Taoizm, Antik Çin'de ortaya çıkmıştır ve temeli Laozi'nın yazılı eseri Dao De Jing'e dayanan bir öğretidir. Dao öğretinin temelidir. Çincede yol, yürümek, konuşmak, yön, yöntem, akış vb. anlamlara işaret eder. Dao Öğretisi'nin kurucu üstadları Laozi, Çuangzi ve Liezi'dir. Bu üstadların yazıları kozmogoni yani kainat ve onun doğuşu, kainatın yasa ve ilkeleri, insan ve doğanın kainat ile bağı, toplumsal yönetişim ilişkilerinin asıl doğası üzerine kuruludur. Antik Çin'de ortaya çıkan astronomi, hekimlik ve birçok doğa bilimlerinin köksel savını oluşturmuştur. Bahar-Güz Devri ve takip eden Savaşan Eyaletler Devrinde Çin'de ortaya çıkmış Yüz Düşünce Okulu içinde yer alan en önemli birkaç akımdan biridir. Bu akımlar arasında Kongzi (Konfüçyüs) de yer almaktadır.
Konfüçyüs ya da Kongzi, , Çinli filozof, eğitimci ve yazar.
Lao Zi kimi pinyin kullanılmayan eski kaynaklarda adı Lao Tzu, Lao Tse, Laotze diye geçer. Lao Çince 'yaşlı', Zi ise 'üstad', 'bilge' anlamına gelir. Tao Düşüncesi'nin kurucusu kabul edilen önemli bir Çin düşünürüdür. Dao De Çing kitabının yazarıdır.
Dao De Jing M.Ö. 6. yy.'da, Antik Çinli bilge Laozi tarafından yazıldığı düşünülen klasik bir metindir. Eserin özgün adı Laozi dir. İki bölümden oluşur: Dao ve De. Dao evren anlayışının en temel metni sayılır. Dao/Tao, Yol demektir. De/Te, Laozi geleneğinde, yolun kendiliğindenliğinin ayırdımına varmak ve uyumsamak; Kongzi geleneğinde, erdem anlamında kullanılır. Jing/Ching, klasik eser demektir. Eserin, bambu çubuklara yazılmış halde en eski örneği 1963-74 yılları arasında Mawangdui arkeolojik kazı sitesinde, antik mezarlardan yeryüzüne çıkarılmıştır.
Zhuāngzǐ MÖ 4. yüzyılda Çin'in Savaşan Eyaletler Döneminde yaşamış önemli bir bilge. Asıl adı Zhuang Zhou dur. Kendi adıyla anılan özgün eserinde insan ve doğası, doğanın işleyişi, insanın doğayla uyumlu yaşamasının yollarını anlatmıştır. Bu eser,
Çin Hanedanı, MÖ 221 - MÖ 206 yılları arasında Çin'i yönetmiş ilk hanedandır. Qin Hanedanlığı adını bugün Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bölgesinden alır. Qin Hanedanlığı'nın gücü, Shang Yang'ın MÖ 4. yüzyılda Savaşan Devletler Çağı'ndaki kanunlarda yaptığı legalist reformlarla artmıştır. MÖ 3. yüzyılın ortalarında ve sonlarında, Qin Hanedanlığı güçsüz Zhou Hanedanlığı'ndan başlayıp kalan diğer altı savaşan devleti de fethetmiş ve tüm Çin üzerinde kontrol elde ederek yönetimi tek çatı altında toplamıştır.
Tao veya Dao, Taoizm'in ana kavramıdır. Kesin olarak ortaya çıktığı bir tarih bilinmemekle beraber M.Ö. altıncı ve beşinci yüzyıl arasında yaşadığı tahmin edilen Lao Zi'nin Dao De Jing adlı eserinde Dao anlatılmıştır. Dao kavramının Avlayıcı Toplayıcı Topluluklar devirlerinden beri bilindiği ve sözlü olarak aktarıldığı düşünülmektedir.
Konfüçyüsçülük, Ruizm veya Ru klasisizmi olarak da bilinir, antik Çin'de ortaya çıkan bir düşünce ve davranış sistemidir ve çeşitli şekillerde bir gelenek, felsefe, din, hükûmet teorisi veya yaşam biçimi olarak tanımlanır. Konfüçyüsçülük, Çin filozofu Konfüçyüs'ün öğretilerinden, daha sonra Yüz Düşünce Okulu dönemi olarak anılacak bir dönemde gelişti.
Wade-Giles, Pekin'de kullanılan Mandarin formu üzerinde kurulu Çince romanizasyon sistemidir. 19. yy. ortalarında Thomas Wade tarafından üretilen bir sistem üzerine gelişmiştir ve Herbert Giles'e ait 1892 basımı Çince-İngilizce sözlük ile son haline gelmiştir.
Çin felsefesinde Legalizm, bir politik sistemin temellerini içeren felsefedir. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'yle Savaşan Beylikler Dönemi'nde yaygın olan dört felsefe okulundan biriydi. MÖ 770-MÖ 221 yıllarını içine alan bu dönem, Çin'de büyük kültürel mayalanmanın olduğu ve yeni düşünce tarzlarının ortaya çıktığı dönemdir.
Muharip Devletler Dönemi veya Savaşan Devletler Dönemi İlk çağ Çin târihinde MÖ 5. yüzyıla Çin İmparatorluğu'nun kuruluşuna kadar geçen zamâna verilen addır. Sözde İlkbahar ve Sonbahar Dönemi sonrasında başlayan ve MÖ 256'da ortadan kalkan Doğu Zhou Hânedanlığı döneminin ikinci bölümü oluşturan dönem olarak görülür. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nde olduğu gibi bu dönemde de kral, göstermelik yönetici olmaktan ileri gidememiş, gücü kalmamıştı.
