Summerhill Okulu

Aynı isimdeki başka bir okul için bakınız: Summerhill School (Kingswinford)

Summerhill Okulu veya Özgürlük Okulu, 1921 yılında Alexander Sutherland Neill tarafından, çocuğun okula uyum sağlaması gerektiği temeline dayanan geleneksel yaklaşımın aksine, okulun çocuğa uyum sağlaması gerektiği düşüncesiyle kurulmuş bir İngiliz yatılı okuludur. Okul, öğrencilerin personelle eşit oy hakkına sahip olduğu demokratik usulle yönetilmekte ve belli aralıklarla personel ve öğrenciler bir araya gelerek okulun kurallarının ne olması gerektiği ile ilgili oylama yaparak kuralları belirlemekte ve aynı zamanda kuralların uygulanması ile ilgili kararlar alarak hem yasama hem yürütme görevini üstlenmektedir. Söz konusu kurulun üyeleri (öğrenciler ve personel), Neill'in "Kayıtsız Şartsız Özgürlük" prensibine göre, başkalarına zarar vermedikleri sürece istediklerini yapmakta özgürdürler. Derslere girmek zorunlu olmadığı gibi, öğrenci istediği dersleri almakta özgürdür.^[1]

Gerek tarihindeki başarılarından ve gerekse son zamanlarda yapılan teftişlerin olumlu sonuçlarından dolayı İngiliz Hükûmeti tarafından en üst düzeyde tolere edilmektedir.

Summerhill Okulu, 1921 yılında Almanya'da Dresden yakınlarındaki Hellerau'da New Schoola bağlı olarak kuruldu. Ancak, Neill New Schoolun kültürel ve ahlaki değer sisteminden memnun olmadığı için okulunu Avusturya'da Sonntagberg'e taşıdı. Burada yerel halkın muhalefetinden ötürü 1923 yılında okulunu İngiltere'deki Lyme Regis'e taşıdı. Lyme Regis'te kaldığı muhitin adı olan Summerhill, aynı zamanda kurduğu okulun da adı oldu. 1927'de Neill okulunu bir kez daha, İngiltere'de bugün de bulunduğu Suffolk'un Leiston ilçesine taşıdı. Bölge, II. Dünya Savaşı sırasında İngiliz ordusunun eğitim kampı olarak kullanıldığından, okulunu bir kez daha, bu kez Galler'in Ffestiniog kasabasına taşımak zorunda kaldı.^[2]

1973'te Neill'in ölümü üzerine okulun yönetimini 1985'e kadar eşi Ena üstlendi.

Günümüzde yatılı ve yatısız eğitim veren ve demokratik usuller ile yönetilen okulun yönetimiyle Neill'in kızı Zoe Neill Readhead ilgilenmektedir.^[3]

Okulun kuruluş tarihinin daha geç olduğu yönünde tartışmalar varsa da, okul kendi kuruluşunu 1921 yılına, New School okulunun bünyesi altındaki faaliyetlerine dayandırmaktadır.^[2]

Summerhill Okulu, felsefesini çocukların özgürken baskı altındakine göre daha iyi öğrendikleri felsefesine dayanır. Neill'in Summerhill'i kurmasındaki temel düşünce şudur: "Çocuğun amacı kendi hayatını yaşamaktır - kaygılı anne babaların istedikleri hayatı ya da en iyisini ben bilirim diye düşünen eğitimcilerin uygun gördüğü hayatı değil." Summerhill Okulu'nda tüm dersler isteğe bağlıdır ve öğrenciler okul zamanlarında ne istiyorlarsa yapmakta özgürdürler.^[4][5]

Ek olarak öğrenciler, personelle öğrencilerin eşit oy hakkına sahip olduğu, sorunların tartışıldığı, kuralların belirlendiği veya değiştirildiği, günlük hayatı düzenleme amacıyla haftada üç kez toplanan "demokratik topluluğa" iştirak edebilirler. Burada karar verilen kurallar yatış saatinden, yüzme havuzu civarındaki çıplaklığın sınırlarına kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Söz konusu toplantılar ayrıca çözümlenememiş bazı tartışmaların çözüme bağlanması için de bir fırsattır. Örneğin, bir hırsızlık durumunda hırsızlığı yaptığı anlaşılan kişiye para cezası verilmesi gibi. (Verilen ceza genellikle çalınan miktarda para kadardır.)

