İçeriğe atla

Sultantepe, Üsküdar

Sultantepe
Mahalle
Harita
Mahallenin haritadaki yeri
Koordinatlar: 41°N 29°E / 41°K 29°D / 41; 29
Ülke Türkiye
İlİstanbul
İlçeÜsküdar
Bulunduğu yerAnadolu Yakası Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Coğrafi bölgeMarmara Bölgesi
Kıyısı olduğuİstanbul Boğazı Bunu Vikiveri'de düzenleyin
İdare
 • YöneticiMuhtar[1]
İhtiyar heyeti[1]
Yüzölçümü
 • Toplam0.52 km²
Nüfus
 (2023)
10.573[2]
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu216[3] Bunu Vikiveri'de düzenleyin
İl plaka kodu34[4] Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Posta kodu34674[5] Bunu Vikiveri'de düzenleyin
İstatistiki bölgeİstanbul alt bölgesi (TR10) Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Seçim çevresiİstanbul 1. seçim çevresi[6] Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Mahallenin ilçedeki yeri
Mahallenin ildeki yeri

Sultantepe, İstanbul ilinin Anadolu yakasında, Üsküdar ilçesine bağlı 33 mahalleden birisidir.[7] Mahalle Marmara Denizi kıyılarında yer almaktadır.

Tarihî Sultantepe semti, Üsküdar'ın merkezini yukarıdan gören bir tepe üzerinde kurulmuş olup bir kent meydanı çevresinde biçimlenmiştir. Sahile inen yollar Paşalimanı Caddesi'ne çıkmaktadır. Üsküdar belediyesi tarafından yeniden yapılandırılan mahalle sınırları nedeniyle bugün mevcut olmayan Hacı Hesna Hatun mahallesinin yaklaşık olarak tamamı, yine günümüzde mevcut olmayan Selmanağa mahalesinin bir bölümü ve daha önceden İcadiye ile Kuzguncuk mahalleleri sınırları içinde olan bazı cadde ve sokaklar da, Sultantepe sınırları içinde kalmaktadır.[8]

Bizans İmparatorluğu döneminde bölgede, mermer sütunlu bir yapının olduğu bilinmektedir. Kilise olduğu sanılan yapı semtin üstünde kurulu olduğu tepenin en üstünde yer alıyordu.[9]

Osmanlı İmparatorluğu dönemindeyse, bazı kaynaklara göre Sultantepe'ye, Kanuni Sultan Süleyman'ın sarayında bir kadın yerleşmişti. Kızı Mihrimah Sultan'ın dadısı olan Hacı Hesna Hatun, Mihrimah Sultan büyüyünce emekliye ayrılmış; Mihrimah'tan daima Sultan'ın sarayını görebileceği bir ev istemişti. Rivayete göre Mihrimah Sultan da Hesna Hatun'a burada bir konut yaptırmak suretiyle onu Sultantepe'ye yerleştirmişti.[10] Bir başka kaynakta ise Mihrimah Sultan'ın verem hastalından ötürü hekimler tarafından havası temiz bir yer olan Sultantepe'ye gönderildiği yazılıdır. Bu kaynakta Hacı Hesna Hatun'un Mihrimah Sultana eşlik ettiği ve burada kendi adına bir cami yaptırdığı da söylenmektedir.[11] Mağazalar ve ticaret hayatı ise mahallenin güneyindeki Selmani Pak Caddesi'yle mahallenin merkezindeki meydan çevresinde yoğunlaşmıştır

Mahallede yer alan okullar: Sultantepe Prof. Dr. Cemil Taşçıoğlu Ortaokulu,[12] Halide Edip Adıvar Lisesi[13] ve Üsküdar Dış Ticaret Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi'dir[14]

Mahalledeki camiler arasında Hacı Hesna Hatun tarafından ilk olarak 1500'lü yıllarda yaptırılıp, 1900'lerde yeniden yaptırılan ve 1957'de esaslı bir onarım gören Hacı Hesna Hatun Camii;[15] 1644'te yapılan, 1875'te onarım gören Bakî Efendi Camii;[16] 1730 yılında yapılan Mirzazade Camii sayılabilir.[17]

