İçeriğe atla

Supermarine Spitfire

Supermarine Spitfire
TürüAvcı uçağı
Ulusal köken Birleşik Krallık
ÜreticiSupermarine
TasarımcıR.J. Mitchell
İlk uçuş5 Mart 1936
Hizmete giriş4 Ağustos 1938
Hizmetten çıkış1961 (İrlanda Hava Kolordusu)
Ana kullanıcıKraliyet Hava Kuvvetleri
Üretim aralığı1938-1948
Üretim sayısı20,351
Birim maliyeti£12,604
DeğişimleriSupermarine Seafire
Supermarine Spiteful

Supermarine Spitfire (Süpermarin Sipitfayr), İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait ilk yekpare metal tasarımlı ve tek pilotlu avcı uçağı. 1938'de hizmete girdi ve bütün II. Dünya Savaşı boyunca Kraliyet Hava Kuvvetlerine hizmet etti. 1950'lere kadar Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından kullanıldı. Baş tasarımcısı R.J. Mitchell'dır.

Türkiye’ye değişik zamanlarda değişik modelleri gelmiştir.

Tasarım özellikleri

Spitfire'lar Rolls-Royce Merlin motoruna sahiptiler. İnce ve yuvarlağımsı kanatları sayesinde çok keskin dönüşler yapabiliyor ve çok hızlı gidebiliyorlardı. İki kademeli (kapalı, tam) kanatçıklara (İng: Flap, Alm: Klap) sahiptiler. En büyük rakibi BF-109'lar tarafından hız, tırmanma ve dayanıklılık açısından alt edilse de çok iyi tasarımı sayesinde yapabildiği keskin dönüşlerle çoğu kez onları alt etmişlerdir. Ayrıca Spitfire'ların uçak gemilerinden kalkması için tasarlanmış Seafire modeli de vardır.

Tarihçe

II. Dünya Savaşı'nın meşhur uçakları arasında Spitfire çok iyi vazife gören tek kişilik avcı uçağı olarak daima hatırlanacaktır. Özellikle 1940 yılında İngiltere Adası ve Manş Denizi üzerinde meydana gelen İngiltere hava savaşlarındaki (Battle of Britain) çarpışmalarda İngiliz pilotları Spitfire'ın değişik tipleri ile üstün Alman Hava Kuvvetleri'nin (Luftwaffe) Messerschmitt Me (Bf) 109, Me 110 ve Focke-Wulf Fw 190 avcı uçaklarına karşı büyük başarılar kazanmışlardır.

Savaştan önce yarış uçağı olarak R. J. Mitchell isimli mühendis tarafından planları çizilerek yapılan Spitfire'ın öncüsü, 1936 yılında avcı uçağı olarak deneme uçuşlarına başlamış, 1938 yılında İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne (RAF) katılmıştır.

Bütün 2. Dünya Savaşı uçaklarının muhtemelen en tanınanı olan Spitfire üretim hayatına Mk.I olarak başlamıştır. Britanya Savaşı'na hükmeden Hurricane ile birlikte her iki uçak da Alman Hava Kuvvetleri'nde görev yapan rakiplerine karşı daima üstün gelmiştir.

Bununla beraber, Alman teknolojisi kendi uçaklarını geliştirdikçe, yeni düşman uçakları ile baş etmek için Spitfire'ı geliştirmek acil bir ihtiyaç haline gelmiştir.

Mk.I'den Mk.V'e kadar olan ilerleme, (üstelik Mk.III prototipinin asla gerçek anlamda üretime girmemesine rağmen) daha gelişmiş gövde ve motora sahip VC'nin üretimine kadar yavaş olmuştur. Spitfire'ın geliştirilmesine bütün savaş dönemi boyunca devam edilmiş ve son modelleri düşmanlıklar sona erdikten sonra da uzun yıllar serviste kalmaya devam etmiştir.

1939 - 1945 yılları arasında II. Dünya Savaşı'nın bütün cephelerinde 28 tip Spitfire ile İngiliz Deniz Kuvvetleri'nde uçak gemilerine inip kalkabilecek şekilde tasarlanmış 8 tip Seafire kullanılmıştır.

