İçeriğe atla

Suni tohumlama

Suni tohumlama (suni dölleme) cinsel ilişki veya in vitro fertilizasyon (dölleme) dışındaki yollarla in vivo (vücut içinde) dölleme yöntemi ile bir gebelik elde etmek amacıyla spermin dişinin serviksine veya uterus boşluğuna iletilmesidir. İnsanlar ve hayvanlar için bir doğurganlık tedavisidir. Süt sığırları (bkz. Dondurulmuş sığır sperması), atlar, küçükbaş hayvanlar ve domuzlar dahil olmak üzere hayvan yetiştiriciliğinde yaygın bir uygulamadır.

Suni tohumlamada, yardımcı üreme teknolojisi, sperm bağışı ve hayvancılık teknikleri kullanılabilir. Mevcut suni tohumlama teknikleri, intraservikal tohumlama ve intrauterin tohumlamayı içerir. İnsanların suni tohumlamadan hukuki çerçevede, ülkelere ve bölgelere göre değişen yasalar çerçevesinde faydalanabilmektedirler. İntraservikal tohumlama (ICI), en kolay ve en yaygın tohumlama tekniğidir ve evde kendi kendine tohumlama için doktor yardımı olmadan kullanılabilir.[1] Doğal tohumlama (yani cinsel ilişki yoluyla tohumlama) ile karşılaştırıldığında, suni tohumlama daha pahalı ve daha invaziv (tıbbi girişim) olabilir ve profesyonel yardım gerektirebilir.

Bazı ülkelerde, kimlerin ve kimlerin sperm bağışlayabileceğini, kimlerin suni tohumlama yapabileceğini ve bu tür tohumlamanın sonuçlarını da içeren kısıtlayıcı ve düzenleyici yasalar vardır. İçinde bulunduğu durumda suni tohumlamaya izin vermeyen bir yargı bölgesinde yaşayan bazı kadınlar, buna izin veren başka bir yargı alanına seyahat edebilir.

İnsanlarda

Tarihçe

İlk kaydedilen suni tohumlama vakasına yarımcı olan, 1790'da bir keten kumaşçının karısının hamile kalmasına yardımcı olan John Hunter'dı.[2][3] Donör tarafından bildirilen ilk suni dölleme vakası 1884'te meydana geldi: Philadelphia'da bir profesör olan Dr. William H. Pancoast, anestezi uygulanmış bir kadını, kadının bilgisi olmadan döllemek için "en iyi görünüşe sahip" öğrencisinden sperm aldı.[4][5] Bu vaka 25 yıl sonra bir tıp dergisinde rapor edildi.[6] Iowa Üniversitesi tıp fakültesi araştırmacıları Jerome Sherman ve Raymond Bunge tarafından yürütülen araştırmalarda 1950'lerden başlayarak Iowa'da bir Sperm bankası geliştirildi.[7]

Birleşik Krallık'ta, İngiliz kadın doğum uzmanı Mary Barton, 1930'larda, yüzlerce çocuğa babalık yapan kocası Bertold Wiesner ile donör tohumlama sunan ilk doğurganlık kliniklerinden birini kurdu.[8][9]

1980'lerde, doktorların yumurtalıktaki oositi bulmalarına izin vermek amacıyla veya ostium yoluyla genital yola girdikten sonra, cerrahi bir delik veya insizyon yoluyla alt karın içine sperm enjekte ettikleri doğrudan intraperitoneal tohumlama (DIPI) bazen kullanıldı. fallop tüpünün.[10][11]

Genel

Suni tohumlamada kullanılan sperm, kadının kocası, partneri (partner spermi) veya bilinen veya isimsiz bir sperm donörü tarafından sağlanabilir (bkz. sperm bağışı (donör sperm)).

