İçeriğe atla

Suetonius

Suetonius
DoğumGaius Suetonius Tranquillus
69
Ölüm122 (aged 53–54)
MeslekSekreter, tarihçi
TürBiyografi
KonuTarih, Biyografi, Güzel söz
Edebî akımKlasik Latince
Önemli eserlerOniki Sezar

Gaius Suetonius Tranquillus (y. MS 69 – MS 122'den sonra),[1] yaygın adıyla Suetonius, erken Roma İmparatorluk döneminde yaşamış Romalı tarihçiydi. Suetonius'un günümüze ulaşan en önemli eseri, Julius Caesar'dan Domitianus'a kadar 12 Roma hükümdarının biyografilerinden oluşan De vita Caesarum (On İki Caesar)[2] eseridir. Suetonius'un diğer eserleri Roma'da günlük yaşam, siyaset, hitabet ve şairler, tarihçiler ve gramerciler gibi ünlü yazarların yaşamlarını konu almaktadır. Bu kitaplardan bazıları kısmen günümüze ulaşabilmiş olsa da, büyük kısmı kaybolmuştur.

Hayatı

Suetonius, bir ihtimale göre Hippo Regius'tan (Annâbe, Cezayir) gelen Suetonius Laetus'un oğludur. Bir equestrian olan Laetus, 69 yılındaki Bedriacum Muharebesi'nde İmparator Otho'nun hizmetinde geleceğin imparatoru olacak olan Vitellius'a karşı savaşmıştı.

Suetonius, Romalı Senatör ve tarihçi Gaius Plinius Caecilius Secundus'un yakın arkadaşıydı. Pliny arkadaşını, "kendisini yazmaya adamış sessiz ve çalışkan" birisi olarak tasvir eder. Pliny, onun İtalya'da küçük bir arazi satın almasına yardım etmiş ve evliliğinden çocuğu olmadığı için jus trium liberorum olarak bilinen ve soy ağacının başı olarak dokunulmazlık alabilmesi için İmparator Trajan ile arasında aracılık etmiştir.[3] Pliny sayesinde Suetonius, Trajan ve Hadrianus'un lütfuna mazhar olmuştur.

Suetonius, Pliny’nin 110 ve 112 yılları arsında Bithynia Pontus (Kuzey Küçük Asya) Proconsül'ü olarak görev yaptığı sırada Pliny'nin hizmetinde çalışmıştır. Trajan zamanında araştırma sekreteri ve İmparatorluk arşivi yöneticisi olarak görev yapmıştır. Hadrianus zamanın da ise İmparatorun sekreterliğine getirilmiştir.

Nuremberg Kroniklerine gore Suetonius

122 yılında, İmparatoriçe Vibia Sabina'ya karşı olan saygısız davranışları nedeniyle Hadrianus tarafından kovulmuştur. Bir ihtimale göre Suetonius tekrar imparatorun lütfuna mazhar olmuş ve eski görevine geri dönmüştür. Bu iddia, onun son çalışmalarından birisi olana ve konu olarak Hadrianus'un yönetim alanında yaptığı reformları işleyen Devlet Dairesi adlı eseri kaynaklıdır. Her halukarda, 122 yılı sonrasındaki kamu görevleri hakkında kesin bir delil yoktur. Kullandığı "Chrestus"kelimesi ile kendisi İsa Mesih'e referans tarihçi gösterilir.

Eserleri

Oniki Sezar

Ana madde: De Vita Caesarum

Suetonius, genellikle De Vita Caesarum ("Sezarların hayatları" ya da İngilizce yaygın bilinen adıyla "Oniki Sezar") olarak bilinen ve kısa hayatlar ya da aşağıda bahsi geçen parçalar hariç ona ait günümüze ulaşan tek eseri olan kitabın yazarı olarak tanınır.[4] On İki Sezar, büyük ihtimalle Hadrianus zamanında yazılmış olup Roma imparatorluğunun ilk liderleri olan Jül Sezar (ilk birkaç bölüm kayıptır), Augustus, Tiberius, Caligula, Claudius, Nero, Galba, Otho, Vitellius, Vespasian, Titus ve Domitian'ın toplu biyografileridir. Kitap, 119 yılında Praetorian muhafız olan arkadaşı Gaius Septicius Clarus'a ithaf edilmiştir. Eser, her bir Sezar'ın hayatını; Dış görünüşünün tasviri, kehanetleri, aile tarihi, alıntılar ve sonra da her bir sezarın tarihsel olaylarının belirli bir tarihi sıralama içinde olacak şekilde belirli bir düzen içerisinde anlatır.[5]

