İçeriğe atla

Su çatışması

Su çatışması, ülkeler, eyaletler veya gruplar arasında, su kaynaklarına erişimle ilgili çatışmaları tanımlayan bir terimdir.[1][2][3][4] Birleşmiş Milletler su anlaşmazlıklarının kamu veya özel su kullanıcılarının karşıt çıkarlarından kaynaklandığını kabul eder.[5] Tarih boyunca çok çeşitli su çatışmaları ortaya çıkmıştır.[6] Su, tarihsel olarak bir gerilim kaynağı ve başka nedenlerle başlayan çatışmalarda da önemli bir faktör olmuştur. Pasifik Enstitüsü tarafından su ile ilgili çatışmaların kapsamlı bir çevrimiçi veritabanı - Su Çatışması Kronolojisi - geliştirilmiştir.[7] Bu veritabanı, su üzerine yaklaşık 6.000 yıl öncesine dayanan şiddeti listelemektedir.

Bu çatışmalar hem tatlı su hem de tuzlu su üzerine ve hem uluslar içinde hem de uluslararasında meydana gelir. Ancak, çatışmalar çoğunlukla tatlı su üzerine meydana gelir; çünkü tatlı su kaynakları yaşamsal olmanın yanı sıra nadirdir ve, içme suyu, sulama ve enerji üretimi ihtiyacından kaynaklanan su anlaşmazlıklarının merkezidir.[8] Tatlı su hayati olmakla birlikte, dengesiz dağılmış bir doğal kaynak olduğundan, bulunabilirliği çoğu zaman bir ülkenin veya bölgenin yaşamsal ve ekonomik koşullarını etkiler. Ortadoğu gibi bölgelerde düşük maliyetli su temini seçeneklerinin olmaması,[9] diğer su krizleri unsurlarının yanı sıra, kurumsal, hükûmet veya bireysel tüm su kullanıcıları üzerinde gerginliğe ve muhtemelen saldırganlığa varan ciddi baskılar uygulayabilir.[10] Ruanda soykırımı veya Sudan Darfur'daki savaş gibi son insani felaketler, su çatışmalarına bağlanabilir.[2]

Ayrıca bakınız

Daha fazla okumak için

Kaynakça

  1. ^ "The Coming Wars for Water". Report Syndication. 12 Ekim 2019. 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b "Water Conflicts: Fight or Flight?". Allianz. 26 Ağustos 2009. 29 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2010. 
  3. ^ Kameri-Mbote (Ocak 2007). "Water, Conflict, and Cooperation: Lessons from the nile river Basin" (PDF). Navigating Peace, 4. Woodrow Wilson International Center for Scholars. 6 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Şubat 2020. 
  4. ^ Wolf A., et al.
  5. ^ "United Nations Potential Conflict to Cooperation Potential, accessed November 21, 2008". 5 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2020. 
  6. ^ Peter Gleick, 1993. "Water and conflict." 29 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. International Security Vol. 18, No. 1, pp. 79-112 (Summer 1993).
  7. ^ "Water Conflict Chronology". Pacific Institute. 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2014. 
  8. ^ "Archived copy". 31 Temmuz 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2010.  Freshwater: lifeblood of the planet, accessed November 21, 2008
  9. ^ Murakami, Masahiro. 1995. 17 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Managing Water for Peace in the Middle East: Alternative Strategies, New York: United Nations University Press. Accessed online November 16, 2008.
  10. ^ [1] 5 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. United Nations Potential Conflict to Cooperation Potential, accessed November 21, 2008
  11. ^ Arşivlenmiş kopya (PDF), 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 13 Şubat 2020 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Savaş suçu</span> Savaş kanunlarının ihlali sonucu ortaya çıkan durum

