İçeriğe atla

Suhoy Su-33

Su-33
TürüÇok amaçlı avcı
Ulusal köken Sovyetler Birliği
 Rusya
ÜreticiSukhoi
İlk uçuş17 Ağustos 1987
Hizmete giriş31 Ağustos 1998
Üretim sayısı24+
GelişimiSukhoi Su-27

Suhoy Su-33 (NATO rapor ismi 'Flanker-D') Rus firması olan Sukhoi tarafından 1982'de uçak gemileri için üretilmiş bir donanma savaş uçağıdır. Su-27 'Flanker' 'dan türetilmiş bir uçaktır ve Su-27K olarak da bilinir. Su-27'den başlıca farkı, Su-33'ün uçak gemileri tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış olmasıdır. Su-27'nin aksine Su-33 havada yakıt ikmali yapabilmektedir.

Gelişim süreci

Su-33 ilk uçuşunu Mayıs 1985'te yaptı ve Rus Donanması'nda hizmete 1994 yılında girdi. 24 uçağı kapsayan bir filo Rus Donanmasında sadece Amiral Kuznetsov uçak gemisinde konuşlandı.

Testler sırasında her pilot gerçek bir uçak gemisine iniş yapmadan önce işaretsiz iniş tekniği için, betondan yapılmış ve uçak gemisi pistlerine benzer bir piste 400 defa iniş yaptı. Bu süreçte sadece bir noktada ufak çaplı bir kaza yaşandı, dokunup tekrar kalkılan pas geçişlerde. Bir iniş sırasında, piste yan taraftan 45 derece açıyla vuran rüzgâr pilotu Victor Pugachev olan ve o zaman T-10K olarak adlandırılan bir prototipin 3 metre sürüklenerek neredeyse kaza yapmasına neden oluyordu. Uçak güverteyi terkederken iniş takımlarından birisi alt güverte çıkıntısındaki payandalardan birine vurdu, payanda eğildi ama uçak zarar görmedi. Hem MiG-29K 'Fulcrum-D' hem de Su-27K pilotları payandayı görmüş ama önem vermemişlerdi çünkü payandalar uçuş güvertesinin alt seviyesindeydiler. Pilotların tek şikayeti daha sonra çözülmüş olan çıkıntıların türbülans yapmalarıydı.

Su-33 Çizim

İlk uçak gemisi inişi umulduğu gibi kaza olmadan gerçekleşmedi. Uçağın kısaltılmış olmasına rağmen hala hangar kapakları için çok uzun olduğunu keşfettiler ve hangar içinden kopması için özel bir kelepçe iniş takımlarına tutturulmuştu.

Sonraki gün, önceki kalkışlarda bulundu: su soğutmalı jet patlamalı deflektörler normal ayar açısı 60 derecede ayarlanmıştı ve motor nozullarına çok yakındılar. 45 dereceye ayarlanmaları emredilmişti ama hareketlendirici bu pozisyonda tutamamıştı. Mürettebat geçici olarak bağlayıcıları çelik borulardan uydurarak bunları pozisyonlarında tuttular. Fakat şanssızlık eseri kaynakçılar metal parçaları temizlemeyi ihmal ettiler ve bu da metal parçaların gözlemcileri pelte haline getirmesine enden oldu. Durumları daha da kötüleştirircesine, ateşleyici tetikleri zamanında geri çekilmeyecekti ve prototip kalkanın önünde azami güvenlik zamanı 6 saniye iken 8 saniye kaldı. Bu kalkanın su borularının patlamasına neden oldu ve kalkan parçalara ayrıldı. Bazı gözlemciler uçakların yakıt hatlarının koptuğunu düşünerek bir patlamadan korkarak kaçtılar. Pilot olan Pugachev motorunu geri kısması şeklinde emir aldı ve sonucunda tetikleme geri alınarak motor kapatıldı. Avcı başka bir pozisyona çekildi ve Pugachev jet patlayıcı deflektörler veya tetiklemeler olmadan kalkışa geçti, hızla tırmandı ve kobra manevrası yaparak uçuşa geçti. Bir kaza olasılığına karşı bir Kamov Ka-27PS arama ve kurtarma helikopteri yakın uçuşta eşlik etti.

