İçeriğe atla

Sulamith Goldhaber

Sulamith Goldhaber
DoğumSulamith Low
4 Kasım 1923(1923-11-04)
Viyana, Avusturya[1]
Ölüm11 Aralık 1965 (42 yaşında)
Madras, Hindistan[2]
MilliyetAmerikan[2]
EğitimM.Sc Kudüs Üniversitesi, 1947[1]
PhD. Wisconsin–Madison Üniversitesi, 1951[1][2]
Kariyeri
DalıParçacık fiziği

Sulamith Goldhaber (İbranice: שולמית גולדהבר); (d. 4 Kasım 1923 - ö. 11 Aralık 1965, kızlık soyadı; Low), Parçacık fiziği uzmanı ve moleküler spektroskopistti.[3][4] Goldhaber, K + mezonlarının nükleonlarla etkileşimleri konusunda dünya çapında bir uzmandı ve bununla ilgili çok sayıda keşif yaptı.

Biyografi

Sulamith Low, 4 Kasım 1923'te Avusturya'nın Viyana kentinde doğdu.[4][5] Goldhaber, ailesi Avusturya'dan göç ettikten sonra Filistin'de büyüdü. Gelecekteki kocası Gerson Goldhaber ile tanıştığı Kudüs İbrani Üniversitesi'ne gitti.[5] Goldhaber yüksek lisans derecesi ile mezun oldu. 1947'de Gerson'la evlendi. Goldhaber'lar 1951'de ödüllendirildikleri Wisconsin-Madison Üniversitesi'nde doktora yapmak için Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı Oğulları Amos Nathaniel ile birlikte çift, Gerson'un fizik bölümünde çalıştığı New York City'deki Columbia Üniversitesi'ne geçti. Sulamith, fiziksel kimya diplomasına rağmen Jack Steinberger'in asistanı olarak iş buldu. Columbia Nevis Laboratuvarı'nda yüksek enerji deneyleri üzerinde çalıştı.

Goldhaber, 1953'te Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı oldu.[4] Goldhaber'lar, 1953 yılında Gerson'a Kaliforniya Üniversitesi'nde yardımcı doçent olarak iş verildiğinde Berkeley, Kaliforniya'ya taşındılar. Goldhaber daha önce fizikokimya alanında çalışırken parçacık fiziğine geçmeyi ve nükleer emülsiyon üzerinde çalışan eşiyle işbirliği yapmaya başladı.[5] Goldhaber'lar nükleer emülsiyon tekniklerini yeni açılan Bevatron (o zamanlar faaliyette olan en yüksek enerji hızlandırıcı) ile kullanmayı umuyorlardı. Kendi yöntemleri aracılığıyla K - mezonlar ve protonlar arasındaki en eski etkileşimlerden bazılarını gözlemlediler. Bevatron ve nükleer emülsiyon tekniğini kullanan Goldhaber, yüklü E hiperonlarındaki kütle bölünmesini ve ayrıca antiprotonun ilk nükleer etkileşimlerini gözlemleyen ilk kişi oldu.[5]

1960'lı yıllarda Goldhaber'lar çalışmalarına devam etmek için nükleer emülsiyon yerine kabarcık odasını kullanmaya başlamaları gerektiğini fark ettiler. Böylece George Trilling ile "Goldhaber-Trilling Grubu"nu kurdular.[4][5] Goldhaber kısa sürede hidrojen kabarcık odası fiziği alanında tanınmış bir uzman haline geldi. Zamanla uzun bir konferans konuşmala daveti listesi oluştu. Goldhaberler, K* mezonunun dönüşünü ölçen ve rezonans durum çiftlerinin eşzamanlı üretimini inceleyen ilk kişilerdi. Ayrıca araştırmalarına yardımcı olması için üçgen diyagramını da icat ettiler. Bu dönemin başlarında, Goldhaber'ların her ikisi de CERN'de Ford Vakfı üyesiydi. Burada B. Peters ile birlikte bir CERN raporunun ortak yazarlığını yaptılar.[6]