Bu yıllar arasında Douglas Bader, Bob Stanford Tuck, Sailor Malan ve Kanadalı Johnny Johnson gibi birçok pilot Spitfire ile uçarak ün kazanmışlardır.

İngiliz uçak fabrikaları toplam olarak 22,777 Spitfire ve Seafire imal etmişlerdir.

Modeller

Supermarine Spitfire.

Spitfire Mk.Ia

Mürettebat/crew:1, motor/engine:Rolls Royce Merlin II, gücü/power:1030HP, kanat açıklığı/ wingspan: 11.25m, uzunluk/length:9.15m, yükseklik/height:3.48m, azamî hız/max speed: 590 km/h, tavan/ceiling: 10500m, silah donanımı/armament: 8 x 0.303 kalibre/caliper MG

Supermarine Spitfire VB Tropical

Spitfire VB Tropical'de 1,470 hp'lik Rolls-Royce Merlin motoru ve üç palalı pervane kullanılmıştır. Saatte 600 km sürat yaparak 11,400 metreye çıkabilmektedir. Kanat açıklığı 11.23 m, uzunluğu 9.12 m, yüksekliği 3.11 metredir. Dört adet .303 kalibre Browning makinalı tüfek, iki adet 20 milimetrelik Hispano topu ile silahlandırılmıştır. Ek olarak bomba ve kamera taşıyabilmektedir.

Spitfire'ın bu modeline çöllerde kullanıldığı için burun altına kum filtresi ilave edilmiştir. Pilot koltuğunun arkası ve yakıt depolarının üstleri zırhlı levhalarla kaplanmıştır.

TEKNİK ÖZELLİKLER

  • Mürettebat: 1
  • Motor: 1 x Rolls-Royce Merlin 45M
  • Güç: 1,470 HP
  • Kanat Açıklığı: 11.23 m.
  • Uzunluk: 9.12 m.
  • Yükseklik: 3.11 m.
  • Azamî Hız: 600 km/saat
  • Uçuş Tavanı: 11,280 m.
  • Silah Donanımı:

4 x 7.7 mm. (.303 kalibre) Browning makinalı tüfek
2 x 20 mm. Hispano top

Supermarine Spitfire VC Tropical

VC 'Tropical' sadece Malta'nın savunması görevi için değil çeşitli denizaşırı cephelerdeki Alman Hava Kuvvetleri'nin gücüne karşılık verme ihtiyacından dolayı ortaya çıkmıştır. Kanat altlarındaki yağ soğutma girişleri ve büyütülmüş radyatör ile birlikte uçağa hantal bir görünüm veren büyük bir hava filtresi (Vokes Aero-Vee) takılmıştır. Bu ilavelerin hiçbiri uçağın performansını fark edilebilecek derecede etkilememiştir.

Spitfire VC'nin önceki Spitfire VB'den farkı, bilinen kanat yapısında iki veya dört adet 20 mm top ve dört makinalı tüfeğe sahip olmasıdır. Üretilmiş olan Spitfire'ların yaklaşık üçte biri Spitfire Mark V'tir.

Seri üretim, orijinal Merlin III motoru yerine Merlin 45 ve 'C' tip 'Üniversal' kanatlar kullanılarak 1941 Ekiminde başlamıştır. Sonraki ve alternatif versiyonlarda Merlin 46, 50, 50A, 55 ve 56 model motorlar da kullanılmıştır. Bu kanat yapısı, top ve makineli tüfekler arasındaki çeşitli silah konfigürasyonlarının kullanımına imkân vermekteydi.

Spitfire VC'lerde standart 'C' tip kanat kullanılmasına karşın, uçağın performansını nispeten zayıflatan fakat savaş manevraları için yüksek bir tono oranı (sağa ya da sola ani dönüşler) sağlayan 'D' veya uçları kesik tip kanat kullanan birçok VC de vardır. Kullanılan 'D' tip kanat ile kanat genişliği 1.42 m kısalmış ve kanat alanı da 1.02 m2 azalmıştır.

VC 'Tropical' birçok savaş sahnesinde kullanılmıştır. Bunlar arasında, Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri'nin Tunus'taki Birleşik Devletler 12. Hava Gücü 31. Avcı Grubu'nun 308. Avcı Filosu ve Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAAF) sayılabilir.