Hazırlıklar

Döllenme penceresi ve fırsatı, yumurtanın atılmasından sonrdaki on iki saatten biraz daha fazla olduğu için (bu süre türlere göre değişiklikler gösterir) zamanlama çok önemlidir. Başarı şansını artırmak için, dişinin adet döngüsü yakından izlenir, sıklıkla yumurtlama kitleri, ultrasonlar veya bazal vücut ısısı testleri gibi kan testleri kullanılır, vajinal mukusun rengi, kıvamı ve serviksin yumuşaklığı not edilir (belirtiler genelde benzer olmasının yanında, süreleri, şiddeti ve sıklığı türlere göre değişebilmektedir). Suni tohumlamanın başarı oranını artırmak için uyarılmış bir döngü (seksüel senkronizasyon) oluşturacak ilaçlar kullanılabilir, ancak bu tür ilaçların kullanımı aynı zamanda çoğul doğum şansının artmasına neden olur.

Spermin alınması, hazırlanması ve muhafazası, uzmanlık gerektiren bir dizi işlemleri gerektirir.[12] Spermin hazırlanması döllenme şansını artırır (sperm. Hareketli spermlerin konsantrasyonu öncesi ve sonrası sayılır. Sperm bankasından alınan spermler bir süre dondurularak karantinaya alınacak ve donör, bulaşıcı bir hastalık taşımadığından emin olmak için numunenin üretilmesinden önce ve sonra test edilecektir.

Sperm, doğrudan veya bir sperm ajansı aracılığıyla özel bir donör tarafından sağlanıyorsa, genellikle taze olarak sağlanır, dondurulmamıştır ve karantinaya alınmaz. Bu şekilde sağlanan donör spermi, doğrudan alıcı kadına veya donörün eşine verilebilir ya da özel olarak yalıtılmış kaplarda taşınabilir. Bazı donörlerin spermlerini dondurmak ve saklamak için kendi dondurma aparatları vardır.

Teknikler

İnsan dişi üreme sistemi. Serviks rahimin bir parçasıdır. Servikal kanal, rahim ve vajinanın iç kısımlarını birbirine bağlar.

Kullanılan meni taze, işlenmemiş veya dondurulmuştur. Donör sperminin bir sperm bankası tarafından sağlandığı durumlarda, her zaman karantinaya alınacak ve dondurulacak ve kullanılmadan önce çözülmesi gerekecektir. Sperm ideal olarak (en son sperm çıkışından sonra) iki veya üç günlük bekleme süresini takiben bağışlanır.[13] Yumurta atıldığında, kullanılan yönteme bağlı olarak dişinin vajinasına, rahmine veya rahim ağzına meni verilir.

Sperm bazen bir 'tedavi döngüsü' içinde iki kez verilebilir.

İntraservikal

İntraservikal inseminasyon (ICI), cinsel ilişki sırasında penis tarafından vajinaya meni boşalmasını taklit eder. Ağrısızdır ve suni tohumlamanın en basit, en kolay ve en yaygın yöntemidir. ICI, genellikle iğnesiz bir şırınga vasıtasıyla serviksin girişinde vajinaya işlenmiş veya çiğ semen verilmesini içerir.

Rahim içi

Rahim içi tohumlama (IUI), işlenmiş spermin bir kateter ile rahme enjekte edilmesini içerir. İşlenmiş meni kullanılması, prostaglandin içeriğinden dolayı rahimde kramplara, meninin dışarı çıkmasına ve ağrıya neden olabilir. IUI'den sonra on beş dakika masada dinlenmek, dişinin gebelik oranını arttırmasına yardımcı olur.[14]

Rahim içi tuboperitoneal

Rahim içi tuboperitoneal tohumlama (IUTPI), işlenmiş spermin hem uterus hem de fallop tüplerine enjeksiyonunu içerir. Daha sonra vajinaya sızıntıyı önlemek için serviks klemplenir. Bu en iyi şekilde, özel olarak tasarlanmış çift somunlu bivalve (DNB) spekulum ile sağlanır. Sperm, uterus boşluğunu doldurmaya yetecek 10 ml'lik bir hacim oluşturacak şekilde karıştırılır, tüplerin interstisyel kısmından ve ampulladan geçerek son olarak periton boşluğuna ve peritoneal ve foliküler sıvı ile karıştırılacağı Rektouterin poş'a ulaşır. IUTPI, açıklanamayan kısırlıkta, hafif veya orta derecede erkek kısırlığında ve hafif veya orta derecede endometrioziste faydalı olabilir.[15][16]

