taştan bir kilise, rahip evi, bir okul ve dört ahşap ev inşa edilmiştir, kilise 1885'te tekrar ibadete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Surp Levon Kilisesi</span> Kadıköyde kilise

Surp Levon Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Kadıköy ilçesinde bulunan bir Ermeni Katolik kilisesi.

Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Beşiktaş ilçesi Ortaköy semtinde bulunan bir Ermeni Katolik kilisesi. 5 Kasım 1837 tarihli fermanla yapımına izin verilen kilise Krikor Hekimyan tarafından bağışlanan arazide, İstanbul'daki ikinci Ermeni Katolik kilisesi olarak inşa edilmiş ve 6 Ocak 1839 tarihinde ibadete açılmıştır. Kilise Ortaköy Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Katolik Kilisesi Vakfı tarafından idare edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Yerrortutyun Katolik Kilisesi</span> İstanbulun Beyoğlu ilçesinde bir Ermeni Katolik kilisesi

Surp Yerrortutyun Katolik Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Beyoğlu ilçesinde bulunan bir Ermeni Katolik kilisesi.

Surp Hovsep Ermeni Katolik Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihi bir kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Peribleptos Manastırı (İstanbul)</span>

Peribleptos Manastırı ya da Theotokos Peribleptos Manastırı, Konstantinopolis'in en önemli Rum Ortodoks manastırlarından biridir. İstanbul’un Fatih ilçesi, Samatya semtinde, Kocamustafapaşa Mahallesi, Marmara Caddesi ve Cambaziye Mektebi Sokak arasında, Surp Kevork Ermeni Kilisesi’nin bulunduğu alanda konumlanmıştır. Meryem Ana’ya adanan yapı, Orta Bizans döneminde, 11. yüzyılda inşa edilmiştir.