Spitfire Mk.V, bütün tipleri ile birlikte, hemen hemen yüzden fazla Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) biriminde kullanılmış; dokuz denizaşırı hava kuvvetine satılmış ve Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin ya da Müttefikler'in bulunduğu her sahnede görev yaptığından dolayı 2. Dünya Savaşı'nda kullanılan en yaygın avcı uçağı olmuştur.

TEKNİK ÖZELLİKLER

  • Mürettebat: 1
  • Motor: 1 x Rolls-Royce Merlin 45
  • Güç: 1,470 HP
  • Kanat Açıklığı: 11.23 m.
  • Uzunluk: 8.88 m.
  • Yükseklik: 3.02 m.
  • Azamî Hız: 602 km/saat
  • Uçuş Tavanı: 11,400 m.
  • Uçuş Menzili: 756 km.
  • Boş Ağırlık: 2,313 kg.
  • Azami Ağırlık: 3,137 kg.
  • Silah Donanımı:

4 x 7.7 mm. (.303 kalibre) Browning makinalı tüfek
2 x 20 mm. Hispano top

Spitfire Mk.V(R)

Mürettebat/crew:1, motor/engine:Rolls Royce Merlin 45, gücü/power:1470HP, kanat açıklığı/ wingspan: 11.25m, uzunluk/length:9.15m, yükseklik/height:3.48m, azamî hız/max speed: 590 km/h, tavan/ceiling: 10500m, silah donanımı/armament: 4 x kamera/camera

Spitfire Mk.IX

Mürettebat/crew:1, motor/engine:Rolls Royce Merlin 70, gücü/power:1470HP, kanat açıklığı/ wingspan: 11.25m, uzunluk/length:9.15m, yükseklik/height:3.48m, azamî hız/max speed: 640 km/h, tavan/ceiling: 12000m, silah donanımı/armament: lütfen yukarıdaki metine bakınız/Please see text above.

Spitfire Mk.XI

Mürettebat/crew:1, motor/engine:Rolls Royce Merlin 61, gücü/power:1565HP, kanat açıklığı/ wingspan: 11.25m, uzunluk/length:9.15m, yükseklik/height:3.48m, azamî hız/max speed: 590 km/h, tavan/ceiling: 10500m, silah donanımı/armament: 4 x kamera/camer

Spitfire Mk.XIX

Mürettebat/crew:1, motor/engine:Rolls Royce Griffon 65, gücü/power:2035HP, kanat açıklığı/ wingspan: 11.23m, uzunluk/length:9.53m, yükseklik/height:3.40m, azamî hız/max speed: 736 km/h, tavan/ceiling: 10500m, silah donanımı/armament: 4 x kamera/camera

Türk Hava Kuvvetleri

Savaş yıllarında Türk hükûmeti tarafından millî bütçe imkânları ile Spitfire'ın çeşitli tiplerinden satın alınarak hava kuvvetlerinin avcı filolarına güç kazandırılmıştır. Özellikle İkinci Dünya Savaşından sonra Türk Hava Kuvvetlerinin standart av uçağı olarak görev almıştır. Spitfire uçakları Türk Hava Kuvvetleri'nin envanterinde 1938-1954 yılları arasında kalmıştır.[1]

Spitfire'ın Avrupa'da savaştığı Focke-Wulf Fw 190 A3 Alman av uçakları ile aynı filolarda Türk Hava Kuvvetleri işaretleri ile birlikte uçmuştur.

Kullanıcılar

Supermarine Spitfire Mk Vb Tropical (Type 352) (s/n ES187) “C„.
Royal Air Force, 322 Wing, 154 Squadron Tingley, Cezayir, Kuzey Afrika, 1943.
Supermarine Spitfire Mk Vb Tropical (Type 352) “5512„.
Türk Hava Kuvvetleri, 6. Tayyare Alayı, 3. Av Bölüğü, İzmir, Temmuz 1944.