Diğer çalışmaları

Kısmen günümüze ulaşan eserleri

  • De Viris Illustribus ("On Famous Men" (Ünlü adamlar üzerine) — edebiyat alanında):
    • De Illustribus Grammaticis ("Lives Of The Grammarians"(Gramercilerin hayatları); görünüşe göre tamamlanmış 20 kısa hayat)
    • De Claris Rhetoribus ("Lives Of The Rhetoricians"(Hatiplerin hayatları; Orijinalinde 16 olan eserden günümüze ulaşan 5'i)
    • De Poetis ("Lives Of The Poets"(Şairlerin hayatları; Virgil'in hayatı, Terence, Horace ve Lucan'dan günümüze ulaşan bölümler)
    • De historicis ("Lives of the historians"(Tarihçilerin hayatları; Yaşlı Pliny'nin hayatı)
  • Peri ton par' Hellesi paidion ("Greek Games" (Yunan oyunları))
  • Peri blasphemion ("Greek Terms of Abuse"(Yunanca Küfür terimleri)

Son iki eser Yunanca yazılmıştır. Sonraki yüzyıllarda yazılmış Yunanca glosarlarda özetler halinde günümüze kadar gelmişlerdir.

Kayıp eserleri

  • Lives of Famous Whores (Meşhur hayat kadınlarının hikâyeleri)
  • Royal Biographies (İmparatorluk biyografileri)
  • Roma ("On Rome"), in four parts: (Roma hakkında; dört bölüm)
    • Roman Manners & Customs (Romalı davranış ve alışkanlıkları)
    • The Roman Year (Roma yılı)
    • The Roman Festivals (Roma festivalleri)
    • Roman Dress (Roma elbiseleri)
  • Offices of State (Devlet dairesi)
  • On Cicero’s Republic (Çiçero'nun Cumhuriyeti)
  • Physical Defects of Mankind (İnsan aklının fiziksel kusurları)
  • Methods of Reckoning Time zamanı hesaplama yöntemleri)
  • An Essay on Nature (bir doğa denemesi)
  • Grammatical Problems (gramatiksel problemler)
  • Critical Signs Used in Books (Kitaplarda kullanılan kritik işaretler)

Kaynakça

  1. ^ The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Suetonius". Encyclopædia Britannica. Cambridge University Press. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2017. 
  2. ^ TranQuillus, Gaius Suetonius (25 Ekim 2021). On İki Caesar'ın Yaşamı. Telatar, Ü Fafo; Öztürk, Gül tarafından çevrildi. Doğu Batı Yayınları. ISBN 978-605-2133-85-9. 22 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2024. 
  3. ^ Gaius Plinius Caecilius Secundus, Mektuplar 10.95 21 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ (Türkçeye çeviri) Gaius Suetonius Tranquillus (çev. Fato Felatar ve F. Gül Özaktürk) (2008), On İki Caesar'ın Yaşamı. Ankara: Turk Tarih Kurumu Yayınları (Yedinci Dizi) ISBN 978-975-16-2097-2
  5. ^ Kitabın Türkçe tercümesinide şu bölümler bulunmaktadır:İçindekiler: - Önsöz - Giriş, Gaius Suetonius Tranquillus - Birinci Kitap, Tanrısal İulius Caesar - İkinci Kitap, Tanrısal Augustus - Üçüncü Kitap, Tiberius Dördüncü Kitap, Caligula - Beşinci Kitap, Tanrısal Claudius -- Altıncı Kitap, Nero - Yedinci Kitap, Galba - Sekizinci Kitap, Otho - Dokuzuncu Kitap, Vitellıus - Onuncu Kitap, Tanrısal Vespasianus - On Birinci Kitap, Tanrısal Titus - On İkinci Kitap, Domitianus - Soy Ağaçları.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma İmparatorluğu</span> Avrupanın büyük bir bölümü, Batı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (MÖ 27—MS 1453)

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti döneminde, Augustus'un cumhuriyeti tek başına yönetebilecek yetkiler alması ve cumhuriyet döneminde kimseye verilmemiş haklara sahip olmasıyla oluşan Antik Roma devletidir. Augustus, MÖ 2 yılına kadar cumhuriyeti kendinden sonra da tek bir kişinin yönetebilmesini sağlayacak anayasal reformlar gerçekleştirdi ve Roma İmparatorluğu tam anlamıyla oluşmuş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Neron</span> 5. Roma imparatoru (s. 54–68)

Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus, esas adı Lucius Domitius Ahenobarbus olan ve aynı zamanda Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus olarak da bilinen, Julio-Claudian Hanedanı'nın beşinci ve son Roma imparatoru. Nero, büyük amcası Claudius tarafından tahtın vârisi olarak evlatlık edinilmiştir. Nero Claudius Caesar Drusus olarak, İmparator Claudius'un ölümünün ardından, 13 Ekim 54'te Roma tahtına oturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Monumentum Ancyranum</span> Res Gestae Divi Augustinin Ankarada bulunan kopyası

Monumentum Ancyranum veya Ankara Anıtı; Res Gestae Divi Augusti'nin Ankara'daki Augustus Tapınağı'nın duvarlarına kazınmış olan ve metnin dünya üzerinde bilinen en eksiksiz kopyasıdır. İlk Roma İmparatoru olan Augustus'un yaptığı işleri anlatan yazıt, 14 Ekim 1972 tarihinde tapınakla birlikte tescillenerek birinci derece kültür varlığı ilan edilmiştir. Orijinali kayıp olmakla birlikte; diğer kopyaları Isparta'daki Antiokheia ve Apollonia antik kentlerinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Vitellius</span> Roma İmparatoru (15-69)

Aulus Vitellius Germanicus, Dört İmparator Yılı olarak bilinen MS 69 yılında 17 Nisan'dan aynı yılın 22 Aralık tarihine kadar görev yapan Roma imparatorudur. Lucius Vitellius'un oğlu olup Sextilia ile evlidir ve Genç Lucius Vitellius adında bir kardeşi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Vespasianus</span>

Imperator Caesar Vespasianus Augustus, Asıl adı Titus Flavius Vespasianus olan, 69 - 79 yılları arasında tahta çıkmış Roma imparatoru. Vespasian, etkili ancak kısa ömürlü bir hanedan olan ve yerine geçen oğulları Titus ve Domitian'ında dahil olduğu Flavian Hanedanı'nın kurucusudur. İmparatorluğa, gürültülü Dört İmparator Yılı'nın sonunda yükseldi. Vespasian'ın yönetiminde Julio-Claudian Hanedanı'nın sona ermesinden sonra en bilinen reform, Yahudiler'e karşı savaş ve Colosseum'un yapımına başlanılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tiberius</span> İkinci Roma imparatoru

Tiberius Caesar Augustus, doğumda; Tiberius Claudius Nero, Augustus'un 14 yılında ölümünün ardından Roma İmparatorluğu tahtına çıkan ikinci Roma imparatoru. Tiberius Claudius Nero ve Livia Drusilla'nın oğlu olan Tiberius doğuştan Claudius ailesinin mensubuydu. Annesi, babasından boşanarak MÖ 39 yılında Augustus ile yeniden evlenmiştir. Tiberius, sonradan Augustus'un kızı ve üvey kız kardeşi Yaşlı Julia ile evlenmiş ve ardından Augustus tarafından evlat edinilerek Julius ailesi mensubu olmuştur. Tiberius'un ardından gelen imparatorlar bu iki aile arasındaki karışımı gelecek 40 yıl boyunca devam ettirmişler, tarihçiler de bu hanedanı Julio-Claudian hanedanı olarak adlandırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Caligula</span> Roma İmparatorluğunun üçüncü imparatoru

Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus, daha çok Caligula takma adı ile bilinen, 37 - 41 yılları arasında görev yapmış, Julio-Claudian Hanedanı mensubu ve Roma İmparatorluğu'nun üçüncü imparatoru.

Dört İmparator Yılı, adını 69 yılında birbiri ardınca Roma İmparatorluğu tahtına çıkan Galba, Otho, Vitellius ve Vespasian adlı imparatorlardan alır.

<span class="mw-page-title-main">Claudius</span> 4. Roma imparatoru (s. 41–54)

Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus ya da Claudius, Julio-Claudian hanedanının dördüncü Roma imparatorudur. 24 Ocak 41'den 54 yılında ölümüne kadar hüküm sürmüştür. Drusus ve Küçük Antonia'nın oğlu olarak Galya'da Lugdunum'da doğmuştur. İtalya dışında doğmuş ilk Roma imparatorudur.

Quinquennial Neronia, İmparator Nero tarafından yaratılan Yunan tarzında büyük festival. Festival üç bölümden oluşurdu; ilk bölüm müzik, hitabet sanatı ve nazım, ikinci bölüm jimnastik ve üçüncü bölüm ise binicilik alanındaydı. 60 ve 65 yıllarından olmak üzere iki defa düzenlenmiştir.

