İçeriğe atla

Su yolu

Tayland'ın su yollarından birinde yüzen bir pazar

Ulaştırma alanında taşımacılık, nakliye ve seyahat amacıyla kullanılabilen akarsu ve deniz yolları, su yolu olarak adlandırılmaktadır.[1] Gemi gibi yüzen araçlarla her türlü taşıma faaliyeti yapmak için kullanılır. Su yolları okyanusları, denizleri ve ulaşım imkanı bulunan bazı gölleri kapsar. Kanallar dışında hiçbir mühendislik gerektirmez.

Su yolları, su taşımacılığındaki en önemli ulaşım altyapısıdır ve hem yolcu taşımacılığına (yolcu gemiciliği) hem de yük taşımacılığına (yük gemiciliği) hizmet eden gemicilik için ulaşım ve trafik rotalarıdır.[2] Ayrıca su sporları için de kullanılırlar. Karayolu ve demiryolu ağı ve havayolu ile birlikte su yolları bir ülkenin tüm ulaşım ağını oluşturur. Venedik'teki kanallar (ana su yolu Canal Grande gibi) da gerçek yolların yerine geçen su yollarıdır.

Limanların iç kısımlarda bulunduğu yerlerde, bunlara olarak adlandırılabilecek bir su yolundan yaklaşılır, ancak pratikte genellikle deniz suyu yolu olarak anılır. (örnek olarak Loire Nehri). İç su yolu tâbiri, sadece iç su yolu araçları tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış, dolaylı olarak açık deniz gemilerine göre çok daha küçük boyutlarda, gezilebilir nehirler ve kanallar anlamına gelir.

Tarihçe

Su yolu, tarih öncesi çağlardan beri insan faaliyetinin önemli bir parçası olmuştur ve deniz taşıtlarının su kütlelerinden geçmesine izin vermiştir. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan ve dünyadaki bilinen en eski su yolu sistemi olan Büyük Kanal, dünyanın en büyük ve en kapsamlı inşaat mühendisliği projesi olarak kabul edilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  2. ^ Gabler Wirtschaftslexikon. 19. Auflage. Wiesbaden [Heidelberg]: Springer Gabler. 2019. ISBN 978-3-658-19570-0. 
UNECE European Waterways Map
Su yollarını sınıfa göre ayıran Avrupa su yolu ağı

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İnşaat mühendisliği</span> altyapıların tasarımı, planlanması, inşası ve yönetimi ile ilgilenen profesyonel disiplin

İnşaat mühendisliği, malzeme ve tekniği en iyi şekilde bir araya getiren, yapıların plan, proje, yapım ve denetlenmesiyle uğraşan temel mühendislik dalıdır. İnşaat mühendisleri her türlü bina, baraj, havaalanı, köprü, yol, su kemerleri, liman, kanalizasyon, su şebekesi, tünel, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu projeleri, metro vb. hizmet ve endüstri yapılarının planlanması, projelendirilmesi, yapımı ve denetimi konuları ile ilgili eğitim ve araştırma yapar. Mühendisliğin anası olarak da kabul edilen inşaat mühendisliği askerî mühendislikten sonra gelen en eski temel mühendislik dalıdır ve İngilizce kelime anlamı civil engineering ilk olarak 18.yy. da askerî olmayan mühendislik çalışmalarını askerî mühendislikten ayırabilmek için kullanılmıştır. İnşaat mühendisliği kurucu mühendislik alanlarının başında gelir. İnşaat mühendisliği geniş bir alanı kapsadığından çeşitli dallarda uzmanlaşma gereği duyulmaktadır. Bu alanların başlıcaları, çevre mühendisliği, geoteknik, belediye ya da kentsel mühendislik, kıyı mühendisliği, ölçme bilgisi, yapı mühendisliği, temel mühendisliği, su mühendisliği, malzeme bilimi, ulaştırma mühendisliği vb. konulardır.

<span class="mw-page-title-main">Nehir</span> doğal su yolu

Nehir ya da ırmak, genellikle denizlere, göllere ya da bir başka büyük akarsuya dökülen, özellikle genişliği ve taşıdığı su miktarı bakımından büyük akarsulara verilen genel isimdir. Kimi durumlarda ise bir başka suya ulaşmadan yer altında kaybolduğu ya da tamamen kuruduğu da görülmektedir. Büyük akarsular nehir ya da ırmak olarak adlandırılırken daha küçükleri ise çay ve dere olarak adlandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği</span> hava yolları için milletlerarası ticaret birliği kuruluşu

IATA, sadece havayolu şirketlerinin üye olabildiği, uluslararası bir ticaret kuruluşudur. Kurumun merkezi Kanada'nın Montreal şehrindedir.

