Strobilos
Strobilos (Yunanca: Στρόβιλος), modern Aspat ya da Çıfıt Kalesi, Bodrum Aspat mevkiinde yer alan bir Orta Çağ kentidir. Kentin zirvesindeki kalede MÖ 7. yüzyıla dek inen Leleg yerleşiminin izleri hâlen görülür. Bu kalıntıların üzerinde Osmanlı dönemine kadar kullanılan Çıfıt Kalesi görülmektedir. Kentte hâlen Muğla Üniversitesi arkeoloji bölümü tarafından bir kazı ve restorasyon projesi sürdürülmektedir.
İsim
Antik tarihçiler Strobilos adının birden fazla farklı görüşler bulunsa da tarih kaynaklarda adı ilk olarak 8. yüzyılda rastlanmaktadır. olup Yunanca koni, çam kozalağı anlamına gelen Strobilos kelimesinin kullanıldığı, antik kentin coğrafi yapısından öykülünerek verildiği düşünülmektedir. Aspat adının yunanca kılıç gibi, sivri anlamlarına gelen Spatia sözcüğünden gelişmiş olması daha çok uygun görülmektedir. Aspat adının geçtiği en erken yazılı belge ise Piri Reis’in Kitab'ı Bahriyesi’dir. Osmanlı döneminden itibaren Aspat adı ise Avram Galanti’ye göre Yunancada ekine elverişli olmayan yer anlamına gelen Aspartos sözcüğünden türediği görülmektedir. Çıfıt Kalesi şeklindeki adlandırma ise kentte yaşayan yahudi nüfus ile ilgili olduğu düşünülmektedir. yahudi anlamına gelen Jews kelimesinin dönüşümü ile ortaya çıkmıştır.
Tarihçe
Çift kalesi bulunan antik kent Strobolis kent görkemli yapıları m.ö. Termera antik yerleşimin limanı olduğu sanılmaktadır. Orta Çağ da yalnız kalmış antik kent batısında ise Azmakla ticaretin can damarı olduğu bilinmektedir. Kentin batısında 13.yüzyıla ait hamam kalıntıları Bodrum Müzesi denetiminde restorasyon ve konservasyon çalışmaları devam etmektedir. Antik yerleşim içerisinde çok sayıda harabe yapı bulunmaktadır. Yapılar günümüzde kısmen ayakta durabilmekte olup 1269 tarihinde Menteşe Beyliği egemenliği altına girdiği tarihte sur yapıları güçlendirilerek kentin başına vergi toplayıcıları yerleştirilmiştir. 1421-1451 Osmanlı idaresine giren antik kent'te nüfus yoğunluğu değişmediğini Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Şakir Çakmak notlarında görülmektedir.
Dış bağlantılar
- Foss, Clive (1991), "Strobilos", Oxford Dictionary of Byzantium Editor=Alexander Kazhdan, Oxford University Press, ss. 1967-1968, ISBN 978-0-19-504652-6
