İçeriğe atla

Sultan Mehmed Camii

Koordinatlar: 39°09′56″K 20°59′17″D / 39.16556°K 20.98806°D / 39.16556; 20.98806
Sultan Mehmed Camii
Σουλτάν Μεχμέτ Τζαμί
Edward Lear'ın Sultan Mehmed Camii resmi
Harita
Temel bilgiler
KonumNarda, Yunanistan
Koordinatlar39°09′56″K 20°59′17″D / 39.16556°K 20.98806°D / 39.16556; 20.98806
İnançSünni İslam
Mimari
Mimari türCami
Mimari biçimOsmanlı
İslam
Tamamlanma15. yüzyıl
Özellikler
MalzemelerTaş ve tuğla

Sultan Mehmed Camii (Yunanca: Σουλτάν Μεχμέτ Τζαμί) veya Süleyman Ağa Camii, Yunanistan'ın Narda kentinde bulunan bir camiydi. Cami, 15. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup Narda'daki sekiz camiden biriydi. Camii, Narda Kalesi'nde yer almaktaydı.

Tarihçe

Osmanlı döneminde Narda ve çevresinde Feyzullah Camii, Sultan Mehmed Camii, Sultan Bayazid Camii, Kılıç Bey Camii Tekke Camii, Bey Camii ile Faik Paşa Camii ve Rokka Camii olmak üzere sekiz cami bulunuyordu. Feyzullah ve Faik Paşa camileri günümüze kadar ayakta kalan iki isimdir.[1][2][3]

Narda Metropoliti Serafim Ksenopulos'a göre caminin inşası, Faik Paşa Camii'nin inşa edildiğini duyunca yeni ve daha büyük bir caminin inşa edilip kendisine ithaf edilmesini isteyen Sultan II. Mehmed tarafından yaptırılmıştır. ancak sonuçtan memnun kalmayıp cami çalışmalarının durdurulmasını emretti. Cami Faik Paşa'nın hizmetkarı Süleyman Ağa tarafından tamamlanmıştır. Vigla ve Strongili köylerinin çevresindeki bazı araziler camiye aitti ve bunların işletilmesinden caminin geliri sağlanacaktı. Ksenopulos, caminin daha önceki bir Hristiyan kilisesinin üzerine inşa edildiğini ve bu kiliseden malzemelerin alındığını, bunun da caminin levhalarındaki Hristiyan sembollerinin varlığından anlaşılabileceğini kaydetti.[4][5]

Narda, 24 Haziran 1881'de Yunanistan Krallığı tarafından ilhak edildi. Bundan sonra, kasabanın yakın Osmanlı geçmişini hatırlatan ve özel kılan tüm unsurların ortadan kaldırılması amacıyla Narda'nın kentsel planı yavaş yavaş kasıtlı olarak yeniden şekillendirilmeye başlandı. Sultan Mehmed Camii'nin, kale içindeki sembolik konumu nedeniyle hedef alınan ve sonunda yıkılan ilk Osmanlı eserlerinden biri olduğu ileri sürülürken, Narda'nın Müslüman sakinlerinin kaçmasının ardından Osmanlı dönemine ait kalıntıların büyük çoğunluğunun çürümeye terk edildiği iddia edilmektedir.[6]

Mimarisi

Sultan Mehmed Camii, iki katlı olıp çatısı tuğla kaplı, minaresi rengarenk taşlarla süslüydü. Yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte Faik Paşa Camii ile aynı tarihlerde yapıldığı ileri sürülmektedir. Narda Kalesi'in en yüksek noktasına kurulması, daha uzak mesafeden görülmesini sağlamaktaydı. Osmanlı binalarının en önemli konumlarda inşa edilmesi Narda'nın Hristiyan nüfusuna karşı bir güç işareti olarak kullanıldığından, yer tesadüfen seçilmedi. Kalenin içinde, caminin yanında bir zamanlar evler, kışlalar ve hapishaneler bulunurken, kapıda fakirlere bedava yemek sunan bir imaret bulunuyordu.[7][8][9]

