İçeriğe atla

Stratford Canning

Stratford Canning 29 yaşında (1815)

Stratford Canning (d. 4 Kasım 1786 – ö. 14 Ağustos 1880) Britanyalı diplomat ve uzun bir süre İstanbul'da Birleşik Krallık'ın Osmanlı Devleti nezdinde büyükelçiliğini yapmış ve Osmanlı siyasetinde büyük bir rol oynamış bir devlet adamıydı.

Stratford Canning 1786 yılında Londra'da doğdu. Babası kendisiyle aynı adı taşıyan İrlandalı bir tüccardı. Eton College'e ve Cambridge Üniversitesi'ne bağlı Kings College'e gitti. 1807 yılında Dışişleri Bakanlığının hizmetine girdi. Aynı yıl içinde görevle Danimarka'ya gitti. 1808 yılında ilk defa bir görevle İstanbul'a gitti. 1812 yılında Bükreş'e giderek 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Osmanlı Devleti ile Rus İmparatorluğu arasında imzalanan Bükreş Antlaşması'nın müzakerelerine katıldı. 1814 yılında İsviçre'ye giderek İsviçre'nin anayasa ve tarafsızlık politikası tartışmalarında önemli bir rol oynadı. Aynı yıl içinde Britanya'nın Viyana Kongresi'ndeki temsilcisi Castlereagh'a refakat ederek Viyana Kongresi'ne katıldı. 1820 yılında ABD'de 1823 yılında da Rusya'da görev yaptı.

1825 yılında büyükelçi olarak İstanbul'a gönderildi ama 1827 yılında Britanya filosunun Rusya ile bir olup Osmanlı filosunu yok ettiği Navarin Deniz Savaşı'nın haberi üzerine İstanbul'dan aceleyle ülkesine geri kaçtı. 1831 yılında tekrar İstanbul'a elçi olarak gönderildi ama 1 yıl sonra geri geldi.

Stratford Canning'in İstanbul'da en uzun süreli ve Osmanlı dış siyasetinde en büyük rolü oynadığı büyükelçilik dönemi 1842-1857 yılları arasında olmuştur. Tanzimat Dönemi'ne rastlayan bu yıllarda Birleşik Krallık, Osmanlı Devleti üzerinde büyük bir güç sahibi olmuş, Stratford Canning de Birleşik Krallık'ın büyükelçisi olarak İstanbul'daki en güçlü yabancı devlet adamı durumuna gelmişti. Mustafa Reşit Paşa'ya yakın bir arkadaşlık kurmuş[1] olan Canning, Osmanlı Devleti'nin içişlerine de karışmaya başlamıştı.

Kırım Savaşı

1853 yılında impatorluğunu III. Napolyon'un yaptığı Fransa ile Çarlığını I. Nikolay'ın yaptığı Rusya arasında Kutsal Topraklar konusunda büyük bir anlaşmazlık çıktı. Aleksandr Menşikov'u elçi olarak Osmanlı Devleti'ne gönderen Rusya Osmanlı Devleti'ne bir anlaşma önerisinde bulundu ama Stratford Canning Osmanlıları bu anlaşmayı reddetmeye razı etti. Böylece Kırım Savaşı'nın yolu açılmış oldu. Stratford Canning Kırım Savaşı'nın sonuna kadar İstanbul'da kaldı. 1857 yılında İstanbul'dan ayrıldı ve ertesi yıl da emekliye ayrıldı.

Yaşamının son yılları

Stratford Canning emekliye ayrıldıktan sonra 22 yıl daha yaşadı. Lordlar Kamarası'nda görev yaptı. The Times gazetesine makaleler yazdı. İki kez evlendi. 5 çocuğu oldu. Kendisi de 1880 yılında 93 yaşındayken öldü.

