İçeriğe atla

Sunullah Efendi

Cafer Mustafa Sunullah Efendi
Doğum1552
İskilip
Ölüm10 Nisan 1612
İstanbul
MeslekŞeyhülislam, kazasker, kadı, müderris, şair

Cafer Mustafa Sunullah Efendi (1552, İskilip - 10 Nisan 1612, İstanbul); Türk, Osmanlı devlet adamı, şair, müderris, kadı, kazasker ve şeyhülislam.

Hayatı

Cafer Mustafa Sunullah Efendi İskilip'lidir. Kanuni Sultan Süleyman devrinin devlet adamlarından Anadolu Kazaskeri Cafer Efendi'nin oğludur. Babası Cafer Efendi ile şeyhülislam Ebussuud Efendi amcazade olup Ali Kuşçu'nun soyundan gelmiştir.[]

Sunullah Efendi Ebussuud Efendi'den icazet almıştır. Sonra ilmiye sınıfının hiyerarşisi içinde ilerlemeye başlamıştır. 1569 yılında Beşiktaş'ta Hayrettin Paşa Medresesinde müderris olarak ile göreve başlamıştır. 1587 yılında Sultan III. Murat Medresesinde müderris olmuştur. Sonra 1589 yılında Bursa kadısı ve 1591 yılında İstanbul Kadısı görevlerini yapmıştır. 1591 yılında Anadolu Kazaskerliği ve 1592 yılında Rumeli Kazaskerliği yapmıştır. 1594 yılında Sultan III. Mehmet'in tahta çıkışından sonra emekli olmuştur. 1598 yılında Padişah tarafından 50 akçe zam ile taltif edilmiştir.

Sonra da dört kez toplam 5 yıl 7 ay 2 gün şeyhülislamlık makamında bulunmuştur. İlk defa şeyhülislamlığa 2 Ekim 1599 yılında Hoca Sâdeddin Efendi'nin vefatı üzerine tayin edilmiştir. Ama Sadrazam Yemişçi Hasan Paşa ile arasının açılması üzerine 2 Ağustos 1601'de tekrar emekli edilmiştir.

Hocazade Mehmed Efendi yerine 4 Ocak 1603'te ikinci kez şeyhülislamlığa getirilmekle beraber bir ay sonra Yemişçi Hasan Paşa aleyhine ortaya çıkan sipahi isyanında Sunullah Efendi Yemişçi Hasan Paşa aleyhinde bir fetva verdiği için tekrar azledilmiştir.

Bu azilden sonra Sünnullah Efendi bir inziva hayatına çekilmiştir. Fakat 8 Eylül 1604'te kendine selef olan Ebülmeyamin Mustafa Efendi yerine 3. kez şeyhülislam görevine getirilmiştir. İki yıl sonra 28 Eylül 1606'de azledilmiş yerine Ebülmeyamin Mustafa Efendi tayin edilmiştir. 23 Kasım 1606'da dördüncü defa şeyhülislam yapılmıştır. Saray hadımlarının gayretleri ile bu görevden 5 Eylül 1608 azledilmiştir. Yıllık 750 akçe gelirle emekli yapılmıştır.

10 Nisan 1612'de İstanbul'da hayatını kaybetti. Mezarı Kırk Çeşme Hüsam Bey Camii yanında idi.

Popüler kültürdeki yeri

Star Tv'de yayınlanan Muhteşem Yüzyıl: Kösem dizisinde Yaşar Karakulak tarafından canlandırılmaktadır.

Değerlendirme

Uzunçarşılı onu "orta derecede ilmi kudretli" olarak nitelendirir.[1]

Bu üst yönetimde yer alan sert tartışmalarda Anadolu'da yaşayan Türklerin yanında yer alarak dönemin bir sadrazamı hakkında katli vaciptir fetvası vererek devşirmelerin Türkleri yok etme planlarını engellemiştir.[] Kendisinin de sürekli görevden alınma ve göreve sonra dönme nedeni de Celali isyanlarında takındığı Anadolu Türklerinden yana tutum olmuştur.[]

Eserleri

  • Kessaf Tefsiri'ne «Hasıye»si
  • Kutub-ü Mütedavile'ye

ve bazı eserlere talikatlan vardır.

