İçeriğe atla

Sultaniye üzümü

Sultaniye
Biyolojik sınıflandırma
Cins: ''Vitis vinifera''

Sultaniye "beyaz" (soluk yeşil), oval çekirdeksiz üzüm çeşididir aynı zamanda sultanina, Thompson çekirdeksiz (Amerika Birleşik Devletleri), Lady de Coverly (İngiltere) ve oval meyveli Kishmish (Irak, İran, İsrail, Filistin, Hindistan) ) olarak adlandırılır. Bu çeşit İzmir çevresinde yoğun olarak yetiştirildiği için Türkiye'de İzmir üzümü olarak da bilinir. Daha sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olan (Küçük Asya ) 'dan kaynaklandığı varsayılmaktadır.[1] Bazı ülkelerde özellikle İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde ondan veya iri çekirdeksiz üzümlerden yapılan kuru üzümlere verilen addır; bu tür çekirdeksiz kuru üzümlere genellikle sadece sultan veya sultaniye denir. Bunlar tipik olarak Zante kuş üzümü'nden daha büyüktür (aynı zamanda botanik anlamda kuş üzümü değil bir tür kuru üzümdür) ve Thompson çeşidi birçok çekirdekli kuru üzümden daha küçüktür. ABD ve Kanada'da "kuru üzüm" adı tüm kuru üzümlere denir bu nedenle Avustralya, Yeni Zelanda ve Birleşik Krallık'ta "sultana kepeği" olarak bilinen kahvaltılık gevrekler Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da kuru üzüm kepeği olarak adlandırılır.[2]

Thompson sultana kuru üzümleri küçük ve tatlıdır ve altın rengi vardır.[3] Eski Osmanlı İmparatorluğu'ndan bir başka çekirdeksiz üzüm çeşidi olan yuvarlak meyveli Kişmiş de daha büyük bir sultaniye kuru üzümü yapmak için kurutulur.[1]

Tarihi

Sultaniye kuru üzümü geleneksel olarak Osmanlı İmparatorluğu'ndan İngilizce konuşulan dünyaya ithal edildi. Türkiye ve Avustralya önemli üreticilerdir.

Amerikan sultaniye üzümleri neredeyse değişmez bir şekilde Thompson Seedless, Kaliforniya'da erken bir yetiştirici olan ve bazen çeşitliliği tanıtmakla tanınan bir bağcılık uzmanı olan William Thompson'a atıfta bulunan bir isimdir.[1][4] ABD Federal Düzenlemeler Yasasına göre iki isim eşanlamlıdır.[5] Kaliforniya kuru üzüm üretiminin hemen hemen tamamı (2000'de yaklaşık % 97) ve Kaliforniya'nın toplam üzüm alanının kabaca üçte biri bu türdendir bu da onu en yaygın olarak ekilen tek çeşit yapar.[6]

Osmanlılar padişah üzüm çeşidini 19. yüzyılda Girit adasına götürdü.

Kuru üzüm

Altın sultaniye kuru üzümlerine yakından görünüşü
Okul öğle yemeği için koyulan sultaniye kuru üzüm kabı

ABD'de tipik koyu kahverengi renge sahip olanlar da dahil olmak üzere çoğu kuru üzüm, sultaniye üzümü olan Thompson Seedless'ten yapılır. "Sultan" terimi, aynı zamanda "altın kuru üzüm" olarak da adlandırılabilen altın renkli kuru üzümleri ifade eder (Kaliforniya merkezli kuru üzüm yetiştiricilerinin kooperatifi ve eski markası olan Sun-Maid tarafından pazarlananlar gibi). Altın kuru üzüm üretmek için her türlü üzüm kullanılabilir ve her türlü üzümden elde edilen her türlü altın kuru üzüm "sultan" olarak pazarlanabilir. Dahası altın rengi geleneksel kurutma ve koruma yöntemlerinden ziyade kükürt dioksit ile işlemden gelebilir.[7] Kaliforniya ve diğer yerlerdeki organik olmayan sultana üzümlerinin çoğu büyümeyi tetikleyen bitki hormonu gibberellin ile işlem görür. Diğer üzümlerde gibberellin tohumlar tarafından salınır.