İntratubal

İntratubal inseminasyon (ITI), yıkanmış spermin fallop tüpüne enjeksiyonunu içerir, ancak bu prosedürün artık genel olarak IUI ile karşılaştırıldığında herhangi bir yararlı etkisi olduğu düşünülmemektedir.[17] Ancak ITI, hem yumurtaların hem de spermin kadının vücudu dışında karıştırıldığı ve ardından hemen -döllenmenin gerçekleştiği- fallop tüpüne yerleştirildiği gamet intrafallop transferi ile karıştırılmamalıdır.

Yasal kısıtlamalar

Bazı ülkeler suni tohumlamayı çeşitli şekillerde kısıtlamaktadır. Örneğin, bazı ülkeler bekar kadınlar için suni tohumlamaya izin vermemekte ve bazı ülkeler de donör sperm kullanımına izin vermemektedir.

Mayıs 2013 itibarıyla, aşağıdaki Avrupa ülkeleri bekar kadınlar için tıbbi yardımlı suni tohumlamaya izin vermektedir:

Hayvanlarda

Bir ineğin suni tohumlaması yapan bir adam.
Suni tohumlamada kullanılmak üzere atlardan meni toplanmasında kullanılan, yerleşik suni vajinaya sahip bir binek (fantom)

Hayvanat bahçelerinde veya deniz parklarında taşınması zor olan çiftlik hayvanları, nesli tükenmekte olan türler ve hayvanlar için suni tohumlama kullanılır.

Sebepler ve teknikler

Bir erkeğin çok daha fazla sayıda dişiyi döllemesine izin vermek, mesafe veya zaman etmeni sebebiyle dişi ile temas kurmayacak erkeklerin genetik materyalinin kullanılmasına izin vermek, fiziksel üreme zorluklarının üstesinden gelmek, yavruların babalığını kontrol etmek, salgın hastalıkların önüne geçmek, genetik ıslah, doğumları düzene sokmak (senkronize etmek), doğal çiftleşme sırasında meydana gelen yaralanmaları önlemek ve erkek bir hayvanı besleyip bakımını yapmaktan kaçınmak gibi birçok nedenden dolayı kullanılabilir.

Semen toplanır, zenginleştirilir, soğutulur veya dondurulur. Semen toplanıldığı yerde kullanılabilir veya dişinin bulunduğu yere gönderilebilir. Dondurulursa meniyi tutan küçük plastik tüpe payet denir. Spermin dondurulmadan önceki ve sonraki süre boyunca canlı kalmasını sağlamak için meni gliserol veya diğer kriyoprotektanları içeren bir çözelti ile karıştırılır. zenginleştiriciler, meniyi muhafaza eder ve meniden daha fazla dişinin tohumlanmasını sağlar. Streptomisin gibi antibiyotikler bazen bazı bakteriyel zührevi hastalıkları kontrol etmek için sperme eklenir. Östrus, progestojen ve başka bir hormon (genellikle PMSG veya Prostaglandin F2α) kullanılarak uyarılabilir. Suni tohumlama uygulamasından önce, dişinin dış ve iç üreme organları muayene edilir. Herhangi bir enfeksiyon veya tohumlamaya engel bir durumun varlığında gerekli tedavi yapıldıktan sonra tohumlama uygulaması yapılmalıdır. Doğumların düzene sokulması veya kızgınlık göstermeyen dişilerin tedavisi için seksüel döngünün senkronizasyonu (Seksüel senkronizasyon) yapılır.

Târihçe

1935 yılında Luis Thomasset tarafından Cambridge Laboratuvarlarında ve Güney Amerika'da çalışmak üzere SSCB'den getirilen suni tohumlama araçları.

