İçeriğe atla

Sumo

Sumo-Güreşi (Asashōryū'nun Dohyōiri töreni (Dohyō'ya giriş töreni), soldan sağa: Asasekiryū, Asashōryū ve Tōki)
Sumō-e (soldan sağa: Gyōji (Hakem): Shikimori Kiichiro, Kagamiiwa Hamanosuke (sonraki Kashiwado) ve Toshiyori Urakaze, Nishiki-e, Kōchōrō Toyokuni, c. 1850)
Sumo güreşçisi Somagahana Fuchiemon (Nishiki-e, Kōchōrō Toyokuni, c. 1850)

Sumō (Japonca: 相樸 veya 大相撲 Ōzumō), Japonya'da çok eski tarihe dayanan ve birçok adete ve töreye dayanan geleneksel bir güreş türüdür.[1][2] Japoncadaki sumō, sumafu sözcüğünden gelmektedir ve bu "kendini savunmak" anlamına gelir.[3] Bir Sumo güreşcisine sumōtori' veya "rikişi" denir.

Güreşenlerin hedefi rakibin, yarışma alanı olan kum havuzundan ya da bir saman-halatı ile işaretlenmiş halkadan dışarıya çıkmasını ya da dengesini bozup yere düşmesini sağlamaktır. Güreşçiler yere ayak tabanı dışında herhangi bir yerleriyle dokunduklarında maçı kaybetmiş sayılırlar. Sumo'da rakibini dışarı iterek çıkarmanın adı oshidashi'dir. Güç kullanarak dışarı atmak ise (havaya kaldırmak vs.) yorikiri'dir.

Ayrıca bu karşılaşmaların aralarında dinsel ve geleneksel görevler yerine getirilir. Sumo'da turnuvalar 15 gün sürer ve bu 15 günün her birinde sumo güreşçileri birer maç yapar. 15 gün sonunda en çok galibiyeti olan turnuvayı kazanır. Galibiyeti eşit olan güreşçiler arasında playoff düzenlenir. Turnuvalar genellikle 15.000 kişilik salonlarda yapılır ve çoğunlukla tamamen doludur.

Karşılaşmalardan önce seremoni sırasında sumocular sahaya tuz serperler, bunun amacı hem kötü ruhlardan arınmak hem de sahayı kayganlaştırmaktır. Bunun haricinde bilinen sumo hareketini (önce sol sonra sağ bacağı yukarı kaldırıp yere vurmak ki bu güç ve esneklik gösterisidir) yaptıktan sonra rakibiyle göz göze gelerek üstünlük sağlamaya çalışır. Bir karşılaşma genelde sadece birkaç saniye sürer.

Turnuvalarda her günün sonunda özel sumo ritüeli yapılır. Bu ritüelde elinde geleneksel bir sopa bulunan yetenekli bir genç bir şarkı ve davullar eşliğinde ritmsel bir şekilde sopayı çevirmeye başlar ve bu da bitişin habercisidir. Her turnuvada yüzlerce karşılaşma yapılmaktadır.

Sumo'da ki rütbelerden en önemlisi yokozuna (büyük şampiyon) ve ozeki (şampiyon)'dir. Turnuvalar zarfında bu kategorilerdeki sumocular oldukça yoğun ilgi görürler.

2008'den 2016'ya kadar, bir dizi yüksek profilli tartışma ve skandal sumo dünyasını sarsmış, itibarını ve bilet satışlarını etkilemiştir.[4] Bu gerilemeye rağmen, sumonun popülaritesi ve genel katılımı, birkaç yıldır ilk kez birden fazla yokozuna (veya büyük şampiyon) olması ve diğer yüksek profilli güreşçilerin halkın dikkatini çekmesi nedeniyle toparlanmıştır.[5]

Galeri

Yokozuna

Ōzeki

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "What Is Sumo?". Kids Web Japan. Ministry of Foreign Affairs. 18 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2020. 
  2. ^ "Yoroku: The pride of Japan's 'national sport'". The Mainichi. 25 Ocak 2016. 30 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022. 
  3. ^ "Sumo". 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2020. 
  4. ^ "Decline in apprentices threatens future of national sport". Asahi Shimbun. June 28, 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: June 23, 2013. 
  5. ^ "Revival of sumo's popularity" (Japonca). Saga Shinbun. 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2014. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tenis</span> raket ile oynanan bir spor

