İçeriğe atla

Su sayacı

Hız esaslı bir su sayacı
Hız esaslı bir su sayacı kesiti

Su sayacı; su tesisatının girişine bağlanarak, evlerde, iş yerlerinde ve tarımsal sulamada kullanılan suyun miktarını belirleyen ve kullanılan suyun bedelinin Sular İdaresi tarafından tahsiline yardımcı olan bir ölçü aletidir. İçinden geçen suyun miktarını, üzerinde bulunan bir ekranda, hacim (m³) cinsinden gösterir.

Hukuki durumu

Avrupa Birliği Uyum Yasalarına göre yeniden gözden geçirilmiş olan, 3516 sayılı “Ölçüler ve Ayar Kanunu”na[1] ve Ölçü ve Ölçü Aletleri Muayene Yönetmeliği'ne[2] tabi olan bu aletler, üretildikten sonra "ayar ve test istasyonu"nda metrolojik kalibrasyonu yapılır ve muayene edilir; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Ölçüler ve Standartlar Genel Müdürlüğü tarafından soğuk damgayla mühürlenerek piyasaya arz edilirler.

Çalışma ilkesi

Su sayaçları; hız esaslı, hacim esaslı (volümetrik) gibi çeşitli çalışma prensiplerine sahiptirler. Hız esaslı sayaçların ise çok hüzmeli ve tek hüzmeli olmak üzer iki çeşidi vardır. Türkiye'de en çok, hız esaslı su sayaçlarının çok hüzmeli tipleri kullanılmaktadır.

Türkiye'de, 1996 yılından itibaren “Kartlı su sayacı / Ön ödemeli su sayacı” gibi konular da gündeme gelmiştir. Ancak bu tür sayaçlar Batı ülkelerinde kullanılmazlar;[3][4] gelişmekte olan ülkelere pazarlamak amacıyla üretilirler.

Kartlı su sayacı / Ön ödemeli su sayacı” gibi sayaçlar, tek başına bir ölçü aleti gibi düşünülemezler. Mekanik sayaç eşliğinde elektronik bir üniteye de sahip olan bu sayaçlar, yaptıkları ölçümlemeleri, elektronik ünitelerinde bulunan bir çipe kaydederler. Kullanılması düşünülen miktarın bedeli kadar kredinin bu çipe yüklenerek, su parasının, kullanılmadan önce tahsil edilmesini sağlarlar. Bu tür sayaçlar ön ödemeli olarak tanınırlar. Türkiye'de ön ödemeli sayaçların kullanımı tartışmalıdır. Nitekim, Ankara 11. İdare Mahkemesi tarafından

"... kamu hizmetinin sunumu peşin ödemeye bağlanarak, anılan Anayasal ve yasal kamu hizmeti anlayışına uymayan, ticari niteliği ağır basan yeni bir ilişki biçimi oluşturulmak istendiği görülmektedir."

gerekçesiyle 26 Kasım 2008 tarihinde oy birliğiyle yürütmeyi durdurma kararı alınmıştır.[5] Ön ödemeli tarımsal sulama sayaçları da aynı mantıkla çalışır ve tahsilat işlemleri sulama birlikleri tarafından gerçekleşir.

Kaynakça

  1. ^ "T. C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Ölçüler ve Ayar Kanunu". 28 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2007. 
  2. ^ "T. C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Ölçü ve Ölçü Aletleri Muayene Yönetmeliği". 15 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2007. 
  3. ^ Wasserzähler (Almanca)
  4. ^ Water meter (İngilizce)
  5. ^ "Tüketici Hakları Derneği". 14 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Anadolu Projesi</span>

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Fırat ve Dicle nehirleri üzerinde yapımı öngörülen barajlar, hidroelektrik santralleri ve sulama tesislerinin yanı sıra kentsel ve kırsal altyapı, ulaştırma, sanayi, eğitim, sağlık ve diğer sektörlerin gelişmesini ve hizmetlerini kapsayan entegre projedir. Projenin toplam maliyeti 32 milyar dolardır.

<span class="mw-page-title-main">Beton</span> kompozit yapı malzemesi

Beton, çakıl, kum gibi "agrega" denilen maddelerin bir bağlayıcı madde ve su ile birleştirilmesinden meydana gelen inşaat yapı taşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Erozyon</span> toprağı bir yerden başka bir yere taşıyan dışsal süreçler

Erozyon, diğer adıyla aşınım, yer kabuğunun üzerindeki toprakların, başta akarsular olmak üzere türlü dış etkenlerle aşındırılıp, yerinden koparılması, bir yerden başka bir yere taşınması ve biriktirilmesi olayına denir.

<span class="mw-page-title-main">Konya Ovası Projesi</span>

Konya Ovası Sulama Projesi (KOP), birkaç değişik kaynaktan Konya Ovası'nın sulanmasını sağlayacak büyük sulama projesidir.

