Suhoy Su-27

Su-27
Suhoy Su-27 inerken
Türü	Çok amaçlı avcı
Ulusal köken	Sovyetler Birliği  Rusya
Üretici	Suhoy
İlk uçuş	20 Mayıs 1977
Hizmete giriş	1984
Ana kullanıcı	Rus Hava Kuvvetleri
Üretim sayısı	680
Değişimleri	Su-30 Su-33 Su-34 Su-35 Su-37

Suhoy Su-27 (Kiril alfabesinde Су-27) (NATO rapor ismi 'Flanker') Suhoy Tasarım Bürosu (SDB) tarafından tasarlanmış 4.nesil üstün manevra yeteneğine sahip Sovyetler Birliği avcı uçağıdır. Olağanüstü menzili, ağır silah yükü ve çok yüksek irtifada çalışma yeteneği ile Birleşik Devletlerin yeni nesil avcılarına (F-14 Tomcat, F-15 Eagle, F-16 Fighting Falcon ve F/A-18 Hornet olmak üzere) birebir rakip olarak düşünülmüştür.

Su-27 genellikle hava üstünlüğü gerektiren operasyonlarda uçar fakat bütün çatışma durumlarında görev alabilecek durumdadır. Bazıları MiG-29 Fulcrum ile arasındaki benzerlikten dolayı, Su-27'nin Suhoy ile Mikoyan-Gureviç arasındaki rekabetten doğduğunu düşünse de Su-27 uzun menzilli hava üstünlük av-önleme uçağı olarak tasarlanmışken, MiG-29 kısa menzilli taktik destek avcı uçağı olarak tasarlanmıştır.

Su-33 'Flanker-D' Filo Savunma Av-Önleme uçağı Su-27 tasarımından uçak gemisinde kullanım amacıyla geliştirilmiştir. Başlıca farkları kuyruk kancası ve kanartlarıdır. Bu Av önleme avcısının kullanım amacına göre en yakın muadili, MiG-29K 'Fulcrum-D'un muadili F/A-18 Hornet iken, Su-27'nin muadili F-15 Eagledır.

Su-30 iki koltuklı, çift rollü, bütün hava şartlarına uygun havadan havaya ve derin yasak görevler için uyarlanmış avcı uçağıdır.

Daha ileri versiyonları, Su-34 'Fullback' vurucu avcısı ve Su-35 'Flanker-E' geliştirilmiş hava savunma avcısıdır.

1969 yılında Sovyetler Birliği, Birleşik Devletler Hava Kuvvetlerinin McDonnell Douglas şirketini "Deneysel Avcı" (daha sonra F-15 Eagle oldu) tasarlaması için seçtiğini öğrendi. Yaklaşan tehdite karşı Sovyetler, yeni Amerikan avcılarına karşı eşleşebilecek ve kendi koşullarına uygun PFI(perspektivnyi frontovoy istrebitel,Modern Cephe Avcısı) programını başlattı.

Bir uçağa daha fazla miktarda ihtiyaç olduğunu meydan okumanın ve masrafların da kanıtlamasıyla PFI özellikleri ikiye bölündü: LPFI(Lyogkyi PFI, Hafif PFI) ve TPFI(Tyajolyi PFI, Ağır PFI), böylece F-16 ve YF-17 Cobra'yı üreten F-15 programı Hafif Avcı programını meydana getirdi. Suhoy OKB, TPFI programını üstlendi.