Tenis, raket ve topla iki kişi arasında ya da ikişer kişilik iki takım arasında oynanan olimpik bir spor. Oyuncular raketleri ile içi boş lastik bir tenis topunu ağ (file) üzerinden rakibinin sahasına (kort) atmaya çalışırlar. Kort toprak kort, çim kort ve sert kort türlerinde olur. Kurallar dahilinde en çok puanı alan oyuncu kazanır.

<span class="mw-page-title-main">Wimbledon Tenis Turnuvası</span> Tenis Turnuvası

Wimbledon Tenis Turnuvası ya da kısaca Wimbledon, tenis sporunun en eski ve en prestijli turnuvasıdır. 1877 yılından beri All England Lawn Tennis ve Croquet Club tarafından düzenlenmektedir. Wimbledon, Avustralya Açık, Fransa Açık ve Amerika Açık ile beraber 4 büyük Grand Slam tenis turnuvasından birisidir. Wimbledon, çim kortta oynanan tek grand slam turnuvasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kadınlar Basketbol Süper Ligi</span> Türk kadın basketbolunun en üst düzey ligi

Kadınlar Basketbol Süper Ligi sponsorluk adıyla ING Kadınlar Basketbol Süper Ligi, Türkiye Basketbol Federasyonu tarafından düzenlenen Türk kadın basketbolunun en üst seviye ligi.

<span class="mw-page-title-main">Yaşar Doğu</span> Türk olimpik güreşçi

Yaşar Doğu, hem serbest hem de grekoromen stilde güreşen Türk milli güreşçi.

<span class="mw-page-title-main">Jujutsu</span>

Jujutsu / Juijutsu , Japonya kökenli bir Uzak Doğu savaş sanatıdır. Samurayların savaşlarda silahsız kaldıklarında kullandıkları tekniklerle ortaya çıkmıştır. Rakibin saldırısından faydalanarak vuruş kırış fırlatma boğma ve kilitleme tekniklerinden oluşmaktadır. Uzun ve çok tekrara dayanan bir sistemi vardır. Genel amaç güç kullanmadan uygulanan tekniklerle rakibi etkisiz hale getirmek olduğundan güç gerektirmeyen bir sanattır. İlk olarak 858-876 yıllarında Daito Kalesi'nde öğretilmeye başlanmıştır. Daito-ryu stilinin adı da bu kaleden gelmektedir. Daito-ryu stilinden Hakko-ryu stili, ondan da Kokodo-ryu stili doğmuştur. Judo, Aikido, Hapkido gibi savunma sanatları juijutsu tekniklerinden yola çıkılarak üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">UEFA Kupa Galipleri Kupası</span> UEFAnın 1998/1999 sezonu sonuna kadar düzenlediği kupa organizasyonu

UEFA Kupa Galipleri Kupası, UEFA tarafından kulüpler bazında 1960/61 sezonundan 1998/1999 sezonuna kadar düzenlenen bir kupa organizasyonudur. Kupaya kendi ülkelerinde ulusal kupa şampiyonu olmuş Avrupa kulüpleri katılıyordu. Eskiden Şampiyon Kulüpler Kupası'ndan sonra en büyük organizasyondu. İlk kez 1960-61 sezonunda düzenlenen kupayı Fiorentina kazanmıştır. 1992'de Şampiyon Kulüpler Kupası'nın yerine Şampiyonlar Ligi kurulunca önemini yitirmiş ve 1999'dan sonra bu organizasyon kaldırılmıştır. Uzun yıllar kupa 2 olarak da anılan Kupa Galipleri Kupası'nı son olarak Lazio kazanmıştır. Eleme usulüne göre oynanan Kupa Galipleri Kupası 1998/99 sezonu bitiminde UEFA Kupası çatısı altında birleşmiştir. Turnuvanın en başarılı takımı kupayı 4 kez müzesine götüren Barcelona'dır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Basketbol Ligi</span> Türkiyenin 2.seviye profesyonel basketbol ligi

Türkiye Basketbol Ligi sponsorluk adıyla Türkiye Sigorta Türkiye Basketbol Ligi, Türkiye Basketbol Federasyonu tarafından düzenlenen ve Türk basketbolundaki lig sisteminin ikinci seviye ligi olan basketbol turnuvası.

