İçeriğe atla

Su Perileri

Su Perileri
Harita
Sanatçı Metin Yurdanur (restoratör)
Yıl 1924
Tür Heykel
Konum Hacı Bayram, Altındağ, Ankara

Su Perileri; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir heykeldir.

Dönemin Ankara Belediye Başkanı Asaf İlbay'ın siparişi üzerine 1924 yılında İtalya'dan getirildi. Kentin simgesel eserlerinden biri olan heykel, tarih boyunca sık sık yer değiştirmiş, 2010'da CSO Ada Ankara ile CerModern arasındaki ağaçlık alana yerleştirilmiştir.

Tarihçe

1924 yılında, dönemin Ankara Belediye Başkanı Asaf Bey; yeni kurulmuş ve halihazırda rekreasyon çalışmalarının devam ettiği başkentte meydanların süslenmesi amacıyla Avrupa ülkelerinden bir dizi fıskiyeli heykel siparişi verdi. İtalya'dan getirilen Su Perileri heykeli başlangıçta, bugünkü Demirtepe semti sınırları içerisinde kalan bir alana yerleştirildi. Fakat Demirtepe'nin o yıllarda nispeten merkezi yerleşim yerlerine uzak kalmasından dolayı, heykelin bulunduğu bölge Havuzbaşı veya Asaf Bey Havuzu gibi isimlerle anılmaya başlandı.[1]

Ankara'nın imarına yönelik farklı planların hayata geçirilmesi, Su Perileri heykelinin zaman içerisinde çok sık yer değiştirmesine sebep oldu. 1920'lerin sonlarına doğru öncelikle Kızılay Meydanı'nın yakınlarına taşınan heykel, 1933 yılında Güvenlik Anıtı'nın yapımına başlanmasıyla birlikte II. Evkaf Apartmanı'nın önündeki parka götürüldü. Riyaset-i Cumhur Senfoni Orkestrası'nın ilk konserlerini bu heykelin çevresinde verdiğine ve ilk cumhurbaşkanı Atatürk'ün bu anıtın çevresinde konser dinlediğine ilişkin bilgiler vardır.[2]

1940'ların başında, aynı bölgede Gençlik Parkı'nın yapımına başlanınca heykel Hamamönü semtindeki Hacettepe Parkı'na sevk edildi. Bu taşıma esnasında heykelin tepesindeki büyük su fıskiyesi de kırıldı. 1960'ların ortalarına kadar son konumunu muhafaza etmeyi başaran heykel, Sıhhiye çevresinde gerçekleştirilen yıkım çalışmaları gerekçe gösterilerek belediye deposuna gönderilmek üzere buradan da kaldırıldı. Su Perileri ve beraberindeki havuz için yıllardır kalıcı bir yer bulunamamış olması, heykelin halk arasında Seyyar Havuz olarak nitelendirilmesine yol açtı.[1][3]

Depoya kaldırıldıktan sonra Su Perileri'nin akıbetinden şüphelenen gazeteci Halil Soyuer, dönemin belediye başkanı Ekrem Barlas'a ulaşarak bir süredir kayıp olan heykelin bulunarak uygun bir alana yerleştirilmesini talep etti. Bunun üzerine depodan çıkartılan heykel, Tandoğan Meydanı'na götürülerek tekrar monte edildi.

1992 senesinde Tandoğan Meydanı'na inşa edilecek olan Ankaray istasyonunda yürütülen çalışmalar nedeniyle heykel yeniden belediye deposuna gönderildi. Söz konusu çalışmalar tamamlandıktan sonra Melih Gökçek yönetimindeki belediyenin Su Perileri'nin yerine Kütahya Porselen'e ait bir sürahi heykelini meydana yerleştirilmesi ise kamuoyunda büyük tepki gördü.[1] 2001 yılında, Millî Komite[not 1] tarafından oy birliğiyle alınan bir karar doğrultusunda heykelin Atatürk Kültür Merkezi arazisine yerleştirilmesi öngörüldüyse de bu karar uygulamaya konmadı.

2008'de, Hürriyet gazetesinde yayımlanan bir haberde Su Perileri heykeline ait bir fotoğrafın kullanılması; uzun süredir unutulmuş olan eserin yeniden hatırlanmasına yol açtı. Bazı kesimler heykelin tekrar Tandoğan Meydanı'na yerleştirilmesini isterken bazılarıysa heykel için yeni bir mekan bulunması gerektiğine yönelik beyanlarda bulundu. CerModern yetkilisi Zihni Tümer'in dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'la temasa geçerek Millî Komite kararını hatırlatması üzerine heykelin depodan çıkartılarak restore edilmesine karar verildi.

