İçeriğe atla

Steve Biko

Kontrol Edilmiş
Steve Biko
DoğumBantu Stephen Biko
18 Aralık 1946(1946-12-18)
Tarkastad, Doğu Kap, Güney Afrika
Ölüm12 Eylül 1977 (30 yaşında)
Pretoria, Güney Afrika
MeslekIrk ayrımı karşıtı aktivist
OrganizasyonSouth African Students' Organisation;
Black People's Convention
EvlilikNtsiki Mashalaba
Partner(ler)Mamphela Ramphele
Çocuk(lar)5, çocuklardan biri Hlumelo Biko
Apartheid
Olaylar ve Projeler

Sharpeville Katliamı
Soweto Ayaklanması · İhanet Davası
Rivonia Davası
Church Street saldırısı · CODESA
St James Kilisesi Katliamı
Cape Town barış yürüyüşü

Kuruluşlar

ANC · IFP · AWB · Siyah Kuşak · CCB
Muhafazakar Parti · ECC · PP · RP
PFP · HNP · MK · PAC · SACP · UDF
Broederbond · Ulusal Parti
COSATU · SADF

Kişiler

P. W. Botha · D. F. Malan
Nelson Mandela
Desmond Tutu · F. W. de Klerk
Walter Sisulu · Helen Suzman
Harry Schwarz · Andries Treurnicht
H. F. Verwoerd · Oliver Tambo
B. J. Vorster · Kaiser Matanzima
Jimmy Kruger · Steve Biko
Mahatma Gandi · Robert Sobukwe
Joe Slovo · Trevor Huddleston
Hector Pieterson · Winnie Madikizela-Mandela

Yerler

Bantustan · Altıncı Bölge · Robben Adası
Sophiatown · Güneybatı Afrika
Soweto · Sun City · Vlakplaas

Diğer konular

Afrika ulusalcılığı
Apartheid yasaları · Özgürlük Anlaşması
Sullivan İlkeleri · Kairos Belgesi
Yatırım çekme kampanyası
Güney Afrika Polis Teşkilatı

Steve Bantu Biko (d. 18 Aralık 1946, King Williams Town, Güney Afrika Cumhuriyeti - ö. 12 Eylül 1977, Pretoria, Güney Afrika Cumhuriyeti), Güney Afrika Cumhuriyeti'nde ırk ayrımına karşı mücadele eden halk önderi, Siyah Bilinç Hareketi'nin kurucusu.

1966'da Durban'da bulunan Natal Üniversitesi'nde tıp eğitimine başladı. Natal Üniversitesi'nde öğrenciyken ırk ayrımına karşı çeşitli faaliyetlerde bulundu. Güney Afrika Ulusal Öğrenci Birliği içerisinde yer aldı. Bu örgütte beyazlar da dahil farklı ırklardan öğrenciler yer alıyordu. Biko siyahların, yerlilerin ve farklı renkte olanların kendi örgütlerini kurmaları gerektiğini savundu. Bu amaçla 1968'de Güney Afrika Öğrenci Derneği'ni kurdu ve ilk başkanlığına seçildi. Derneğin aktif üyelerinden Ntsiki Mashalaba ile evlendi. 1972'de Siyahlar Kongresi onursal başkanlığına seçildi. Mart 1973'ten sonra tırmanışa geçen ırk ayrımı politikaları nedeniyle Biko'nun faaliyetleri tamamen yasaklandı. Birden fazla kişiyle aynı anda konuşması, kamuya açık yerlerde konuşma yapması, konuşma ve düşüncelerinin başkalarına aktarılması da bu yasak kapsamındaydı. Bunun üzerine Biko, doğduğu yer olan Doğu Cape bölgesine giderek, sağlık ve eğitim faaliyetlerinde bulunan çeşitli vakıf ve derneklerin kurulmasına öncülük etti.

16 Haziran 1976'da, Soweto'da ırk ayrımına karşı protesto gösterisi düzenleyen 700 ortaokul ve lise öğrencisinin ırkçı beyaz rejim tarafından katledilmesinden sonra, çeşitli protesto gösterileri düzenledi. Bu gösterilerde dikkat çeken Biko rejimin hedefi hâline geldi.