Bazı ülkelerde çekirdeksiz kuru üzümler kullanılan kurutma yöntemine göre sultana ve Thompson kuru üzümleri olarak sınıflandırılır. Kurutma sürecini hızlandırmak için sultaniyeler su, potasyum karbonat ve bitkisel yağ çözeltisine batırılır. Thompson kuru üzümleri bu çözelti ile muamele edilmez, doğal olarak kurutulur, bu nedenle çekirdekten daha fazla kuruma süresi gerektirirler. Bu nedenle Thompsonlar sultanlardan daha koyu renklidir.[8]

Diğer kullanımları

Sultaniye kuru üzümleri daha fazla işlenmeden atıştırmalık olarak yenir ve bazen suya, meyve suyuna veya alkole batırılarak hazırlanan meyveli kek ve Hamam çöreği gibi çeşitli yemeklerde kullanılır.

Sultana üzümü aynı zamanda beyaz şarap yapımında da kullanılır ve kullanımında "tatlılığıyla" bilinir.[4] Sofralık üzüm olarak, kuru üzüm yapımında ve şarap yapımında kullanıldığı için "üç yollu üzüm" olarak anılır.[9] Amerika Birleşik Devletleri'nde genel olarak "chablis" adı verilen şarabın temelidir. Bu şarap adını Fransa'nın Chablis bölgesinden almıştır ancak gerçek bir Chablis şarabı değildir. AB'de "Chablis" şarabı Yonne bölgesi bölgesinde üretilen Chardonnay üzümünden yapılmalıdır.

Son kullanıcılar şunlardır:

  • Fırınlar ve kahvaltılık gevrek üreticileri gibi imalat sanayileri
  • Süpermarketler
  • Yoğurt ve dondurma gibi süt ürünleri
  • Salatalar ve tatlılar

Thompson Seedless üçlü kullanımından dolayı Kaliforniya'da en çok ekilen üzümdür.[9]

Sultana üzüm suyu sultaniye üzümlerinin daha düşük maliyetli olması nedeniyle Avustralya'da Chardonnay üzümlerinden sahte olarak satıldı. Dolandırıcılık 2003 yılında Avustralya Şarap ve Brendi Şirketi tarafından keşfedildi. Avustralya tarihindeki en büyük şarap aldatmacası vakası olarak kabul edildi.[10]

Sultaniye şarapları

Sultaniye şarapları Türkiye'de üretilen sek ve yarı sek, hafif gövdeli şaraplardır. Şarap yapımında kullanılan Sultaniye üzümleri Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde ağırlıklı olarak Denizli ve Manisa'da yetiştirilir. Sultaniye üzümleri sofralık üzüm ve kuru üzüm olarak tüketildiği gibi şarap yapımında da kullanılır. Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nden Semillon ve Sultaniye şarapları sadece yerel pazarda değil uluslararası pazarlarda da ilgi görür.[11][12]

Kaynakça

  1. ^ a b c Bioletti (1918). "The Seedless Raisin Grapes". Bulletin of the California Agricultural Experimental Station (298): 86. Erişim tarihi: 10 Aralık 2011. 
  2. ^ "Archived copy". 13 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2009. 
  3. ^ "Plant Facts: Christmas: Raisins". 12 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2006. 
  4. ^ a b "Thompson Seedless". 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2006. 
  5. ^ "United States Code of Federal Regulations, title 7, section 999.300". 9 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2006. 
  6. ^ "California Grape Acreage Report, 2002 Crop". 9 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2006. 
  7. ^ "United States Code of Federal Regulations, title 7, section 989.7". 14 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2006. 
  8. ^ "Metis Broker article". 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020. 
  9. ^ a b "Wine Glossary - Words that start with T". 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2016. 
  10. ^ Winery sold sultanas as chardonnay 8 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.  – Adelaide Advertiser, April 8, 2010
  11. ^ Cabaroglu (2005). "Determination of Volatile Compounds in Sultaniye Wine by Solid-Phase Microextraction Techniques". Chemistry of Natural Compounds. 41 (4): 382-384. doi:10.1007/s10600-005-0157-0. 
  12. ^ George (2 Haziran 2013). "Turkish Wine Has Vast Potential, Exciting Flavors". Zester Daily. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Üzüm</span> meyve, cins için Q191019 kullanın, türler için Q30046 kullanın

Üzüm, yaprak döken odunsu asmaların vitis cinsinden çiçekli bitki meyvesinin adıdır.