Suhoy tasarımı,Sovyetlerin F-15'lerin özelliklerinin derece derece farkında olmasını sağlayarak T-10 (Suhoy'un 10. delta kanatlı tasarımı) tasarımını ortaya çıkarttı ve ilk uçuşunu 20 Mayıs 1977 tarihinde yaptı. Uçak geniş bir delta kanata, iki poda ayrılmış motora ve ikiz dik kuyruk kanatlarına sahipti. Motorlar arasındaki tünel, F-14 Tomcatdeki gibi, ekstra taşıma yüzeyine ve donanımın radardan saklanmasına yarıyordu. Geliştirilirken, Ramenskoye yakınlarındaki Jukovskiy uçuş testi merkezinde casus uydu tarafından tespit edildi ve geçici olarak Ram-K kodadını aldı. Ram-K'nin iki versiyon olarak geliştirildiğine inanılıyordu: ok açılı kanatlı Grumman F-14 'e benzer fonksiyonlardaki avcı uçağı ve aslında konuyla alakasız olarak gözüken Mikoyan MiG-31 gibi iki koltuklu av-önleme uçağı.

T-10 batılı gözlemciler tarafından tespit edildi ve 'Flanker-A' Nato rapor ismi verildi. T-10'un geliştirmeleri 7 Mayıs 1978 tarihindeki kazaya da neden olan ciddi problemler yaşadı. Kapsamlı tekrar tasarım takip etti ve ağır revizyonlardan sonra T-10S ilk uçuşunu 20 Nisan 1981 tarihinde gerçekleştirdi. Bu da ciddi problemlere sahipti ve 23 Aralık 1981 de ciddi bir kaza geçirdi.

Su-27 (bazen S27S, NATO tanımlaması ile Flanker-B) üretimi, üretim zorluklarından kaçınılmasına rağmen 1984 yılında başladı ve Sovyet Hava Kuvvetlerinde hizmete girdi. Su-27 hem Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri (PVO) hem de Sovyet Hava Kuvvetlerinde hizmet verdi. V-PVO'daki görevi eskimiş Suhoy Su-15 ve Tupolev Tu-28in yerini alarak öncelikli olarak önleme göreviydi. 'Flanker' havadan karaya silahlarla yüklenebilmesi yeteneğine rağmen başlıca görevi ne hava desteği ne de savaş alanı üzerinde hava üstünlüğü sağlamaktı—aslında düşmanının (muhtemel olarak NATO) hatlarını geçip tanker uçaklarını ve AWACS uçaklarını vurmak niyetlenmişti. Sovyet stratejicileri NATO'nun bu birimlerle büyük bir avantaja sahip olduklarını biliyorlardı ve bu birimleri vurmak cephede NATO'ya büyük bir sınırlama getireceğine inanıyorlardı. Su-27 bu görevi Bağımsız Devletler Topluluğunda da sürdürdü ve daha sonra uzun menzilli anti-AWACS füzeleri Novator KS-172 AAM-L'ler ile donatıldı.

1986 yılında özel bir Su-27 tasarlandı: P-42, T-10S-3 prototipinden minimum ağırlığa çekilerek türetilmişti ve tırmanma ve yükseklik derecelerinde birinciliğe oturdu. Uçak 1986 ve 1988 yılları arasında 27 yeni rekor kırdı.

Su-27'nin basitçe tasarımı aerodinamik olarak MiG-29'a benzemekteyse de oldukça daha geniş bir uçaktır. Ağırlığı minimize etmek için yapısında yüksek oranda titanyum kullanılmıştır (yaklaşık %30 ve rakiplerinde daha yüksek oranlısı yoktur) ve kompozit materyale yer verilmemiştir. Ok kanat kenarları gövdenin ön kenarlarında daralmaktadır, uç kısımlar kanat tipi füzeler ve ECM podları için kırpılmış olsa da görünüş olarak delta kanat'a benzemektedir. Su 27 gerçek bir delta değildir, çünkü sahip olduğu geleneksel dikey kuyrukları, motorların her iki dış yanına, uçağa ek yatay denge sağlamak amacıyla yerleştirilmiş olan yatay ve merkezden aşağı yönlü hareketli kanatçıklarla desteklenmiştir.