Yapay olarak döllenen ilk canlı hayvan bir köpekti. Deney, 1780'de İtalyan Lazzaro Spallanzani tarafından başarıyla gerçekleştirildi. Bir diğer öncü 1899'da Rus Biyolog İlya İvanov'du. 1935'te, Suffolk koyunlarından seyreltilmiş sperma, uluslararası bir araştırma projesinin parçası olarak İngiltere'deki Cambridge'den Polonya'nın Krakov kentine götürüldü.[] Katılımcılar arasında Prawochenki (Polonya), Milovanoff (SSCB), Hammond, Walton (İngiltere) ve Thomasset (Uruguay) vardı.

Modern suni tohumlamanın öncülüğünü Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nden John O. Almquist yaptı. Bakteri üremesini kontrol etmek, embriyonik ölümleri azaltmak ve doğurganlığı artırmak için antibiyotik kullanımıyla (ilk olarak 1946'da penisilin ile kanıtlanmıştır) üreme verimliliğini artırdı. Donmuş spermanın işlenmesi, dondurulması ve çözülmesi için çeşitli yeni teknikler, hayvancılık endüstrisinde suni tohumlamanın pratik kullanımını önemli ölçüde geliştirdi ve kendisine 1981 Wolf Foundation Tarım Ödülü'nü kazandırdı.[19] Onun tarafından geliştirilen birçok teknik, o zamandan beri insanlar da dahil olmak üzere diğer türlere uygulandı.

Türler

Suni tohumlama insanlar dışında, koyunlar, atlar,[20] sığırlar, domuzlar, köpekler gibi genel olarak pedigrili (soy kaydı doğrulanmış) hayvanlar, hayvanat bahçesi hayvanlarıyla beraber, hindiler ve bal arıları kadar küçük ve orkalar (katil balinalar) kadar büyük canlılar dahil olmak üzere birçok hayvanda kullanılır.

Modern türlerin korunmasında meni toplama ve suni tohumlama kuşlarda da kullanılmaktadır. 2013 yılında Almanya, Giessen'deki Justus-Liebig-Üniversitesi, Kuşlar, Sürüngenler, Amfibiler ve Balıklar Kliniği'nde araştırma yapan Dr. Veteriner Hekim Michael Lierz'in çalışma grubu, papağanlarda meni toplama ve suni tohumlama için yeni bir teknik geliştirdi ve yardımcı üreme yoluyla çoğaltılması için Amerika papağanından dünyada ilk kez sperma elde ettier.[21]

Yakalanan orkalarla çalışan bilim adamları, 2000'li yılların başında tekniğe öncülük edebildiler ve "herhangi bir cetacean türünde suni tohumlama kullanılarak canlı yavrularla sonuçlanan ilk başarılı kavramlar" ile sonuçlandı.[22] SeaWorld eğitmeni John Hargrove, Kasatka'yı suni tohumlama alan ilk orca olarak tanımlıyor.[23]

Hakların ihlali

Hayvanlar üzerinde suni tohumlama, bazı hayvan hakları savunucuları tarafından tecavüzle eş tutulmuş ve bunun kurumsallaşmış bir vahşilik oluşturduğu öne sürülmüştür. Bu şekilde hayvan hakları ihlali yapıldığı belirtilmiştir.[24][25] PETA ve Mercy for Animals gibi hayvan hakları örgütleri makalelerinde sıklıkla uygulamaya karşı yazılar yazıyorlar.[26][27][28] Amerika Birleşik Devletleri'ndeki et üretiminin çoğu, son otuz yılda üretimin aşırı bir şekilde büyümesine neden olan suni tohumlamaya bağlıdır.[29] Kansas eyaleti, hayvancılık yasası suni tohumlama prosedürünü yasa dışı kılmaktadır.[29]

