İçeriğe atla

Suren Spandaryan

Stalin ve Spandaryan, 1915

Suren Spandaryan (15 Aralık [E.U. 3 Aralık] 1882, Tiflis - 24 Eylül [E.U. 11 Eylül] 1916, Krasnoyarsk) Ermeni asıllı Rus devrimci, edebiyatçı ve yayıncı. 1901 yılında Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisine üye olmuş ve Bolşevikler arasında yer almış, Merkez Komite ve Rusya Bürosunda görev yapmıştır.

Hayatı

Sibirya'da 1915 yılındaki sürgünden bir fotoğraf. Ayakta soldan üçüncü Spandaryan, dördüncü Josef Stalin, beşinci Lev Kamenev, en sağda oturan ise Yakov Sverdlov

Babası S.A.Spandaryan (1849-1922) Tiflis'de Nor Dar (Yeni Çağ) adlı muhafazakar bir gazetenin kurucusu ve yayın yönetmenliğini yapan bir yayıncı ve avukattı. Suren Tiflis'de liseyi bitirdikten sonra Moskova Üniversitesi'nde Tarih ve Filoloji Fakültesine gider. 1901 yılından beri Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisiyle temas halindedir. Moskova'da Hukuk Fakültesine geçiş yapar. İşçi çevreleriyle tanışır ve 1904 yılındaki öğrenci protestolarında yer alır. Okulunun kapanmasının ardından bir süre Heidelberg Üniversitesinde okur. 1905 yılında döndüğünde 1905 Devrimi'nin ardından parti talimatıyla Tiflis'e geçer, Aralık ayında da Moskova'da barikatlarda çarpışır. 1906 yılında üniversiteden atılır. Devrimin bastırılmasının ardından Azerbaycan'ın Gence kentinde parti tarafından kurulan gizli matbaanın kuruluşunda görev alır.

Bu dönemde Iskra, Bakü Proletaryası ve Zvezda gibi yayınlarda yazılar yazar, yayın yönetmenliği yapar.

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 1912 Prag Konferansınde Bakü delegesi olarak katılır. Konferansın ardından Merkez Komite'ye ve Rusya Bürosu'na seçilir. 1912 yılında Bakü'de yakalanır, 1913 yılında Tiflis'de yargılanır ve ömür boyu sürgün cezasına çarptırılarak Sibirya'ya yollanır. Burada Stalin ile yakın arkadaş olmuştur. 1916 yılında verem yüzünden ölmüştür.[1]

Ailesi

Eşi Olga Vyaçeslavovna Adamoviç (1879-1971) de Eski Bolşeviklerdendir. Oğlu Stepan Surenoviç Spandaryan ünlü bir Sovyet basketbol oyuncusudur[2] , aynı zamanda II. Dünya Savaşı sırasında Kızılordu bünyesinde SMERŞ içinde Yüzbaşı rütbesiyle karşı istihbarat faaliyeti göstermiş, Kızıl Bayrak İşçi Nişanı sahibi bir kişidir.[3] Mezarı Novodeviçi Mezarlığındadır.

Anısı

Krasnoyarsk'daki anıt mezarı

Krasnoyarsk ve Erivan'da anısının yaşatıldığı cadde ve sokakların yanı sıra, bir de heykeli bulunmaktadır. Anıtmezarı Krasnoyarsk'dadır.

Kaynakça

  1. ^ Caucasian Knot sitesindeki bilgi 3 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 15 Şubat 2021 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ Dinamo Moskova basketbol takımının arşivlerinde Stepan Spandaryan'ın başarılarının sunulduğu link 16 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) 16 Şubat 2021 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ Naroda.ru sitesinden ilgili sayfa (Rusça)15 Şubat 2021 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bolşevizm</span> Devrimci Marksist ideoloji

Bolşevik, çoğunluktan yana anlamına gelen Rusça kelime, 1903 yılında düzenlenen Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin İkinci Kongresi'nde Vladimir Lenin ve Julius Martov arasında yeni kurulmakta olan partinin üyelik tanımı üzerine başlayan görüş ayrılığı sonucu yaşanan ayrışmadaki taraflardan Lenin yanlısı grup. Kongrede Lenin yanlıları çoğunlukta olduğu için Rusça çoğunluk anlamına gelen Bolşevik olarak, azınlıktaki Martov yanlıları da Menşevik olarak adlandırılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi</span> 1898-1918 tarihleri arasında Rusyada faaliyet göstermiş sosyalist–marksist işçi partisi

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi, 1898'de kurulan, Rusya'nın ilk Marksist partisi. Daha sonra Bolşevik ve Menşevik olmak üzere ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist Devrimci Parti</span>

Sosyalist Devrimci Parti veya SR'ler, 20. yüzyıl başlarında Rus İmparatorluğu ve Sovyetler Birliği'nde faaliyet gösteren siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Feliks Dzerjinski</span> Sovyet devrimci ve bürokrat, Cheka ve OGPU örgütlerinin ve Kızıl Terörün mimarlarındandır

Feliks Edmundoviç Dzerjinskiy, , Demir Feliks lakabıyla bilinen Sovyetler Birliği'nin ilk istihbarat ve gizli servisi Çeka'nın kurucusu ve ilk önderi. Bolşevik devrimci ve Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) Merkez Komitesi üyesi (1917-1926). RKP (B) Politbüro üyesi (1924-1926).