Yortanlı Barajı İzmir'in Bergama ilçesi merkezinin 18 km. kuzeydoğusunda Yortanlı Deresi üzerinde yer alır. Yapımı tamamlanmış olmakla birlikte, baraj su toplama alanı içinde yer alan Allianoi antik kalıntılarının kurtarılabilmesi için süren polemikler nedeniyle devreye girmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Radyatör</span>

Radyatör, ısı eşanjörlerinin bazı tipleri için kullanılan genel bir terimdir. Radyatörler otomobil, binalar ve elektronikte kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Su tasarrufu</span> su

Herhangi bir amaç ile kullanılan suyun miktarını azaltarak elde edilen başarımın artırılmasını amaçlayan çalışmaların tümüne su tasarrufu denir. Diğer bir ifade ile harcanan birim su miktarına göre verimin arttırılmasıdır. Su tasarrufunun en önemli ayaklarından bir tanesi tarımsal amaçlı sulamaların başarımının arttırılmasıdır. Bunun dışında kent yaşamında kullanılan suların verimli kullanılması ve sanayide suyun verimi de su tasarrufu açısından önemli diğer konulardır.

<span class="mw-page-title-main">Hidroelektrik santrali</span>

Hidroelektrik santrali, barajda biriken su yer çekimi potansiyel enerjisi içermektedir. Su, belli bir yükseklikten düşerken, enerjinin dönüşümü prensibine göre Yerçekimi Potansiyel Enerjisi önce kinetik enerjiye daha sonra da türbin çarkına bağlı jeneratör motorunun dönmesi vasıtasıyla potansiyel elektrik enerjisine dönüşür. Buna da yenilenebilir enerji sınıfına giren hidroelektrik enerji santrali denir. Fizikten bilindiği gibi 1 kg'lık bir kütle, 1 m yükseklikten düştüğünde:

<span class="mw-page-title-main">Baraj</span> sulama ve elektrik üretimi amacıyla su biriktirmek için akarsu üzerine yapılan set

Baraj, eski zamanlardan beri insanlığın su ihtiyacını karşılamak ve tarımsal alanların sulanması amacıyla inşa edilen su yapılarıdır. Günümüzün modern barajları stratejik öneme sahiplerdir. Çünkü;

<span class="mw-page-title-main">Akifer</span>

Ekonomik olarak önemli miktarda suyu depolayabilen ve yeterince hızlı taşıyabilen (iletken) geçirimli jeolojik birimlerdir. Akiferler, yer altı sularını tutması ve çekilebilmesi için, yüksek porozite (gözeneklilik) ve permeabiliteye (geçirgenlik) sahip olmalıdır. Pekişmemiş kumlar ve çakıllar, kum taşları, konglomeralar, kireç taşları, dolomitler, bazalt akıntıları, çatlaklı plütonik ve metamorfik kayaçlar akifer olarak nitelendirilen kayaçlardır.

<span class="mw-page-title-main">Sulama</span>

Sulama, mahsullerin, peyzaj bitkilerinin ve çimenlerin büyümesine yardımcı olmak için toprağa kontrollü olarak su verilmesidir. Sulama, 5.000 yılı aşkın bir süredir tarımın ana özelliklerinden biri olmuştur ve dünya çapında birçok kültür tarafından geliştirilmiştir. Sulama, kuru alanlarda ve ortalamanın altında yağış alınan zamanlarda mahsullerin yetiştirilmesine, peyzajın korunmasına ve bozulmuş toprakların yeniden yeşillendirilmesine yardımcı olur. Bu kullanımlara ek olarak sulama, mahsulleri dondan korumak, tahıl tarlalarında yabani ot büyümesini engellemek ve toprak konsolidasyonunu önlemek için de kullanılır. Ayrıca hayvanları serinletmek, tozu azaltmak, kanalizasyon suyunu bertaraf etmek ve madencilik faaliyetlerini desteklemek için de kullanılır. Yüzey ve yüzey altı sularının belirli bir yerden uzaklaştırılmasını sağlayan drenaj ise genellikle sulama ile birlikte incelenir.

<span class="mw-page-title-main">Entegre devre</span> genellikle silikondan yapılmış yarı iletken maddeler ile tasarlanmış metal bir levha üzerine yerleştirilen elektronik devreler grubu

Entegre devre, entegre, tümdevre, yonga, kırmık, çip, mikroçip ya da tümleşik devre; genellikle silisyumdan yapılmış yarı iletken maddeler ile tasarlanmış, metal bir levha üzerine yerleştirilen ve bir muhafaza ile kaplanan elektronik devreler grubudur. Entegreler, komponentleri ayrık olan elektronik devrelerden genellikle daha küçük boyutludur. Entegre devreler çok küçük bir alanda milyarlarca transistör ve elektronik devre elemanı içerecek kadar küçültülebilir. Bir devre içerisindeki her bir iletken sıranın genişliği teknolojinin elverdiği ölçüde küçültülebilir. Entegre devreler küçük boyutu, hafifliği ve kullanım kolaylığı ile günümüzün modern elektronik sektöründe çok önemli bir yer tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Su sayacı ayar ve test istasyonu</span>

Su sayacı ayar ve test istasyonu, yeni üretilmiş veya tamir edilmiş su sayaçlarının, yürürlükteki yasal metroloji mevzuatına uygun olarak ayar ve kontrol edilmesine yarayan teçhizattır.