Kaynakça

  1. ^ "Seattle Sperm Bank". 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  2. ^ "ARTIFICIAL INSEMINATION OF MARRIED WOMEN (Hansard, 26 February 1958)". api.parliament.uk. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020. 
  3. ^ Ombelet (2015). "Artificial insemination history: hurdles and milestones". Facts, Views & Vision in ObGyn. 7 (2): 137-143. ISSN 2032-0418. PMC 4498171 $2. PMID 26175891. 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  4. ^ "The First Artificial Insemination Was an Ethical Nightmare". The Atlantic (İngilizce). 8 Ocak 2016. 9 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2019. 
  5. ^ "A Brief History of Donor Conception". HuffPost (İngilizce). 10 Mayıs 2016. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021. 
  6. ^ "Letter to the Editor: Artificial Impregnation". The Medical World: 163-164. April 1909. 24 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.  (cited in Gregoire, A. (1964). "The impregnators". Fertility and Sterility. 16: 130-4. doi:10.1016/s0015-0282(16)35476-0. PMID 14256095. )
  7. ^ Kara W. Swanson, “The Birth of the Sperm Bank,” Annals of Iowa, 71 (Summer 2012), 241–76.
  8. ^ Smith (10 Ağustos 2016). "British man 'fathered 600 children' at own fertility clinic - Telegraph". 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 
  9. ^ "Mary's Babies review — Fertility clinic's dark truth". www.standard.co.uk (İngilizce). 26 Mart 2019. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021. 
  10. ^ "Oral Sex, a Knife Fight and Then Sperm Still Impregnated Girl. Account of a Girl Impregnated After Oral Sex Shows Sperms' Incredible Survivability". abc NEWS. 3 Şubat 2010. 6 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ Cimino (1988). "Direct intraperitoneal insemination (DIPI) for the treatment of refractory infertility unrelated to female organic pelvic disease". Acta Europaea Fertilitatis. 19 (2): 61-68. PMID 3223194. 
  12. ^ in vitro fertilization technique. Monterey CA. 1988. 
  13. ^ "Procedure for intrauterine insemination (IUI) using processed sperm". Uptodate.com. 4 Haziran 2018. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  14. ^ "Immobilization May Improve Pregnancy Rate After Intrauterine Insemination". Medscape Medical News. 19 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2009. 
  15. ^ Leonidas Mamas, M.D. (March 2006). "Comparison of fallopian tube sperm perfusion and intrauterine tuboperitoneal insemination:a prospective randomized study". Fertility and Sterility. 85 (3): 735-740. doi:10.1016/j.fertnstert.2005.08.025. PMID 16500346. 
  16. ^ G S Shekhawat, MD (2012). "Intrauterine insemination versus Fallopian tube sperm perfusion in non-tubal infertility". Internet Medical Journal. 68 (3): 226-30. doi:10.1016/j.mjafi.2012.02.013. PMC 3862360 $2. PMID 24532873. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012. 
  17. ^ "Comparison of intracervical, intrauterine, and intratubal techniques for donor insemination". Fertil. Steril. 59 (2): 339-42. February 1993. doi:10.1016/S0015-0282(16)55671-4. PMID 8425628. 
  18. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Rainbow Europe Country Index isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  19. ^ "John O. Almquist". Wolf Prize in Agriculture. World Scientific. 2009. ss. 121-134. ISBN 978-981-283-585-7. 
  20. ^ "Equine Artificial Insemination". www.equine-reproduction.com. 15 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2018. 
  21. ^ "A novel method for semen collection and artificial insemination in large parrots (Psittaciformes)". Sci Rep. 3: 2066. 2013. doi:10.1038/srep02066. PMC 3691562 $2. PMID 23797622. 
  22. ^ Robeck (1 Ağustos 2004). "Reproductive Physiology and Development of Artificial Insemination Technology in Killer Whales (Orcinus orca)1". Biology of Reproduction. 71 (2): 650-660. doi:10.1095/biolreprod.104.027961. PMID 15115725. 
  23. ^ Hargrove (22 Mart 2016). "I trained killer whales at SeaWorld for 12 years. Here's why I quit". Vox. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2019. 
  24. ^ Rosenberg (1 Ekim 2017). "How Meat Changed Sex: The Law of Interspecies Intimacy after Industrial Reproduction". GLQ: A Journal of Lesbian and Gay Studies. Durham, NC: Duke University Press. 23 (4): 473-507. doi:10.1215/10642684-4157487. ISSN 1527-9375. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  25. ^ The Routledge handbook of animal ethics. New York, NY: Routledge. 2019. ISBN 978-1-13-809506-9. OCLC 1111771459. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  26. ^ "Is your food a product of rape?". PETA. PETA.org. n.d. 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. Cows and other factory-farmed female animals endure being raped repeatedly, and their babies are torn away from them before they’re all killed. 
  27. ^ "Sex and Violence in the Meat Industry". Mercy for Animals. MercyforAnimals.org. n.d. 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. In an eye-opening article in The Huffington Post, Bruce Friedrich gives readers one more reason to boycott meat, dairy and eggs: institutionalized bestiality. Aside from horrifying personal accounts from factory farmers and slaughterhouse workers bragging about sexually abusing animals and undercover video footage exposing animals being raped and sexually assaulted, Friedrich explains how routine – and legal – acts of bestiality are perpetrated every day on modern farms. 
  28. ^ "Mercy For Animals: Interview with President Leah Garcés". Sentientmedia.org. Sentient Media. 23 Aralık 2019. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. Mercy For Animals pursues change for the better by reducing the suffering of the 80 billion farmed animals raped and killed every year, Garcés says. 
  29. ^ a b Rosenberg (11 Aralık 2020). "The Meat Industry's Bestiality Problem". The New Republic. TNR. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 