Kuralların belirlenmesi ve yaptırımların uygulanmasında, "demokratik topluluk" genellikle A. S. Neill'in "Kayıtsız Şartsız Özgürlük" özdeyişine uygun davranırlar. (Neill, ayrıca bu isimde bir kitap da yazmıştır: (Freedom, Not License]) Bu özdeyiş öğrencinin, başkalarına zarar vermediği sürece her şeyi yapmakta özgür olduğunu vurgular. Örneğin öğrenci kimseye istediği kadar küfür edebilir ancak bir arkadaşına aynı şekilde hitap edemez.

Summerhill'in en önemli temel prensipler: demokrasi, eşitlik ve özgürlüktür.

Summerhill'de anlaşmazlıkların çözülmesi için iki temel metot vardır:

İlk olarak, bir öğrenci bir anlaşmazlığın çözümü amacıyla soruşturmacılara gider. Soruşturmacılar, "demokratik topluluğun" daha eski üyeleri arasından öğrenciler ve personelin eşit oylarıyla seçilmiş ve görevleri anlaşmazlıkları çözmek olan kişilerdir. Bir şahıs, soruşturmacılardan herhangi birini bularak "Soruşturma Oturumu" ister. Bu oturum sırasında soruşturmacılar genellikle sıkıntıya neden olan kişiyi uyarmak durumundadırlar. Bazen, eğer durum çok karmaşık ise soruşturmacılar arabuluculuk yaparlar. Eğer anlaşmazlık orada çözülemezse veya soruşturmacının uyarıları önemsenmezse soruşturma oturumu, demokratik oturum öncesinde yapılarak öğrenciler ve personelin görüşlerine sunulur.

Öğrencinin iki dil bilen ve İngilizce konusunda yetersiz olduğu veya sürekli olarak zorbalık yaptığı bazı özel durumlarda, belli bir öğrenci ile ilgilenmesi için "özel soruşturmacı" atanır.

Okul Mahkemesi, okul kurallarına uymayan öğrenciler ve personelle ilgili karar veren topluluktur. Bazı zamanlarda farklı amaçlarla da toplanan heyet, okul kurallarını belirlemek ve kuralların çiğnenmesi durumunda yargılama yapmak amacıyla toplanır.

Okul Mahkemesi'nde yapılan duruşmalar birinin diğerini veya diğerlerini mahkemeye celbiyle başlar. Öğrenci, problemi Okul Mahkemesine taşır ve mahkeme başkanı suçlanan kişilere suçu işleyip işlemediklerini sorar ve eğer suçlanan kişi veya kişiler hiçbir savunma yapmazlarsa şahitler çağrılır. Eğer şahit suça tanıklık ederse ve tanıkların ifadelerinde çelişki yoksa mahkeme başkanı heyetin fikirlerini sorar. Aksi takdirde oturum tartışmaya açılır.

Kimin suçlu olduğunu belirleyecek kadar yeterli delil yoksa (örneğin, kimse görmeden yapılmış bir hırsızlık) olayı araştırması amacıyla bir "inceleme komitesi" tayin edilir. İnceleme komitesi, insanların odalarını ve kilitli dolaplarını araştırmaya ve onları sorgulamaya yetkilidir. Eğer yeni bir kanıt bulurlarsa, davayı bir sonraki duruşmada tekrar görüştürebilirler. Summerhill gibi küçük bir toplulukta bu gibi çok az olay çözümsüz kalmış ve sorunlar genellikle çabukça çözülmüştür.

Kişinin suçu işlediği kesinleşmişse toplantı kararı alınır ve ceza kararı oylamaya sunulur. Okul kurallarının ihlali durumunda genellikle standart cezalar uygulanır, ancak bazı durumlarda farklı cezalar önerilebilir. Cezalar mahkeme başkanının uyguladığı "sert uyarı" cezası, para cezası, çalışma cezası, ayrıcalıkların kaybedilmesi (örneğin, okul dışına çıkma yasağı veya yemeği en son yeme cezası gibi), çöp toplama veya topluluğa faydalı diğer işler olabilir. Hırsızlık durumda genellikle hırsızın çaldığı şeyi geri getirmesi yeterli olarak görülür ancak çalınan malın hırsızda olmadığı bazı özel durumlarda bahsi geçen cezalardan iki veya daha fazlası verilerek hırsıza çaldığı şeyi nereye gönderdiği sorulur.