Narince, Tokat yöresinde yetiştirilen beyaz üzüm çeşididir. Beyaz şarap üretiminde kullanılan narincenin Anadolu orijinli üzümler içinde önemli bir yeri bulunmaktadır. Hem sofralık hem de şaraplık olarak üretilir. Renk olarak yeşile çalan sarı renkte, biçim olarak iri ve ovaldir. Sek şarap üretiminde kullanıldığı gibi, Anadolu'nun diğer önemli şaraplık üzümleri ile yapılan kupajlarda da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Misket (üzüm)</span>

Misket üzüm familyası, yüzyıllardır dünyada şarap üretimi, kuru üzüm ve sofralık üzüm olarak tüketilen Vitis vinifera türüne ait 200'den fazla üzüm çeşidini içerir. Renkleri, Muscat Ottonel gibi beyazdan, Moscato Giallo gibi sarıya, Moscato rosa del Trentino gibi pembeye ve siyaha yakın olan Hamburg Misketi 'ne kadar değişir. Misket üzümleri ve şarapları neredeyse her zaman belirgin tatlı çiçek aromalıdır. Misket üzüm çeşidinin çokluğu ve sayısı belki de en eski evcilleştirilmiş üzüm çeşidi olduğunu akla getirir. Vitis vinifera üzüm çeşidindeki çoğu familyanın Misket çeşidinden geldiğine dair teoriler vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kuru üzüm</span> kurutulmuş meyve

Kuru üzüm, bir kurutulmuş meyve türüdür. Üzümün kurusudur ve kuruyemiş olarak kabul edilmese de onun gibi çiğ tüketildiği gibi, üzüm hoşafı olarak ya da üzümlü ekmek ve üzümlü keklerde de kullanılır. Rengine göre beyaz kuru üzüm ve siyah kuru üzüm olmak üzere iki temel gruba ayrılır. Halk dilinde kişmiş de denir.

<span class="mw-page-title-main">Raisin Bran</span>

Raisin bran Kellogg's'un Raisin Bran, General Mills'in Total markası ve Post Consumer Brands'ın Post Raisin Bran ürünü de dahil olmak üzere çeşitli markalar altında üretilen bir kahvaltılık gevrektir. Skinner's Raisin Bran, 1926 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde Skinner Manufacturing Company tarafından piyasaya sunulan ilk kuru üzüm kepeği markasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Chardonnay</span>

Chardonnay, beyaz şarap üretiminde kullanılan bir yeşil üzüm çeşididir. Çeşit, doğu Fransa'nın Burgundy şarap bölgesi kökenlidir, ancak günümüzde İngiltere'den Yeni Zelanda'ya kadar şarap üretilen çoğu bölgede yetiştirilmektedir. Yeni ve gelişmekte olan şarap bölgeleri için Chardonnay yetiştiriciliği uluslararası şarap pazarına kolay giriş yolu olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Merlot</span> Merlot bir şarap çeşidi yapmada veya yemede kullanılan bir üzümdür.

Merlot hem tek çeşit (sepaj), hem de harmanlanmış (kupaj) üzümlerle şarap yapımında kullanılan lacivert renkli şaraplık bir üzüm çeşididir. Merlot ismi Fransızcada karatavuk anlamına gelen merle kelimesine küçültme eki eklenmesiyle oluşturulmuş olup muhtemelen üzümün rengi dolayısıyla bu ismi almıştır.