Konuyla ilgili yayınlar

Wikimedia Commons'ta Suni tohumlama ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Hammond, John ve diğerleri , Sığırların Suni Tohumlaması (Cambridge, Heffer, 1947, 61 s)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hayvan</span> çok hücreli ökaryotik organizmalar alemi

Hayvan, canlılar dünyasının ökaryotlar (Eukaryota) üst âlemindeki hayvanlar (Animalia) âleminde sınıflanan canlıların ortak adıdır. Arapça "canlı varlık" anlamındaki ḥayevān sözcüğünden Türkçeye geçmiş olan "hayvan" sözcüğü, günlük kullanımda esasen insan dışı, nefes alan ve hareket eden canlıları ifade etmek için kullanılsa da, biyolojik bağlamda insanı da içerir. Anadolu ağızlarında hayvan anlamında bav, bobos, böçü, çer, çokgal, dölük, evcimen, evlük, karaböcü, karaltı, medek, tereke, töm gibi sözcükler kullanılmaktadır. Hayvan sözcüğünün eş anlamlısı döngül sözcüğüdür. Hayvanlar âleminin bilimsel ve Latince adı olan "Animalia" terimi ise yine Latince olan ve "yaşayan" ya da "ruh" anlamına gelen animadan türetilmiş animal sözcüğünün çoğuludur. Hayvanlar âlemini tanımlayan bir başka Yunanca bilimsel terim de metazoa'dır (μετάζωα).

<span class="mw-page-title-main">Fallop tüpleri</span>

Fallop tüpleri ya da yumurta kanalı (Oviduct), yumurtalıkları rahme bağlayan iki uzun ince tüp. Yumurtalar yumurtalıklardan fallop tüplerinden uterusa geçer. Dişi üreme sistemi'nde, rahmin her iki yanında bir yumurtalık ve bir fallop tüpü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Rahim</span> Memelilerde dişi cinsel organı

Rahim, dölyatağı veya uterus, memelilerde gebelik organıdır. İnsanlarda ve memelilerin çoğunda üreme sisteminin kadınlık hormonuna duyarlı, ikincil cinsel organıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hamilelik</span> Sperm ile yumurtanın döllenmesi ile meydana gelen fetusun kadın organ ve dokularında değişiklikler meydana getirdiği, doğuma kadar geçen yaklaşık 9 aylık dönem

Hamilelik veya gebelik, erkekten gelen sperm ile kadının yumurtalıklarından atılmış olan yumurtanın döllenmesi ile meydana gelen fetusun kadın organ ve dokularında değişiklikler meydana getirdiği, doğuma kadar geçen yaklaşık 9 aylık dönem.

