Su böreği
| Su böreği | |
|---|---|
 | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Yaratıcısı | Osmanlı mutfağı |
| Türü | Börek |
| Tipi | Tepsi böreği |
Su böreği, Türk mutfağında bir tepsi böreği çeşididir. Haşlanmış yufka katmanları arasına su böreğinin çeşidine göre kıyma veya beyaz peynir harcı serpiştirilip en üstü yumurtalanmış bir şekilde fırınlanarak yapılır.
Doğu Anadolu Bölgesinde ise genellikle civil peynirli yapılmaktadır. Has tereyağı kullanılarak hazırlanan börekler Erzurum ilinde rağbet görmektedir.
Su böreğinin tarifine 1844 yılında Mehmet Kamil’in kaleme aldığı Aşçıların Sığınağı (Melceü’t-Tabbâhîn) adlı kitapta da rastlanıyor. Mehmet Kamil’in tarifi şöyle başlıyor: ‘Matlûbül’ –miktar dakik-i hâs eleyip su koymayarak kabul ettiği kadar yumurta ve bir miktar tuz ile yoğurup...’ Böreğin harcını peynirli ya da kıymalı yapabilirsiniz. Yazarın verdiği tarif peynirlidir.[1]
Marianna Yerasimos ise ‘500 Yıllık Osmanlı Mutfağı’ adlı kitabında su böreği hakkında şu bilgileri veriyor: “19. yüzyıl Osmanlı mutfağının ünlü böreği, günümüzde de çok yaygın olan su böreğidir. Bol yumurtalı, kalınca yufkaların, tepsiye dizilmeden önce, suda haşlanması bu böreğin özelliğidir.[2][3]
Boğos Piranyan’ın ‘Aşçının Kitabı’ adlı kitabında da su böreğinden bahsedilmiş. Piranyan su böreğinin yapılışını şöyle anlatıyor: “Açacağınız yufka sayısına göre, yufka başına bir yumurta hesabıyla hamur yoğurulur. Yumurtalar çırpılır, yedire yedire un ilave edilerek hamur hazırlanır. Hamur yufka inceliğinde açılır ve sıcak suda haşlandıktan sonra temiz bezler üzerine serilip suyu çektirilir. Sini yağlanır, yufkaların yarısı, arzu edilirse her birinin arasına yağ sürülerek tepsiye serilir, ortasına peynir konur, kalan yufkalar da aynı şekilde üst üste serilir. Ateş üzerinde her iki yüzü kızartılır. Peynirine maydanoz da katılabilir.”[4]
Mecmuâ-i Fevâid de su böreği tarifi verilmiştir.[5]
Yörelere Göre Çeşitleri
Erzurum Su Böreği
Erzurum Su Böreği Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[6]
Adana Su Böreği
Adana'da yapılan su böreğidir.[7] Adana böreği olarak satışı yapılmaktadır.[8] Kıymalı ve peynirli çeşidi vardır.
Konya Su Böreği
Konya kültürüyle yapılan su böreğidir.[9][10]
Hatay Künefe Peynirli Su Böreği
Hatay'da künefe peyniri ile yapılan su böreğidir.
Çerkeş Su Böreği
Çerkeş Su Böreği 03.07.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[11]
Kaynakça
- ^ "MELCEÜ'T-TABBÂHÎN". Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. 11 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ "200 yıllık değişmeyen lezzet: Su böreği - Sayfa 4". CNN Türk. 2 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ Yerasimos, Marianna (2002). 500 yıllık Osmanlı yemek kültürü: günümüze uyarlanmış 99 Osmanlı yemeği : Osmanlı mutfağı. Boyut Yayınları. ISBN 978-975-521-668-3. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ Piranyan, Boğos (2008). Aşçının kitabı. Aras Yayıncılık. ISBN 978-975-7265-98-6. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/105[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ "Çerkeş Su Böreği". Türk Patent ve Marka Kurumu. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
