Sultan Şah - Turkipedia

Celaleddin Sultan Şah (ö. 1193), 1172'den ölümüne kadar Harezmşahlar Devleti'ni ele geçirmek için uğraşan Harezm prensidir. İl Arslan'ın oğluydu.

1172'de İl Arslan öldü ve oğulları taht kavgasına başladı. Sultan Şah en küçük oğuldu ancak resmi varisti ve annesi Terken Hatun onu tahta oturttu. Büyük oğul Alaeddin Tekiş, Karahıtaylar'a kaçarak kardeşi yerine kendisinin tahta çıkması için yardım istedi. Bunun karşılığında her yıl haraç vermeyi vadetti. Kendisine büyük bir ordu verildi ve kısa süre sonra Harezm'e doğru yola çıktı.

Sultan Şah ve annesi, Tekiş'in yaklaştığını duyunca kaçmaya karar verdiler. Tekiş, Aralık 1172'de direnişle karşılaşmadan Harezm'e yerleşti. Sultan Şah ve Terken Hatun, Selçuklu'nun çöküşünün ardından Nişabur'a yerleşen eski Selçuklu emiri Müeyyed Ay-aba'nın desteğini aldılar. Müeyyed Ay-aba, 1174'te Harezm'e yürüdü ancak Tekiş tarafından yenildi, yakalandı ve idam edildi. Sultan Şah, Ay-aba'nın ölümünün ardından Gurlulara sığındı, ancak Terken Hatun, Tekiş'in güçleri tarafından yakalanıp öldürüldü.

1170'lerin sonlarında Karahıtaylar, halen Gurlu topraklarında sığınmacı olarak yaşayan Sultan Şah'ı çağırdı. Zira Tekiş baş kaldırmış, haraç ödemeyi reddetmiş ve Karahıtay görevlilerini öldürmüştü. Sultan Şah'a bir Karahıtay ordusu verildi. Ancak Tekiş, Amu Darya setlerini açtı ve düşmanın yolunu sular altında bırakarak bu saldırıyı durdurmayı başardı.

Karahıtay ordusunun büyük bir kısmı geri dönmeye karar verdi. Sultan Şah'ın yanında ise bir birlik kaldı. Bu kuvvetle Horasan'a doğru yola çıktı. Burada birkaç yerel hükümdarı devirmeyi başardı ve bunun sonucunda 1181'de Serahs, Tus ve Merv'i ele geçirdi. Ayrıca Badgis çevresindeki Gurlu bölgelerine de saldırdı.

Sonraki birkaç yıl boyunca Sultan Şah, Tekiş için bir tehdit olmaya devam etti ancak önemli bir kazanım elde edemedi. Ayrıca Gurlularla ara sıra sorunlar yaşadı. 1189/1190 yılında Gurlular topraklarını istila ettiler.

1192'de Sultan Şah, Tekiş'in Batı İran'da Hemedan Selçukluları ile girdiği mücadeleden yararlanarak Harezm'e sefer düzenlemeye karar verdi. Ancak sefer sırasında öldü (1193) ve Tekiş Harezm topraklarını yeniden birleştirdi.

Kaynakça

Biran, Michael. Avrasya Tarihinde Kara Khitai İmparatorluğu: Çin ile İslam Dünyası Arasında. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press, 2005.
Boyle, JA. Cambridge İran Tarihi Cilt 5: Selçuklu ve Moğol Dönemleri. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press, 1968.

İlgili Araştırma Makaleleri

Anadolu Selçuklu Devleti, Türkiye Selçuklu Devleti veya Rum Sultanlığı, Selçuklu Türklerinden olan Kutalmış oğlu Süleyman Şah tarafından Anadolu'da İznik başkent olmak üzere 1077 yılında kurulmuş olan Türk devletidir.

Harezmşahlar veya Harzemşahlar Devleti, Orta Asya'da Harezm bölgesinde Kutbeddin Muhammed Harezmşah tarafından kurulan Türk-İran geleneğine dayalı bir devlettir. Bu devlet, Anadolu Selçuklu Devleti ile 1230 yılında yapılan Yassıçemen Muharebesi sonucunda iyice zayıflamış, 1231 yılında Celaleddin Harezmşah'ın ölümü ile yıkılmıştır.

Gazneliler, 963-1186 yılları arasında Maveraünnehir, Afganistan, Hindistan'ın kuzeyi ve Horasan'da hüküm sürmüş olan Türk devleti. Gazneliler adlarını başkent edindikleri, hâlen Afganistan sınırları içinde bulunan Gazne şehrinden almıştı. Mahmud-ı Gaznevî'nin Yemînüddevle lakabına atıfla bu hanedana Yemînîler denilmektedir. Ayrıca hanedanın babası Sebük Tigin'e atıfla Sebük Teginîler olarak da anılmaktadır. Gazne Devleti'nden önce bu topraklarda hüküm sürmüş olan Fars asıllı Samanîlerin siyasi ve kültürel etkisinden dolayı Gazneli Türkler, zaman içerisinde Farslaşmışlardır.