Su-27'nin Lyulka AL-31F turbofan motorları hem güvenlik nedeniyle hem kesintisiz hava akımı sübaplarını garantiye almak nedeniyle geniş boşluğa sahiptir. Motorlar arasındaki boşluk, kanat yükünü azaltarak ek kaldırma sağlamaktadır. Giriş sübaplarındaki çıkartılabilir kılavuz pervane kanatları "Mach 2" hıza izin verir ve yüksek hücum acısında ana motora hava akımında yardımcı olur. Her motorun üzerinde bulunan ağ perdeleri kalkış sırasında motorların bitkin hale gelip çökmelerini engeller.

Su-27, Sovyetler Birliğinde Suhoy OKB tarafından Suhoy T-4 bombardıman uçağı projesinden sağlanan deneyimle geliştirilmiş ilk kullanılan "elektronik uçuş" kontrol sistemine sahiptir. Göreceli olarak düşük kanat yükü ve güçlü basit uçuş kontrollerinin birleştirilmesi istisnai çeviklikte bir uçak oluşturmuş düşük hızlarda ve yüksek hücum açılarında bile kontrol edilmeyi sağlamıştır. Hava gösterilerinde manevra kabiliyeti Kobra (Pugaçev Kobra manevrası) ile veya dinamik hız kesme (kısaca 120 derece hücum açısında normal uçuşu muhafaza etmesi) ile gösterilmiştir. Avcıya neredeyse yarı çapsız dönüşler sağlayan ve kademeli hareket ve sınırlı kaldırılmış burunla hareket ederek dikey taklalarla uyumlu taşıyıcı iticiler ayrıca test edilmiş (daha sonra Su-30MKI ve Su-35 modellerine dahil edilmiştir). Su-27, MiG-29,F-15 ve F-16'nın yanında dünyanın en çevik avcılarından birisidir.

Flanker 'ın donanma versiyonu Su-27K (Su-33), kalkış uzunluğunu kısaltan ek kaldırma için kanardlar içermektedir (Amiral Kuznetsov gibi bazı sovyet uçak gemilerinde katapult olmadığı için bu önemliydi). Bu kanardlar ayrıca Su-30, Su-35 ve Su-37lerde de kullanılmaktadır.

Hatırı sayılır çevikliğine ek olarak, dahili yakıt kapasitesi için kullanılan hatırı sayılır iç hacme sahiptir. en uzak menzilde bir tam yük köfigirasyonunda bu yükün manevra kabiliyetini sınırlamasında rağmen ve normal yükü 5.270 kg (11.620 lb) iken 9.400 kg (20.700 lb) yakıtla yüklenebilir.

Su-27 tekli Gryazev-Şipunov GSh-30-1 30 mmlik topla kanat kökünden silahlanmıştır ve 10 bağlantı noktasına kadar füze ve diğer silahlarla donatılabilir. Havadan havaya çatışmalar için standart füzeleri Vympel R-73 (AA-11 Archer), Vympel R-27 (AA-10 'Alamo') karışımı olup sonradan uzatılmış menzile sahip güdümlü IR modelleri dahil edilmiştir. Su-30,-35,-37 gibi daha ileri Flanker modelleri ayrıca Vympel R-77 (AA-12 Adder) füzeleri taşıyabilir.

Su-27 yüksek kontrastlı ayarlanabilir başüstü görüntüleme sistemine sahiptir ve pilot kaskına monte edilmiş görüş kapasitesi ve R-73 füzelerine eşlenebilmesi ile birlikte uçağın süper çevikliği onu dünyanın en iyi it dalaşı avcısı yapar. Orijinal radarı Phazotron N-001 (NATO ismi 'slot Back') tararken izleme yeteneği olan titreşimli doplerdir, fakat kullanılması zor olduğu gibi işlemcisinin nispeten eski olması nedeniyle yanlış alarmlar ve kör noktalar yaratabilmektedir. Su-30 ve Su-35 menzili geliştirilmiş, elektronik kumandalı antene sahip çoklu hedef yetenekli ve duyarlı olan çok daha iyi Phazotron 'Bars' N-011M radarına sahiptir.