^[6]

Neill'in, çocukların sosyal gelişimleriyle akademik gelişimlerinden daha ilgili olması yanında Summerhill'in eğitim yaklaşımıyla geleneksel yaklaşımlar arasında bazı önemli farklara sahiptir. Örneğin Summerhill'da "yıl" veya "sınıf" kavramı yoktur. Bunun yerine öğrenciler yeteneklerine göre belirlenmiş derslere yerleştirilirler. Bir sınıfta farklı yaşlardan yaş farkı çok olan öğrencilerin bir arada olması veya 13-14 yaşından küçük öğrencilerin lise diploması sınavlarına (General Certificate of Secondary Education - GCSE) girmesi sıra dışı bir durum değildir. Bu düzenleme, çocukların belli yaşlara göre ayarlanmış standart dersler yerine "kendi adımlarıyla yürümeleri" gerektiği inancını yansıtır.

Ayrıca tüm gün veya günün bir kısmında çalışmak için "atölye" ve "sanat odası" da vardır. İsteyen öğrenci bu odalardan birine gidip bir gözetmen nezaretinde istediği çalışmayı yapabilir. Çocuklar burada genellikle, kendileri ürettikleri tahta oyuncaklarla (genellikle kılıç veya silahlar) oynarlar ve okuldaki mobilyaların çoğu ve okulda bulunan dekorlar aynı şekilde öğrenciler tarafından üretilmiştir.^[7]

^[8]

Summerhill’deki öğrenciler, yatakhane binasının yapısı beş gruba ayrılmalarını gerektirdiğinden kendilerine uygun olan bir gruba yerleştirilirler. Yerleştirme, genellikle dönemin başında müdür tarafından teoride yaş esasına göre yapılır. Pratikte ise, daha uzun süredir kalacak yer için sıra bekleyen diğerlerinden genç bir öğrenciye öncelik verilebilir. Genç öğrencinin, kendinden yaşça büyük olan gruptan çok arkadaşı varsa veya kendisinden yaşça büyük grup üyeleriyle aynı karakter olgunluğunda ise üst gruba alınabilir.

Bazı okul kuralları özellikle belli yaş grupları içindir. Örneğin, bisiklet kullanma izni sadece “San” grubuna ait iken, kamp ateşi yakma görevi “Baraka” ve “Nakliye” grubuna aittir.

Yatak odaları genellikle dört veya beş kişiliktir.

Tüm yatakhanelerde, okul personelinden bir gözetmen bulunur. Gözetmenlerin görevleri arasında öğrencilerin ufak yaralanmalar veya rahatsızlıklarının tedavi etmek, daha ciddi durumlarda muayenehaneye veya hastaneye götürmek, değerli eşyalarına göz kulak olmak, öğrencilere genel psikolojik destek vermek, öğrencilerin yaş gruplarına göre bazen yatmadan önce hikâye okumak sayılabilir.

6 – 8 yaş arası

San binası, sınıflara yakın bir ek binadır. Söz konusu bina zamanında “sanatoryum” olarak inşa edildiğinden burada kalan çocuklara bu kelimeden türetilmiş “san” denmektedir.

9 – 10 yaş arası

Kulübe Çocukları, Neill’in okul civarında bulunan eski kulübesinde kalırlar ve bazı zamanlarda San çocukları tamamen bu kulübede ağırlanırdı. Ancak kulübe çocukları günümüzde ana okul binasında kalırlar.

Neill’in “gangster dönemi” dediği bu yaştaki öğrenciler daha sinirli ve hırsızlığa meyilli davranışlar sergileyebilirler. Bu nedenle bu dönemdeki çocukları daha savunmasız olan diğerlerinden ayırmak avantajlıdır.

11 – 12 yaş arası

Ev çocukları ana okul binasında kalırlar. Neill’in gangster dönemi adını verdiği dönemde olan bu öğrenciler genellikle en asi ve bozguncu olanlardır. Gece ışıklar kapandıktan sonra izin almaksızın odalarından ayrılabilir veya geç saatlerde sinsice dışarı çıkabilirler.