Shiji veya "Büyük Tarihçinin Kayıtları" MÖ 109 - MÖ 91 yılları arasında yazılmış tarih konulu eserdir. Sima Qian'ın başyapıtı olan eser, Sarı İmparator zamanından yazarın kendi zamanına kadarki Çin tarihini konu almaktadır. Sarı İmparator'un dönemini geleneksel olarak MÖ 2600 civarı olarak kabul edilmiştir ve tarihîliği tartışmalı olan bu figürü Sima Qian tarihî bir önder olarak bu eserinde ele almıştır. Çin tarihindeki ilk sistematik tarih metni olması hasebiyle, kendisinden sonra büyük gelişme kaydeden Çin tarih yazımı ve nesrini (düzyazısını) büyük oranda etkilemiştir. Etkisi bakımından Herodot ve eseriyle karşılaştırılabilecek bir konumdadır.
Zhou Hanedanı ; Çin tarihinde MÖ 1122'den MÖ 256 yılına kadar hüküm süren kraliyet hanedanı. Çin tarihindeki Zhou Hanedanı, diğer tüm hanedanlardan daha uzun süre hüküm sürmüştür. Bu hanedandan önce Çin'in yönetici hanedanı; Shang Hanedanı idi ve Çin Hanedanı'nı bu hanedan takip etmiştir.
Toprak Askerler ya da Terrakotta Ordusu, ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang'ın mezarında bulunan terrakotta heykeller. MÖ 210 tarihinde yapılmış olan heykeller, 1974'te Çin'in Shaanxi eyaletine bağlı Xi'an yakınlarında bir çiftçi tarafından bulunmuştur. Ordunun "İlklerin imparatoru" olarak bilinen Qin Shi Huang'ın mezarını koruduğuna inanılır.
Savaş sanatı, Bingfa Sun Zi tarafından MÖ 6. yüzyılda yazılmış, silahlı kuvvetlerin temel ilkelerini ortaya koyan antik çince bir kitap dır. Kitap 13 bölümden oluşur. Her bölüm farklı askerî strateji ve taktiği içerir. Kitapta tüm strateji ve taktikler Dao Evren Anlayışı ilkeleri üzerine kuruludur. Dao anlayışında, yapmaktansa yapmamayı yeğlemek Wu Wei, kendiliğindenliğe bırakmak Ziran sürekli anımsatılır. YiJing, Değimler Kitabın'da sadece iki durumda savaş zorunludur: Bir, istilaya uğramışsan; iki, bir tiranlık tarafından sürekli baskı altındaysan. Sunzi: "Savaş, halkların başına gelebilecek en büyük tehlikedir. Ölüm kalım meydanıdır. Ya kalırsın, ya yok olursun yolu dur. Çok hassas şekilde hesabı yapılmaldır". En yüce komutan; savaşı, savaşmadan kazanan dır. Bingfa yok etmektense, yaşamda tutmayı öne çeker. Ordu düzeni, meydanın koşulları, taktik geliştirme, maliyet, manevra gibi onüç başlık altında kuvvetin ilkeleri ve kullanımı, hareketin felsefi omurgası ortaya serilmiştir.
Yüz Düşünce Okulu, Antik Çin'de M.Ö. 6 yy ile M.Ö. 221 yılları arasında, Bahar ve Güz Dönemi ile Savaşan Devletler dönemi arasında ortaya çıkmış olan çığır açıcı düşünce okullarıdır.
Çin'deki siyasal düşünüş, her türlü düşünüşü tek eline alan din adamlarının olmaması nedeniyle Eski Yunan siyasal düşünüşü ile karşılaştırılabilecek kadar gelişmiştir.
Han Fei, aynı zamanda Han Fei Zi olarak da bilinir. Savaşan Devletler döneminde yaşamış Çinli bir filozof veya devlet adamı ve Han eyaletinin bir prensiydi.
Zhuangzi, ideal Taocu bilgenin kaygısız doğasını örnekleyen hikâyeler ve anekdotlar içeren geç Savaşan Devletler Çağı dönemi eski bir Çin metnidir. Geleneksel yazarı "Usta Zhuang" (Zhuangzi) olarak adlandırılan Zhuangzi, Tao Te Ching ile birlikte Taoizm'in iki temel metninden biridir.
Guodian Chu Şeritleri Çin'in Hubei Eyaletin'de, Jingmen Şehrin'in Guodian mezrasında 1993 senesinde kazılar sonucu bulunan türbelerden 1 no.'lu Chu Türbesinde çıkan bambu üzerine yazılmış fiş şeritlere denir. Bu şeritleri çok önemli kılan özelliği ise Laozi'nin Dao De Jing adlı eserinin ve Kongzi (Konfüçyüs) okulunun önemsediği klasiklerin yazılı en eski nüshası olmalarıdır. MÖ 300lere Uzanan Chu Fişlerinin tarihi, Savaşan Eyaletler dönemine denk düşer. Guodian, Qin hanedanlığından önce hüküm sürmüş olan Zhou Hanedanlığı'nın yönetimi altındaki küçük beyliklerden biri olan Chu Eyaletinin o zamanki başkenti Ying'in sadece 9 km kuzeyinde bulunuyor. Bölge adeta türbeler kompleksidir. Chu Şeritleri standard Çinceye dönüştürülerek 1998 yılında Guodian'da çıkan Chu Bambu Şeritleri adıyla basılmıştır.
Çinli