Resimli kanıtı

Caminin bilinen ilk tasvirlerinden biri, 15. yüzyılda Osmanlı yazarı Piri Reis tarafından Narda'yı kale camisi, Faik Paşa Camii ve Rokka Camii ile birlikte çizilmiştir. 1686 yılında Alman gravürcü ve yayıncı Jacob Enderlin, Narda'yı Sultan Mehmed Camii ile birlikte tasvir eden bir gravür yaptı. 1839'da Panayotis Zografos, Yannis Makriyannis'in liderliğinde Yunan İsyanı sırasında 1821'in sonlarında Narda Kuşatması'nı çekti. Zografos'un tablosu kaleyi, kasabanın yayılımını, ayrıca Sultan Mehmed, Sultan Beyazıt ve Kılıç Bey camilerini göstermektedir. En dikkat çekici tasvirlerden biri, 1851 yılında Narda'yı ziyaret eden İngiliz yazar ve sanatçı Edward Lear tarafından yapılmıştır. Lear, eserinde Narda'yı Saat Kulesi, camiler ve kaleyle birlikte resmetmiştir. Benzer bir gravür, 1854 yılının Nisan ayında kasabayı ziyaret eden İngiliz gravürcü Edmund Evans tarafından yapılmıştır.[10]

Galleri

  • Pîrî Reis haritasında Narda ve cami
    Pîrî Reis haritasında Narda ve cami
  • Jacob Enderlin'in bir gravüründe Narda'nın yaratıcı tasviri
    Jacob Enderlin'in bir gravüründe Narda'nın yaratıcı tasviri
  • Panayotis Zografos'un kale ve cami gravürü.
    Panayotis Zografos'un kale ve cami gravürü.
  • Edward Lear tasviriyle Narda Kalesi (1849).
    Edward Lear tasviriyle Narda Kalesi (1849).
  • Edmund Evans'ın tasviriyle kale ve saat kulesi (1854).
    Edmund Evans'ın tasviriyle kale ve saat kulesi (1854).

Kaynakça

  1. ^ Xenopoulos 1884, ss. 176-179.
  2. ^ «The population of Arta exceeds 6000: it contains six mosques, and twentyfour Greek churches.», Travels in Albania and Other Provinces of Turkey in 1809 & 1810, Volume 1, John Cam Hobhouse Broughton.
  3. ^ Sir Henry Holland (1815). Travels in the Ionian Isles, Albania, Thessaly, Macedonia, &c: during the years 1812 and 1813. Longman. s. 84. 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023. 
  4. ^ Serafeim Xenopoulos, Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης (1884), p. 179" «Το μεν Β. εις όνομα άδηλου άγιου σωζομένων εισέτι πολλών πλακών, έγκεχαραγμένους έχουσών σταυρούς». (Yunanca)
  5. ^ Fotis Vrakas, Περίπατος στην Οθωµανική Άρτα 1449 – 1881 και από την απελευθέρωση 11 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p.23. (Yunanca)
  6. ^ Anastasios Orlandos, Αρχείο των Βυζαντινών Μνημείων της Ελλάδας (1935), p. 200 (Yunanca)
  7. ^ Christopher Wordsworth Greece: Pictorial, Descriptive, and Historical (1839), p. 235: «Just within the north-eastern horn of this curve stands a castle of the Greek empire, distinguishable by the painted minaret of its mosque.»
  8. ^ Serafeim Xenopoulos, Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης (1884), p. 177: «Το έντος του φρουρίου τέμενος Σουλτάν Μεχμέτ, και τούτου ή χρονολογία σχεδόν άγνωστος, καθότι ένουδενί τών κτιρίων άναφαίνεται τι, εκ παραδόσεως όμως εικάζεται ότι σύγχρονόν έστι τών Μαρατίω τού Φαήκ Πασσά.». (Yunanca)
  9. ^ Evangelos Kontogiannis (2014) Ιμαρέτ-Φεϋζούλ: Επαρμηνεύοντας τα τεμένη της Άρτας (Yunanca) 11 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. p. 24
  10. ^ Fotis Vrakas, Η Άρτα και ο Αμβρακικός κόλπος από τον 15ο ως τον 20ο αιώνα μέσα απο χαρακτικά και πίνακες (Yunanca) 11 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Bibliyografi

