İçeriğe atla

Surp Hıreşdagabed Kilisesi

Koordinatlar: 41°02′02″K 28°56′44″D / 41.03389°K 28.94556°D / 41.03389; 28.94556
Kontrol Edilmiş
Surp Hıreşdagabed Kilisesi
İç görünümü
Harita
Temel bilgiler
KonumBalat, Fatih, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar41°02′02″K 28°56′44″D / 41.03389°K 28.94556°D / 41.03389; 28.94556
İnançErmeni Apostolik
DurumEtkin

Surp Hıreşdagabed Kilisesi (ErmeniceՍուրբ Հրեշտակապետաց Եկեղեցի; “Kutsal Başmelek”), Türkiye'de İstanbul iline bağlı Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde bulunan Ermeni kilisesi.

İstanbul'un Fethi'nden sonra Ermeni ve Rum cemaatleri arasında denge politikası güden Fatih Sultan Mehmet,[1] var olan Rum kiliselerinin bir kısmını camiye çevirirken bir kısmını da Ermenilerin ibadetine açmıştır. Bu kilise de, 1628, 1631 ya da 1636 tarihlerinden birinde Ermenilere devredilmiştir. 1692'de yanan kilise bir fermanla yeniden inşa edilmiş, 1729'da Balat'ta çıkan bir yangında kül olmuştur. Daha sonra yeniden inşa edilen kilise 1730'da ibadete açılmışsa da yangınlardan dolayı tekrar tekrar harap olup ahşap olarak yeniden inşa edilmiştir. 1827'de tekrar yanan kilise binası II. Mahmud'un fermanıyla kâgir olarak inşa edilmiş ve 1835'te ibadete açılmıştır. 2005 yılında yenilenen kilise 2012 yılında restorasyona tabii tutulmuştur.[2]

362 yılında öldükten sonra İstanbul’a getirilen Antakyalı Aziz Artemios’un rölikleri, kilisenin narteks kısmında bulunan merdivenlerden inilen Aziz Artemios’a adanmış ayazmada 2006 yılında gerçekleştirilen bir onarım sırasında ortaya çıkartılıp sergilenmeye başlamıştır.[1]

Kilisenin karşısında, mülkiyeti kilisenin de bağlı bulunduğu vakfa ait günümüzde metruk halde bulunan eski Balat Khorenyan Ermeni Okulu yer almaktadır.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ a b Lale Yılmaz (2018). "İstanbul'da Ermenilere Tahsis Edilen Bizans Kiliseleri Üzerine". 4 (2). 23 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022. 
  2. ^ "Surp Hıreşdagabed Kilisesi". Türkiye: Türkiye Ermenileri Patrikliği. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kariye Camii</span> İstanbulda camiye çevrilen bir Rum Ortodoks kilisesi

Kariye Camii veya eskiden Azize Kurtarıcı Hora Kilisesi, İstanbul'un Fatih ilçesinin Edirnekapı semtinde camiye çevrilmiş bir Rum Ortodoks kilisesi ve müze.

Ayazma, şifalı olduğuna inanılıp kutsallık atfedilmiş su kaynağı ve üzerine inşa edilen yapıdır.

İstanbul'daki kiliselerin listesi. İstanbul'daki kiliseler, çoğunlukla Katolik, Ortodoks, Anglikan veya Protestan kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gül Camii</span> İstanbulun Ayakapı semtindeki Bizans İmparatorluğu döneminden kalma dinî yapı

Gül Camii veya Azize Teodosya Kilisesi, İstanbul'un Ayakapı semtindeki Bizans İmparatorluğu döneminden kalma ve fetihten sonra camiye dönüştürülmüş bir dinî yapıdır. Eski adı ve yapım tarihi hakkında kesin bilgiler olmamakla birlikte 10. ya da 11. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.Bu kilise, Bizans tarafından inşa edilen en yüksek kilise olarak bilinir. İkonoklazm akımı sırasında Büyük Saray'ın ana girişi Halki Kapısı üzerindeki İsa ikonasının indirilmesine karşı çıktığı için öldürülen Theodosia adlı kadının kutsal emanetlerinin bu kiliseye konduğu ve bu kilisenin Aya Theodosia olduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi</span>

Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi veya Türkçe Azize Meryem Ana Patriklik Kilisesi, İstanbul'un Kumkapı semtinde Şarapnel Sokağı'nda bulunan Ermeni Gregoryen kilisesidir.

