Üç ana kayaç türünden biri olan tortul kayaçlar, yeryüzünde en çok görülen kayaç türüdür. Dünya'nın yüzeyinin yaklaşık yüzde 75'ini yerkabuğunun ise yaklaşık yüzde 8'ini kaplarlar. Bu kayaçlar genellikle tabakalı olarak bulunurlar ve içerisinde organizma kalıntıları (fosil) bulundururlar. Sarkıt ve dikitler bu kayaçların oluşturduğu jeolojik yapılara örneklerdir. Tortul kayaçların büyük bir kısmı dış etmenler tarafından yeryüzünün aşındırılmasıyla meydana gelen çeşitli büyüklükteki unsurların (sediman) taşınarak çukur sahalara biriktirilmesi sonucu oluşmuşlardır. Bu olaya genel anlamda tortullaşma denir. Biriken unsurlar önceleri boşluklu gevşek bir yapıya sahiptirler. Fakat zamanla sıkışıp sertleşirler. Bir birikme sahasında, sonradan biriken unsurlar öncekiler üzerinde birikerek ağırlıkları vasıtasıyla basınç yaparlar. Bu basınç sonucu unsurlar, aralarındaki boşlukların küçülmesi ve büyük ölçüde ortadan kalkmasıyla sıkışır ve sertleşirler. Tortul depoların veya kayaçların oluştukları ortamlar yerden yere farklılık gösterirler.
Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.
Falez, kayaların aşınması ile oluşan yüksek eğimli kıyıdır. Fransızca falaise dik kayalık sahil anlamına gelmektedir. Türkçe coğrafya literatüründe yalıyar da kullanılmaktadır.
Kırgıbayır, daha yumuşak olan tortul kayaçların ve kil bakımından zengin toprakların, rüzgar ve su tarafından büyük ölçüde aşındığı kurak bir arazi türüdür. Kırgıbayırlar, dik yamaçlar, bitki örtüsünden yoksunluk, önemli regolit eksikliği ve yüksek drenaj yoğunluğu ile karakterize olmuşlardır. Kırgıbayır, volkanik kayalardan oluşan malpais'lere benzemektedirler. Kanyonlar, vadiler, tanık tepeler, oluklar, hoodoolar ve diğer bu türde olan jeolojik yapılar, çorak bölgelerde yaygındırlar.
Peribacası, ince uzun, kurak havzalardan ve kırgıbayır yüzeylerinden çıkan, vadi yamaçlarından inen sel sularının yeri aşındırmasıyla oluşan bir kaya oluşumudur. Peri bacalarının gövdeleri genellikle yumuşak minerallerden ve tepesi sert, daha zor aşınan kayadan oluşur. Gövdeleri genellikle konik şekle sahiptir. Şekilleri erozyon biçimlerine göre değişir. Farklı mineral katmanları gövdelerinde farklı renklere sebep olabilir. Çapları 1 ila 15 metre arasında değişir, bu sınırlamanın dışına çıkan oluşumlar peri bacası olarak sınıflandırılamazlar. Peri Bacaları esas olarak çölde kuru ve sıcak bölgelerde bulunur. Yaygın kullanımda kukuletalar veya kuleler arasındaki fark, kukuletaların totem direği şeklindeki bir gövdeye sahip olarak tanımlanırken değişken bir kalınlığa da sahiptir.
Kaya balyaları bir sahil yakınında yığın erozyonu ile denize dik ve sık sık kolon veya sütunlar şeklinde oluşan jeolojik yer şekilleridir. Yığınlar tamamen doğal kıyı jeomorfolojisi süreçleri neticesinde oluşmuştur. Zaman, rüzgâr ve su bir yığının oluşumu ile ilgili temel faktörlerdir. Dalyaların bir burun parçasına uygulamış olduğu hareketler ile kayanın burun kısmından kopması ile oluşurlar. Daha sonra kopma tamamen belirginleşir ve bir ada görünümü kazanır. Kaya balyaları olarak adlandırılan bu alan, kuşlar için önemli yuvalama yerleri sağlar. Kaya tırmanışı için popüler alanlardır.
Arches Ulusal Parkı ABD'nin Utah Eyaleti'nde bulunan ulusal park.
Mantarkaya sert bir kayanın alt kısımlarının rüzgâr erozyonu tarafından aşındırılıp oyulması ve üst kısmında oval, mantara benzeyen bir şekil almasıyla oluşan yer şeklidir. Bu şeklin oluşmasında rüzgârın aşındırma gücünün yere yakın yerlerde daha fazla olması ve kayacın özellikleri oldukça önemlidir.
Lena Sütunları, Doğu Sibirya bünyesinde Yakutistan özerk cumhuriyeti'nde Lena Nehri kıyısında yer alan doğal bir oluşumdur. Sütunların yüksekliği 150-300 metre arasında değişmekle beraber, Kambriyen dönemlerinde oluştuğu düşünülmektedir. Lane Sütunları, 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesine alınmıştır.
Menlik, Bulgaristan'ın Blagoevgrad iline bağlı Sandanski belediyesinde bir şehirdir. Şehir ülkenin güneybatısında Pirin Dağları'nda yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2008 yılı itibarı ile 308'dir.
Meteora, Yunanistan'ın Kalambaka kasabası yakınlarındaki kayalık bölge. Bölgede çok sayıda Ortodoks kilisesi ve Athos Dağı'ndan sonra Yunanistan'daki en önemli manastırlar bulunmaktadır. Orijinalinde 24 tane olan manastırlardan 6 tanesi ayakta kalmış olup manastırlar, bölgeye hakim olan devasa doğal sütunların üzerine inşa edilmiştir. Meteora, Thessalia ovasının kuzeybatı ucunda, Pinios Nehri'nin ve Pindus Dağları'nın yakınında yer almaktadır.
