Sultanahmet Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

Sultanahmet Endüstri Meslek Lisesi, İstanbul’un Fatih ilçesinde, kuruluşu 1868’e dayanan tarihi bir meslek okuludur.

Okulun bünyesine 1968 yılında Sultanhamet Teknik Lisesi; 1990 yılında Anadolu Teknik Lisesi katılmıştır; bu üç okuldan kısaca “Sultanahmet Teknik Okulları”olarak bahsedilir.

Ünlü Osmanlı devlet adamı Mithat Paşa’nın öncülüğünde 1868 yılında tarihi Kılıçhane binasında “İslah-i Sanayi Mektebi" adıyla hizmete giren okul; Osmanlı İmparatorluğu’nda sanayi, demircilik, dökmecilik, makinecilik, mimarlık gibi derslerin okutulduğu ilk modern sanat okuludur^[1] Günümüzde okulun içinde “Cumhuriyet Eğitim Müzesi'” bulunur.

Tarihçe

Mekânın geçmişi

Okulun bulunduğu yerde 1054 yılında hastane inşa edilmiş; daha sonra bu mekân, demir işçiliği yapılan bir yere dönüştürülmüştü.^[2]

Mekân, 1454’te Fatih Sultan Mehmet’in vezirlerinden Gedik Ahmed Paşa tarafından kılıç üretim atölyesine dönüştürülüp “Kılıçhane” olarak anılmaya başladı.^[3] Mekan, I. Ahmet devrinden itibaren yeniçeri kıyafetlerinin dikildiği bir tekstil atölyesi oldu; III. Ahmet devrinde mimar Sedefkâr Mehmet Ağa tarafından hastaneye dönüştürüldü. Günümüzde okulun ön bahçesindeki havuza monte edilen mermer fıskiye çanakları ile girişteki mermer sütun ve revaklar hastaneden kalmıştır.^[4] III. Selim devrinde tekrar Kılıçhane olarak kullanılmaya başlandı ve 1868’e kadar işlevini sürdürdü.

Kılıçhane Binası, 1868’de “Sanayi Mektebi” olarak düzenlendi ve günümüze kadar meslek okulu olarak eğitime aralıksız devam etti. Sadece 1894-1899 arasında tadilat gördüğü dönemde eğitim Şehzadebaşı’nda devam etmiştir.

Okulun geçmişi

Ünlü Osmanlı devlet adamı Mithat Paşa’nın öncülüğünde kurulan okul, 1868 yılında Kasım ayında devrin ileri gelenlerinin katılımıyla gerçekleşen görkemli bir törenin ardından, eski Kılıçhane binası ile etrafındaki arsalar üzerinde inşa edilen binalarda “Islah-i Sanayi Mektebi" adıyla hizmete girdi. Bu kurum, Osmanlı İmparatorluğu’nda sanayi, demircilik, dökmecilik, makinecilik, mimarlık gibi derslerin okutulduğu ilk modern sanat okulu idi. Kimsesiz ve fakir öğrencilerin kabul edildiği okul^[5] 13 yaşın altında^[5] 50 yatılı öğrenci ile eğitime başladı.^[2] Okulun müdürlüğüne Üsküdar’daki Özbek Tekkesi Şeyhi İbrahim Ethem Bey atandı.^[5]

Okulun 5 yıllık bir müfredatı vardı. Ücretsiz eğitim veren bir kuruluştu. Okula hazineden gelir sağlanmış ve kira getirili vakıflar tahsis edilmişti. Okul binası dershaneler ve atölyelerin yanı sıra bir de fabrika binasını içeriyordu.^[5] Okulun kuruluş amacını, programını ve yönetim esaslarını içeren bir nizamname Şura-yı Devlet tarafından Aralık ayında hazırlandı. Okulu başarı ile bitiren öğrenciler batı teknolojisini tanımaları için Avrupa’ya gönderilmekteydi.^[5]

Okul, 1874’ten sonra sanat okulu niteliğini kaybetmeye başladı; diğer sanayi mektepleri gibi başıbozuk bir dönem geçirdi; sadece kimsesiz çocukları barındıran ve koruyan bir yer haline geldi.^[5] 1882 yılında okul yönetimine gazeteci Ebüzziya Tevfik getirildi ve bu dönemde okul yönetimine yabancı uzmanlar getirilerek tekrar eğitimin güçlendirilmesine çalışıldı. Okul binası 1894’teki depremde yılınca 1899’a kadar eğitim Şehzadebaşı ve Atpazarı’ndaki çeşitli binalarda devam etti. 1899’da ikinci bir açılış şenliği ile tamir olunan binada eğitime devam edildi. Yabancı uzmanların okulda görev yaptığı 1894-1908 dönemi bir istikrar dönemi kabul edildi.^[5]

1909’dan sonra “Mıntıka Sanat Mektebi” olarak değiştirildi.^[4] I.Dünya Savaşı döneminde verimli bir şekilde çalışamadı. Savaşın ardından imzalanan Mondros Mütarekesi üzerine yabancı uzmanların ülkelerine dönmek zorunda kalması üzerine çıkarılan yeni nizamname ile sanat okulları demir sanat okulları haline gelmişti. 1921 yılında yeniden düzenlenen nizamname ile okul, demir ve ahşap sanayi şubesi ile elektrikçilik ve ebniye (bina) inşaatı sanayinde usta adayı yetiştiren dört yıllık bir okul oldu.^[5]

1968'de "Endüstri Meslek Lisesi" adını alan okulun bünyesine 1968’de Teknik Lise, 1990’da Anadolu Teknik Lisesi katıldı.