Mahalledeki tarihî öneme sahip en önemli yapılardan biri de Özbekler Tekkesi'dir. İlk olarak 1750'li yıllarda Orta Asya'dan gelen dervişlerin çadırlarını kurdukları yerde inşa edilmişir. Özbekler Tekkesi Nakşibendi inanışına tâbiydi. Tekke 1844'te büyük bir onarım görmüştür.[18][19] Zaman içinde farklı amaçlar için de kullanıldığı olmuştur. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Karakol Cemiyeti mensupları tarafından gizli toplantı merkezi, hastane ve silah deposu olarak hizmet vermiştir.[20][21] Tekkenin kuzeydoğusunda müritlerin gömüldüğü bir de mezarlık vardır. Burada gömülü olan kişiler arasında Münir Ertegün, Nesuhi Ertegün ve Ahmet Ertegün de yer alır.

Mahallenin kuzey bölümlerini ise Fethi Paşa Korusu kaplar. Bu koru hem ilçenin hatta tüm Anadolu yakasının en büyük korularındandır.

Nüfus

Yıl Değişim Nüfus Tespit Yöntemi
200812.443ADNKS
2009 1%12.564ADNKS
2010 3%12.234ADNKS
2011 1%12.052ADNKS
2012 2%11.753ADNKS
2013 2%11.534ADNKS
2014 1%11.420ADNKS
2015 2%11.622ADNKS
2016 2%11.438ADNKS
2017 0%11.452ADNKS
2018 2%11.200ADNKS
2019 1%11.284ADNKS
2020 4%10.880ADNKS
2021 2%11.119ADNKS
2022 2%10.874ADNKS
2023 3%10.573ADNKS

Kaynakça

  1. ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
  2. ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi". Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. 
  3. ^ "Coğrafi Numaralar". Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
  4. ^ "İl bilgileri Haritası". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024. 
  5. ^ "PTT posta kodu sorgulama". PTT. Erişim tarihi: 9 Haziran 2024. 
  6. ^ "Yüksek Seçim Kurulu Kararı" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 3 Mart 2023. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
  7. ^ "Sayılarla Üsküdar". www.uskudar.bel.tr. 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021. 
  8. ^ Üsküdar Belediyesi (Üsküdar Municipality). Yeni Mahalle Sınırları. http://www.uskudar.bel.tr/portal/harita_/t1.jsp?PageName=yeniMahalleSinir 6 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved 20 August 2009.
  9. ^ Eyice, page 53.
  10. ^ Hürel, page 288.
  11. ^ Üsküdar Müftülüğü, Hacı Hesna Hatun Camii. http://www.uskudarmuftulugu.gov.tr/uploads/files/camiler.2/haci.hesna.hatun.doc [] 20 Ağustos 2009.
  12. ^ Sultantepe İlköğretim Okulu. http://www.sultantepe.meb.k12.tr 25 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 21 Ağustos 2009.
  13. ^ Üsküdar Halide Edip Adıvar Lisesi. http://www.halideedip.k12.tr 30 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 21 Ağustos 2009.
  14. ^ Üsküdar Anadolu Ticaret Meslek Lisesi. http://www.uskudar-atml.k12.tr 5 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 21 Ağustos 2009.
  15. ^ Üsküdar Belediyesi. Hacı Hesna Hatun Camii. http://www.uskudar-bld.gov.tr/portal/rehber_/t1.jsp?PageName=rehberAyrinti&ID=47 22 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 23 Ağustos 2009.
  16. ^ Üsküdar Belediyesi. Bâkî Efendi Camii (Abdülbâkî Efendi Camii). http://www.uskudar-bld.gov.tr/portal/rehber_/t1.jsp?PageName=rehberAyrinti&ID=13 22 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 23 Ağustos 2009.
  17. ^ Üsküdar Belediyesi. Mirzâzâde Camii (Şeyhülislam Mirzâzâde Mehmet Efendi Cami). http://www.uskudar-bld.gov.tr/portal/rehber_/t1.jsp?PageName=rehberAyrinti&ID=77 22 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 23 Ağustos 2009.
  18. ^ Küçük, page 103, note 299.
  19. ^ Le Gall, page 31.
  20. ^ Küçük, pages 102-104.
  21. ^ "Kurtuluş Savaşı’nın Kahraman Tekkesi." Hürriyet (gazete), 19 Aralık 2006. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/5638343.asp?gid=0&srid=0&oid=0&l=1 16 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 20 Ağustos 2009.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Üsküdar</span> İstanbul ilçesi (Anadolu Yakası)