Savaş suçu, askerî veya sivil, kişi veya kişilerin, savaş kanunları ihlâli için uluslararası ceza hukuku çerçevesinde cezalandırılabileceği suçtur. Bunlar özellikle, sivil halkın öldürülmesi, kötü muameleye tabi tutulması veya zorla çalıştırılması, savaş esirlerinin öldürülmesi ya da kötü muameleye tabi tutulması, rehinelerin öldürülmesi, kamu ve özel kişilerin mallarının yağmalanması, gereksiz yere şehirlerin yakılıp yıkılması gibi eylemleri kapsamaktadır. Devletler arası çatışmalarda savaş kanunlarının her ihlâli bir savaş suçu sayılmaktadır, ama devlet içi çatışmalarda yer alan ihlâller savaş suçu sayılmayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Vestfalya Antlaşması</span> Otuz Yıl Savaşları ve Seksen Yıl Savaşlarının sonunda Ekim ve Mayıs 1648 tarihlerinde imzalanan antlaşma

Birkaç antlaşmayı da içine alan Vestfalya Barışı, Otuz Yıl Savaşları ve Seksen Yıl Savaşları'nın sonunda Ekim ve Mayıs 1648 tarihlerinde imzalanmıştır. Antlaşma 24 Ekim ve 15 Mayıs 1648'de Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, diğer Alman prensleri, İspanya, Fransa, İsveç ve Hollanda Cumhuriyeti temsilcileri arasında imzalanmıştır. Fransa ve İspanya arasında 1659 yılında imzalanan Pyrenees Antlaşması'nı da bu antlaşmanın içine dahil edilebilir. Bu barış tarihçiler tarafından modern çağın başlangıcı olarak gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Sudan</span> Orta Afrikada bulunan bir ülke

Güney Sudan, resmî adıyla Güney Sudan Cumhuriyeti, Yukarı Nil havzasında denize kıyısı olmayan bir Doğu Afrika ülkesidir. Doğuda Etiyopya, kuzeyde Sudan, batıda Orta Afrika Cumhuriyeti, güneybatıda Kongo Demokratik Cumhuriyeti, güneyde Uganda ve güneydoğuda Kenya ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Somali İç Savaşı</span> 1991den beri devam eden iç savaş

Somali İç Savaşı Somali'de 1988'den bu yana sürmekte olan bir silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">2008 Ağdere çatışmaları</span> Suqovuşan çarpışması, 4 Mart 2008 tarihinde Ermenistan ile Azerbaycan arasında gerçekleşen çarpışma

2008 Ağdere çatışmaları, 4 Mart 2008 tarihinde Ermenistan ile Azerbaycan arasında gerçekleşen çatışmalar.

<span class="mw-page-title-main">Su kirliliği</span> su kaynaklarının kirlenmesi

Su kirliliği; göl, nehir, okyanus, deniz ve yeraltı suları gibi su barındıran havzalarda görülen kirliliğe verilen genel addır. Her çeşit su kirliliği, kirliliğin bulunduğu havzanın çevresinde veya içinde yaşayan tüm canlılara zarar verdiği gibi, çeşitli türlerin ve biyolojik toplulukların yok olmasına ortam hazırlar. Su kirliliği, içinde zararlı bileşenler barındıran atık suların, yeterli arıtım işleminden geçirilmeksizin havzalara boşaltılmasıyla meydana gelir.

<span class="mw-page-title-main">Tatlı su</span> deniz suyuna nazaran az miktarda tuz ve diğer çözülmüş katıları barındıran su

Tatlı su, içerisinde düşük derişimlerde çözünmüş tuzlar ve diğer toplam çözünmüş katı maddeler bulunan, doğal olarak oluşan herhangi bir sıvı veya donmuş sudur. Deniz suyu ve acı su, tatlı su teriminden hariç tutulmakla beraber demirli su kaynakları gibi tuzsuz ve mineral açısından zengin sular, tatlı su kapsamında değerlendirilir. Tatlı su; buz örtüleri, buz tabakaları, buzullar, kar alanları ve buzdağlarındaki donmuş ve eriyen suları; yağmur, kar yağışı, dolu/karla karışık yağmur ve grezil gibi doğal yağışları; sulak alanlar, göletler, göller, nehirler, akıntılar gibi iç su kütlelerini oluşturan yüzey akıntılarını; akiferlerde, yer altı nehirlerinde ve göllerde bulunan yeraltı sularını kapsayabilir. Tatlı su, insanlar en ihtiyaç duyduğu ve kullandığı su kaynağıdır.