Çavuş üzüm çeşidi özellikle Bozcaada-Çanakkale, Marmara Bölgesi ve İç Anadolu Bölgesi'nin çeşitli yerlerinde yetiştirilmekte olan pazar değeri yüksek, sofralık olarak kullanılan bir Türk üzüm çeşididir. Köken ve yayılışı hakkında farklı varsayımlar bulunan bu çeşit en çok Bozcaada’da yetiştirildiğinden, Türkiye'de Bozcaada çavuşu olarak bilinmektedir. Yapılan çalışmalar neticesinde Bozcaada çavuş üzümü 2020 yılında Türk Marka ve Patent Kurumu tarafından tescil edilerek, Bozcaada çavuş üzümü adı altında coğrafi işaret almıştır. Bağda erkenci bir üzüm çeşidir. Çiçeklenme dönemi hassastır. Salkımı büyük, taneler çok iri, çekirdekli ve ince kabukludur. Asmanın yaprakları geniştir. Sofralık olarak çekirdeksiz üzümlerin tercih edilmesi sebebiyle sofralık kullanımdaki pazar payı düşmektedir. Son dönemde özellikle Bozcaada'da beyaz şarap yapımında da kullanılmaktadır. Şarapları genel olarak düşük asitli ve çok aromatik olmayıp, yıllandırmaya müsait değildir.

<span class="mw-page-title-main">Sofralık üzüm</span> İşlem görmemiş taze üzüm

Sofralık üzüm, hasat edildikten sonra hiçbir işleme uğramadan doğrudan tüketmeye yönelik üretilen bir üzüm çeşididir. Belli bir standarda sahip olmamakla birlikte, üzümün türüne göre rengi, büyüklüğü ve tadı değişebilir. Ayrıca, sofralık üzümler çekirdekli ve çekirdeksiz oluşuna göre de ayrılır. Genellikle Vitis vinifera ve Vitis labrusca türü üzümler sofralık tüketime uygundur.

Bu üzüm çeşitleri listesi şarap ve sofralık üzüm olarak taze veya kurutulmuş yenen kültür üzümlerini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Zinfandel</span> Üzüm çeşidi

Zinfandel ya da Primitivo, şarap yapımında kullanılan kırmızı bir üzüm çeşididir. Vitis vinifera türü içerisinde yer alan Zinfandel'in, DNA analizleri neticesinde genetik olarak Hırvat üzümleri Crljenak kaštelanski ve Tribidrag ile Puglia, İtalya'da yetiştirilen Primitivo ile eşdeğer olduğu belirlenmiştir. Avrupa Birliği, Ocak 1999'da Zinfandel'i Primitivo'nun eş anlamlısı olarak tanımlarken ticari anlaşmazlıklar nedeniyle bu süreç Amerika Birleşik Devletleri'nde daha ağır işlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Semillon</span>

Semillon, çoğunlukla Fransa ve Avustralya'da sek beyaz ve tatlı şarap yapmak için kullanılan altın renkli beyaz bir üzüm çeşididir. İnce kabuğu ve Botrytis cinerea'ya duyarlılığı sayesinde tatlı şarap bölgesi Sauternes AOC ve Barsac AOC'de geniş bir alanda yetiştirilmektedir. Adelaide Üniversitesi'nin 2010 yılında açıkladığı istatistiklere göre dünyada yaklaşık 22000 hektar bir alanda ekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Sauvignon blanc</span> Üzüm çeşidi

Sauvignon blanc, Fransa'nın Bordeaux bölgesinin yeşil kabuklu bir üzüm çeşididir. Üzüm adını büyük olasılıkla Güney Batı Fransa'da yerli bir üzüm olarak erken kökenleri nedeniyle Fransızcada sauvage ("yabani") ve blanc ("beyaz") kelimelerinden alır. Muhtemelen Savagnin'in soyundan geliyor. Fransızca: Sauvignon blanc asması dünyanın şarap bölgelerinin birçoğuna ekilir ve gevrek, sek ve ferahlatıcı bir çeşit beyaz şarap üretir. Üzüm aynı zamanda Sauternes ve Barsac'ın meşhur tatlı şaraplarının bir bileşenidir. Sauvignon blanc, ABD'de Fransa, Şili, Romanya, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Bulgaristan, Washington ve Kaliforniya eyaletlerinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Bazı Yeni Dünya Sauvignon blanclar, özellikle California'dan, Robert Mondavi tarafından Pouilly-Fumé'ye atıfta bulunulan bir pazarlama terimi olan "Fumé Blanc" olarak da adlandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Riesling</span>