Su-27 burnunda hemen kokpitin önünde lazer mesafe bulucu özelliğine sahip kızılötesi izleme ve arama IRST sistemine sahiptir. Bu sistem radara bağlanabilir veya saklanma gerektiren saldırılarda bağımsız olarak kızılötesi füzelerle beraber (R-73 ve R27T/ET gibi) kullanılabilir. Ayrıca radar görüşlü moddan daha etkili bir şekilde gelişmiş olarak topları da kontrol edebilir.

Sovyetler Birliği tarafından 680 Su-27 üretildi, bunlardan 400 tanesi Rusya Taktik Hava Kuvvetlerinde kullanılmakta. Bağımsız Devletler Topluluğu üyelerinden, Ukrayna 60 kadar, Belarus muhtemelen 25 adet, Kazakistan yaklaşık 30 (ve gelecek için 12 tane anlaşılmış durumda) ve Özbekistan 25 adet Su-27 ye sahiptir.

Rusya şu anda uçaklarını, cam kokpit içeren ve dijital FBW ye değiştirilmiş Su-27SM modeline yükseltmeyi planlamakta. Radar, yükseltilmiş menzilli, aşamalı düzene (tıpku Pero gibi) sahip olacak şekilde geliştirilecek. Savunma ve seyrüsefer takımları da tıpkı saldırı takımları gibi geliştirilecek ve bunun 2008 yılında bitmesi umuluyor.

Çin 1998 yılında 200 uçağı Shengyang J-11 adı altında üretim lisansını imzalamadan önce 1991 de 26 tane ve sonrasında 1995 yılında 22 adet Su-27 aldı ve 2004 yılı itibarıyla J-11'lerin 90~100 tanesi üretildi. Vietnam on iki Su-27SK aldı ve 24 tanesi içinde sipariş verdi. Etiyopya sekiz Su-27A ve iki Su-27U alımı yaptı. Malezya Kraliyet Hava Kuvvetleri on sekiz Su-30MKM uçağını 900 milyon dolar karşılığında 2003 yılında sipariş verdi ve 2006 yılında teslimatı bekliyordu. Su-30MKM, güdümlü ve güdümsüz füze ve bombalar içeren havadan yere silahlarla beraber AA-10, AA-12 ve AA-11 füzeleri gibi en yeni füzelerle donatılmıştır. Malezya'nın uçakları kanardlar ve taşıyıcı itici motorlarla donatılmış olarak yüksek çevikliktedir. Endonezya iki Su-27SK ve iki Su-30KI uçağına sahip. Yaklaşık sekiz Su-27/27UB Angola'ya gitti.

Yıllar süren anlaşmazlıktan sonra Hindistan sonunda 50 adet daha güçlü AL-31FP motoruna geliştirilmiş aviyoniklere, kanardlara ve taşıyıcı iticilere sahip Su-30MKI siparişi verdi. Hindistan Aeronautic 2020 yılına kadar 140 ek uçak üretimi lisansına da sahip.

Meksika Donanması sekiz tek kişilik Su-27 ve iki çift koltuklu eğitim uçağı Su-27UB almayı planlıyor.^[1]

Ayrıca Venezuela bu uçağı kazanmak için zaten yeni müşteriler listesinde ve Rus yetkililerle bir milyar dolar ücretindeki 24 adet Su-30MK alımı için anlaşmayı tamamlamak üzere(Bu uçağın en son versiyonu ve ekipmanı hala bilinmiyor)^[2]

Su-27 uçakları ilk hizmete başladığından beri sınırlı savaş hizmet geçmişi vardır. Bu uçaklar ilk olarak Rus Hava Kuvvetleri tarafından 1992-1993 Abhazya Savaşında kullanılmıştır. Bir tanesinin Gürcü S-75 Dvina füzesiyle vurup düşürldüğü haberi gelmiştir.

2008 Güney Osetya savaşında Rusya Su-27 uçaklarını Güney Osetya'nın başkenti Tşkinvali havasahasında mutlak hakimiyet kurmak için kullanmıştır.

