Kretase veya Kretase dönemi, Mezozoyik Zaman'ın üç alt bölümünden sonuncusudur. Jura'dan sonra, Paleojen'den önce gelir. Günümüzden 145 milyon yıl önce başlayıp ~ 66 milyon yıl önce sona erdiği kabul edilir.
Ahtapot; yumuşak gövdeli, sekiz kollu, Octopoda takımında sınıflandırılan yumuşakçaların genel adı. Kabul görmüş 300 civarında türü bulunan ahtapotlar kalamarlar, mürekkep balıkları ve nautiloidler ile birlikte kafadan bacaklılar (Cephalopoda) sınıfında gruplandırılırlar. Diğer kafadan bacaklılar gibi ahtapot bilateral simetrik, iki gözlü ve tek gagalıdır. Ağzı kollarının ortasında yer alır. Çok hızlı şekil değiştirebilen yumuşak gövdesi sayesinde küçük deliklerden gövdesini sıkıştırarak geçebilir. Yüzerken sekiz kolu arkasından uzanır. Sifon hem solunum hem de su jeti fışkırtmak vasıtasıyla hareket için kullanılır. Karmaşık bir sinir sistemine ve mükemmel bir görme duyusuna sahip olan ahtapotlar omurgasızlar içerisinde en zeki ve davranışsal olarak en büyük farklılıkları gösteren hayvanlar arasındadırlar.
Kafadan bacaklılar (Cephalopoda), çok hücreli omurgasız hayvanların yumuşakçalar (Mollusca) şubesinin en gelişmiş sınıfı. Başları büyük olup gözleri ve sinir sistemleri iyi gelişmiştir. Başlarının ön kısmından çekmenli veya çengelli kollar uzanır. Bunlarla avlarını yakalar ve sürünebilirler.
Yumuşakçalar, ilkin ağızlılar (Protostomia) kladı, Lophotrochozoa üst şubesinden bir hayvan şubesidir. Ahtapot, kalamar gibi kafadan ayaklılar, salyangoz ve sümüklü böcek gibi karından ayaklılar, midyeler ve kitonlar bu şubedendir. Çizgili kas ilk defa bu sınıfta ortaya çımıştır. Yaklaşık 85,000 yaşayan türü bulunur.
Omurgasızlar, omurgası olmayan hayvanlara verilen genel bir addır. Omurgasız olarak adlandırılan canlıların yapılarında hiçbir iç iskelet bulunmaz. Bazı omurgasız hayvanların vücudunu destekleyen bir dış iskelet bulunur.
Güney mavi halkalı ahtapotu, mavi halkalı ahtapot (Hapalochlaena) cinsinin 3 türünden biri olup ölümcül zehirlidir.
Kuzey Pasifik dev ahtapotu, Kafadan bacaklılar sınıfının büyük bir üyesidir. Çoğunlukla Büyük Okyanus'un kuzey bölümlerinde görülür. Yaklaşık 65 metre derinliğinde görülen bu ahtapot türü, kanıtlanmaya çalışılmakla birlikte en büyük ahtapot türüdür. Ağırlık rekoru 272 kg'dır. Bir kolunun uzunluğu 9 m olabilir. Karides, yengeç, denizkulağı, midye ve balık dahil neredeyse tüm deniz ürünleriyle beslenebilir. Bu balıkların arasında köpekbalığı da bulunur. Bir beyaz tepeli resif köpekbalığını avlarken kaydedilmiş görüntüleri vardır.
Ahtapot Paul ya da Kahin ahtapot Paul, Almanya millî futbol takımını konu alan ve genellikle doğru sonuç veren kehanetleriyle üne kavuşan bir ahtapottur.
Mavi halkalı ahtapotlar, Hapalochlaena cinsini oluşturan, Japonya'dan Avustralya'ya Pasifik ve Hint Okyanusu'nun gelgit havuzu ve mercan resiflerinde bulunan dört çok zehirli ahtapot türünün ortak adıdır. Sarımsı derileri üzerinde hayvan tehdit edildiğinde belirgin şekilde renk değiştiren mavi ve siyah halkaları ile ayırt edilebilirler. Aralarında yengeç, keşiş yengeci, karides ve diğer kabukluların da bulunduğu küçük hayvanlar ile beslenirler.
Octopodiformes Coleoidea alt sınıfında sınıflandırılan ve ahtapotlar ile Vampyroteuthis infernalis türü kalamarı içeren bir üst takımdır. Octopodiformes takımının tüm üyeleri sekiz kolludur.