Riesling, Ren bölgesinde ortaya çıkan beyaz bir üzüm çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Grenache</span>

Grenache ya da Garnacha (IPA: [ɡaɾˈnatʃa]) dünyada en çok ekilen kırmızı şaraplık üzüm çeşitlerinden biridir. Geç olgunlaşır bu nedenle üzümün büyük olasılıkla geldiği İspanya'da bulunanlar gibi sıcak ve kuru koşullara ihtiyaç duyar. Aynı zamanda İtalya'nın güneyindeki Sardunya adasında, Fransa'da, Avustralya'da ve Kaliforniya'daki Monterey AVA ve San Joaquin Vadisi'nde yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Üzüm suyu</span>

Üzüm suyu, üzümlerin ezilerek sıvı hale getirilmesiyle elde edilen meyve suyudur. Şarap endüstrisinde, yüzde 7-23 oranında posa, kabuk, sap ve tohum içeren üzüm suyuna genellikle şıra denir. Üzüm suyundaki şekerler, tatlandırıcı olarak kullanılmasına ve fermente edilerek şarap, brendi veya sirke haline getirilmesine izin verir.

<span class="mw-page-title-main">İskenderiye misketi</span>

İskenderiye misketi, Vitis vinifera'nın Misket ailesinin bir üyesi olan beyaz şarap üzümüdür. "Antik bir asma" olarak kabul edilir ve şarap uzmanları, hala var olan en eski genetiği değiştirilmemiş asmalardan biri olduğuna inanır. Üzüm, Kuzey Afrika'da ortaya çıkmıştır ve adı muhtemelen üzümü şarap yapımında kullanan Eski Mısırlılarla olan ilişkisinden türemiştir. Ayrıca yemeklik ve kuru üzüm olarak kullanılan bir sofralık üzümdür.

<span class="mw-page-title-main">Monosepaj</span> tek üzüm çeşidinden üretilmiş şarap stili

Monosepaj, tek tip üzüm çeşidinden üretilen bir şarabı veya tek tür üzümden üretilmiş brendi, konyak, grappa, rakı gibi damıtılmış içkiyi belirtir. Tek tür üzümden yapıldığı için monosepaj şaraplar üzümün tüm karakterini yansıtırlar. Monosepajın tersi ise, yani birden fazla üzüm çeşidinden yapılmış ise kupaj denir.

<span class="mw-page-title-main">Chenin blanc</span> Şaraplık beyaz üzüm çeşidi

Chenin blanc, Fransa'nın Loire Vadisi'nden gelen bir beyaz şarap üzüm çeşididir. Yüksek asiditesi, köpüklü şaraplardan dengeli tatlı şaraplarına kadar çeşitler yapmak için kullanılabileceği anlamına gelir, ancak asmanın doğal canlılığı kontrol edilmezse çok yumuşak, nötr şaraplar üretebilir. Loire dışında, Yeni Dünya şarap bölgelerinin çoğunda bulunur; Güney Afrika'da en yaygın olarak ekilen çeşittir ve burada tarihsel olarak Steen olarak da bilinir. Üzüm, 1655'te Jan van Riebeeck tarafından Güney Afrika'da yetiştirilen ilk üzümlerden biridir ve 1685'te Nantes Fermanı'nın iptal edilmesinin ardından Fransa'dan kaçan Huguenot'larla bu ülkeye gelmiştir. Chenin blanc, Avustralya'da da sıklıkla yanlış tanımlanıyordu, bu nedenle ülkedeki erken tarihini izlemek kolay değil. 1832'de James Busby'nin koleksiyonunda tanıtılmış olabilir, ancak C. Waterhouse, 1862'de Güney Avustralya'nın Houghton kentindeki Highercombe'da Steen yetiştiriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Viognier</span>

Viognier beyaz şaraplık bir üzüm çeşididir. Rhône Vadisi'nde Fransız şarabı Condrieu için izin verilen tek üzümdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.