2010 senesinde, heykeltıraş Metin Yurdanur'un öncülüğünde yaklaşık 4 aylık bir restorasyon süreci geçiren Su Perileri; gerekli çevre düzenlemelerinin de yapılmasının ardından CerModern önündeki ağaçlık alana yerleştirildi.[4][5]

Notlar

  1. ^ Millî Komite, Atatürk’ün Doğumunun 100. Yılının Kutlanması ve Atatürk Kültür Merkezi Kurulması Hakkındaki Kanun”un 4. maddesindeki, Cumhurbaşkanının nezdinde kurulmuş bir komitedir.

Kaynakça

  1. ^ a b c Duyan, Uğur (Eylül 2011). İmga, Orçun (Ed.). "Su Perileri: "Başkentin Kayıp Heykelleri"". İdealKent. 2 (4). Ankara. ss. 130-146. ISSN 1307-9905. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023. 
  2. ^ "CerModern". www.cermodern.org. 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023. 
  3. ^ Abdülkerim Erdoğan; Gökçe Günel; Mehmet Narince (2007). Cumhuriyet ve Başkent Ankara (PDF). Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi. s. 165. ISBN 9944-473-04-9. 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mart 2023. 
  4. ^ Aktimur, Fatih (20 Aralık 2010). "İnat değil kent kazandı". Hürriyet. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023. 
  5. ^ "'Su Perileri' yeniden hayat buldu". HaberTürk. Anadolu Ajansı. 21 Aralık 2010. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023. 
Wikimedia Commons'ta Su Perileri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anıtkabir</span> Türkiyenin kurucusu Atatürkün Ankaradaki anıt mezarı

Anıtkabir, Ankara'nın Çankaya ilçesinde yer alan ve Mustafa Kemal Atatürk'ün anıt mezarını içeren komplekstir. Emin Onat ile Orhan Arda'nın tasarımı olan Anıtkabir'in 1944'te başlanan inşası 1953'te tamamlanmıştır. Anıt mezar binası başta olmak üzere çeşitli yapı ve anıtların yanı sıra Barış Parkı olarak adlandırılan ağaçlık alandan oluşur.

<i>Davut</i> (Michelangelo)

Davut, 1501 ile 1504 yılları arasında Michelangelo tarafından yapılan, İtalyan Rönesans mimar sanatının mermerden bir şaheseridir. Davut, 5,17 metre yüksekliğiyle Yüksek Rönesans döneminde yapılan ilk devasa mermer heykeldir ve klasik antik çağdan bu yana 16. yüzyıl ve sonrası için bir emsal teşkil etmektedir. Davut, başlangıçta Floransa Katedrali'nin doğu ucunun çatı hattı boyunca konumlandırılmak üzere on iki peygamberden oluşan bir dizi heykelden biri olarak sipariş edildi, ancak bunun yerine Floransa'daki sivil yönetimin merkezi olan Palazzo della Signoria'nın önündeki halka açık meydana yerleştirildi ve burada 8 Eylül 1504'te açıldı. Heykel, 1873 yılında Floransa'daki Galleria dell'Accademia'ya taşındı ve 1910 yılında heykelin bir kopyası meydandaki orijinal yerine yerleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Orman Çiftliği</span> Ankarada bir çiftlik

Atatürk Orman Çiftliği, 1925 yılında Ankara'nın batısında Yenimahalle'de bulunan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından parça parça ve farklı bireylerden satın alınan arazi üstünde onun talimatı ile kurulan ve Türk tarımına öncülük eden çiftliktir.

<span class="mw-page-title-main">Haşim İşcan</span> Türk siyasetçi

Haşim İşcan, Eski İstanbul belediye başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Kızılay Meydanı</span> Ankara Yenişehirde meydan

Kızılay Meydanı ya da 15 Temmuz Kızılay Millî İrade Meydanı, Türkiye'nin başkenti Ankara'nın merkezindeki kent meydanı. Doğudan Ziya Gökalp Caddesi, batıdan Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, kuzey-güney ekseninde ise Atatürk Bulvarı yollarının kesişimindedir. Ankara'nın her tarafından ulaşımı oldukça kolay olan meydanda hem metro hem de Ankaray istasyonu bulunmaktadır. Çok sayıda büro, mağaza, kafe ve park bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pietro Canonica</span> İtalyan heykeltıraş (1869-1959)

Pietro Canonica, İtalyan heykeltıraş, ressam ve besteci.