<span class="mw-page-title-main">Culfa (rayon)</span> Azerbaycan, Nahçıvanda bir idarî bölün

Culfa Rayonu, Azerbaycan'ın rayon olarak adlandırılan birinci derece idarî bölümlerinden biridir. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde, İran sınırında yer almaktadır. Yönetim merkezi Culfa kenti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tren</span> raylar üzerinde giden ulaşım ve taşıma aracı

Tren, raylar üzerinde bir ya da birkaç lokomotif tarafından çekilen veya itilen vagonlardan oluşan ulaşım aracı. Tren kelimesi Türkçe ve diğer dillere Latince trahereden (çekmek) türeyen eski Fransızca trahinerden gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Demiryolu ulaşımı</span> madeni bir yol üzerinde, mekanik bir güçle hareket ettirilen araçların, tesislerin ve yapıların tümüne verilen isim

Bir yerden bir yere madeni bir yol üzerinde, mekanik bir güçle hareket ettirilen araçlar içinde, insan ve eşya taşımasını temin eden tesislerin hepsine birden demiryolu denir.

<span class="mw-page-title-main">Gemi</span> Ulaşım aracı

Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Toplu ulaşım</span> Halkın kullanımı için ortak ulaşım hizmeti

Toplu taşımacılık veya kamu taşımacılığı, kişisel araç kullanılmadan yapılan yolculuklar için kullanılan tüm ulaşım sistemlerine verilen genel addır. Bazı özel insanlar için ücretsiz toplu taşıma hizmeti mevcuttur. Özel ulaşım ve paylaşımlı ulaşımdan farklı, tipik olarak bir tarifeye göre yönetilen, belirlenmiş güzergahlarda işletilen ve her yolculuk için ilan edilen bir ücret vardır. Bu taşıma sisteminde birden fazla yolcu taşınmakla, enerji tasarrufu yapılır. Toplu taşımacılık, şehir içi ve şehirlerarası olabilir. Toplu taşımacılık, genel olarak tren, otobüs, tramvay, troleybüs, metro için kullanılsa da, havayolları, feribotlar ve dolmuşları da kapsamakta, halkın bir yerden başka bir yere ulaşımını sağlamayı amaçlamaktadır. Personel ve öğrenci taşımacılığı da Türkiye'de toplu taşımacılığa özel sektörün katkılarının bir göstergesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sel</span> su taşkını

Sel, genellikle kuru olan araziyi sular altında bırakan bir su taşkını olayıdır. "Akma halinde olan su" anlamına gelen kelime, gelgitin içeri akışına da uygulanabilmektedir. Taşkınlar hidroloji disiplinin bir çalışma alanıdır. Tarım, inşaat mühendisliği ve halk sağlığı gibi alanlarda önemli bir endişe kaynağıdır. Genellikle insanların çevreye verdiği değişiklikler, sellerin yoğunluğunu ve sıklığını arttırır. Örneğin; ormansızlaşma ve sulak alanların kaldırılması gibi arazi kullanımı değişiklikleri, su seti akışındaki değişikliklere ve iklim değişikliğine yol açar. Aynı zamanda deniz seviyesinin yükselmesi gibi daha büyük çevresel sorunlara da yol açmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kanal</span>

Kanal veya Ark, insan eliyle yapılmış, sulama ya da ulaşım amacı ile kullanılan su yoludur. Akma hızı fazla olmayan ırmaklar geçmişten günümüze hep ulaşım için kullanılagelmiştir. Bu ırmakların birbirlerine yakınlaştığı yerlerde kanallar açılmak suretiyle ulaşım daha da kolay hâle getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Liman</span>

Liman; gemi, tekne gibi deniz araçlarının park yeri, gemilerin konteyner ve kargolarını boşaltıp yüklediği ticaret merkezi, vinç barındıran ve genellikle gümrük de bulunduran mekanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Yolcu uçağı</span>