Kaynakça

  1. ^ Türk Hava Kuvvetleri Uçak Albümü 1911-2009, Hava Basımevi ve Neşriyat Müdürlüğü, Etimesgut, Ankara, 2009.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Supermarine Spitfire ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Messerschmitt Bf 109</span>

Messerschmitt Bf (Me) 109, II. Dünya Savaşı Alman avcı uçağı. Willy Messerschmitt tarafından 1930'larda tasarlanmıştır. Messerschmitt 109, ilk uçuşunu prototip Bf 109 V1 olarak Mayıs 1935'te yaptığı zaman döneminin en gelişmiş tek kişilik avcı uçağıydı. 1937 Şubatı’nda üretilmeye başlanan Jumo motorlu "B-1", Luftwaffe’de servise girdi. Jumo 210 motoru, "B", "C" ve "D" modellerinde de kullanıldı. Ocak 1939’dan 1942’nin başlarına dek üretimde kalan Bf 109 E modelinde Daimler-Benz DB 601 motoru kullanılmıştır. "G" modelinin üretimine 1942 Mayıs’ında başlanmıştır. Messerschmitt 109, yaklaşık 12.000 tanesi Bf 109 G olmak üzere toplam 35,000 civarında imal edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hawker Hurricane</span> İngiliz yapımı II. Dünya Savaşı avcı, avcı-bombardıman ve anti-bombardıman uçağı

Hawker Hurricane, İngiliz yapımı II. Dünya Savaşı avcı, avcı-bombardıman ve anti-bombardıman uçağı.

<span class="mw-page-title-main">Avro Lancaster</span> Büyük Britanya ağır-bombardıman uçağı

Avro Lancaster, II. Dünya Savaşı Büyük Britanya ağır-bombardıman uçağı.

<span class="mw-page-title-main">Mitsubishi T-2</span> Japonların ilk süpersonik jeti

Mitsubishi T-2 , Japonların geliştirdiği ilk süpersonik jet. Japonya Hava Öz Savunma Kuvvetleri envanteride bulunmuştur ve şu an silah eğitimi amacıyla kullanılmaktadır.

Tupolev TB-1 SSCB döneminde üretilen ağır bombardıman sınıfında bir uçaktır. Uzun yıllar Sovyet Hava Kuvvetleri bünyesindeki en önemli bombardıman uçağı olmuştur. 1929 yılında tasarlanan uçaktan toplamda 212 adet üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bell Boeing V-22 Osprey</span>

V-22 Osprey, müşterek kullanımlı, çok görevli askerî tiltrotordur. Helikopter ile uçak arasında bir geçiş formuna sahiptir. Dikey (VTOL) ve kısa (STOL) kalkış yeteneği vardır. Geleneksel helikopterlere uygun görevleri turboprop uçaklardaki gibi daha uzun menzil ve yüksek hızlı seyirle gerçekleştirmek için tasarlanmıştır. Bell Helicopter Textron tarafından, Boeing Helicopters partnerliğinde geliştirilmiştir. En büyük kullanıcıları ABD Deniz Piyadeleri ve Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'dir.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas AV-8B Harrier II</span> İngiliz-Amerikan yapımı savaş uçağı

AV-8B Harrier II gerçek anlamda V/STOL uçaklarının içinden en çok tanınanıdır. Bir adet Rolls Royce Pegasus II motoruna sahiptir. Motor uçağın tam ortasındadır ve uçağın iki yanında görünen hava girişleri ortadaki Rolls Royce Pegasus II motorunu beslemektedir. İlk Harrier II uçuşu 1981 sonbaharında gerçekleştiğinde asıl Hawker P.1127'nin ilk uçuşundan beri 21 yıl geçmişti. P.1127, 1957 tasarımı bir Fransız motor konsepti üzerine yapılandırılmış ve geliştirilmişti. Proje finansmanı Britanyalı Bristol Engine Co. ve ABD Hükûmeti tarafından “Müşterek Silah Geliştirme Programı” (MWDP) dahilinde karşılanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Embraer R-99</span> Brezilya menşeli askeri uçak

Embraer E-99, R-99 ve P-99 Embraer ERJ 145 bölgesel jet ailesinden askeri amaçlara uygun olarak dönüştürülmüş modellerdir. R-99 serisi sivil versiyonlara göre %20 daha fazla güç üretecek şekilde modifiye edilmiş 2 adet Rolls-Royce AE 3007 turbofan jet motoruyla donatılmıştır. İlk uçuşu 1999 yılında gerçekleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Saab 35 Draken</span>