Şampiyon Kulüpler Kupası 1991-1992 Sezonu, Şampiyon Kulüpler Kupası'nın 37. sezonu. 1992'de adı UEFA Şampiyonlar Ligi olarak değiştirilen turnuvanın Şampiyon Kulüpler Kupası adıyla düzenlendiği son sezondur.

2001 UEFA Kupası finali, 2000-01 UEFA Kupası'nın şampiyonunun belirlendiği maçtır. Karşılaşma İngiliz ekibi Liverpool ile İspanya ekibi Alavés arasında, 16 Mayıs 2001 tarihinde Dortmund'daki Westfalenstadion'da oynandı. Etkinlik, Avrupa'nın ikinci en prestijli kulüp turnuvası olan UEFA Kupası'nın 2000-01 sezonunun final maçı oldu. Liverpool, 1973 ve 1976'dan sonra tarihinde üçüncü kez turnuvanın finalinde mücadele etti. Liverpool, 1985'teki Heysel Faciası nedeniyle Avrupa yarışmalarından men edilmesinden sonra bu maçla birlikte ilk defa bir Avrupa kupası finalinde yer aldı. Alavés ise ilk kez bir Avrupa kupası finalinde boy gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">Fenerbahçe-Galatasaray derbisi</span> Kıtalararası derbi

Fenerbahçe-Galatasaray derbisi veya diğer adıyla Kıtalararası Derbi, İstanbul merkezli iki Türk spor kulübü olan Fenerbahçe ile Galatasaray'ın futbol takımlarının karşılaştığı maçları tanımlayan bir ifadedir. Süper Lig'de mücadele eden iki takımdan Fenerbahçe iç saha maçlarını Kadıköy'deki Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nda oynarken, Galatasaray'ın iç saha maçlarına Sarıyer'deki Rams Park ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">2012-13 Premier League</span>

2012-13 Premier League sezonu, İngiltere futbolunun 1992-93 sezonundan beri en üst düzey organizasyonu olan Premier League'in 21. sezonudur.

<span class="mw-page-title-main">2016 Avrupa Futbol Şampiyonası finali</span>

UEFA Euro 2016 Finali, UEFA'nın millî takımlar düzeyinde dört yılda bir düzenlediği Avrupa Futbol Şampiyonası turnuvasının 15. edisyonu olan Euro 2016'nın final maçıdır. Final maçı 10 Temmuz 2016 tarihinde Paris'te bulunan Fransa Stadyumu'nda oynanmış ve Portekiz ile Fransa'yı karşı karşıya getirmiştir. 24 takımlı turnuva grup aşamasıyla başlamış, burada 16 takım eleme aşamasına kalmıştır. Finale giden yolda Portekiz, F Grubunu, İzlanda, Avusturya ve Macaristan'a karşı aldığı üç beraberlik sonucu üçüncü bitirdi. Son 16 turunda Hırvatistan'ı geçtikten sonra çeyrek finalde Polonya'yı penaltı vuruşları sonucu yenmiştir. Yarı finalde Galler'i yenerek tarihinde ikinci kez finale çıkmıştır. Fransa ise A Grubunu, Romanya ve Arnavutluk galibiyetleri ve İsviçre beraberliğiyle birlikte birinci sırada bitirmiştir. Eleme aşamasında Fransa, İrlanda ve İzlanda'yı geçtikten sonra yarı finalde Almanya'yı yenerek finale çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hakuhō Shō</span> Japon sumo güreşçisi

Hakuhō Shō Moğolistan asıllı profesyonel sumo güreşçisi ve 69. yokozunadır. İlk profesyonel karşılaşmasına Mart 2001 yılında çıkmış ve Mayıs 2004 yılında sumodaki en üst lig olan makuuchi'ye katılmıştır. Mayıs 2007 tarihinde sumodaki en üst rütbe olan yokozuna rütbesine ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Enhō Akira</span>

