İçeriğe atla

Supap

Supap
SistemiZamanlama sistemi
Kullanıldığı yerlerİçten yanmalı motorlar
ÇeşitleriEmme subapı
Egzoz subapı
BileşenleriKam mili
Triger kayışı
Külbütör
Silindir içindeki supapların ve pistonun hareketi

Supap, yay yardımıyla gergin tutulup yatağın düzlemine dik olarak gidip gelme hareketi yaparak bir akışkanın geçişini ayarlamaya yarayan kapağa denir.[1] Supap, boru sistemlerinde gaz veya sıvı, motorlarda ise gaz geçişini kontrol etmeye yarar.

Motorlu taşıtların içten yanmalı motorlarında supaplar yakıt-hava karışımının veya sadece havanın motor içine girişini ve yanmış egzoz gazının çıkışını kontrol etmeye yararlar.

Motorlardaki supap uygulama çeşitleri

Üstten eksantrikli
Kam mili silindirin üzerine yerleştirilmiştir ve kamdan direkt tahrik alan supaplar görevlerini yaparlar. Günümüzdeki motorların neredeyse tamamı üstten eksantriklidir.
Bloktan eksantrikli
Nispeten eski olan bu teknolojide kam mili silindir gövdesinin içine yerleştirilmiştir ve kamdan tahrik alan çubuklar piyano tuşuna benzeyen (külbütör manivelası) çelik parmakları iterek supapları kontrol ederler. Harley-Davidson motosikletlerinin motorlarında bu mekanizmanın motor dışından geçen çubuk yatakları görülebilir. Bu sistemde fazla parça olması ve sürtünmenin artması dolayısıyla artık rağbet görmemektedir.
Kamsız
Hiç kam mili olmayan bu sistemde tahrik mıknatıslı bobinler aracılığı ile olur.

Kaynakça

  1. ^ "Güncel Türkçe Sözlük: supap". Türk Dil Kurumu. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Makine</span> herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek, belli bir güçten yararlanarak bir işi yapmak veya etki oluşturmak için dişliler, yataklar ve miller gibi çeşitli makine elemanlarından oluşan düzenekler bütünü

Makine, bir iş yapmak için kuvvet uygulamak ve hareketi kontrol etmek için güç kullanan fiziksel bir sistemdir. Terim genellikle motor kullanan yapay cihazlara veya moleküler makineler gibi doğal biyolojik makromoleküllere de uygulanır.

Bayerische Motoren Werke AG genellikle anılan kısaltmasıyla BMW, 1916 yılında kurulan Alman otomobil, motosiklet, motor ve bisiklet üreticisidir. BMW ayrıca, Mini ve Rolls-Royce, otomobil şirketlerinin sahibidir. Çalışan sayısı 120.726'dır. 2020 cirosu 98 milyar 998 milyon euro'dur, aynı yıl 2.494.451 araç üretmiştir. Bu üretimin 2.028.841 adedi BMW markası altındadır. Ayrıca aynı yıl motosiklet üretimi 169.272 adettir. Sadece motor sporlarına özel BMW M'i de bünyesinde bulundurur.

<span class="mw-page-title-main">Kam (mekanizma)</span>

Kam makine dinamiğinde sırası ile kendisine temas eden düzenekleri harekete geçirmeye yarayan bir mekanizmadır. 18. ve 19. yüzyıllarda metal bir silindirin üzerine yerleştirilmiş çok sayıda kam sayesinde ardışık veya döngüsel hareketler elde edilebilmekteydi. Aynı düzenek müzik kutularında ve laterna mekanizmalarında da kullanılmaktaydı. Mekanik robotlar ve otomatlar için bir tür programlayıcı sayılabilecek kam düzenekleri bugün modern otomobil motorlarında da eksantrik milinin üzerinde konumlanarak yakıt ve egzoz supaplarının açılmasını ve kapanmasını kontrol etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dizel motor</span> motor çeşiti

Dizel motor, içten yanmalı bir motor tipidir. Daha özel bir tanımla, dizel motor oksijen içeren bir gazın sıkıştırılarak yüksek basınç ve sıcaklığa ulaşması ve silindir içine püskürtülen yakıtın bu sayede alev alması ve patlaması prensibi ile çalışan bir motordur. Bu yüzden benzinli motorlardan farklı olarak ateşleme için bujiye ve yakıt oksijen karışımını oluşturmak için karbüratöre ihtiyaç yoktur.