Saab 35 Draken, Saab tarafından 1955-1974 yılları arasında üretilen İsveç yapımı avcı uçağıdır. Draken, Saab 29 Tunnan ve Saab 32 Lansen uçaklarının yerini alması için tasarlanmıştır. J35, etkili bir Soğuk Savaş dönemi süpersonik avcı uçağı olmuştur ve İsveç'in yanı sıra Avusturya, Danimarka ve Finlandiya hava kuvvetlerinin de hizmetinde olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nakajima Ki-43</span>

Nakajima Ki-43 Hayabusa, Nakajima tarafından üretilen Japon yapımı bir tek motorlu avcı uçağıdır. Uçak, II. Dünya Savaşı sırasında Japon İmparatorluk Ordusu Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nakajima Ki-27</span> Nakajima tarafından üretilen Japon yapımı bir avcı uçağı

Nakajima Ki-27, Nakajima tarafından üretilen Japon yapımı bir avcı uçağıdır. Uçak, II. Dünya Savaşı sırasında Japon İmparatorluk Ordusu Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hawker Hunter</span> Jet Avcı Uçağı

Hawker Hunter, Hawker tarafından üretilen Birleşik Krallık yapımı bir jet avcı uçağıdır. Uçak, yeni geliştirilen Rolls-Royce Avon turbojet motorundan yararlanacak şekilde tasarlandı.

<span class="mw-page-title-main">Avro Lincoln</span>

Avro Lincoln, Avro tarafından üretilen bir Birleşik Krallık yapımı ağır bombardıman uçağıdır. Uçak, Avro Lancaster üzerinden geliştirilmiş olup Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin kullandığı son piston motorlu uçaklardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hawker Fury</span>

Hawker Fury, Hawker tarafından üretilen Birleşik Krallık yapımı bir avcı uçağıdır. Hızlı ve çevik bir uçaktı ve Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin hizmetinde 320 km/h'den daha yüksek hıza sahip ilk önleme uçağıydı. Hawker Hart hafif bombardıman uçağının avcı muadilidir.

<span class="mw-page-title-main">Supermarine Seafire</span>

Supermarine Seafire, Supermarine tarafından üretilen Birleşik Krallık yapımı bir uçak gemisi tabanlı avcı uçağıdır. Uçak, Supermarine Spitfire'ın donanma için üretilmiş varyantı olup II. Dünya Savaşı'nda kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Boulton Paul Defiant</span> Savaş uçağı

Boulton Paul Defiant, Boulton Paul tarafından üretilen Birleşik Krallık yapımı bir gece avcı uçağıdır. Uçak, 1930'larda geliştirilmiş olup Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından II. Dünya Savaşı'nda kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avro York</span>

Avro York, Avro tarafından üretilen Birleşik Krallık yapımı bir kargo uçağıdır. Uçak, Avro Lancaster üzerinden geliştirilmiş olup hem askerî hem de sivil amaçlı kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Westland Whirlwind (uçak)</span> Birleşik Krallık yapımı bir ağır avcı uçağı

Westland Whirlwind, Westland Aircraft tarafından üretilen Birleşik Krallık yapımı bir ağır avcı uçağıdır. Uçak, Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin ilk tek kişilik, çift motorlu, topla silahlandırılan avcı uçağıydı.

<span class="mw-page-title-main">Yakovlev Yak-3</span>

Yakovlev Yak-3, Yakovlev tarafından üretilen Sovyet yapımı bir avcı uçağı. Uçak, Yak-1 üzerinden geliştirilmiş olup II. Dünya Savaşı'nın en küçük ve hafif uçaklarından biriydi ve yüksek güç-ağırlık oranı sayesinde yüksek performansa sahipti. Sağlamlığı ve kolay bakımı nedeniyle pilotlar ve yer ekibi tarafından oldukça tutulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Aerfer Ariete</span>

Aerfer Ariete, 1958 yılında İtalya'da üretilmiş bir prototip savaş uçağıdır. Aerfer Sagittario 2'nin geliştirilmiş bir türevidir. Bu girişim aynı zamanda uygulanabilir bir savaş uçağı olarak seri üretilebileceği bir standarda getirme girişimidir.