Kaynakça

  1. ^ "Mustafa reşit Paşa". 28 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırım Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında 1853-1856 yılında yapılan savaş

Kırım Savaşı, 4 Ekim 1853-30 Mart 1856 tarihleri arasındaki Osmanlı-Rus savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmecid</span> 31. Osmanlı padişahı (1839–1861)

I. Abdülmecid, 31. Osmanlı padişahı ve 110. İslam halifesidir. II. Mahmud'un, Bezmialem Sultan'dan olan oğludur. Döneminde Tanzimat Fermanı'nı ilan ettirmesiyle ünlüdür. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dört padişahının babası olarak, en çok sayıda oğlu padişahlık yapmış Osmanlı hükümdarı olan Abdülmecid, babası II. Mahmud gibi vereme yakalanmıştı. Ihlamur Kasrı'nda öldüğünde 38 yaşındaydı. Fatih'in Sultan Selim semtinde, Yavuz Selim Camii Haziresi'ne defnedildi ve bugün adı verilen bir türbesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Viyana Kongresi</span> Mutlak monarşilerin demokratik ayaklanmalara karşı birleştikleri kongre

Viyana Kongresi, Napolyon Savaşları sonunda Fransız ordusunun, koalisyon orduları tarafından tümüyle yenilgiye uğratılmasının ardından, Avrupa’daki sınırları ve güçler dengesini yeniden belirlemeye yönelik kararlar almak üzere toplanmış olan kongredir.

<span class="mw-page-title-main">Rauf Orbay</span> Türk asker ve siyasetçi

Hüseyin Rauf Orbay, Türk asker, siyasetçi. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, Kurtuluş Savaşı'nda ve Türkiye Cumhuriyeti döneminde önemli görevlerde bulunmuştur. Trablusgarp ve Balkan Savaşları'nda gösterdiği başarıdan ötürü Hamidiye Kahramanı olarak tanındı. 1918 Ekim'inde Osmanlı Devleti'nin Bahriye Nazırı olarak görev yapan Orbay, devletin çöküş belgesi olan Mondros Mütarekesi'ni hükûmet adına imzalayan kişidir.

İbrahim Hilmi Paşa veya Keçiboynuzu İbrahim Hilmi Paşa, III. Selim saltanatında 14 Kasım 1806 - 18 Haziran 1807 tarihleri arasında yedi ay dört gün sadrazamlık ve çeşitli eyalet valiliği ve bu arada Girit valiliği yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Laz Aziz Ahmet Paşa II. Mahmud saltanatında 10 Nisan 1811 - 5 Eylül 1812 tarihleri arasında bir yıl dört ay yirmi beş gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sadık Rıfat Paşa</span> Diplomat ve devlet adamı

Sadık Rıfat Paşa, iki kez Osmanlı Hariciye Nazırlığı yapmış diplomat ve devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bükreş Antlaşması (1812)</span>

Bükreş Antlaşması, 28 Mayıs 1812 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu arasında bugünkü Romanya'nın Bükreş şehrinde imzalanan, 5 Temmuzda onaylanan ve 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi</span> Osmanlı İmparatorluğunun reform dönemi

Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi, Osmanlı tarihinde Karlofça Antlaşması'ndan (1699) başlayarak, Yaş Antlaşmasına kadar (1792) geçen süreye denir.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan Krallığı</span> 19. ve 20. yüzyılda Güney Avrupada bir krallık

Yunanistan Krallığı, 1832 yılında dönemin süper güçleri Birleşik Krallık, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Prusya, Fransa ve Rus İmparatorluğu tarafından ilân edilen devlettir. Bağımsızlık duyurusunun yapılmasının ardından, Osmanlı İmparatorluğu'ndan tam bağımsızlığını eline almış olduğu 30 Ağustos 1832 tarihli antlaşmayla uluslararası düzeyde tanınmıştır. Yunan Bağımsızlık Savaşı'nı yöneten geçici Yunan hükûmetinin üzerine kurulmuş ve 1924 yılında krallık devrilerek yerine ikinci Yunan Cumhuriyeti kurulana dek ayakta kalmıştır. Daha sonra cumhuriyetin 1935 yılında yeniden yerini krallığa bırakmasıyla bu kez 1974 yılına dek Yunanistan topraklarında egemen olmuş ve yedi yıllık bir askerî darbe döneminin ardından bugünkü modern Yunanistan Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla tarihe karışmıştır.