<span class="mw-page-title-main">İçten yanmalı motor</span> yakıtın yanma odasında oksitleyici ile yandığı motor

İçten yanmalı motorlar, yakıt'ın motor içinde yanma odası adı verilen sınırlı bir alan içinde yakılması ile oluşan basıncın, piston denen parçayı hareket ettirmesi ile oluşan makinelerdir.

Değişken Zamanlamalı Supap Kontrol Sistemi Değişken supap zamanlaması, motor işletim sisteminin hangi devire göre hangi supap zamanlamasının kullanılacağını belirlenmesi ve her devirde en verimli çalışmayı sağlamasıdır Böylece motor düşük devirlerde az yakıt tüketirken yüksek devirlerde de iyi bir performans sunmaktadır. Motor devri yükseldikçe kayar pimli eksantrik milleri subaplara daha büyük bir kam lobuyla hareket iletmekte ve hava yakıt oranının yeniden düzenlenmesine imkân tanımaktadır. Bu motor teknolojisini Honda bulup geliştirmiştir ve onun tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Debriyaj</span>

Debriyaj, motorla vites kutusu arasındaki irtibatı keserek vites değiştirme olanağı sağlayan güç aktarma organlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kam mili</span>

Kam mili veya Eksantrik mili hareketini triger kayışı ya da zincirinden alır. Pistonlu motorlarda görevi emme ve egzoz supaplarının zamanında açılmalarını sağlamaktır. İlkel 4 silindirli 8 supaplı motorlarda tek, 16 supaplı yeni nesil motorlarda 2 adet bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Lokomotif</span> Demiryollarında vagon dizisini çekmede kullanılan buharla ya da motorla çalışan makine

Lokomotif, raylar üstünde bir vagon dizisini çekmede kullanılan buharla ya da bir motorla çalışan makinedir. Fransızcadaki locomotive sözünden alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şanzıman</span> şanzıman veya vites kutusu, baskı balata (kavrama) yolu ile motordan aldığı hareketi istenilen tork değerinde şaft veya diferansiyele ileten aktarma organıdır

Şanzıman veya vites kutusu, baskı balata (kavrama) yolu ile motordan aldığı hareketi istenilen tork değerinde şaft veya diferansiyele ileten aktarma organıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mercedes-Benz M103</span>

Mercedes-Benz'in 1986'dan 1993'e kadar ürettiği otomobil motoru; M103 sıralı 6 tane 15 derece eğimi olan silindire sahiptir. Silindir başına 2 supaplı ve tek eksantrikli dizayn edildi. M103 1990 yılında üretimi başlayan DOHC [M104] motorla değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Üstten subaplı motor</span>

Üstten subaplı motor, Overhead valve motor (OHV) veya pushrod motor, kam milinin silindir bloğunun iç kısmında ve genellikle krank milinin hemen yakınında yer aldığı, motorun emme ve egzoz valflerinin kam milinin ittiği itici çubuklar (pushrod) tarafından açılıp kapatıldığı bir içten yanmalı motor türü. Daha modern üstten egzantrikli motor sistemlerde kam mili, doğrudan motoru üzerinde yer alır ve ek olarak pushrodlar kullanılmaz.