Kuzey Kıbrıs'ta su, sorunlu bir konudur. Ülkenin su kaynaklarında en büyük payı yeraltı suları almakta, bunu yerüstü ve pınar suları izlemektedir. Ülkenin su kaynakları az yağış ve aşırı kullanım nedeniyle her yıl giderek azalmaktadır. Ülkenin su sorununu çözmek amacıyla Türkiye'den deniz altından borular geçirme yoluyla su getirmek yönünde planlar yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Garanti belgesi</span>

Garanti belgesi, imalatçı-üretici veya ithalatçıların, sattıkları, ücretsiz olarak yenisi ile değistirilmesinin, tamirinin, bedel iadesinin veya bedel indiriminin taahhüt edildiğini ve satıcı ile tüketicinin yükümlülüklerini gösteren belgedir.

<span class="mw-page-title-main">Hızlı Geçiş Sistemi</span>

Hızlı Geçiş Sistemi (HGS), Boğaz Köprüleri ve Otoyol geçişlerinde ödemenin pasif RFID teknolojisi kullanılarak gerçekleştirildiği Türkiye'de 17 Eylül 2012 tarihinde kullanılmaya başlanan bir ücretlendirme sistemidir. Ücret toplama işlevi gişelerde yer alan antenler aracılığı ile araç üzerindeki etiketin algılanması ve bu etiket ile ilişkilendirilmiş hesaptan tahsil edilmesi esasına dayanır. Böylelikle gişelerde ödeme yapmak için duraksamadan hızlı bir geçiş sağlanır. Sistemde ek olarak gişelerden geçen aracın dört farklı açıdan görüntüsünü çekerek sınıf ve plakasını tespit eden akıllı kameralar kullanılmaktadır. Tüm bu artı özelliklerine rağmen, Hızlı Geçiş Sisteminin yatırım maliyeti, mevcut sisteme göre çok daha düşüktür.

<span class="mw-page-title-main">Ölçü aleti</span>

Ölçü aleti, fiziksel nicelik ölçmeye yarayan bir cihazdır. Fiziksel bilimler, kalite güvencesi ve mühendislikte kullanılan ölçme; gerçek şeylerin ve olayların, fiziksel niceliklerini elde etme ve kıyaslama etkinliğidir. Yerleşik standart nesneler ve olaylar ölçü birimleri olarak kullanılır ve ölçme işlemi; üzerinde çalışılan unsur ve bununla ilişkili ölçü birimi hakkında bir sayı verir. Ölçü aracının kullanımını tanımlayan araçlar ve formel test yöntemleri, elde edilen sayıların arasındaki ilişkilerin vasıtalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı</span> Türkiyede bir bakanlık

Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, sanayi ve teknoloji işlerinden sorumlu olan bakanlık.

Enerji analizörü, Şebeke ölçer, enerji ölçer veya enerji analizörü olarak anılan tüketiciler tarafından kullanılan elektrik enerjisi miktarını ölçen bir cihazdır. Kamu hizmetleri, elektrik tüketimini ışıklar, fanlar ve diğer cihazlar gibi yüklerle şarj etmek için bu aletleri evler, endüstriler, kuruluşlar gibi her yere kurar. En ilginç tip ön ödemeli elektrik sayaçları olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Motor kontrol ünitesi</span>

Motor kontrol ünitesi ya da sıkça kullanılan diğer adıyla motor kontrol modülü , optimum motor performansını sağlamak için içten yanmalı bir motordaki bir dizi aktüatörü kontrol eden bir tür elektronik kontrol ünitesidir. Temel amacı motor fonksiyonlarını yönetmek, performansı iyileştirmek ve sürekli kontrol altında tutmaktır. Bu görevini yerine getirmek için motor bölmesi içindeki çok sayıda sensörden gelen değerleri okur, bu değerleri çok boyutlu performans haritalarını kullanarak yorumlar ve buna göre de motordaki bileşenlerde gerekli ayarlamaları yapar. ECU'lar araçlarda kullanılmaya başlamadan önce hava-yakıt karışımı, ateşleme zamanlaması ve rölanti devri gibi parametreler mekanik olarak ayarlanıyor; mekanik ve pnömatik elemanlar gibi çeşitli kontrolörler vasıtasıyla da dinamik olarak kontrol ediliyordu.