Enhō Akira Japon profesyonel sumo güreşçisi. İlk profesyonel karşılaşmasına Mart 2017 yılında çıkmış ve Mayıs 2019 yılında sumodaki en üst lig olan makuuchi'ye katılmıştır. Sumoda şimdiye kadar ulaştığı en üst rütbe maegashira 4 rütbesidir. Diğer sumo güreşçilerine kıyasla oldukça kısa ve hafif olmasını kendi avantajına kullanarak sumoda üst seviyelere yükselebilmiştir. Enhō, yokozuna Hakuhō 'nun öğrencisidir ve profesyonel sumoda kullandığı Enhō ismi Hakuhō tarafından verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sumo terimleri</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıdaki kelimeler Japonya'da sumo güreşinde kullanılan terimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Asashōryū Akinori</span> Moğolistan asıllı emekli profesyonel sumo güreşçisi ve 68. yokozuna

Asashōryū Akinori Moğolistan asıllı emekli profesyonel sumo güreşçisi ve 68. yokozunadır. İlk profesyonel karşılaşmasına Ocak 1999 yılında çıkmış ve Ocak 2003 yılında sumodaki en üst rütbe olan yokozuna rütbesine ulaşmıştır. İlk Moğolistan asıllı yokozunadır ve şimdiye kadar ki en başarılı yokozunalardan biri olarak kabul edilmektedir. 2005 yılında, bir sene içindeki 6 turnuvayı birden kazanan (honbasho) ilk sumo güreşçisi olmuştur. Şubat 2010'da emekli olmuştur.

Profesyonel sumo altı seviyeye ayrılmıştır. Güreşçiler bu bölümler içinde ve arasında resmi turnuvalardaki galibiyet / mağlubiyet kayıtları esas alınarak terfi ettirilir veya düşürülürler. Bir güreşçinin seviyesi ne kadar yüksekse, yüzleşmek zorunda kalacağı rakiplerin seviyesi de o kadar güçlü olur. Geleneksel olarak, her rütbe doğu ve batı olarak ayrılır, doğu daha prestijli ve batı mevkidaşından biraz daha yüksektir. Hiyerarşi sırasına göre en yüksekten en düşüğe doğru sıralanan bölümler şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Shōdai Naoya</span>

Shōdai Naoya Japon profesyonel sumo güreşçisi. İlk profesyonel karşılaşmasına Mart 2014 yılında çıkmış ve Ocak 2016 yılında sumodaki en üst lig olan makuuchi'ye katılmıştır. Eylül 2020 turnuvasında makuuchi şampiyonu oldu ve sumodaki en yüksek ikinci rütbe olan ōzeki rütbesine yükseldi. Şimdiye kadar bir altın yıldız ve yedi özel ödül kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Terunofuji Haruo</span>

Terunofuji Haruo Moğolistan asıllı profesyonel sumo güreşçisi ve 73. Yokozunadır. İlk profesyonel karşılaşmasına Ocak 2011 yılında çıkmış ve Mart 2014 yılında sumodaki en üst lig olan makuuchi'ye katılmıştır. Katıldığı 25. turnuva olan Mayıs 2015 turnuvasında makuuchi seviyesi şampiyonluğu kazandı ve Temmuz 2015'te sumodaki en yüksek ikinci rütbe olan ōzeki rütbesine yükseldi. 2017 yılında geçirdiği diz sakatlıkları nedeniyle uzun süre alt seviyelerde kalıp, Temmuz 2020 turnuvasında makuuchi seviyesine geri dönerek ikinci makuuchi şampiyonluğunu kazandı. Şimdiye kadar altı özel ödül kazandı. Temmuz 2021 tarihinde sumodaki en üst rütbe olan Yokozuna rütbesine ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Shimenawa</span>

Shimenawa, Şintoizm'de ritüel arınma için kullanılan pirinç samanı veya kenevir ipinin uzunluklarıdır.