  • Xenopoulos, Serapheim (1884). Δοκίμιον ιστορικής τινός περιλήψεως της ποτέ αρχαίας και εγκρίτου ηπειρωτικής πόλεως Άρτης και της ωσαύτως νεωτέρας πόλεως Πρεβέζης / Συλλεγέν και συνταχθέν υπό του μητροπολίτου Άρτης Σεραφείμ του Βυζαντίου, (Yunanca). Atina. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">IV. Mehmed</span> 19. Osmanlı padişahı (1648–1687)

IV. Mehmed veya Avcı Mehmed, 19. Osmanlı padişahı ve 98. İslam halifesidir. Sultan İbrahim'in Hatice Turhan Sultan'dan olan oğludur. Babasının tahttan indirilmesinin ardından 1648'de 6 yaşında tahta çıkan en genç padişah oldu. Ava düşkünlüğünden dolayı "avcı" lakabıyla anılmıştır. 39 yıllık saltanatıyla Kanuni Sultan Süleyman'dan sonra en uzun süre hükümdarlık yapan Osmanlı padişahıdır. Saltanatında Batı'da en geniş sınırlara ulaşılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zeynep Sultan Camii</span>

Zeynep Sultan Camii 1769 yılında III. Ahmed'in kızı Zeynep Sultan tarafından Ayazma Camii'nin de mîmarı olan Mehmed Tahir Ağa'ya yaptırılmış barok tarzındaki câmidir. Mîmârî tarzına bulunduğu mekân göz önüne alınarak karar verilmiştir. Bu özel tarzı ve yapımında kullanılan malzemeler nedeniyle Bizans kiliselerini anımsatır.

<span class="mw-page-title-main">Helenotürkizm</span>

Helenotürkizm, 11. yüzyıldan itibaren beraber yaşayan Yunan ve Türk halklarının kültürlerinin ortak bir medeniyet teşkil ettiğini öne süren ve bu medeniyet olgusundan yola çıkarak ortak bir Türk-Yunan siyasi birliği, ulusu ve kültürel kimliği oluşturulmasını hedefleyen bir politik ideolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Çelebi Sultan Mehmet Camii (Dimetoka)</span>

Çelebi Sultan Mehmed Camii, Bayezid Camii ve Ulu Camii, Yunanistan'ın en kuzeydoğusundaki Dimetoka, Doğu Makedonya ve Trakya'da yer alan 15. yüzyılın başlarından kalma bir Osmanlı camisidir.

Dionysios Filozof ya da düşmanlarının ona taktığı soyadıyla Skilozof, 1541-1611 arasında yaşamış ve İspanya'nın desteğiyle Teselya ve Yanya'da Osmanlı İmparatorluğu'na karşı iki çiftçi isyanı başlatmış bir Rum papazdır. Osmanlı'nın Yunanistan'ı yönettiği dönem boyunca Osmanlı aleyhine devrimci komplolar düzenleyen Rum Ortodoks Kilisesi'nin en önemli papazlarından birisi sayılır.

Çürükçüoğlu Nikolaki Efendi, Osmanlı avukat, sosyal aktivist ve gazeteciydi.

<span class="mw-page-title-main">Sofakles Hüdaverdioğlu</span>

Sofakles Hüdaverdioğlu, seçkin bir Osmanlı Rum bilgini, tarihçi, stenografdır. Niğde'nin Kemerhisar köyünden gelen bir ailenin çocuğu olan Hüdaverdioğlu, Rum Soykırımı döneminde kendi memleketinden kaçmak zorunda kaldı.

Gazi Hasan Paşa Camii, Yunanistan'ın İstanköy adasında bulunan bir camidir. Cami, 18. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup adadaki Türk-Müslüman cemaatine hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Feyzullah Camii</span>

Feyzullah Camii, Yunanistan'ın Narda kentinde bulunan bir camidir. Cami, 15. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edildiği düşünülmektedir. Arahtu ve Katsantoni caddeleri üzerinde Aya Todori Kilisesi'ne kısa bir mesafede yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Faik Paşa Camii</span>

Faik Paşa Camii veya Narda İmareti, Yunanistan'ın Narda kentinde bulunan bir camidir. Cami, 15. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup adını 1449'da bölgeyi fetheden Faik Paşa'dan almaktadır. Camide tadilat çalışmaları devam etmekte olup günümüzde ibadete açık değildir.