<span class="mw-page-title-main">Üstten eksantrikli motor</span>

Üstten eksantrikli motor veya Overhead cam motor (OHC), kam milinin silindir bloğunun üst kısmında yer aldığı, kranktan eksantrik zinciri vasıtasıyla tahrik aldığı motor türü. Üstten subaplı motorlara kıyasla subapların daha doğrudan açılıp kapatılmasına uygun bir motordur. OHV motorlara göre daha karmaşıktır, ancak daha iyi motor performansı elde edilebilmesini sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Cummins B Serisi motoru</span>

B serisi, Cummins'in otomotiv, tarım, güç üretimi ve denizcilik alanlarında kullanılmak üzere geliştirdiği sıralı 4 veya 6 silindirli, "silindir başına bir litre hacimli" su soğutmalı, dört zamanlı dizel motor serisidir. Cummins'in Columbus, Indiana'daki fabrikasında 1983 yılında üretimine başlanan B serisi motoru, ilk başta Case IH'in iş makineleri, traktörleri ve biçerdöverleri için özel olarak geliştirilmiş bir motor olsa da, 1989 yılından sonra Dodge'un 2500, 3500 ve 4500 tipi Ram kamyonet/kamyon modellerinde kullanmaya başlamasıyla popülerlik kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Motor freni</span> fren türü

Motor freni, sürtünme freni veya manyetik fren gibi ek harici frenleme mekanizmaları kullanmak yerine, bir motorlu taşıtın motorunun içindeki yavaşlatma kuvvetleri kullanıldığında meydana gelir.

<span class="mw-page-title-main">VVT-i</span>

VVT-i veya Variable Valve Timing with intelligence, Toyota tarafından geliştirilen bir otomobil değişken supap zamanlama teknolojisidir. VVT-i, 1991'den itibaren silindir başına 5 supaplı 4A-GE motorunda sunulan VVT sisteminin yerini almıştır. VVT sistemi, iki aşamalı hidrolik kontrollü bir kam fazlama sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Külbütör</span>

Külbütör, içten yanmalı motorlarda kam lobundan radyal hareketi poppet valfte doğrusal harekete ileten ve onu açmak için salınan bir koldur. Bir uç, eksantrik milinin dönen bir lobu tarafından kaldırılır ve indirilirken, diğer uç supap gövdesi üzerinde hareket eder. Eksantrik mili lobu kolun dışını kaldırdığında, iç kısım valf gövdesine bastırarak valfi açar. Eksantrik milinin dönmesi nedeniyle kolun dışının geri dönmesine izin verildiğinde, iç kısım yükselir ve valf yayının valfi kapatmasına izin verir.

<span class="mw-page-title-main">Motor kontrol ünitesi</span>

Motor kontrol ünitesi ya da sıkça kullanılan diğer adıyla motor kontrol modülü , optimum motor performansını sağlamak için içten yanmalı bir motordaki bir dizi aktüatörü kontrol eden bir tür elektronik kontrol ünitesidir. Temel amacı motor fonksiyonlarını yönetmek, performansı iyileştirmek ve sürekli kontrol altında tutmaktır. Bu görevini yerine getirmek için motor bölmesi içindeki çok sayıda sensörden gelen değerleri okur, bu değerleri çok boyutlu performans haritalarını kullanarak yorumlar ve buna göre de motordaki bileşenlerde gerekli ayarlamaları yapar. ECU'lar araçlarda kullanılmaya başlamadan önce hava-yakıt karışımı, ateşleme zamanlaması ve rölanti devri gibi parametreler mekanik olarak ayarlanıyor; mekanik ve pnömatik elemanlar gibi çeşitli kontrolörler vasıtasıyla da dinamik olarak kontrol ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kamera motoru</span>

Kamera(Kam) motorlarında, diğer içten yanmalı motorlarından farklı olarak bağlantı çubukları ve krank mili yoktur, bunun yerine piston hareketinin, normal krank yerine bir kam ve silindir vasıtasıyla yapıldığı bir motordur.

FIAT Pratola Serra modüler motorları, Fiat tarafından geliştirilip üretilen sıralı dört ve sıralı beş silindirli modüler içten yanmalı motor ailesidir. 1994'ten beri FIAT, Alfa Romeo, Lancia, Jeep ve diğer üreticiler tarafından binek ve hafif ticari araçlarda kullanılmaktadır. Adını, motorların üretildiği tesisin bulunduğu aynı adı taşıyan şehirden almaktadır.