Dadyan Ailesi Osmanlı Devleti ve Türkiye'ye çeşitli kademelerde hizmet vermiş Ermeni asıllı bir ailedir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Türkiye ilişkileri</span> Diplomatik ilişkiler

Polonya-Türkiye ilişkileri, Polonya Cumhuriyeti ile Türkiye'nin süregelen uluslararası politikaları içerir.

Romanya tarihi bugünkü Romanya Devleti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Moldova tarihi bugünkü Moldova topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar. Günümüzde Moldova adıyla anılan topraklar Prut ve Dinyester nehirlerinin arasında tarihi adı Besarabya olan bölgedir. Bu bölge 1812 yılına kadar Boğdan adıyla anılan devletin doğu kısmını oluşturuyordu. 1812 yılından sonra Rusya'nın eline geçti. Boğdan'ın geri kalan kısmı ise etnik bakımdan kardeş olan Eflak'la birleşerek günümüzdeki Romanya Devleti'ni oluşturdu. Moldova halkı Romanya halkıyla aynı dili konuşmaktadır, etnik bakımdan kardeş uluslardır. Dolayısıyla Moldova tarihi Romanya tarihi'yle iç içe geçmiş bir tarihtir.

<span class="mw-page-title-main">Hariciye Nezâreti</span> Son dönem Osmanlı Hükümetlerinde devletin dış siyasetini yürüten kurum

Hariciye Nazırlığı ya da Hariciye Nezareti Son dönem Osmanlı Hükümetlerinde devletin dış siyasetini yürütmekle görevli, günümüzdeki Dışişleri bakanlığı'na karşılık gelen kurumdur. İstanbul'da günümüzde İstanbul Valiliği işlevini gören Babıali binasında sadrazamlıkla aynı binayı paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık-Türkiye ilişkileri</span>

Birleşik Krallık-Türkiye ilişkileri, Birleşik Krallık ile Türkiye arasında süregelen ikili ilişkileri içerir. Birleşik Krallık, Türkiye ile beraber Osmanlı Devleti'nin yıkılması ve I. Dünya Savaşı öncesi mükemmel denecek ittifakta ilişkilerini geliştirmişlerdir. Ancak Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'nda Birleşik Krallık yerine Almanya'nın yanında yer alması ve Birleşik Krallık'la Osmanlı Devleti'nin dağılma döneminde Avrupa'da çıkan ham madde ve toprak arayışı, başta Birleşik Krallık, Fransa, İtalya ve Yunanistan ile, Osmanlı Devleti ve Almanya'yı karşı tarafta savaşa sokmuş ve Osmanlı Devleti'nin Birleşik Krallık'ın karşısında savaşmasına neden olmuştur. Ama bu Medeniyetler İttifakı'nın en güçlü ilişkilerinden olan Birleşik Krallık ve Osmanlı Devleti ilişkilerini, daha sonrasında da Türkiye ilişkilerini yıldıracak seviyelere kadar zora sokmamıştır. Bu durum, Türkiye'nin I. Dünya Savaşı'ndan kalan savaş borçlarını IMF'ye ödedikten sonra Birleşik Krallık'ın Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üyeliğine güçlü desteğine kadar tam süratle ilerlemiştir. Birleşik Krallık, her ne kadar İspanya ve İtalya'dan, sonrasında da Polonya ve Finlandiya'dan sonra Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğine desteğini 2005-2008 arası ertelese bile, Birleşik Krallık, Türkiye'nin en büyük ve en güçlü Avrupa Birliği destekçisiydi.

Sırp İsyanları, 19. yüzyılın başlarında Sırpların Osmanlı Devleti'ne karşı başlattıkları ve 1878 yılında Sırbistan'ın bağımsızlığıyla sonuçlanmış isyanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Turhan Paşa</span> Osmanlı eski hariciye nazırı

Arnavut Turhan Paşa, Osmanlı diplomat ve devlet adamı, bağımsız Arnavutluk devletinin 2. başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Esad Paşa</span>

Mahmud Esad Paşa 19. yüzyılda yaşamış bir Osmanlı diplomatıdır. Atina, Roma, Viyana ve Paris büyükelçilikleri görevlerinde bulunmuştur.