Üsküdar, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda yer alan ilçedir. Kocaeli Yarımadası'nın batı kesiminde yer alan Üsküdar, kuzeyden Beykoz, kuzeydoğudan Ümraniye, doğudan Ataşehir, güneyden Kadıköy ilçeleri ve batıdan İstanbul Boğazıyla çevrilidir. İlçe 33 tane mahalleden oluşmaktadır. 2015 yılında gerçekleştirilen İstanbul'da Yaşam Kalitesi Araştırması'nda tüm ilçeler arasında 7. sırada yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karaca Ahmet</span>

Karaca Ahmet Sultan, Hacı Bektaş Veli’nin yanında dervişlik hizmeti yaptı. Üsküdar sınırları içinde, Gündoğumu Caddesi ile Nuhkuyusu Caddesi'nin birleştiği köşede "Karacaahmet Sultan Dergahı" ve türbesi vardır. Türbe Kanuni Sultan Süleyman'ın Bektaşi tarikatına mensup eşi Gülfem Hatun tarafından yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karagümrük</span> Fatih, İstanbul, Türkiyede mahalle

Karagümrük İstanbul ili Fatih ilçesine bağlı tarihi bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Külliye</span>

Külliye, cami ile birlikte hamam, medrese, mektep, imaret, türbe, kütüphane, aşevi, darüşşifa, çarşı, tekke, zaviye binalarından oluşan yapılar topluluğu.

Aşağıdaki liste, İstanbul'daki kütüphanelerin listesidir. İstanbul'daki kütüphanelerin %44.18'ini belediyelere bağlı kütüphaneler, %20.93'ünü ise üniversite kütüphaneleri oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Özbekler Tekkesi</span>

Özbekler Tekkesi, 1752'de Buharalı Nakşibendi dervişler tarafından Ahmet Yesevi geleneğinde Üsküdar, Sultantepe'de kurulan tekke. Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu'ya asker ve cephane göndermede gizli bir üs olarak hizmet verdi. Halen Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne bağlı olup müze olarak kullanılması gündemdedir. Üsküdar İlçesinin Sultantepe Mahallesi, Münir Ertegün Sokağın devamında mezarlık içerisinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Valide Camii</span>

Yeni Valide Camii, diğer bilinen adıyla Valide-i Cedid Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde Uncular Caddesi ve Hâkimiyet-i Milliye Caddesi üzerinde II. Mustafa ve III. Ahmed'in annesi Emetullah Râbia Gülnûş Sultan tarafından yaptırılmış olan camiidir.

Merdivenköy, İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde yer alan bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Ahmed Paşa Camii</span> İstanbulda 1558 tarihli cami

Gazi Ahmed Paşa Camii ya da Kara Ahmed Paşa Camii, İstanbul'un Topkapı semtinde Fatma Sultan mahallesinde 1558 yılında tamamlanmış bir camidir. Caminin banisi Kara Ahmed Paşa, Yavuz Selim'in damadıdır. Caminin yapımı 1555 yılında Edirnekapı civarında başlanmıştır. 1555'te muhtemelen Rüstem Paşa ile husumeti yüzünden idam edilmiş; ölümünen az önce yapımı başlayan caminin tamamlandığını görmemiştir. İnşaat Mihrimah Sultan'ın isteği üzerine durdurulmuştur ve bölgede Mihrimah Sultan Camii'nin inşaatına başlanmıştır. Bunun üzerine cami ve türbenin inşaatı Topkapı'daki yeni bir vakıf arazisinde yapılmuştır. Kara Ahmed'in türbesi caminin 50 metre batısında müstakil bir yapıdır. Cami, medrese, türbe ve sıbyan mektebinden oluşan bir külliye şeklinde yapılmıştır.