Birçok farklı kültürden insanlar ahtapot yerler. Kollar ve bazen diğer vücut parçaları çeşitli şekillerde hazırlanırbu durum genellikle türlere ve/veya coğrafyaya göre değişkenlik gösterir.
Incirrata (ya da Incirrina), ahtapot takımının bir alt takımıdır. Bu alt takım, klasik "bentik ahtapotlar" ile ayrıca notiluslar dahil olmak üzere birçok pelajik ahtapot familyasını içermektedir. Incirrata ahtapotlar, cirrate ahtapotlardan bazı özellikler açısından ayrılmaktadır.
Grimpoteuthis, dumbo ahtapotları olarak bilinen pelajik şemsiye ahtapotlarının bir cinsidir. "Dumbo" adı, Disney'in 1941 filmi Dumbo'nun baş karakterine benzemesinden kaynaklanmaktadır ve her bir gözün üstündeki mantodan uzanan belirgin bir kulak benzeri yüzgeci vardır. Cinsinde tanınan 13 tür vardır. Av; kabuklular, bivalvialar, solucanlar ve kopepodları içerir. Çeşitli Grimpoteuthis türlerinin ortalama ömrü 3 ila 5 yıldır.
Keuppia, soyu tükenmiş bir ilkel ahtapot cinsidir. Keuppia hyperbolaris ve Keuppia levante adlarında iki türe sahiptir ve her iki tür de yaklaşık 95 milyon yıl önce yaşamıştır. Her iki tür de fosilleşmiş halde bulundu ki bu durum, soyu tükenmiş ahtapotlar için çok enderdir ve ölü ahtapotların yumuşak dokusu, fosilleşme şansı olmadan hemen hemen her zaman parçalanır. Bu fosiller, Styletoctopus cinsine ait olanlarla birlikte, Lübnan'daki Kretase dönemine tarihlenen Hâqel ve Hâdjoula bölgelerinde bulunmuştur.
Pohlsepia mazonensis, tanımlanan en eski ahtapottur ve Karbonifer dönemden yaşamıştır. Bu tür, istisnai şekilde korunmuş tek bir fosilden bilinmektedir ve fosil, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğusundaki Carbondale Formasyonu Pennsylvanian Francis Creek Shale'de keşfedilmiştir.
Eledone, Eledonidae familyasındaki tek cinsi oluşturan ahtapot cinsidir. Çoğunlukla Kuzey ve Güney Atlantik Okyanusu'nda tek türü olan Eledone palari yaşamaktadır.
Tremoktopus, subtropikal ve tropikal denizlerde orta sularda ortaya çıkan dört tür içeren pelajik sefalopod cinsidir. Genellikle battaniye ahtapotu olarak bilinirler ve yetişkin dişilerin sırt ve sırt yanı kollarını bağlayan uzun, şeffaf ağlardan ötürü bu adı almışlardır. Diğer kollar çok daha kısadır.
Pierre Denys de Montfort, ayrıca bazen yazıldığı üzere "Pierre Dénys de Montfort", Fransız natüralist ve malakologdur. Günümüzde dev ahtapotların varlığına yönelik öncü araştırmaları için hatırlanmaktadır. Araştırmalarında, 1783 yılında bir ispermeçet balinasının ağzında bulunan sekiz metre uzunluğundaki dokunaçtan ilham almıştır.
Ammonoidler veya yaygın adıyla Ammonitler (Ammonoidea), soyu tükenmiş deniz yumuşakçalarından oluşan, kafadan bacaklılar sınıfına bağlı bir altsınıftır. Bu yumuşakçaların günümüzde yaşayan en yakın akrabaları, görüntülerinin benzer olmasına karşın Notilus gibi canlıların dahil olduğu Nautiloid altsınıfındaki türler değil, coleoidea altsınıfındaki türlerdir. Bu yumuşakçalar ilk olarak Devoniyen döneminde ortaya çıkmış, yaşayan son tür ise Kretase-Tersiyer yok oluşuyla beraber yok olmuştur.
Pulpo a la campechana, Meksika mutfağında geleneksel bir yemektir. Mürekkebi, sirkesi, soğanı, sarımsağıyla suda yavaş yavaş kaynatılan doğranmış ahtapottan oluşur. Pişen ahtapot, domates, soğan, sarımsak, kişniş yaprağı, acı ancho ve şarap ile karıştırılır. Beyaz pirinçle servis edilir.