I. Rükneddin Mesud (1095-1156) en uzun süre hüküm sürmüş Anadolu Selçuklu Sultanı'dır.

<span class="mw-page-title-main">I. Melikşah</span> 3. Büyük Selçuklu Devleti Sultanı

I. Melikşah, Türk, Büyük Selçuklu İmparatorluğu hükümdarı.

Ahmed Sencer veya Sultan Sencer ya da Muizzeddin Ahmed Sencer, 1097-1118 tarihleri arası Horasan Selçuklu Sultanı, 1118-1157 döneminde Büyük Selçuklu Sultanı.

Irak Selçukluları, Büyük Selçuklu Devleti'nin sekizinci sultanı Sencer'in Oğuzlar tarafından yenilerek esaretinde hastalanarak öldükten sonra İki Irak 'ı yöneten Selçuklular.

Eldenizler, ayrıca Eldegezler, İldenizliler veya Azerbaycan Atabeyleri [Azerice: Eldənizlər] - 1136-1225'te Azerbaycan'ı, Doğu Anadolu'yu, Kuzey Irak'ı, İran'ı ve Cibal'ı yöneten tarihi bir devlet. Hanedanlığın kuruluşu Kıpçak asıllı Şemseddin İldeniz ile bağlantılıdır. Böylece Arran'ı Sultan Mesud'dan ikta olarak alan Eldeniz, gücünü kısa sürede tüm Azerbaycan'a yaydı. Eldeniz, oğulluğu Arslanşah'ı 1160 yılında hükümdar yaptıktan sonra Irak Selçuklu Devleti'nde fiilen iktidarı ele geçirdi. Şemseddin İldeniz döneminde Azerbaycan atabeylerinin toprakları Arran, Azerbaycan, Şirvan, Cibal, Hemedan, Gilan, Mazenderan, İsfahan, Rey, Musul, Kirman, Fars, Huzistan, Ahlat, Erzurum ve Meraga topraklarını içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Berkyaruk</span> Büyük Selçuklu Devleti sultanı

Berkyaruk (Temmuz 1081 - 22 Aralık 1104), Büyük Selçuklu hükümdarı I. Melikşah'ın oğlu ve 1092-1104 yılları arasında Büyük Selçuklu Devleti'nin hükümdarıdır.

Karahıtaylar, Orta Asya'da Hıtay (Kitan)lar tarafından kurulan Moğol devleti. Başkenti Balasagun idi.

<span class="mw-page-title-main">İlarslan</span> Harzemşahlar devletinin 1156-1172 arasındaki hükümdarı

İlarslan, 22 Ağustos 1156 ile 7 Mart 1172 tarihleri arasında Harezmşahlar devletinin hükümdarlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Tekiş</span>

Alâeddin Tekiş 1172 ile 1200 döneminde Harezmşahlar devletinin hükümdarlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ürgenç</span>

Ürgenç veya Gürgenç, Özbekistan'da şehir.

Kavurd Bey veya adına darp edilen sikkelerde adı Kara Arslan Bey veya tam adı Kara Arslan Ahmed Kavurd Bey. Selçuklu hanedanından Selçuk Bey'in büyük torunu, Çağrı Bey'in oğlu ve Alp Arslan'ın kardeşidir. Güney Fars'da Kirman meliki. Kirman'da 140 yıl hüküm sürecek olan Kirman Selçuklu Devleti kurucusu. Selçuklu Devleti tahtına çıkan yeğeni Melikşah'a karşı taht iddiası ile isyan etmesi ve bu isyanın bastırılması üzerine idam edilmiştir.

Porsuk ya da Bursuk olarak da bilinir, Büyük Selçuklu İmparatorluğu hizmetinde bir Türk generalidir.

Muhammed-Şah II, 1183'ten 1186'ya kadar Kirman'ın son Selçuklu emiriydi.

Terken Hatun, Şah İlarslan'ın karısı ve Tekiş'in annesi ve Harezm İmparatorluğu'nun Sultan Şahı olarak Harezm İmparatorluğu'nun İmparatoriçesiydi

Nusret el-Din Muhammed ibn İldeniz, daha çok Muhammed Cihan-Pehlevan olarak bilinir, 1175'ten 1186'ya kadar İldenizliler hükümdarı (atabeg) olan devlet adamıdır. Eldiguz'un oğlu ve halefiydi ve daha sonra yerine kardeşi Kızıl Arslan geçti.

Toğanşah bin Alparslan, Horasan Selçuklu hükümdarlarından biriydi. 10 yıl kadar (1083-1092) hüküm sürdü ve Herat'ı merkez edindi.

Moğolların İran'ı fethi, 1219 ile 1258 yılları arasında Orta Doğu ve Orta Asya'daki İslam devletlerine karşı üç Moğol seferini içermektedir. Bu seferler, Harezmşah hanedanının, Nizârî-İsmaili Devleti'nin ve Bağdattaki Abbasi Halifeliğinin sona ermesine ve İran'daki yerlerine Moğol İlhanlı hükûmetinin kurulmasına yol açmıştır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.