Goldhaber, alanına hakimiyeti ve kendini güzel ifade edebilme yeteneği nedeniyle bilimsel konferanslarda konuşmacı olarak yoğun talep görüyordu.[5] Goldhaber, 1956 Rochester Konferansı'nda ağır mezonların ve hiperonların üretimi ve etkileşimi hakkında ufuk açıcı bir konuşma yaptı. Bu, tuhaf parçacıkların incelenmesinde kozmik ışın temelli deneylerden parçacık hızlandırıcı temel deneylerine geçişi işaret ediyordu.[5][7] 1965 sonbaharında Goldhaber'lar, yüksek enerji laboratuvarlarını ziyaret etmek ve konferanslar vermek için dünyayı dolaşmak üzere ücretli izin aldılar.[5] Önce yüksek enerji fiziği üzerine iki yılda bir düzenlenen Avrupa konferansı için Oxford'a geçtiler. Ardından Goldhaber'in Berkeley'in Hough-Powell cihazıyla otomatik film ölçümleri yapma yöntemlerini tartışabilmesi için CERN'de çalıştılar. Goldhaber'lar daha sonra ders vermek için Ankara'ya gittiler. Sulamith'in Hindistan'ın Madras kentinde vereceği derslere hazırlık amacıyla Weizmann Enstitüsü'nde bir ay geçirdiler.[5]

Madras'ta Goldhaber felç geçirdi. Tanı çalışmaları büyüyen bir beyin tümörünü ortaya çıkardı.[4][5] 11 Aralık 1965'te bilinci kaybolarak öldü.

Goldhaber'in kocasından Amos adında bir oğlu vardı.[8] Arkadaşları ve meslektaşları tarafından "seçkin bir bilim insanı, olağanüstü bir ev kadını ve hostes, sadık bir eş ve anne" olarak anıldı.

Ödüller ve onurlandırmalar

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c Alvarez, Luis (September 1968). "Sulamith Goldhaber (1923-1965)". University of California, Los Angeles. 7 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2008. 
  2. ^ a b c Ogilvie, Marilyn Bailey; Harvey, Joy Dorothy (2000). "Goldhaber, Sulamath". The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives from Ancient Times to the Mid-20th Century. First. New York: Taylor & Francis. s. 514. ISBN 0-415-92039-6. OCLC 40776839. 8 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  3. ^ "Sulamith Goldhaber". 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  4. ^ a b c d e Alvarez, Luis (September 1968). "Sulamith Goldhaber (1923-1965)". University of California, Los Angeles. Archived from the original on 2012-02-07. Retrieved 2008-04-26. 
  5. ^ a b c d e f g h i j Ogilvie, Marilyn Bailey; Harvey, Joy Dorothy (2000). "Goldhaber, Sulamath". The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives from Ancient Times to the Mid-20th Century (First ed.). New York: Taylor & Francis. p. 514. ISBN 0-415-92039-6. OCLC 40776839. 
  6. ^ Separation of high-energy particles by means of strong interaction processes, CERN-61-03. 
  7. ^ "Program for the Sixth Annual Conference on High Energy Nuclear Physics". Robert E. Marshak Papers, Series: Sixth Annual Rochester Conference on High Energy Nuclear Physics- Rochester, New York, Box: Box 1, Folder 71 - Scientific program--Advisory board, tentative programs. Special Collections and University Archives, Virginia Tech. 
  8. ^ a b "Sulamith Goldhaber". University of California, Los Angeles. Retrieved 2008-04-28. 
  9. ^ "Fellows whose last names begin with G". John Simon Guggenheim Memorial Foundation. Archived from the original on 2008-02-14. Retrieved 2008-04-28. Sulamith Goldhaber, Deceased. Particle Physics: 1964. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Fizik, maddeyi, maddenin uzay-zaman içinde hareketini, enerji ve kuvvetleri inceleyen doğa bilimi. Fizik, Temel Bilimler'den biridir. Temel amacı evrenin işleyişini araştırmaktır. Fizik en eski bilim dallarından biridir. 16. yüzyıldan bu yana kendi sınırlarını çizmiş modern bir bilim olmasına karşın, Bilimsel Devrim'den önce iki bin sene boyunca felsefe, kimya, matematik ve biyolojinin belirli alt dalları ile eş anlamlı olarak kullanılmıştır. Buna karşın, matematiksel fizik ve kuantum kimyası gibi alanlardan dolayı fiziğin sınırlarını net olarak belirlemek güçtür.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi</span> Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi veya Fransızca adı olan Conseil Européen pour la Recherche Nucléairein kısaltmasıyla CERN, İsviçre ve Fransa sınırında yer alan, dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarını yöneten araştırma

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi veya Fransızca adı olan Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire'in kısaltmasıyla CERN, İsviçre ve Fransa sınırında yer alan, dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarını yöneten araştırma kuruluşudur. 1954 yılında 12 ülkenin katılımıyla kurulmuş olan CERN'in 23 tam üyesi vardır. İsrail, Avrupa dışında yer alan tek tam üyedir. Türkiye, ortak üye statüsündedir.