<span class="mw-page-title-main">Rokka Camii</span>

Rokka Camii, Yunanistan'ın Narda kentinde bulunan bir camiydi. Cami, 15. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edildiği düşünülmekte olup Narda'daki sekiz camiden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Kanlı Çeşme Camii</span>

Kanlı Çeşme Camii, Yunanistan'ın Yanya kentinde bulunan bir camidir. Cami, 16. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiştir. 2005 yılından bu yana restorasyon çalışmaları yürütülmekte olup günümüzde ibadete açık değildir.

<span class="mw-page-title-main">Veli Paşa Camii (Yanya)</span>

Veli Paşa Camii, Yunanistan'ın Yanya kentinde bulunan bir camidir. Cami, 16. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiştir. Cami, 19. yüzyılın başında Yanyalı Veli Paşa tarafından yenilenmiş ve özellikle medrese ve mutfaklardan oluşan bir kompleks oluşturmuştur. Günümüzde artık ibadete açık değildir.

Mahmud Çelebi Camii veya Bayraklı Camii, Yunanistan'ın Karaferye kentinde bulunan bir camidir. Cami, Osmanlı döneminde inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Valide Sultan Camii (Resmo)</span>

Valide Sultan Camii, Yunanistan Girit adası Resmo kentinde bulunan bir camidir. Cami, 17. yüzyılın ortalarında Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup IV. Mehmed'in annesi Turhan Sultan'a ithaf edilmiş ve aynı zamanda onuruna da adını almıştır. Yunanistan'daki çoğu Osmanlı camisi gibi artık ibadete açık değil ve çevresinde inşa edilen çok sayıda yapı nedeniyle halkın erişimine açık değil.

<span class="mw-page-title-main">III. Ahmed Camii</span>

III. Ahmed Camii, Acrocorinth Camii veya Ahmed Paşa Camii, Yunanistan'ın Mora Yarımadası'ndaki Akrokorint kalesinde bulunan bir Osmanlı camisidir. 16. yüzyılın başlarından kalma daha eskibir caminin yerine inşa edilen yapı, Osmanlı'nın 1715'te Mora'yı yeniden fethinden sonra Sultan III. Ahmed tarafından yaptırılmıştır. Şu anda harap durumda olan yapıda 2000 yılında bazı onarım çalışmaları yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Bey Camii</span>

Ahmed Bey Camii veya Şeyh İlahi Camii, Yunanistan'ın kuzeyindeki Yenice-i Vardar kasabasında Osmanlı dönemine ait bir camidir. 15. yüzyılda Trakya ve Makedonya'yı fetheden ve Yenice-i Vardar şehrinin kurucusu olan Gazi Evrenos Bey'in torunu Ahmed Bey tarafından yaptırılmıştır. Yapı etrafını saran bitki örtüsüyle beraber günümüzde oldukça harap durumdadır. Bir zamanlar Yenice-i Vardar'da bulunan yirmi camiden günümüze ulaşan üç camiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kurşunlu Camii (Kesriye)</span>

Kurşunlu Camii, Yunanistan'ın Kesriye kentinde bulunan bir camidir. Cami, 16. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup adını kurşunla kaplı olan kubbesinden almaktadır. Çok az yenileme çalışması yapıldığı için çoğunlukla yıkık bir durumdadır ve ibadete açık değildir.

<span class="mw-page-title-main">Hayriyye Medresesi</span>

Hayriyye Medresesi veya Medrese-i Hayriyye, Yunanistan'ın Gümülcine kentinde bulunan eski bir medrese ve azınlık okuludur. 1730 yılında Osmanlı döneminde kurulmuş olup Osmanlı Kayalı Medresesi kompleksini ve bir zamanlar Softalar Medresesi'nin bulunduğu halk pazarındaki bazı yeni binaları içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gümülcine Saat Kulesi</span>

Gümülcine Saat Kulesi, Yunanistan'ın Gümülcine kentinde bulunan bir saat kulesidir. 1884 yılında Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup Ermu Caddesi'nde Yeni Cami'nin yanında yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.