Kulpa Bozgunu, 22 Haziran 1593 tarihinde Sisak-Moslavina bölgesinde, Kulpa Irmağı'nın Sava Nehri ile kavşağı yakınlarında Osmanlı Devleti'nın sınır komutanı olan ve daha bir yıl önce Bosna Beylerbeyi olarak atanmış olan Telli Hasan Paşa'nın Bosna Eyâlet Sipâhileri ile Avusturya Arşidüklüğü ve Hırvatistan Krallığı birleşik ordusu arasında gerçekleşmiş muhârebedir.

Donmuş ihtilaf ya da Dondurulmuş ihtilaf ; uluslararası ilişkilerde, aktif silahlı çatışmanın veya krizin sona erdiği, fakat bir barış antlaşması'nın olmadığı ve siyasi mekanizma çözümleri konusunda tarafları tatmin etmeyen durumu belirtmek için kullanılan diplomatik bir jargondur. Bu terim genellikle Orta Asya'daki Sovyet-sonrası çatışmalar için kullanılmış olmakla beraber, günümüzde uzun ömürlü bölgesel anlaşmazlıklarda da kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Baykal foku</span>

Baykal Foku, Baykal Gölü Foku ya da nerpa , kulaksız fok türüdür. Baykal Gölü'ne endemiktir. Hazar foku gibi, kutupsal halkalı foku ile akrabadır. Baykal foku, foklar arasında en küçüklerden olmakla birlikte tatlı suda yaşayan yüzgeçayaklılardandır. Hudson's Bay, Quebec, Kanada'da yaşayan bir alt grubu bulunmaktadır., Saimaa halkalı foku ve Ladoga foku da tatlı suda yaşar, ancak bu türün denizde yaşayanı da mevcuttur. Bu fok türünün okyanuslardan yüzlerce kilometre uzaktaki Baykal Gölü'ne nasıl geldiği, bilim insanlarınca gizemi çözülememiş bir konudur.

<span class="mw-page-title-main">1991-1992 Güney Osetya Savaşı</span>

1991–1992 Güney Osetya Savaşı Gürcistan hükûmet güçleri ve etnik Gürcü milisleri ile Güney Osetya ve Güney Osetya'nın Gürcistan'dan ayrılmasını ve bağımsız bir devlet olmasını isteyen Kuzey Osetya gönüllüleri arasındaki Gürcistan-Güney Osetya çatışması'nın bir parçası olan savaştır. Savaş, 24 Haziran 1992'de imzalanan barış antlaşması ile, ortak bir barışı koruma gücü kuran ve Güney Osetya'yı Gürcistan arasında bölüştüren Rusların aracılığıyla sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Patti LuPone</span> Amerikalı sinema oyuncusu ve şarkıcı

Patti Ann LuPone, en iyi sahne müzikallerdeki performanslarıyla tanınan Amerikalı oyuncu ve şarkıcı. İki Grammy Ödülü, iki Tony Ödülü ve iki Olivier Ödülü kazandı. 2006 yılında Amerikan Tiyatroları Onur Listesi'ne girdi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Nepal'de turizm</span>

Nepal nefes kesen manzaralarını, el değmemiş göllerini ve nehirlerini, güçlü dağlarını, çeşitli kültürleri ve barış ve uyumun getirdiği gelenekleri sergileyerek kendisini gezginler ve sırt çantalı gezginlerin hedefi olarak belirlemiştir. Turizm, sadece kültürler ve gelenekler, fikirler ve ilkeler, inançlar ve ahlâk değişimine yardımcı olmakla kalmadı, aynı zamanda Nepal'e finansal büyümesi ve özgürlüğü konusunda da yardımcı oldu.