İcadiye, İstanbul ilinin Üsküdar ilçesine bağlı bir mahalledir. Kendisiyle aynı adı taşıyan İcadiye Tepesi üzerinde kurulu olan semtin komşuları kuzeyde Kuzguncuk, doğuda Altunizade, güneyde Selamiali ve batıda Sultantepe mahalleleridir. Yerleşim alanlarının çoğunlukta olduğu bir mahalledir. Semt Osmanlı döneminden kalma bazı tarihî yapılara da ev sahipliği yapmaktadır. Fethi Paşa Korusu, bu mahalle sınırları içerisindedir. 30.000 üzeri bir nüfusa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Selamsız</span>

Selamsız, İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda bulunan Üsküdar ilçesine bağlı semtlerden biridir. Büyük ölçüde Selami Ali ve Murat Reis mahallelerine yayılan semtin kuzeyinde Sultantepe, kuzeyinde ve kuzeydoğusunda İcadiye, doğusunda Altunizade, güneyinde Valide-i Atik, batısındaysa Mimar Sinan mahalleleri yer alır. Semtin adının, bölgedeki bir cami, bir tekke, bir hamam ve bir çeşmeye adını veren Şeyh Selami Ali'den geldiği sanılmaktadır.

Mimarsinan, İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda bulunan Üsküdar ilçesine bağlı bir mahalledir. Batıda İstanbul Boğazı'na kıyıdaş konumdadır. Mahallenin batı komşularından biri de Aziz Mahmud Hüdayi mahallesidir. Kuzeyinde Sultantepe; kuzeydoğusunda Selamiali; doğusunda Muratreis güneyinde ise Valideiatik, Zaynep Kamil ve Ahmediye mahalleleri vardır. Adını Osmanlı Devleti'nin en çok eser veren saray mimarlarından biri olan Sinan'dan almıştır. Mahalle sınırları içinde bulunan Mihrimah Sultan Camii, Mimar Sinan eseridir.

Raziye Sultan Osmanlı Padişahı I. Süleyman kızı. Tarihçiler I. Süleyman'ın Mihrimah Sultan'dan başka kızı olmadığını düşünseler de yeni çıkan belgelerle bunun doğru olmadığı kanıtlanmıştır. Tasasız Raziye olarak da bilinir. Kabri Kanuni Sultan Süleyman'ın süt kardeşi Yahya Efendi Türbesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman Ağa Camii</span>

Abdurrahman Ağa Camii, Silahtar Abdurrahman Ağa Camii ya da Paşalimanı Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Sultantepe Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Sultan III. Mustafa'nın silahtarı Abdurrahman Ağa tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1765 yılında başlanan cami, 1 yıllık inşaat sürecinden sonra 1766 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Hesna Hatun Camii</span>

Hacı Hesna Hatun Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Sultantepe Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Mihrimah Sultan'ın dadısı olan Hacı Hesna Hatun adına eşi Arslan Ağa tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1584 yılında başlanan cami, 1 yıllık inşaat sürecinden sonra 1585 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Müderris Abdülbaki Efendi Camii</span> camii

Müderris Abdülbaki Efendi Camii ya da Baki Efendi Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Sultantepe Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Aziz Mahmud Hüdayi'nın damadı ve Tiryaki Hasan Paşa'nın oğlu olan İzmir ve Halep kadısı Müderris Abdülbaki Efendi tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1644 yılında başlanan cami aynı yılda ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

Ayşe Hümaşah Sultan, Ayşe Hümaşah Hanım Sultan olarak da bilinmektedir. Ayşe Hümaşah Sultan 1543 yılında İstanbul'da dünyaya gelmiştir. Annesi Mihrimah Sultan, babası ise Rüstem Paşa'dır. Osmanlı padişahı I. Süleyman ile Hürrem Sultan'ın ilk torunu olduğu düşünülmektedir. Mihrimah Sultan'ın Rüstem Paşa ile olan evliliğinden Ayşe Hümaşah ve Osman adında iki çocuğu olmuştur. Çocukları Abdurrahman Bey, Mehmet Bey, Şehid Mustafa Paşa ve Osman Bey'dir.

<span class="mw-page-title-main">Beylerbeyi Sarayı Tüneli</span>

Beylerbeyi Sarayı Tüneli Sultan II. Mahmud tarafından 1829–1832 yılları arasında yaptırılmıştır 230 metre uzunluğundadır. Tünelin inşa edilme nedeni sarayı ana yoldan ayırmaktır.

Bu liste, Türkiye'de Osmanlı Döneminde inşa edilmiş camilerin referans listesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.