Organ, biyolojide belirli bir görevi veya görevler bütününü yapan doku grubudur. Bazı organlar kendilerini farklı yollarda yenileyebilir. Birlikte çalışan organlar sistemleri oluşturur. Organ Latince organum sözcüğünden türemiştir. Organın Türkçe eş anlamlısı olarak örgen ve kılgan sözcükleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eşeyli üreme</span> iki canlı organizma arasında genetik malzemelerin birleştirilmesi suretiyle yeni bir canlının oluşması

Eşeyli üreme, iki canlı organizma arasında genetik malzemelerin birleştirilmesi suretiyle yeni bir canlının oluşması olayıdır. Burada iki ana süreç vardır: kromozom sayısını yarıya indiren mayoz bölünme ile iki gametin birleştiği ve eski kromozom sayılarına ulaştığı döllenmedir. Mayoz bölünme sırasında, her bir çiftin kromozomları, homolog rekombinasyon elde etmek için krossing over yoluyla parça değişimi yaparlar.

Doğum kontrolü, geçici veya kalıcı olarak hamileliği engellemek ya da hamile kalma olasılığını azaltmak amacıyla çeşitli yöntemlerin, araç-gereçlerin ya da ilaçların kullanılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rahim ağzı</span>

Rahim ağzı veya serviks, kadın üreme sisteminde bulunan rahmin alt bölümüne verilen ad. Genellikle silindir şeklinde ve 2–3 cm uzunluğundaki serviks hamilelik ile birlikte şekil ve boyut değiştirebilir. Dar ve merkezinde bulunan servikal kanal rahim ağzının içinden geçerek vajinayı rahim boşluğuna bağlar. Serviksin rahime açılan kısmına internal os, vajinaya açılan kısmına ise eksternal os denir. Rahim boynuzları, rahim ve fallop tüplerinin birleştiği noktalardır. Serviksin supravajinal kısmı önden fibröz doku ile mesaneden ayrılır. Rahim ağzı anatomik açıdan yaklaşık 2,000 yıldır, Hipokrat'ın yaşadığı zamanlardan beri bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dış gebelik</span>

Dış gebelik veya ektopik gebelik, gebelik ürünü olan döllenmiş yumurtanın rahim boşluğu dışında yerleşmesiyle oluşan bir gebelik komplikasyonudur. Çok nadir istisnalar haricinde embriyo canlılığını sürdüremez. Bununla birlikte anne için de ciddi bir risk oluşturur. Annede iç kanamalar gelişebilir ve bu durum hayatı tehdit edebilir. Gebeliğin ilk 3 ayındaki anne ölümlerinin en sık sebebidir.

Endometrioma, çikolata kisti endometriosis hastalığının yumurtalıklarda oluşturduğu kistik yapıya verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Tüp bebek</span> Tüp bebek işlemi

Tüp bebek ya da bilimsel ismiyle in vitro fertilizasyon (IVF), bir yumurtanın sperm tarafından, vücut dışında suni olarak döllenmesi sürecidir. IVF, kısırlık tedavisinde diğer yardımlı üreme yöntemleri başarısız olduğunda kullanılan önemli bir tedavi yöntemidir. IVF işlemi, bir kadının yumurtlama sürecini izlemek, yumurtayı yumurtalıklardan almak ve laboratuvar ortamında sperm ile dölleyerek döllenmiş yumurtanın (zigot) daha sonra hastanın rahmine başarılı bir gebelik oluşturulması amacıyla tekrar aktarılması şeklinde özetlenebilir. Bir kadının doğal döngüsünün ovum (yumurta) toplamak için izlenmesine "doğal siklus IVF" denir. İlk başarılı doğan "tüp bebek" olan Louise Brown, 1978 yılında doğmuştur. Louise Brown, doğal siklus IVF sonucu olarak doğmuştur. Fizyolog Robert G. Edwards, 2010 yılında bu tedaviyi geliştirdiği için Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanmıştır.

Yumurta bağışı, bir kadının başka bir kadının yardımlı üreme tedavisinin bir parçası olarak veya biyomedikal araştırma için hamile kalmasını sağlamak için yumurta bağışlama sürecidir. Yardımcı üreme amaçları için yumurta bağışı tipik olarak laboratuvarda döllenen yumurtalar ile tüp bebek teknolojisini içerir; daha nadir olarak, döllenmemiş yumurtalar dondurulabilir ve daha sonra kullanılmak üzere saklanabilir. Yumurta bağışı, yardımcı üreme teknolojisinin bir parçası olarak üçüncü taraf bir üremedir.