Kaynakça

  1. ^ Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.458,461

Ayrıca Bakınız

Dış bağlantılar

  • Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.458,461
  • Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III say.233 [1]
Önce gelen:
Hoca Sâdeddin Efendi		Osmanlı Şeyhülislamı
2 Ekim 1599 - 2 Ağustos 1601 		Sonra gelen:
Hocazade Mehmed Efendi
Önce gelen:
Hocazade Mehmed Efendi		Osmanlı Şeyhülislamı
4 Ocak 1603 - 8 Şubat 1603 		Sonra gelen:
Ebülmeyamin Mustafa Efendi
Önce gelen:
Ebülmeyamin Mustafa Efendi		Osmanlı Şeyhülislamı
8 Eylül 1604 - 28 Eylül 1606 		Sonra gelen:
Ebülmeyamin Mustafa Efendi
Önce gelen:
Ebülmeyamin Mustafa Efendi		Osmanlı Şeyhülislamı
23 Kasım 1606 - 5 Eylül 1608 		Sonra gelen:
Hocazade Mehmed Efendi

İlgili Araştırma Makaleleri

Yemişçi Hasan Paşa III. Mehmed saltanatı döneminde 10 Temmuz 1601 - 24 Eylül 1603 tarihleri arasında toplam iki yıl üç ay yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şeyhülislam</span> Dini konularda yetkili devlet memuru

Şeyhülislam ya da Şeyh'ül-İslam, dini konularda en yüksek derecede bilgi ve yetkiye sahip olan kimse.

<span class="mw-page-title-main">Kazasker</span>

Kazasker ya da kadıasker, Osmanlı Devleti'nde şeri davalara bakan askeri hakim. Yetkileri arasında kadı, müderris ve din görevlisi atamaları, kadı kararlarını bozma, değiştirme ve yeni kararlar oluşturma gibi maddeler vardır. Yani kadı kararlarına itiraz kazaskerliğe yapılırdı. Yetkilerinin çoğunu 16. yüzyıl'dan itibaren şeyhülislamlığa devretmiştir.

Seyit İbrahim Efendi, müderris, kadı, kazasker, Osmanlı Devletinin 84. Şeyhülislamı.

Zekeriyâzâde Yahyâ Efendi 16. yüzyılın son yarısında ve 17. yüzyılın ilk yarısında çok uzun yaşayan, Sultan I. Mustafa, Sultan IV. Murat ve Sultan İbrahim devirlerinde üç defa Şeyhülislam olarak yüksek devlet görevi yapmış bir âlim ve aynı zamanda ünlü bir Türk divan şairidir.

Paşmakçızade Abdullah Efendi, müderris, kadı, kazasker, Osmanlı şeyhülislamı.

Mehmed Feyzullah Efendi, Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris, şehzade hocası, padişah danışmanı.

Çivizade Muhiddin Mehmed Efendi, müderris, kadi, kazasker, Osmanlı Devleti şeyhülislamı.

Sâmânizade Ömer Hulusi Efendi müderris, Osmanlı Devleti'nde kadılık, kazaskerlik ve 3 kez şeyhülislamlık görevinde bulunmuş bir din adamıdır.

Ebülmeyamin Mustafa Efendi Türk, Osmanlı müderris, kadı, kazasker ve şeyhülislam. III. Mehmet ve I. Ahmet saltanatlarında 7 Şubat1603 - 8 Haziran 1604 ile 26 Temmuz 1606 - 23 Kasım, 1606 dönemlerinde iki kez şeyhülislamlık yapmıştır. Halk arasında "Kaba Mustafa Efendi" olarak anılırdı.

Molla Abdülkerim. Müderris, kazasker, Osmanlı Devleti şeyhülislamı. II. Bayezid döneminde 1488-1495 yıllarında Osmanlı Devleti müftüsü görevini yapmıştır.

Mekkizade Mustafa Asım Efendi, Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris. 1818-1819, 1823-1825 ve 1833-1846 dönemlerinde 3 kez şeyhulislamlık görevi yapmıştır. II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerindeki şeyhülislâmlığı toplam olarak yaklaşık 17 yıl 6 aydır.

Mekkî Mehmed Efendi, Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris.

Paşmakçızade Ali Efendi 18. yüzyılda şeyhülislamlık yapmış Osmanlı din adamıdır. Tahsilini tamamladıktan sonra 1657’de Mehmed Ağa Dersiyesi’nde harici müderris oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ebu İshak İsmail Efendi</span>

Ebû İshâk İsmail Efendi 18. asırda şeyhülislamlık vazifesi yapan Osmanlı din adamıdır.

Abdülkadir Şeyhî Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Kadızade Ahmed Şemseddin Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Hocazade Mehmed Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Hocazade Esad Efendi, Osmanlı şeyhülislamı, II. Osman'ın kayınpederi, Akile Hanım'ın babası.

Ebusaid Mehmed Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.