İçeriğe atla

Suagara Kilisesi

Koordinatlar: 41°10′03″K 42°00′21″D / 41.16750°K 42.00583°D / 41.16750; 42.00583
Suagara Kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumSoğanlı, Ardanuç
Koordinatlar41°10′03″K 42°00′21″D / 41.16750°K 42.00583°D / 41.16750; 42.00583
MezhepGürcü Ortodoks Kilisesi
DurumYıkıntılar
Mimari
Mimari türKilise
Mimari biçimGürcü mimarisi
Tamamlanma? Orta Çağ
Özellikler
MalzemelerYontu taş, kireç harcı

Suagara Kilisesi (Gürcüce: სუაგარას ეკლესია), Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Suagara olan Soğanlı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Mekereti (მექერეთი) mahallesinde bulunduğu için Mekereti Kilisesi olarak da bilinir.[1]

Tarihçe

Suagara Kilisesi'nin bulunduğu Suagara köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Suagara köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde 15 haneli bir köydü.[2] Suagara adı, "orta yayla" anlamında Gürcüce Şua Agara'dan (შუა აგარა) değişime uğramış olabilir.[3] Kilisenin bu köyün bir mahallesi olan Mekereti'nin sakinlerinin kilisesi olduğu, Osmanlı dönemi öncesinde inşa edildiği anlaşılmaktadır.

Mimari

Mekereti Kilisesi veya Suagara Kilisesi, dikdörtgen planlı (7,6 × 4,9 m) ve tek nefli küçük bir köy kilisesidir. Küçül bir derenin sol kıyısında, kaba yonu taşlarla kireç harcı kullanılarak inşa edilmiş, iç duvarlar sıvanmıştır. Kilisenin çatı örtüsü ortadan kalkmış, batı duvarı yarıya kadar yıkılmıştır. Görece ayakta kalmış güney ve kuzey duvarlarının yüksekliği 4 metreyi bulur. Kilisenin doğusunda yarım dairesel bir apsis bulunur. Apsis pencerenin bulunduğu kısımda zarar görmüştür. Sunağın kuzey bölümünde bir niş vardır. Sunağın bugün toprağa altında kalmış olan güney bölümünde de bir niş bulunduğu tahmin edilmektedir. Mekereti Kilisesi'nin giriş kapısı güneyde yer alır. Kilisenin iç kısmı toprak ve yıkıntılarla dolmuştur.[1][4]

Kaynakça

  1. ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 84. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
  2. ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35, 39. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
  3. ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 245, ISBN 978-605-5708-85-6.
  4. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 146, ISBN 9789941478178.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nuka Kilisesi</span>

Nuka Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesindeki Alabalık köyündedir. Kilisenin son rahibi Nuka'dan dolayı bu isimle anılıyor hale gelmiş ve kilisenin eski adının da unutulmuş olabileciğine dair görüş bulunmaktadır.

Longothevi Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Longothevi olan Bulanık köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisedir.

Nigala Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Seyitler köyünün Nigala mahallesinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Kilise 9. yüzyılda veya 10. yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiştir. Seyitler köyünün eski adından dolayı Sveti Kilisesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Okrobageti Kilisesi</span>

Okrobageti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Okrobageti olan Köprülü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Rabat Kilisesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Samtzkaro Kilisesi (Aşağı)</span>

Aşağı Samtzkaro Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesindeki Gürcü kiliselerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Samtskaro olan Aşağı Irmaklar köyündedir.

<span class="mw-page-title-main">Artanuci Kilisesi</span>

Artanuci Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin iline bağlı Ardanuç ilçesinin idari merkezi oalan Ardanuç kasabasında Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Eski Artanuci kasabasına sonradan Adakale dendiği için bu kilise Adakale Kilisesi olarak da bilinir. Artanuci Kilisesi, Ardanuç Kalesi içinde yer alan iki kiliseden biridir.

Cuğo Kilisesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı Soğanlı köyünün bir mahallesi olan Cuğo'da Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Bagini Kilisesi, Otingo Kilisesi olarak da bilinir, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı ve eski adı Bagini olan Balcı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Sabauri Kilisesi, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı Karşıköy'de Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Eski Sabauri köyünün kilisesidir.

Kintshureti Kilisesi veya Kintzureti Kilisesi, Artvin ilinin Borçka ilçesinde, eski Kintshureti köyünü de kapsayan Zedoban köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Ahoti Klisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Ahoti olan Kömürlü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Gelaşeni Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Gelaşeni olan Güleş köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Gelaşeni Kilisesi, köyün eski adının farklı yazılışlarından dolayı Goreşen Kilisesi, Goleşen Kilisesi ve Güleşen Kilisesi olarak da bilinir.

Kalacuk Kilisesi veya Kalecik Kilisesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı Ölçek köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Tzinobani Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Meşeli köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Ortadan kalkmış bir yerleşim olan Tzinobani köyünün kilisesiydi.

Sihçeki Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Sihçeki olan Güzelsu köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Çala Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurumu ilinin Uzundere ilçesinde, Uzundere kasabasının eski adı Çala olan Çaybaşı mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Mere Kilisesi</span> Ardahan Posof Çakırkoç Köyü Orta Çağ Gürcü Kilisesi

Mere Kilisesi Gürcüce: მერეს ეკლესია), tarihsel Samtshe bölgesinin Türkiye kesiminde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Mere olan Çakırkoç köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisedir. Mere Kalesi'nin yakınındaki kilise, Mere Kalesi Kilisesi olarak da bilinir.

Gurcani Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Gurcani olan Derinköy'de Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.

Abrnesi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Abrnesi olan Suyatağı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Aburnes Kilisesi olarak da bilinir.

Arseniseuli Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Othta Eklesia olan Tekkale köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. "Tekkale Dağ Manastırı" veya "Othta Yukarı Manastırı" olarak adlandırılan manastırın ana kilisesidir ve banisi Arsen Ninotzmindeli'den dolayı bu şekilde adlandırılmıştır.