Pierre Daye Belçikalı bir gazeteci ve Nazi işbirlikçisiydi. Rexist Partinin destekçisi olarak Daye, II. Dünya Savaşı'ndan sonra kendini Juan Peron'un Arjantinine sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Darfur Savaşı</span>

Darfur Savaşı, Sudan'ın Darfur bölgesinde Şubat 2003'te Sudan Kurtuluş Hareketi (SLM) ve Adalet ve Eşitlik Hareketi (JEM) adlı grupların, Darfur'un Arap olmayan nüfusunu ezmekle suçladıkları Sudan hükûmeti ile savaşmaları sonucunda başladı. Hükûmet, saldırılara Darfur'un Arap olmayan etnik gruplarına karşı etnik temizlik kampanyası yürüterek karşılık verdi. Bu, yüz binlerce sivilin ölümüne yol açtı ve Sudan Devlet Başkanı Ömer el Beşir'in Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan ithamı ile sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Sandinist Devrimi</span>

Sandinist Devrimi veya Nikaragua Devrimi, Nikaragua'da 1960'larda ve 1970'lerde Somoza diktatörlüğüne karşı yükselen muhalefeti, Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (FSLN) 1978-79'da diktatörlüğü devirmek için yürüttüğü şiddetli mücadele, FSLN'nin 1979'dan 1990'a ülkeyi yönetme çabaları ile 1981-1990 yılları arasında FSLN liderliğindeki Nikaragua hükûmeti ile Kontralar arasındaki çatışmaları kapsayan bir dizi siyasi olaylardır. Devrim, Nikaragua tarihinde önemli bir döneme damgasını vurdu ve ülkeyi Soğuk Savaş'ın en önemli vekil savaş alanlarından biri olarak ortaya çıkardı ve uluslararası alanda büyük ilgi gördü.

<span class="mw-page-title-main">Hermon Dağı</span>

Hermon Dağı, Anti-Lübnan sıradağlarının güney ucunu oluşturan bir dağ kümesidir. Zirvesi Suriye ve Lübnan arasındaki sınırın bir parçasıdır ve deniz seviyesinden 2.814 m yükseklikle Suriye'nin en yüksek noktasıdır. Dağın zirvesinde, 2814 metre rakımda ki "Hermon Oteli" dünyadaki kalıcı olarak insan bulunan en yüksek Birleşmiş Milletler pozisyonudur. Hermon Dağı'nın güney yamaçları, Golan Tepeleri'nin İsrail işgali altındaki kısmına kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Barış, savaş ve sosyal çatışma sosyolojisi</span>

Barış, savaş ve sosyal çatışmanın sosyolojik incelemesi, grup çatışmalarını, özellikle kollektif şiddeti ve alternatif yapıcı şiddet içermeyen çatışma dönüşümü biçimlerini analiz etmek için sosyolojik teori ve yöntemleri kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Su kaynağı</span>

Su kaynağı, örneğin içme suyu veya sulama suyu kaynağı olarak insanlar için yararlı olabilecek doğal su kaynaklarıdır. Yeryüzündeki suyun %97'si tuzlu su ve sadece %3'ü tatlı sudur; tatlı suların da üçte ikisinden biraz fazlası buzullarda ve kutuplardaki buz tabakalarında donmuş hâldedir. Kalan donmamış hâldeki tatlı su, esas olarak yer altı suyudur ve yalnızca küçük bir kısmı yer üstünde veya havada bulunur. Doğal tatlı su kaynakları arasında yüzey suyu, yer altı nehirleri, yeraltı suyu ve donmuş su bulunur. Yapay tatlı su kaynaklarına örnek olarak arıtılmış atık su ve tuzdan arındırılmış deniz suyu verilebilir. Su kaynakları, insanlar tarafından tarımsal, endüstriyel, evsel, rekreasyonel ve çevresel faaliyetler için kullanılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.