Yolcu uçağı, genel anlamda sadece yolcu taşıma amacına yönelik olarak üretilmiş uçak. Yolcuların yanı sıra yolculara ait bagajların ve kısmen diğer malzemelerin nakliyesinde de kullanılırlar. Yolcu uçağı tabiriyle daha çok havayolları tarafından kullanılan yüksek kapasiteli ve performanslı uçaklar kastedilir. Bununla birlikte hafif uçaklar da az sayıda yolcunun çoğunlukla kısa mesafelere ulaştırılmasında kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Boğaz (coğrafya)</span>

Boğaz, kara parçaları arasında denizin çok daralmış yeridir. İki kara parçası arasında uzanan geçit biçimindeki coğrafi şekillere verilen addır. Bir başka deyişle boğaz, doğal kanallara verilen isimdir. Boğazlar, iki farklı noktadan deniz ulaşımını kolaylaştırdığı gibi, boğazların yetersiz kaldığı yerde insan eliyle kanallar açılmaktadır.

Roro gemisi, tekerlekli araç taşımacılığında kullanılan gemilerdir. İngilizce roll on roll off kelimesinden türetilmiştir. Uluslararası kara yolu taşımacılığında mesafeleri kısaltan ve ulaşımı kolaylaştıran bir çözümdür.

<span class="mw-page-title-main">Demiryolu hat açıklığı</span> demiryolu hattındaki raylar arasındaki boşluk

Demiryolu hat açıklığı, bir demiryolu hattını oluşturan yük taşıyan iki tren rayı arasındaki mesafeyi tanımlar. Dünyadaki demiryolu hatlarının %60'ı standart hat açıklığı olarak 1.435 mm mesafeyi kullanır. Farklı mesafelerdeki hat açıklıkları geniş veya dar olarak adlandırılır. İki farklı hat açıklığına sahip hatların buluştuğu yerlerde hat kesintiye uğrar. Bu yüzden bazı geçiş bölgelerinde farklı hat genişlikleri arasında kolayca geçiş yapılabilmesi için çok sayıda hat içeren kısımlar inşa edilmiştir. Hat açıklığı olmayan tek demiryolu türü monoray olarak adlandırılan hat yapısıdır. Bazı hafif yük taşıyan elektrikli demiryolu hatlarında üçüncü veya dördüncü hat bulunabilmektedir. Esas hattın dışında yer alan bu hat elektrik şebekesinin beslenmesi amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Feribot</span>

Feribot veya arabalı vapur, taşıt araçlarının taşınmasında kullanılan vapurların genel adıdır. Genellikle şehir içi ya da yakın mesafe araç taşımacılığında kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">TCDD Taşımacılık</span> Türkiye demiryollarının işletmecisi

TCDD Taşımacılık A.Ş., Türkiye'de demiryolu taşımacılığı hizmeti veren bir kamu şirketidir.

İzmir, Batı Anadolu için önemli bir ulaşım merkezidir. İzmir'in kapsamlı bir otobüs sistemi, gelişmekte olan bir metro ve banliyö demiryolu sistemi ve büyük bir kentsel feribot ağı bulunmaktadır. Ayrıca kenti Çeşme ve Aydın'a bağlayan otoyolları ve kentin çevresini halka gibi saran bir Çevre Yolu bulunmaktadır. Kentteki toplu taşıma hizmeti, tamamı İzmir Büyüşehir Belediyesi'nin sahip olduğu dört ayrı kamu kuruluşu tarafından yürütülmektedir.

Sırbistan'da ulaşım; kara yolu, demiryolu, su ve hava yoluyla taşımacılığı içerir. Karayolu taşımacılığı, ana ve küçük yollardan oluşan kapsamlı bir ağ içermektedir. Çift hat ve elektrifikasyon çok yaygın olmasa da, demiryolu ulaşımı da oldukça gelişmiştir. Su ulaşımı nehirlerde gerçekleşir. Ülkenin iki ana uluslararası havalimanı ile de hava taşımacılığı yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ticaret gemisi</span> yolcu veya malzeme taşıyan kiralık sivil tekne ya da gemi

Ticaret gemisi veya ticari gemi, kargo taşıyan veya yolcu taşıyan bir deniz aracıdır. Kişisel eğlence için kullanılan gezi tekneleri ve askeri amaçlar için kullanılan donanma gemilerinden farklıdır.