Türkiye'de tescilli 1388 adet kilise mevcuttur. Türkiye'nin en çok kilise bulunan ili 158 kilise bulunduran İstanbul'dur. İstanbul ilini 92 kilise ile Nevşehir, 78 kilise ile Gümüşhane ve 69 kilise ile Mardin takip etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Apsis (mimarlık)</span>

Apsis, Hristiyanlığın dini mabetleri olan kiliselerin sunak odasını kapsayan, çoğunlukla yarım daire ya da çokgen, çok nadir durumlarda dikdörtgen planlı bir yapı unsurudur. Apsisler antik döneme ait bazilikalarda yaygın olarak da mimari öğe olarak kullanılmıştır. Apsisler, yapının cephesinde dışa doğru göbekli bir yapı olabildiği gibi, bina içlerinde ya da dikdörtgen planlı duvarlarla da sarılı olabilir. Apsislerin çatısı çoğunlukla yarım kubbe biçiminde olur, ancak düz çatılı apsisler de mümkündür. Çoğunlukla kiliselerin yan neflerinden, yan şapellerinden veya apsislerinden açılan küçük apsislere ise, mimarlıkta apsidiyol denir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Kevork Kilisesi</span>

Surp Kevork ya da Sulu Manastırı İstanbul'da bulunan bir Ermeni Apostolik kilisesi.

Azize Tereza Kilisesi; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir Katolik kilisesidir. İsmi, Lisieuxlü Azize Tereza'dan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Giragos Ermeni Kilisesi</span> Diyarbakırdaki Ermeni Ortodoks Kilisesi

Surp Giragos Ermeni Kilisesi veya Aziz Kyriakos Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde bulunan ve 2016 senesinde hükûmet tarafından kamulaştırılmış olan tarihi bir Ermeni Apostolik Kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Surp Nigoğayos Ermeni Kilisesi (Fatih)</span> İstanbul, Topkapıda kilise

Surp Nigoğayos Ermeni Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Fatih ilçesi Topkapı semtinde bulunan Ermeni kilisesi. 1630 tarihli bir elyazmasında bu bölgede bir kilisenin varlığı geçse de kilisenin ne zaman inşa edildiği bilinmemektedir. Kayıtlara göre kilise inşasına 1813'te başlanmış, 1823’te kilise ikinci kez inşa edilmiştir. 1832’de ise üçüncü kez inşa edilen kilise nedeni bilinmemekle birlikte harap olur ve 1831'de İstanbul Ermeni Patriği Isdepanos II. Ağavni yeni bir kilise inşası için Sultan II. Mahmut'a başvurur. Vartan Kalfa Tıngıryan'ın mimarlığında yeniden inşa edile kilise 1894 depreminde zarar görerek yenilenir. I. Dünya Savaşı'nda askeri amaçlarla kullanılan kilise 1927'de yenilenerek Patrik Mesrob I. Naroyan tarafından açılır. 1987 yılında onarımdan geçen kilise 2000 yılında tekrar onarım görerek Aram Ateşyan tarafından ibadete açılır.

Surp Stepanos Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Beyoğlu ilçesinin Halıcıoğlu semtinde bulunan Ermeni kilisesi. 17. yüzyılda Eğin'den gelen Ermeni göçmenlerin Hasköy'e yerleştirilmeleriyle bu göçmenler semtte bir kiremit fabrikası açmıştır. 1703 yılında Rahip Haçadur evinde bir şapel açmış, daha sonra küçük ve ahşap olan bir Surp Stephanos Kilisesi inşa edilmiştir. Harutyun Amira Bezciyan'ın vasiyeti olan bir ferman ile 1831'de taş olarak Hassa mimarları Kazaz Hovhannes Amira Serveryan ve Krikor Amira Balyan tarafından inşa edilmiştir. 1845'te yenilenen kilise 1904'te yeniden bir onarımdan geçmiş, I. Dünya Savaşı'nda askeri depo olarak sonrasında ise göçmen yurdu olarak kullanılmıştır. 1930'da yeniden onarılarak ibadete açılan kilisenin arazisi 1975'te Haliç Köprüsü yapımı için istimlak edilmiştir. Galata Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi'nin alt galerisinde 30 yıl barınan kilise 2007 yılında Halıcıoğlu Mezarlığı içinde inşa edilen şapelde varlığını sürdürmektedir. Şapelin açılışını İstanbul Ermeni Patriği II. Mesrob yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hatay Surp Asdvadzadzin Kilisesi</span> Samandağda bir kilise