Su-27 uçakları MiG-29'larla birlikte Suhoy beşinci nesil, çift motorlu PAK FA uçağının tasarımı tamamlanıp üretime geçmesiyle, yerini PAK FA uçaklarına bırakacaktır.

Su-27 etkileyici itdalaşı manevra kapasitesine rağmen kayda değer tek harekâtı Eritre-Etiyopya Savaşı (1998-2000) sırasındadır. Savaşın ikinci yarısı için Etiyopya kuvvetleri için Su-27A'lar MiG-21 ve MiG-23 bombardıman uçaklarına eskortluk ve CAP(Combat Air Patrol-Hava Savaş Devriyesi) görevlerini gerçekleştirdiler. Savaş boyunca Etiyopya Su-27'leri dört Eritre Mig-29'unu düşürdüler, Flankerlardan bazıları Etiyopyalı öğrenciler tarafından kullanılırken bazıları Rus ve Ukraynalı eğitmenler tarafından uçuruldu(bu eğitmenlerin bazıları paralı askerlerdi).

Bu başarılardan biri bir kadın Etiyopya pilotu Aster Tolossa tarafından kazanıldı ve ilk zafer kazanan Afrikalı kadın avcı uçağı pilotu oldu.

Angola'nın ilk Su-27 uçakları hizmetine 2000 yılının ortasında başlamıştır. Bir tanesi iniş sırasında UNITA kuvvetleri tarafından ateşlenen 9K34 Strela-3 MANPAD füzesiyle düşürldüğü haberi gelmiştir.

• T10 ("Flanker-A"): İlk prototip konfigürasyonu.
• T10S: Geliştirilmiş prototip konfigiürasyonu, üretim özelliklerine daha fazla benzeyen prototip.
• Su-27S (Su-27 / "Flanker-B"): İlk üretilen tek koltuklu model. "T10P" seçimi bazen Su-27S tek koltuklu için ikincil bir vuruş kapasitesi için değiştirilerek kullanıldı.
• Su-27UB ("Flanker-C"): İlk üretilen çift koltuklu model, eğitim için kullanıldı.
• Su-27SK: tek koltuklu Su-27'den değişitirldi.
• Su-27UBK: Çift koltuklu Su-27UB'den değiştirildi.
• Su-27K (Su-33 / "Flanker-D"): Uçak gemisi baz alınarak yapılan tek koltuklu, katlanır kanatlı, yüksek kalkış aygıtlı, tutucu dişli, az miktarda üretildi. "T10K" prototipini takip etti.

• Su-27P: Havada yakıt ikmali probu gibi geliştirilmiş tek koltuklu model.
• Su-27PU (Su-30): uçuş sırasında yakıt ikmali, avcı yönlendirme aviyonikleri yeni uçuş kontrol sistemleri gibi sistemlerle geliştirilmiş iki kişilik sınrılı üretilen model.
• Su-30M / Su-30MK: Yeni jenerasyon çok amaçlı avcı. 1990'ların ortasında birkaç Su-30M Rusya için geliştirildi ama çok fazla bir etki sağlamadı. Su-30MK değişik kapasitelerde iki numunelik bir seri olarak tanıtım amaçlı yapıldı.
• Su-30MKA: Cezayir ihrac versiyonu.
• Su-30MKI: Hindistan Hava Kuvvetleri için kanardlar, taşıyıcı itici motorlar, yeni aviyonikler ile geliştirilmiş Su-30MK tipinin çok amaçlı versiyonu .
• Su-30MKK: Çin Hava Kuveetleri için Rus yapımı aviyoniklerle yükseltilmiş kanard ve itici taşıyıcıların bulunmadığı Su-30MK. Çin Donanması ayrıca anti-gemi saldırı yeteneğine sahip benzer "Su-30MK2" modellerinden de aldı.
• Su-30MKM: Malezya için Su-30MK .
• Su-30KN: Yeni elektroniklerle geliştirilerek çoğunlukla seyrüsefer etrafında geliştirilmiş tek koltuklu versiyonu.
• Su-30KI: "Su-27SMK" nın bir sonraki basamağı olarak Endonezya anlaşmasına uygun 1990'ların ortasında değiştirilmiş
• Su-27M (Su-35, Su-37): Su-27S türevi tek koltuklu yeni çok amaçlı geliştirilmiş gösterim uçağı ayrıca bu seri iki koltuklu "Su-35UB" gösterim uçağını da içerir.
• Su-27SM: Geliştirilmiş Rus Su-27S, daha ileri teknoloji Su-27M serisinde kullanıldı.
• Su-27UBM: Su-27UB iki koltuklu modeilin kıyaslanabilir bir geliştirilmiş modeli.
• Su-32 (Su-27IB): "platypus" burnunda yan yana biçimde iki koltuklu uzun menzilli vurucu versiyonu.
• Su-27KUB: tam olarak Su-27K uçak gemisi esaslı yana yana iki koltuk kabinli uçak gemileri için eğitim veya çok amaçlı uçak.