Sovyetler Birliği'nde veteriner tıp, Sovyetler Birliği'ndeki veteriner tıp çalışmalarıdır.

Kısırlaştırma, hayvanın cinsel organının tamamı veya önemli ölçüde büyük bir kısmının çıkarılmasıdır. "Kısırlaştırma" genellikle yalnızca erkek hayvanları ifade etmek için yanlış kullanılır ancak terim her iki cinsiyet için de geçerlidir. Erkeğe özgü terim iğdiş'dir, kısırlaştırma ifadesi ise genellikle dişi hayvanlara kullanılır. Bazı durumlarda insan için de kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Holozoa</span>

Holozoa, hayvanları ve en yakın tek hücreli akrabalarını içeren ancak mantarları hariç tutan bir canlı grubudur. Holozoa ayrıca tunik cinsi Distaplia için kullanılan eski bir isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Sperm bankası</span>

Sperm bankası, meni bankası veya kriyobank, insan menisini satın alan, depolayan ve satan bir tesis veya kuruluştur. Meni, sperm donörü olarak bilinen erkekler tarafından üretilir, satılır ya da bağışlanır. Sperm, hamilelik ya da cinsel partner dışında bir gebelik sağlamak amacıyla satın alınır. Bir sperm donörü tarafından satılan sperm, donör sperm olarak bilinir.

Dölleme ya da tohumlama eşeyli üreyen canlılarda üremek ya da dişiyi döllemek amacıyla, spermin dişi üreme sistemine girişi. Sperm memelilerde rahime veya fallop tüpüne iletilir. Memelilerde dölleme normalde cinsel ilişki veya çiftleşme sırasında meydana gelir, ancak tohumlama suni tohumlama gibi başka yollarla da gerçekleşebilir.

Sperm bağışı yasaları ülkeye göre değişir. Çoğu ülkede, örneğin bir sperm donörünün kaç çocuğa sebep olacağı veya donör öldükten sonra donör semen kullanımını veya sperm donörlerine ödeme yapılmasını sınırlayan veya yasaklayan sperm bağışlarını kapsayan yasalar vardır. Diğer yasalar, evli heteroseksüeller gibi çiftler için uygulamayı bir şekilde yasaklayabilir veya tüp bebek (IVF) tedavisi için donör sperminin kullanımını kısıtlayabilir. Yasalar bu tür bir tedaviyi bekar kadınlara veya lezbiyen çiftlere yasaklayabilir. Bağışlanan sperm, tohumlama için veya tüp bebek tedavisinin bir parçası olarak kullanılabilir. Bu tür yasalara rağmen, büyük ölçüde düzenlemeye tabi olmayan gayri resmi ve özel sperm bağışları yapılmaktadır.

Sperm yıkama, Spermlerin meniden ayrılması işlemidir. Yıkanmış Sperm yapay dölleme, rahim içi dölleme (IUI) tekniği ve in vitro fertilizasyon (IVF) işlemlerinde kullanılır. Ayrıca, HIV pozitif bir erkek tarafından HIV bulaşma riskini suni döllenme işleminde azaltmak için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Rahim içi araç</span> Doğum kontrol cihazı

Rahim içi kontraseptif cihaz veya spiral olarak da bilinen rahim içi araç (RİA), hamileliği önlemek için rahim içine yerleştirilen küçük, genellikle T şeklinde bir doğum kontrol cihazıdır. RİA'lar, uzun etkili geri dönüşümlü doğum kontrolünün bir şeklidir. Bir araştırma, kadın aile planlaması sağlayıcılarının uzun etkili geri dönüşümlü doğum kontrolününyöntemlerini (%41,7) genel halktan (%12,1) daha sık seçtiklerini buldu. Doğum kontrol yöntemleri arasında, RİA'lar, diğer kontraseptif implantlarla birlikte, kullanıcılar arasında en büyük memnuniyetle sonuçlanır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.