Rilalı Aziz Ivan Manastırı ya da yaygın ismi ile Rila Manastırı, Bulgaristan'ın en büyük ve en ünlü Doğu Ortodoks manastırlarındandır. Rila Manastırı Tabiat Parkı içerisinde, deniz seviyesinden 1.147 metre yükseklikte, Rilska Nehri vadisinde, başkent Sofya'nın 117 km güneyinde, Rila Dağları'nın güneybatısında yer almaktadır. Adını, manastırın kurucusu olan Rilalı İvan'dan alan manastır yaklaşık 60 keşişe ev sahipliği yapmaktadır.
Lökbatan Çamur Volkanı, Azerbaycan'ın Bakü şehrinin 15 km güneybatısında yer alan Lökbatan kasabası yakınlarında, Hazar Denizi kıyısında aynı adlı petrol ve maden sahasında bulunan çamur volkanıdır. Püskürme sayısına göre "dünya rekortmeni" olan bu çamur volkanı, Azerbaycan'ın en aktif, dünyanın ise en aktif beş çamur volkanından biridir.
Bulgaristan'da turizm ülke ekonomisine önemli bir katkıda bulunuyor. Doğu ve Batı'nın kavşağında yer alan Bulgaristan, Traklar, Yunanlar, Romalılar, Doğu Romalılar veya Bizanslılar, Slavlar, Bulgarlar ve Osmanlılar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yaptı. Ülke, nispeten küçük ve kolay erişilebilir bir bölgeye dağılmış turistik yerler ve tarihî eserler bakımından zengindir. Bulgaristan, deniz kenarı ve kış tatil beldeleriyle dünyaca ünlüdür.
Jeolojik yapı ya da jeolojik formasyon doğal yollarla oluşan yeryüzü şekilleri ve yapılardır. Belirli oranda kaya içerirler.
Râpa Roșie, Romanya'nın Alba ilinde yer alan bir doğal anıt ve korunan bir alandır. Secașul Mare'nin sağ kıyısında, Secaşelor Platosu'nun güneybatı uç noktasında, Sebeş'in yaklaşık 4 kilometre (2,5 mi) kuzeyinde yer alan jeolojik ve botanik bir koruma alanıdır. Yaklaşık 24 hektar büyüklüğündeki rezerv IUCN Kategori III olarak sınıflandırılmıştır. Erozyon ve yağışlar, dağın kenarında belirgin, keskin bir kayalık görünümü vermiştir. Râpa Roșie'nin kendisi yaklaşık 10 hektar büyüklüğündedir. Râpa Roșie 800 metre (2.600 ft) uzunluğundadır. Yüksekliği 50-125 metre (164-410 ft). Neredeyse dikey olan büyük bir duvar, yıkılmış bir ata anıtının izlenimini verir. Dağ geçidi ile ayrılan katmanlı sütunlar ve piramitler, bir kırgıbayır mikro havası oluşturur. Bir Coţofeni kültürünün Râpa Roşie'de bulunduğuna dair ilk rapor Fr. W. Schuster 1865'te yayınlanmıştır. Bu rapor, Coţofeni kültürünü de kanıtlayan süslemeli büyük ve küçük çömlek kalıntılarını ortaya çıkaran ilk arkeolojik keşifti.
Hoodoo, kurak bir drenaj havzasının veya çukurun dibinden çıkıntı yapan uzun, ince bir kaya kulesidir. Hoodoos, tipik olarak, her bir sütunu elemanlardan koruyan daha sert, daha az aşınan taşla kaplı nispeten yumuşak kayalardan oluşur. Genellikle tortul kaya ve volkanik kaya oluşumları içinde oluşurlar.
Kayalık geri çekilme, bir yamaç kaymasının konumunun zamanla değiştiği jeolojik bir süreçtir. Tipik olarak uçurum zayıflatılır, kayalar düşer ve bir yamaç eğimi oluşturur, talus kimyasal veya mekanik olarak aşındırılır ve daha sonra su veya rüzgar erozyonu yoluyla uzaklaştırılır ve baltalama süreci devam eder. Kayalıklar, kurak yerlerde bile nispeten kısa jeolojik zaman aralıklarında bu şekilde onlarca kilometre geri çekilebilir.
Stratigrafi, paleontoloji ve diğer doğa bilimlerindeki jeolojik kayıt, kaya katmanlarının tüm katmanlarına atıfta bulunur. Diğer bir deyişle,volkanizma veya ayrışma kırıntılarından Türetilen tortunun birikmesiyle ortaya çıkan tortular. Bu, tüm fosil içeriğini ve Dünya'nın tarihi hakkında sağladığı bilgileri içerir: geçmiş iklimi, coğrafyası, jeolojisi ve yüzeyindeki yaşamın evrimi. Süperpozisyon yasasına göre tortul ve volkanik kaya katmanları üst üste çökelmiştir. Magmatik kayaçlar tarafından girilebilen ve tektonik olaylarla bozulabilen katılaşmış (yetkin) bir kaya sütunu haline gelmek için zamanla sertleşirler.
Zhangjiajie Ulusal Orman Parkı, Çin'in Hunan Eyaletinin il düzeyindeki şehri Zhangjiajie'de yer alan ulusal park.