13 – 14 yaş arası

Baraka binası okul binasının dışında küçük bir binadır. Kızlar barakası ve erkekler barakası olarak iki baraka vardır. Orijinal tasarımı gereği köhne bir görüntüye sahip olan bu binaya görünümünden dolayı baraka denmektedir. Baraka çocukları ve yukarı yaştaki çocuklardan okulda düzenlenen toplantılara katılmak, toplantıları yönetmek, öğrenciler arasındaki anlaşmazlıkların çözümünde “soruşturmacı” olmak ve okul toplantılarında konuşmacı olmak gibi aktivitelerde aktif rol almaları beklenir. Daha küçük yaştaki çocuklar da eğer isterseler bu aktivitelerde yer alabildikleri gibi yaşı büyük olsa bile istemeyenler bu aktivitelere katılmayabilirler.

15 yaş üzeri

Nakliye binası baraka binasının biraz daha büyüğüdür ve istasyon binasından çevrildiği için bu adı almıştır. Son restorasyonda erkeklerin kaldığı binaya küçük bir mutfak; kızların kaldığı binaya ise ortak kullanım amaçlı bir oda ile banyo bloğu eklenmiştir. Okuldaki diğer banyolar sadece duş özelliğine sahiptir.

Nakliye binasında kalan çocukların kendilerine özel odaları vardır ve bu odalar gözetmenler tarafından takip edilmez. Çamaşırlarını kendileri yıkamaları ve kendilerine göz kulak olmaları beklenir. Hastalanan, tıbbi yardım veya psikolojik danışmanlık ihtiyacı duyan nakliye binası öğrencileri danışmaları durumunda baraka binası gözetmenleri tarafından kendilerine yardımcı olunur.

Summerhill okulu ülkedeki en çok denetlenen okuldur ve İngiliz Hükûmeti’yle pek de iyi bir ilişkisi olduğu söylenemez. 1990'lı yıllarda dokuz kez denetlenmiştir. Sonradan ortaya çıktığı üzere İngiltere Eğitim Standartları Bürosu ’’(Office for Standards in Education – OFSTED)’’ Summerhill Okulu da dahil olmak üzere 61 bağımsız okulu gizli “kara liste”ye almıştır.^[9]

Mart 1999’da Eğitim Standartları Bürosu’nun büyük denetimi sonrasında önceki adı Eğitim ve İstihdam Dairesi olan İngiltere Eğitim Bakanlığı ‘’(Department for Education and Skills)’’ bakanı David Blunkett okulda derslerin zorunlu olmaması nedeniyle, altı ay içinde dersleri zorunlu hale getirmezlerse okulun kapatılmasıyla sonuçlanacak bir şikayet yayımladı. Summerhill duruma itiraz etti.^[10]

Mart 2000’de dava, Krallık Avukatı olan ve insan hakları avukatı olarak bilinen Geoffrey Robertson’un temsiliyle özel bir eğitim mahkemesinde görüldü. Dört gün içinde hükümetin açtığı dava düşerek bir uzlaşmaya varıldı. Mahkemenin yapıldığı gün mahkemede olan öğrenciler, mahkemedeki bir duruşma salonunda söz konusu uzlaşmanın kabul edilip edilmeyeceği ile ilgili bir toplantı düzenlediler ve oy birliği ile uzlaşmayı kabul ettiler.^[11]

Uzlaşma, mahkemenin yetkilerinden de genişti. Mahkeme, sadece şikayetlerin çözülmesi yetkisine sahipti ancak uzlaşma gelecekte Summerhill’a yapılacak denetimlerin, Summerhill’ın eğitim felsefesi de dikkate alınacak şekilde sınırlarını çiziyordu.^[11]

1999’daki tartışmalı rapor 2007’de yayımlandı.^[1] 2007 yılında yapılan denetim mahkemede varılan uzlaşma çerçevesinde yapıldı ve 1999’daki denetimde şikayet edilen konularda bile görüşler genellikle olumluydu.^[12]

• Hylda Sims’in yazdığı “’’Ada Teftişi (Inspecting The Island)’’” adlı kitabında bahsettiği hayali okul Coralford, Summerhill Okulu temel alınarak yazılmıştır.
• Roman Polanski’nin yönettiği 1968 yapımı Rosemary’nin Bebeği adlı filmde bir karakter Neill’in yazdığı Summerhill kitabını okurken görülür.
• İngiltere’de 4. Kanal’da yayımlanan Cutting Edge belgesel serisinde, 70'te Summerhill’’ bölümü 30 Mart 1992 tarihinde yayınlanmıştır.
• 2008’de Allison Hume tarafından yazılan, Jon East tarafından yönetilen ve yapımcılığını Stephen Smallwood’un üstlendiği bir BBC draması, BBC’nin çocuk kanalında yayınlandı.