• Mürettebat=1
• Uzunluk=21.9 m
• Kanat açıklığı=14.7 m
• Yükseklik=5.93 m
• Yüzey alanı=62 m²
• Boş ağırlık=16,380 kg
• Yüklenmiş ağırlık=23,000 kg
• Azami kalkış ağırlığı=33,000 kg
• Motor(jet)=Lyulka AL-31F
• Jet tipi=turbofan
• Jet sayısı=2
• İtme gücü=122.8 kN
• Azami hız=2,500 km/h Mach 2.35
• Menzil=1,340 km deniz seviyesinde çatışma durumunda, 3,530 km yüksek seviyede çatışma durumunda
• Tavan İrtifası=18,500 m (60,700 ft)
• Tırmanma hızı=325 m/s
• Kanat Yüklemesi=371 kg/m²
• İtme/ağırlık=1.085
• Silahlar=
  • 1x 30 mm GSh-30-1 topu 150 devir
  • 8,000 kg (17,600 lb) 10 harici yuva
    • 6 orta menzilli AA füzesi R-27, 4 kısa menzilli ısı güdümlü AA missiles R-73
    • Su-27IB X-31 anti-radyasyon füzesi, havadan karaya X-29L/T füzesi (kasktan izlenebilir lazer/TV güdümlü), KAB-150 ve UAB-500 lazerli bombaları, TV veya IR güdümü için kullanılabilir

• Modern Combat Aircraft: Reference guide pp. 50–51 Minsk, "Elida", 1997, ISBN 985-6163-10-2. (Rusça)
• Ayrıntılı Rus Askeri analizi25 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

• Su-27, Su-27 Flanker ve Flanker 2.0 uçuş simülasyonlarında önemli yer tutar

Battlefield 2'de bir bölümde de F15 uçağına karşı kullanılmaktadır.

Ayrıca Lock-On adlı simülatörde de 2 versiyonu kullanılabilmektedir.

Eurofighter Typhoon adlı oyunda düşman uçağı olarak yer alır.

War Thunder adlı online savaş oyununda 2 versiyonu kullanılabilmektedir. Yakın zamanda gelecek yeni güncelleme ile yeni 2 versiyonu eklenecek olup kullanılabilir Su-27 sayısı 4 olacaktır.

Wikimedia Commons'ta Suhoy Su-27 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Russkiye Vityazi (Rus Şovalyeleri) Akrobası Takımı
• GlobalSecurity.org22 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sukhoi Amerikan Bilimadamları tarafından oluşturulmuş Su-27 sayfası29 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sukhoi Flanker 16 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• The Su-27SKM16 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Su-27SК Sukhoi
• Su-27SК Rus Askeri Analizi29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Asyanın gelişmiş Flankerları

Benzer uçaklar

• F-14 Tomcat
• F-15 Eagle
• Panavia Tornado