Tanımlama

Bir Su-33, Amiral Kuznetsov'un güvertesinde

F-14 Tomcat gibi Amerikan uçak gemisi tabanlı savaş uçaklarının aksine, Su-33 katapultla kalkış için değil kayarak atlama türünde kalkış için tasarlanmıştı. Kayarak atlama katapultla fırlatmaya göre birçok avantaja sahipti. Kayarak atlamanın en büyük avantajı pilot ve uçağın iskeleti üzerinde bir baskı yaratmaması ve daha düşük ağırlığa izin vermesidir çünkü daha az yapısal takviye gereklidir ve G-LOC'u (G kuvveti sevkeden azaltıcı)engeller. Ayrıca kayarak atlama tipi kalkış ile uçak, katapult ile fırlatma ile yapılandan daha önce motorun tam güç itişini keser çünkü uçak bir katapultun ayaklarından ziyade patlayıcı tetiklerle kontrol altında tutulur. Uçak hızlanma sırasında artan ayarlanmış hızlanma açısı gibi pozitif hücum açısı sahip olur ve bu da tırmanmaya yardım eder. Bu yöntem düşük hızlarda daha stabil ve manevra kabiliyeti yüksek bir uçak gerektirir. Alt tarafta ise, kayarak zıplamada uçak azami kalkış ağırlığında fırlatılamaz (BAe Harrier gibi MTOW'u başlangıç için çok hafif olanlar hariç), bu yüzden hem saldırı yükleri hem de menzil, katapult ile fırlatılan bir uçakla karşılaştırıldığında ezici bir eksikliktedir. Geniş uçaklar, bu yöntemle bütün uçak gemilerinden fırlatılamaz ve dolayısıyla bu mekanizmayla donatılmış uçak gemisini taktiksel havacılığa yöneltecek şekilde kısıtlar.

Su-33'ün uçak gemileri için tasarlanmış modeli, kalkış mesafesini kısaltan ve manevra kabiliyetini arttıran kanartlara sahiptir, fakat bu hücum kenarı uzantılarının yeniden şekillendirilmesini gerektirmiştir. Kanart, hücum kenarı ve firar kenarı flapları tarafından yaratılan burun aşağı kuvveti takviye eder ve aynı zamanda, sesüstü hızlarda burun aşağı-yukarı hareketinden oluşan sürüklemenin etkisini azaltarak bir çeşit dengeleyici olarak çalışırlar. Kanat açıklığının değişmemesi sayesinde kanat alanıda artmıştır. Uçak gemilerindeki dar ve sıkışık hangarlara sığabilmesi için dikey kuyruk kısaltılmış ve kanatlarına katlanabilme özelliği eklenmiştir. Arka radome, hem kuyruk kancasına yer açmak hem de hangar içinde yer kazanmak için kısaltılmış ve yeniden şekillendirilmiştir. Daha iyi bir aşağı görüş yeteneği elde etmek için Kızılötesi arama izleme sistemi (Infra-red search and track)'nin yeri değiştirilmiş ve menzilin artması için L şekilli bir toplanabilir yakıt alma çubuğu eklenmiştir.

Su-33 H-25MP, H-31 ve H-41 gibi güdümlü füzeler taşır. Uçak hem gece görevleri hem de gündüz görevleri için deniz üzerinde kullanılabilir. Komuta merkez gemisinden ya da Kamov Ka-31 (Ka-27'nin bir versiyonu) erken uyarı helikopteri yardımıyla yönlendirilebilir. R-27EM füzeleri anti-gemi füzelerini engellemekte büyük destek sağlar.