<span class="mw-page-title-main">Bakü Sovyeti</span>

Bakü Sovyeti, Rus İmparatorluğu'nda 1917 Ekim Devrimi sonucunda Bakü Guberniyasının arazisinde Bolşevik önder Stepan Şaumyan başkanlığında kurulmuş geçici hükûmet.

<span class="mw-page-title-main">Leonid Krasin</span>

Leonid Borisoviç Krasin, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin ilk üyelerinden, 1903 yılında yaşanan ayrımda Bolşeviklerden yana olur ve 1903 - 1907 yılına kadar Bolşevik Parti Merkez Komitesi üyesi. İktidarın alınmasından sonra 1924 - 1926 yılları arasında Tüm Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) Merkez Komitesi üyesi, Sovyet devlet adamı ve komünist siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Stepan Şaumyan</span> Ermeni-Sovyet siyasetçi (1878-1918)

Stepan Gevorgiyeviç Şaumyan, Ermeni asıllı Rus komünist ve Bolşevikdir. 1917 Ekim Devrimi sırasında Kafkaslarda önde gelen Bolşevik önderlerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Kalinin</span> Bolşevik devrimci

Mihail İvanoviç Kalinin, 1919-1946 yılları arasında Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı olmuş Bolşevik devrimci. 1926 yılından itibaren Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) Politbüro üyesi olmuştur. SBKP Genel Sekreteri Josef Stalin’in yakın çalışma arkadaşı ve "Eski Bolşevik"tir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Şotman</span> Fin politikacı

Aleksandr Vasiliyeviç Şotman Sovyet devlet adamı ve Bolşevik lider.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 4. Kongresi</span>

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) Dördüncü Kongresi İsveç'te, Stockholm şehrinde Nisan 1906'da toplandı. Kongrenin toplanma amacını ve toplantıdan çıkan sonuçları daha iyi anlayabilmek için, Kongre'nin hemen öncesindeki gelişmelere ve siyasi atmosfere bakmak gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 3. Kongresi</span>

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi III. Kongresi 25 Nisan-10 Mayıs 1905 tarihleri arasında Londra'da toplandı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 1912 Prag Konferansı</span>

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) Prag Parti Konferansı, Lenin'in başı çektiği Bolşevik fraksiyon tarafından tertip edilmiş VI. parti konferansıdır. 5-17 Ocak 1912 tarihinde, 18 Bolşeviğin katılımıyla Prag'da düzenlenmiştir. Joseph Stalin ve Yakov Sverdlov konferans düzenlenmekte iken sürgünde olduklarından katılamamışlardır. Georgi Plekhanov ise çok hasta olduğunu ileri sürerek bu konferansa katılmamıştır. Bu konferansta Lenin ve destekçileri, partinin kalanı ile ile tüm bağlarını kopartıp, kendi pür Bolşevik partilerini kurmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Genel Yahudi Emek Federasyonu</span>

Litvanya, Rusya ve Polonya Genel Yahudi Emek Federasyonu, kısaca Bund, 7 Ekim 1897 yılında kurulmuş ve 1920'li yıllara kadar faaliyet göstermiştir.

Himmet Partisi, Himmet Sosyal-Demokrat Müslüman Teşkilatı veya kısaca Himmet, Azerbaycan'ın ve tüm İslam Dünyasının ilk sosyal demokrat nitelikteki siyasi partisi. Sol kanadı 1920 yılında Bakü'deki komünist Adalet Fırkasıyla birleşerek, Azerbaycan Komünist Partisi'ni kurdu. Himmet Gazetesi adında yayın organları vardı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 6. Kongresi</span>

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi VI. Kongresi Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin (Bolşevik) 26 Temmuz - 3 Ağustos 1917 tarihleri arasında Sankt-Peterburg'da düzenlediği kongredir. Kongrede merkez komitesi seçilmiş ve yeni bir tüzük yayınlanmıştır.

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 5. Konferansı veya Dördüncü Tüm-Rusya Konferansı, 21-27 Aralık 1908 tarihleri arasında Londra'ya bağlı Paris şehrinde toplanan Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin (RSDİP) beşinci konferansı.

<span class="mw-page-title-main">Yakov Ganetski</span> Sovyet siyasetçi

Yakov Ganetski, Yakub Haneki veya Jakub Hanecki, Sovyet diplomat ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Andrey Bubnov</span>

Andrey Sergeyeviç Bubnov, Ekim Devrimi önderlerinden Bolşevik devrimci, Sol Muhalefet üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Georgi Pyatakov</span>

Georgiy Pyatakov, Rus Devrimi sırasında faaliyet gösteren Bolşevik devrimci lider, komünist politikacı. Büyük Temizlik döneminde anti-sovyet eylemleri olduğu iddiasıyla idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lazar Kaganoviç</span> Sovyet siyasetçi

Lazar Moiseyeviç Kaganoviç Sovyet siyasetçi ve devlet adamı. Özellikle Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri Josef Stalin'in yakın çalışma arkadaşı ve önde gelen Eski Bolşeviklerden. Stalin döneminde Sovyet siyasetinde aktif rol almış, sonrasında Nikita Kruşçev döneminde Anti Parti Grubu sürecinde tasfiye edilmiştir.