<span class="mw-page-title-main">Nötron</span> Yüke sahip olmayan atomaltı parçacık

Nötron, sembolü n veya n⁰ olan, bir atomaltı ve nötr bir parçacıktır. Proton ile birlikte, atomun çekirdeğini meydana getirir. Bir yukarı ve iki aşağı kuark ve bunların arasındaki güçlü etkileşim sayesinde oluşur. Proton ve nötron yaklaşık olarak aynı kütleye sahiptir fakat nötron daha fazla kütleye sahiptir. Nötron ve protonun her ikisi nükleon olarak isimlendirilir. Nükleonların etkileşimleri ve özellikleri nükleer fizik tarafından açıklanır. Nötr hidrojen atomu dışında bütün atomların çekirdeklerinde nötron bulunur. Her atom farklı sayıda nötron bulundurabilir. Proton ve nötronlar, kuarklardan oluştukları için temel parçacık değildirler.

<span class="mw-page-title-main">Parçacık hızlandırıcı</span>

Parçacık hızlandırıcı, yüklü parçacıkları yüksek hızlara çıkarmak ve demet halinde bir arada tutmak için elektromanyetik alanları kullanan araçların genel adıdır. Büyük hızlandırıcılar parçacık fiziğinde çarpıştırıcılar olarak bilinirler. Diğer tip parçacık hızlandırıcılar, kanser hastalıklarında parçacık tedavisi, yoğun madde fiziği çalışmalarında senkrotron ışık kaynağı olmaları gibi birçok farklı uygulamalarda kullanılır. Şu an dünya çapında faaliyette olan 30.000'den fazla hızlandırıcı bulunmaktadır.

Antimadde, karşı madde veya karşıt madde, maddenin ters ikizi. Paul Dirac denklemiyle ortaya çıkarılmış ve daha sonraki gözlemlerle de varlığı doğrulanmıştır. Antimadde en basit hâliyle normal maddenin zıddıdır. Antimaddenin atomaltı parçacıkları, normal maddeye göre zıt özellikler taşımaktadır. Bu atomaltı parçacıkların elektrik yükleri, normal maddenin atomaltı parçacıklarının tam tersidir. Antimadde, Büyük Patlama'dan sonra normal maddeyle birlikte oluşmuştur; fakat sebebinin ne olduğunu bilim insanları tam anlamıyla bilemeseler de evrende oldukça nadir bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mezon</span>

Mezonlar, güçlü etkileşim ile bağlı bir kuark ve bir antikuarktan oluşan hadronik atomaltı parçacıklardır. Atomaltı parçacıklardan oluştuklarından mezonlar, kabaca bir femtometre kadarlık bir yarıçaplı fiziksel bir boyuta sahiptirler. Bütün mezonlar kararsızdırlar ve en uzun ömürlüsü mikrosaniyenin altında bir ömre sahiptir. Yüklü mezonların bozunmasıyla elektron ve nötrino oluşur. Yüksüz mezonların bozunmasıyla da fotonlar oluşur.

Parçacık fiziğinde bir hadron, güçlü etkileşim tarafından bir arada tutulan taneciklerden oluşan bir bileşik parçacıktır.

<span class="mw-page-title-main">Luis Alvarez</span> Amerikalı fizikçi

Luis Walter Alvarez Amerikalı deneysel fizikçi, mucit ve 1968 yılında Nobel Fizik Ödülü kazanmış profesördür. Amerikan Fizik Dergisi “Luis Alvarez yirminci yüzyılın en başarılı ve üretici deneysel fizikçilerinden biriydi” yorumunu yaptı.

Parçacık fiziğinde şu anda bilinen ve kuramsal olan temel parçacıkları ve bu parçacıklarla oluşturulabilen bileşik parçacıkları içeren listedir.

W ve Z bozonları, zayıf etkileşime aracılık eden temel parçacıklardır. Bu bozonların keşfi parçacık fiziğinin Standart Modeli için büyük bir başarının müjdecisi oldu.

Biyolojik transmutasyon canlı organizma içerisinde gerçekleşen çekirdek transmutasyonu olarak tanımlanır. Fizik, kimya ve biyolojideki hakim görüş bu tip transmutasyonların gerçekleşmediği yönündedir ama transmutasyon hipotezinin savunucuları gerçekleştiğine dair deneysel kanıtlar bulunduğunu iddia ederler.