Diğer hava savunması görevleri içinde Su-33, düşman Anti-Denizaltı saldırısı, Erken uyarı ve nakliye uçaklarının engellenmesi ve gemi saldırıları için kullanımı ile birlikte amfibi indirme, eskortluk, keşif ve mayın döşeme desteği görevlerinde kullanılabilir.

İhracat

Kommersant 23 Ekim'de yaptığı açıklamada [1] devletin işlettiği Rosoboronexport şirketinin Çin ile anlaşmazlıkları gidererek toplam 2.5 Milyar Dolar değerinde 50 uçaklık anlaşmayı yaptığı belirtildi. Çin ilk olarak test etmek üzere 2 uçak alacak ve sonrasında ek opsiyonlarla 12-48 uçak daha alacaktı. Uçaklar yeni başlayan Çin uçak gemisi programında kullanılacak.

2006 yılının sonlarında 6. Zhuhai havacılık gösterisinde, Rusya Askeri Teknolojik İşbirliği Bürosu'nu temsilen Rus Hava Kuvvetlerinden Tuğgeneral Aleksander Denisov, Çin'in Rusya ile Su-33 alımına dair ilgilendiğini doğrulayarak görüşmelerin 2007'de başlayacağını söyledi. Çin basınında çıkan ve sadece resmi Çin otoritelerince bilinen alıma dair bilgiler hakkında ne Rus yetkililer ne de Çin Hükûmeti açıklama yapmadı fakat basitçe Çin'in "Su-33'ü öğreneceği" söylendi.

Teknik özellikler (Su-33)

  • Mürettebat=1
  • Kanat genişliği=7.40 m katlandığı zaman, 14.70 m tam açıkken
  • Uzunluk=21.94 m
  • Yükseklik=5.93 m
  • Alan=62 m²
  • Boş ağırlık=18,400 kg
  • Yüklenmiş ağırlık=29,940 kg
  • Azami kalkış ağırlığı=33,000 kg
  • Motor (jet)=Lyulka AL-31F
  • Jet tipi=ikincil yanmalı turbofanlar
  • Jet sayısı=2
  • İtme=123 kN
  • Azami hız=Mach 2.17, 2,300 km/s(10,000 m yükseklikte)
  • Stall hızı=240 km/s
  • Tırmanma hızı=230 m/s
  • Azami yükseklik=17,000 m
  • Menzil=3,000 km

Azami dönüş: +8 g (+78 m/sn²) İniş Hızı: 235–250 km/s (145-155 mil/s)

  • Yükleme=483 kg/m²;
  • İtme/ağırlık=0.83
  • Silahlar=
    • 1x 30 mm GSh-30-1 top (150 tur)
    • 6,500 kg'a kadar (14,300 lb) Dış bağlantılarda mühimmat:
      • R-27/R-73 havadan havaya füze
      • Çeşitli bomba ve roketler
      • ECM podları

Kaynakça

Dış bağlantılar

İç bağlantılar

  • Sukhoi Su-27
  • Sukhoi Su-30
  • Sukhoi Su-34
  • Sukhoi Su-35
  • Sukhoi Su-37

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Messerschmitt Bf 109</span>

Messerschmitt Bf (Me) 109, II. Dünya Savaşı Alman avcı uçağı. Willy Messerschmitt tarafından 1930'larda tasarlanmıştır. Messerschmitt 109, ilk uçuşunu prototip Bf 109 V1 olarak Mayıs 1935'te yaptığı zaman döneminin en gelişmiş tek kişilik avcı uçağıydı. 1937 Şubatı’nda üretilmeye başlanan Jumo motorlu "B-1", Luftwaffe’de servise girdi. Jumo 210 motoru, "B", "C" ve "D" modellerinde de kullanıldı. Ocak 1939’dan 1942’nin başlarına dek üretimde kalan Bf 109 E modelinde Daimler-Benz DB 601 motoru kullanılmıştır. "G" modelinin üretimine 1942 Mayıs’ında başlanmıştır. Messerschmitt 109, yaklaşık 12.000 tanesi Bf 109 G olmak üzere toplam 35,000 civarında imal edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-27</span> Sovyet yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