<span class="mw-page-title-main">Kuzgun Acar</span> Türk heykeltıraş

Abdülahet Kuzgun Çetin Acar, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Gezi Parkı</span>

Taksim Gezi Parkı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki şehir parkıdır. Taksim Meydanı'nın kuzeydoğusunda Cumhuriyet, Asker Ocağı ve Mete caddeleri arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Anıtı (Ankara)</span> Ankarada bulunan bir anıt

Zafer Anıtı, Ankara'nın Altındağ ilçesindeki Ulus Meydanı'nda bulunan, Anadolu’daki Millî Mücadele’nin hatırasını yaşatmak üzere 1927'de yapılmış anıttır.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Cumhuriyet Anıtı</span>

Taksim Cumhuriyet Anıtı, İstanbul, Taksim Meydanı'nda bulunan anıt. İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica'ya yaptırılan, iki genç Türk; Hadi (Bara) Bey ve Sabiha (Bengütaş) Hanım'in yardımlarıyla, anıt 1928'de tamamlanmıştır. 8 Ağustos 1928'de açılan anıtın, kaide ve çevre düzeni mimar Giulio Mongeri tarafından yapılmıştır.

Cumhuriyet dönemi Ankara'sında açılan ilk anıt namazgah tepedeki Etnografya Müzesi önüne yerleştirilen Atlı Atatürk Anıtıdır, anıt 29 Ekim 1927 yılında açılmış, bu anıtı Zafer Meydanındaki Mareşal Atatürk Anıtı ve Ulus Zafer Anıtı izlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Güvenpark</span>

Güvenpark, Ankara, Kızılay Meydanı'nda bulunan şehrin cumhuriyet tarihinin ilk parkıdır. Clemens Holzmeister tarafından meydana bir park ve anıt yapımı projesi sonucu yapılmış, içine Güvenpark Anıtı yerleştirilmiş, park adını bu anıttan almıştır. Güvenpark'ta bugün yetişkin ağaçlar, havuz, oturaklar ve çocuk parkı bulunmaktadır. Park, alanının bir bölümünü zaman içinde dolmuş, otobüs durakları ve metro çalışmaları sonucu kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Bayram, Altındağ</span> Altındağ, Ankara, Türkiyede mahalle

Hacı Bayram; Ankara ilinin Altındağ ilçesine bağlı bir mahalledir.

<i>Atlı Atatürk Anıtı</i>

Atlı Atatürk Anıtı, Ankara Etnografya Müzesi önünde bulunan, Atatürk'ü at üzerinde mareşal üniformalı ve pelerinli olarak tasvir eden bronz anıt.

<span class="mw-page-title-main">Konya Atatürk Anıtı</span>

Konya Atatürk Anıtı, Türkiye Cumhuriyeti'nin Sarayburnu Atatürk Anıtı'ndan sonra yapılan ikinci anıtıdır. Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippel'e yaptırılan 1926 tarihli anıt, Konya İstasyon Caddesi'nde Hükûmet Meydanı'na yerleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ulus Meydanı</span>

Ulus Meydanı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir kent meydanıdır. Anafartalar, Çankırı ve Cumhuriyet Caddesi ile Atatürk Bulvarı'nın kesişim noktasında yer alır. Cumhuriyet'in ilanından sonra hayata geçirilen imar uygulamaları doğrultusunda Ankara şehir merkezinde oluşturulmuş ilk modern kamusal mekan olmasıyla bilinir. Merkezinde konumlandırılmış olan Zafer Anıtı, Anıtkabir'in inşa edilmesine kadar geçen süreçte ülke genelinde kutlaması yapılan milli bayramların veya resmi devlet törenlerinin ana mekanı olmuştur. Meydanın çevresinde bulunan I. ve II. Türkiye Büyük Millet Meclisi binaları ile Türkiye İş Bankası ve Sümerbank'ın genel müdürlük yapıları; buranın geçmişte hem siyasi hem de iktisadi açıdan önemli bir merkez olduğunun göstergesidir.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyetin 50. Yılı Heykelleri</span>

Cumhuriyetin 50. Yılı Heykelleri, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanı'nın 50. yıldönümü nedeniyle 1973 yılında İstanbul'un çeşitli noktalarına yerleştirilmiş heykeller.

<span class="mw-page-title-main">CSO Ada Ankara</span> Ankarada bir konser salonu

CSO Ada Ankara, Ankara’da Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası konserleri için 1995-2020 arasında inşa edilmiş senfonik müzik salonu.

<span class="mw-page-title-main">Süngü Heykeli</span> Taksim Meydanında 1960-1981 yılları arasında yer almış bir anıt

Süngü Heykeli, Süngü Anıtı veya 27 Mayıs Anıtı, İstanbul, Beyoğlu'nda yer alan Taksim Meydanı'na 27 Mayıs Darbesi sonrası dikilmiş bir heykeldi.

<span class="mw-page-title-main">CerModern</span> Ankarada sanat alanı

CerModern; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir sanat galerisidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.