<span class="mw-page-title-main">Jerome Friedman</span> Amerikalı fizikçi

Jerome Isaac Friedman 28 Mart 1930 Chicago doğumlu Amerikan fizikçidir. Massachusetts Institute of Technology (MIT), fizik fakultesi ve enstitüsünde profesörlük yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Peter Higgs</span> İngiliz teorik fizikçi (1929–2024)

Peter Ware Higgs, İngiliz teorik fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Parçacık dedektörü</span>

Deneyli ve uygulamalı parçacık fiziği, nükleer fizik ve nükleer mühendislikteki, çekirdek bozunumları, kozmik ışınlar ya da parçacık hızlandırıcılarındaki çarpışmalarla üretilen yüksek enerjili parçacıkları belirlemek ve/veya izini bulmak için kullanılan aygıtlara parçacık dedektörleri veya diğer bir deyişle ışınım dedektörleri denir. Çağdaş dedektörler, belirlenen ışınım enerjisini ölçmek için kalorimetre olarak da kullanılırlar. Ayrıca parçacıkların momentum, spin, yük gibi özelliklerini ölçmek için de kullanılırlar.

Hızlandırıcı fiziği uygulamalı fiziğin bir alt dalıdır. Genellikle, parçacık hızlandırıcı; inşası, tasarımı ve kullanılmasıyla ilgilenir. Bu konuda genellikle hareket konularını, rölativistik etkilerin parçacıklar ve parçacık huzmelerine etkisi ve parçacıkların birbirleriyle etkileşimlerini göz önünde bulundururlar. Özellikle hızlandırıcı inşasında elektrik alan ve manyetik alan özelliklerinden yararlanılır.

Nükleer bağlanma enerjisi, atomun çekirdeğini bileşenlerine ayırmak için gereken enerjidir. Bu bileşenler nötron, proton ve nükleondur. Bağ enerjisi genelde pozitif işaretlidir çünkü çoğu çekirdek parçalara ayrılmak için net bir enerjiye ihtiyacı vardır. Bu yüzden, genelde bir atomun çekirdeğinin kütlesi ayrı ayrı ölçüldüğünde daha azdır. Bu fark nükleer bağlanma enerjisidir ki bu enerji birbirini tutan bileşenlerin uyguladığı kuvvet tarafından sağlanır. Çekirdeği bileşenlerine ayırırken, kütlenin bir kısmı büyük bir enerjiye dönüştürülür bu yüzden bir kısım kütle eksilir, eksik kütlede bir fark yaratır çekirdekte. Bu eksik kütle, kütle eksiği diye bilinir ve çekirdek oluşurken çıkan enerjiye takabül eder.

Deneysel parçacık fiziğinde kayıp enerji, varlığı enerjinin ve momentumun korunum yasalarıyla bilinen fakat parçacık dedektöründe saptanamayan enerji demektir. Kayıp enerji; elektromanyetik veya güçlü kuvvetlerle etkileşime girmeyen, bu yüzden de parçacık dedektöründe kolayca gözükmeyen parçacıklar tarafından taşınır. Bunların en büyük örneği nötrinolardır. Genellikle, tespit edilemeyen parçacıkların varlığına işaret etmek için kullanılır ve Standart Model Ötesi Fizik teorilerinin imzasıdır.

Fizikte sanal parçacık, sıradan parçacıkların özelliklerini sergileyen fakat sınırlı bir süreliğine var olan geçici dalgalanma olarak tanımlanır. Sanal parçacık kavramı sıradan parçacıklar arasındaki etkileşimi sanal parçacıklar arasındaki değiş tokuş olarak tanımlayan kuantum alan teorisinin Pertürbasyon teorisi kısmında ortaya çıkar. Sanal parçacıkları içeren herhangi bir süreç sanal parçacıkları iç çizgilerle temsil eden ve Feynman diyagramı olarak bilinen şematik tasarımı doğrular.

<span class="mw-page-title-main">Antinötron</span> Nötronun karşıt parçacığı

Antinötron, nötrondan sadece bazı özelliklerinin eşit büyüklükte fakat zıt işarete sahip olması nedeniyle farklılık gösteren, nötronun antiparçacığıdır. Nötron ile aynı kütleye sahiptir ve net elektrik yükü yoktur, ancak karşıt baryon sayısına sahiptir. Bunun nedeni antinötronun antikuarklardan oluşması ve nötronların da kuarklardan oluşmasıdır. Antinötron, bir yukarı antiquark ve iki aşağı antikuarktan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Goldhaber</span> Amerikalı fizikçi (1911 – 2011)

Maurice Goldhaber, 1957'de nötrinoların negatif sarmallığa sahip olduğunu belirleyen Amerikalı fizikçidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.