Suhoy Su-27 Suhoy Tasarım Bürosu (SDB) tarafından tasarlanmış 4.nesil üstün manevra yeteneğine sahip Sovyetler Birliği avcı uçağıdır. Olağanüstü menzili, ağır silah yükü ve çok yüksek irtifada çalışma yeteneği ile Birleşik Devletlerin yeni nesil avcılarına birebir rakip olarak düşünülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Learjet 23</span>

Learjet 23 6-8 koltuklu çift motorlu, yüksek hızlı iş jetidir. Learjet firması tarafından üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nakajima B5N</span>

Nakajima B5N , II. Dünya Savaşının ilk yıllarında Japon İmparatorluk Donanmasının standart torpido bombardıman uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aichi D3A</span>

Aichi D3A Japon Aichi şirketi tarafından üretilmiş bir II. Dünya Savaşı pike bombardıman uçağıdır. Japon İmparatorluk Donanması uçak gemileri tarafınca kullanılmak üzere savaşın ilk başlarında üretilen uçaklar, Pearl Harbor saldırısı da dahil olmak üzere neredeyse tüm harekâtlarda kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Antonov An-24</span>

AN-24 RV Antonov (Nato kod adıyla "Coke") Rusya yapımı, iki turboprop motorlu AN-24'ler kabin tazyikli her havada görev yapabilecek teçhizatla donatılmış, gövdesi metalden yapılmış 52 koltuk kapasiteli bir yolcu/yük ulaştırma uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-37</span>

Sukhoi Su-37, Rusya'nın çok amaçlı jet motorlu avcı uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-47</span> Sukhoi Havacılık Şirketi tarafından geliştilmiş deneysel avcı uçağı

Suhoy Su-47 Berkut, Suhoy Havacılık Şirketi tarafından geliştirilmiş deneysel avcı uçağıdır. Ayrıca geliştirme sürecinin başında S-32 ve S-37 olarak adlandırılmıştır. Nato kod adı "Firkin 'dir". Uçağın ayırt edici özelliği, Grumman X-29'a benzer olarak ileri ok açılı kanatıdır. Berkut 2002'den itibaren Su-47 olarak tanımlanmıştır ve savaş uçağı olarak üretime hazır olmakla beraber daha çok seri üretime geçilmeden önce PAK FA projesinin bir parçası olarak ağır bir tekrar tasarlanmadan geçecek gibidir. Su-47 tanımlamasının, PAK FA tasarımından sonra kullanılıp kullanılmayacağı belli değildir.

<span class="mw-page-title-main">Messerschmitt Me 262</span> İlk jet motorlu savaş uçağı

Augsburg merkezli Messerschmitt AG tarafından geliştirilen Messerschmitt ME 262,, seri olarak üretilen ilk jet uçağıydı.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-24</span> Sovyet yapımı hava tecrit ve saldırı uçağı

Suhoy Su-24 1970 ve 1980'li yıllarda Sovyetler Birliği 'nin her türlü hava koşulunda görev yapabilen en gelişmiş havadan tecrit ve saldırı uçağıydı. İki koltuklu, çift motorlu uçak Rusya 'nın ilk entegre sayısal seyrüsefer/atak sistemiyle donatılmıştı. Su-24'ün konfigürasyonu F-111 ile benzerlikler ihtiva eder. Eski Sovyet cumhuriyetleri hava kuvvetleri ve ayrıca başka birkaç ülkede daha halihazırda kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bombardier Challenger 600</span>

Bombardier Challenger 600 serisi Bill Lear tarafından tasarlanan ve Bombardier tarafından 1989'da satın alınmadan önce ilk olarak Canadair tarafından üretilen iş jeti ailesidir.

<span class="mw-page-title-main">Cessna 172</span> Sivil hava aracı

Cessna 172 Skyhawk 4 kişilik, yüksek kanatlı, tek motorlu Cessna modelidir. Dünyanın en çok üretilen popüler eğitim uçağıdır.