Surp Asdvadzadzin Kilisesi, Türkiye'de Hatay iline bağlı Samandağ ilçesi Vakıflı Mahalleninde bulunan Ermeni kilisesi. 1895'te inşasına başlanan kilisenin ilk zamanlarda daimi ruhanisi bulunmayıp 1921 yılına kadar ruhanileri çevredeki köylerden değişimli olarak gelen din görevlilerinden karşılanmıştır. Şu andaki kilise 2007'de inşa edilmiş ve İstanbul Ermeni Patriği II. Karekin tarafından ibadete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Galata Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi</span> İstanbulda bir kilise

Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesi Karaköy semtinde bulunan Ermeni kilisesi. İstanbul'un fethinden önce İstanbul'a yerleşmiş olan Ermeniler ve Cenevizliler arasındaki iyi ilişkilerin bir sonucu olarak Cenevizliler kendilerine ait bir kutsal alanı Ermenilere satar. Kırım-Kefe kentinden İstanbul'a gelen Goms veya Gozma adlı bir hayırsever Ermeni tüccar, Cenevizlilerden alınmış olan bu arsa üzerine bir kilise inşa ettirir. Aved adlı bir demirci ustasının da kilisenin mihrabını tamamlayıp yanına Surp Haç Mabedi'ni inşa ettiği bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Pırgiç Ermeni Katolik Kilisesi</span>

Surp Pırgiç Kilisesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesi Karaköy semtinde bulunan bir kilisedir.II.Mahmud 6 Nisan 1830 tarihinde bir ferman yayınlar ve bu fermanla "Katolik Milleti" adıyla ayrı bir cemaat oluşturur. Kilise Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşayan Katolik Ermenilerin, Sultan II. Mahmud'un verdiği 7 Ekim 1831 tarihli fermanla İstanbul'da inşa ettikleri ilk kilisedir. 12 Mayıs 1832'de Başpsikopos Andon Nuriciyan ve Nazır Agopos Çukuryan tarafından temeli atılmıştır. İsa'nın sünnet gününde ibadete açılmıştır.(13 Ocak 1834)Kilise Ermeni Katolik cemiyetinin bağışlarıyla kâgir olarak inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Levon Kilisesi</span> Kadıköyde kilise

Surp Levon Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Kadıköy ilçesinde bulunan bir Ermeni Katolik kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Panagia Vlaherna Meryem Ana Ayazması</span>

Panagia Vlaherna Meryem Ana Ayazması, İstanbul Fatih'te bulunan bir Bizans kilisesi ve ayazmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Peribleptos Manastırı (İstanbul)</span>

Peribleptos Manastırı ya da Theotokos Peribleptos Manastırı, Konstantinopolis'in en önemli Rum Ortodoks manastırlarından biridir. İstanbul’un Fatih ilçesi, Samatya semtinde, Kocamustafapaşa Mahallesi, Marmara Caddesi ve Cambaziye Mektebi Sokak arasında, Surp Kevork Ermeni Kilisesi’nin bulunduğu alanda konumlanmıştır. Meryem Ana’ya adanan yapı, Orta Bizans döneminde, 11. yüzyılda inşa edilmiştir.

Santa Maria Draperis Kilisesi, İstanbul'da bulunan tarihi açıdan bir Latin Katolik kilisesidir. 1584’te inşa edilen bu kilise, İstanbul’un en eski faal kiliselerindendir.

Meryem Ana Doğuş Kilisesi veya Santa Maria Latin Katolik Kilisesi, İstanbul'un Sarıyer ilçesi, Büyükdere semtinde bulunmaktadır. İstanbul Boğazı'nda bulunan tek Latin Katolik Kilisesi'dir.