Yaşlı Julia, Çağdaşları tarafından Julia Caesaris filia ya da Julia Augusti filia Roma İmparatorluğu'nun ilk İmparatoru Augustus'un ilk ve tek öz kızı. Augustus muhtelif zamanlarda yakın akrabalarının erkek çocuklarını kendi oğulları olarak evlatlık edinmiştir. Julia, Augustus'un ikinci evliliğini yaptığı Scribonia'dan doğmuştur ve doğumu Augustus'un Livia Drusilla ile evlenebilmek için annesi Scribonia'dan boşandığı güne rastlar.

<span class="mw-page-title-main">Britannicus</span>

Tiberius Claudius Caesar Britannicus, Roma İmparatoru Claudius ve üçüncü karısı Roma İmparatoriçesi Messalina'nın oğlu. Babasın tahta çıkmasında kısa bir süre sonra doğduğu için veraset göstergesi olarak kabul edildi. Annesi öldürülüp babası Claudius Genç Agrippina ile evlendiğinde genç bir çocuktu. Bu Agrippina'nın büyük oğlu Nero'ya onu taht mücadelesinde geçme şansı verdi. Nero tahta çıkar çıkmaz onu 14. yaş gününden hemen önce öldürttü.

Küçük Antonia, Genç Antonia ya da Antonia Minor ya da basitçe Antonia olarak da bilinir.Antonia, en dikkat çekici Romalı kadınlardan birisidir. Güzelliği ve fazileti her zaman takdir edilmiştir. Genç Octavia ve Marcus Antonius'un en küçük kızıdır ve aynı zamanda annesinin erkek kardeşi ve ilk Roma İmparatoru Augustus'un en sevdiği yeğenidir.

<span class="mw-page-title-main">Yaşlı Agrippina</span>

Agrippina (Julia Vipsania), genellikle Büyük Agrippina ya da "Yaşlı" Agrippina olarak bilinir (MÖ 14 - 18 Ekim 33), Roma İmparatorluğu'nun 1. yüzyılında yaşamış en etkili kadınlardan birisidir. Marcus Vipsanius Agrippa'nın üçüncü karısı Yaşlı Julia'dan doğan ve Augustus'un torunu ve Germanicus'un karısı olan kızıdır.

Livia Drusilla, 14 yılından sonra Livia Augusta olarak bilinir, Roma İmparatorluğu'nun ilk imparatoru Augustus'un karısı ve birkaç kez imparator naipliği yapmış, imparatorun sadık danışmanı, 1. yüzyıl Roma'sının en güçlü kadını ve Roma imparatoriçesi olan Julio-Claudian Hanedanı mensubu Romalı kadın.

Pater Patriae, Latincede "Vatanın Babası" anlamına gelen ve Roma İmparatorluğu döneminde verilen bir onur unvanıdır. Ayrıca Parens Patriae şeklinde de kullanılmıştır.

Julia, Prokonsül Gaius Julius Caesar ve Aurelia Cotta'nın iki kızının da ortak adı. Adı geçenler Diktatör Gaius Julius Caesar'ın ailesidir. Kız kardeşler Roma'da doğmuş ve büyümüşlerdir.

Genç Julia, Vipsania Julia ya da Julilla Marcus Vipsanius Agrippa ve Yaşlı Julia'nın en büyük kızı ve annesi tarafından İmparator Augustus'un torunu. Yaşlı Agrippina onun küçük kız kardeşidir. Marcus Vipsanius Agrippa'nın bir diğer kızı Vipsania Agrippina, üvey kız kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Gaius Plinius Caecilius Secundus</span> Antik Romada avukat, yazar ve adliye yüksek memuru

Gaius Plinius Caecilius Secundus, Antik Romalı avukat, yazar ve magistratus. Genç Pliny olarak tanınır. Amcası Gaius Plinius Secundus tarafından yetiştirilmiştir. Döneminde yüzden fazla kişiye mektup yazarak mükemmel bir üretkenlik sergilemiştir. Epistulae (Mektuplar) eserinin onuncu cildinde kişisel çevresi ve dönemin Roma dünyasıyla ilgili eşsiz bilgiler sunmuştur. On ciltlik eseri büyük ölçüde kronolojik olarak düzenlenmiştir. Dikkatli bir gözden geçirme ve düzenlemeden sonra dokuz cildini hayatta iken yayınlamıştır. Eserin onuncu cildi ise Trajan tarafından Bitinya valisi olarak atanması sonrasında imparator ile yazışmalarını içermektedir ve Plinius’un ölümünden sonra düzeltilmeden yayınlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.