<i>Admiral Kuznetsov</i> (063)

Admiral Flota Sovetskogo Soyuza Kuznetsov Rus Donanması'na bağlı bir uçak gemisidir. 1991 yılında o zamanki adı Kızıl Donanma olan Sovyet Donanması'nda hizmete giren gemi, günümüzdeki ismini II. Dünya Savaşı boyunca Donanma Sekreteri (Komutanı) görevini yürüten Amiral Nikolay Gerasimoviç Kuznetsov'dan almıştır. Proje 1143.5, Brezhnev ve Kremlin olarak da adlandırılan sınıfının iki üyesinden ilki olan Kuznetsov Rus Donanması'nın aktif hizmetteki en gelişmiş gemisi ve tek uçak gemisidir. Sınıfın diğer üyesi Varyag, Sovyetler Birliği'nin dağılmasını takiben inşa halindeyken Ukrayna tarafından alıkonulmuş ve 1998 yılında Çin'e satılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-80</span> turboprop nakliye uçağı

Suhoy Su-80, Suhoy tarafından üretilen Rus yapımı bir turboprop nakliye uçağıdır. Uçak, 1990'larda geliştirilmeye başlanmış olup ilk uçuşunu 4 Eylül 2001 tarihinde gerçekleştirmiştir. Şimdiye kadar sekiz adet üretilmiş olup teslim edilmeleri planlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-29</span> Rus yapımı bir akrobasi uçağı

Suhoy Su-29, Suhoy tarafından üretilen Rus yapımı bir akrobasi uçağıdır. Uçak, Su-26 üzerinden geliştirilmiş olup iki kişilik olması nedeniyle ağırlığı 60 kg artmıştır. Su-29, pilot akrobasi eğitimi, uçuş eğitimi ve pilotların akrobasi yarışmalarına ve hava gösterilerine katılmasının yanı sıra askeri ve sivil pilotların uçuş becerilerini sürdürmek için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-7</span>

Suhoy Su-7, Suhoy tarafından üretilen Sovyet yapımı bir jet avcı bombardıman uçağıdır. Uçak, başlangıçta it dalaşında kullanılabilen taktik ve alçak irtfalı bir avcı olarak tasarlandı, ancak bu rolde başarılı değildi. Öte yandan, kısa süre önce piyasaya sürülen Su-7B serisi, 1960'ların ana Sovyet avcı bombardıman ve kara saldırı uçağı oldu. Su-7, sadeliği ile sağlamdı, ancak eksiklikleri arasında kısa menzil ve düşük silah yükü bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-9</span> Sovyet yapımı savaş uçağı

Suhoy Su-9, Suhoy tarafından üretilen Sovyet yapımı bir jet önleme uçağıdır. Uçak, 1950'lerde Su-7 ile birlikte geliştirilmiş olup delta kanatlara sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-11</span> Suhoy tarafından üretilen Sovyet yapımı bir jet önleme uçağı

Suhoy Su-11, Suhoy tarafından üretilen Sovyet yapımı bir jet önleme uçağıdır. Uçak, 1960'larda üretilmiş olup Su-9'un daha geliştirilmiş bir varyantıdır.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Bayraktar TB3</span> Baykar tarafından geliştirilen orta-düşük irtifa silahlı insansız hava aracı

Baykar Bayraktar TB3, Türkiye merkezli Baykar Savunma tarafından geliştirilen katlanır kanatlı ve kısa mesafede iniş-kalkış özelliğine sahip bir silahlı insansız hava aracı (SİHA)'dır. TCG Anadolu Amfibi Çıkarma gemisi üzerinde konuşlanacak uçak eksikliği üzerine geliştirilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yokosuka R2Y</span>

Yokosuka R2Y Keiun, II. Dünya Savaşı'nın sonlarında Japonya'da üretilmiş bir prototip keşif uçağıydı.