18 Ağustos 1977'de bir polis kontrol noktasında tutuklandı. Gözaltında başına ağır darbeler aldı ve bir gün boyunca zincirlenerek hücreye kapatıldı. Çıplak bir şekilde bir kamyonun kasasına konarak 1200 km uzaklıktaki Pretoria'ya götürüldü. Pretoria cezaevine ulaştıktan kısa bir süre sonra 12 Eylül 1977'de hayatını kaybetti. Polis ölüm nedeninin uzamış açlık grevi olduğunu açıkladı. 2 Şubat 1978'de açılan davada hiçbir polis hakkında soruşturma açılmadı, Biko'nun kafasındaki yaraların intihar girişimi sonucu oluştuğu ileri sürüldü.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. Background: Steve Biko: martyr of the anti-apartheid movement. BBC News (1997-12-08).
  2. Biko, Steve (1986). I Write What I Like. Harper & Row, 103-104.
  3. See, for instance, Rian Malan's book My Traitor's Heart
  4. Stephen Bantu Biko. South African history online (09 2007). Retrieved on 2007-11-20.
  5. King William's Town's hero: Steve Biko 1946 - 1977. Buffalo City government. Retrieved on 2007-09-02.
  6. Pillay, Verashni (2007-09-12). Keeping Steve Biko alive. News24. Retrieved on 2007-09-19.
  7. Mrs Helen ZILLE. Who's who. 24.com. Retrieved on 2007-12-12.
  8. SA editor's escape from apartheid, 30 years on M & G

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Cumhuriyeti</span> Güney Afrikada bir ülke

Güney Afrika Cumhuriyeti ya da daha yaygın kullanımı ile Güney Afrika, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Namibya, Botsvana, Zimbabve, Mozambik ve Esvatini oluştururken ülkenin güneydoğusunda Hint Okyanusu, güney ve güneybatısında Atlas Okyanusu bulunmaktadır. Bu ülkelerin haricinde Lesotho'da da tamamen Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları içinde yer alan bir ülke olarak Güney Afrika ile tüm sınırlarını paylaşmaktadır. Güney Afrika'da yürütme başkenti Pretoria, yasama başkenti Cape Town, yargı başkenti Bloemfontein olmak üzere üç başkent bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lesotho</span> Afrikada bir ülke

Lesotho ya da resmî adı ile Lesotho Krallığı, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülke topraklarının tamamı Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları ile çevrilidir. 1868 yılından Birleşik Krallık'tan bağımsızlığın kazanıldığı 1966 yılına kadar Basutoland olarak adlandırılan ve parlamenter monarşi ile yönetilen ülkenin başkenti Maseru'dur.

<span class="mw-page-title-main">Nelson Mandela</span> Güney Afrika Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Nelson Rolihlahla Mandela ya da kabile adıyla Madiba, Güney Afrikalı Anti Apartheid aktivist ve Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk siyahî devlet başkanı. 1994'te ilk defa tüm halkın katıldığı seçimlerde devlet başkanı seçilmiştir. Yönetimi, Apartheid'ın mirasının dağılmasına, ırkçılığı engellemeye, fakirlik ve eşitsizliğe odaklanmıştır. Siyasi görüş olarak Demokratik Sosyalist olan Mandela, Afrika Ulusal Konseyi siyasi partisinde 1990'dan 1999'a kadar parti başkanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Desmond Tutu</span> Başpiskopos

Desmond Mpilo Tutu Cape Town, Güney Afrika Cumhuriyeti), apartheid karşıtı ve insan hakları aktivisti olarak yaptığı çalışmalarla tanınan Güney Afrika Anglikan Kilisesi başpiskoposu ve ilahiyatçı. 1984 yılında Nobel Barış Ödülünü kazandı. 1985'ten 1986'ya kadar Johannesburg Piskoposu ve ardından 1986'dan 1996'ya kadar Cape Town Başpiskoposu olup her iki durumda da bu mevkiye gelen ilk Siyah Afrikalı oldu. İlahiyat alanında Siyah ilahiyat kaynaklı fikirleri Afrika ilahiyatı ile birleştirmeye çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Bantustan</span>

Bantustan, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Güney Batı Afrika'da (şimdiki adı Namibya) bulunan Bantu kökenli zenci Afrikalıların yaşadığı toplam yirmi kabile bölgesine verilen isimdir. On tanesi Güney Afrika'da diğer on tanesi komşu ülke Güney Batı Afrika'da bulunur, apartheid döneminin ırk ayrımı siyasetinden dolayı aynı etnik kimliğe mensup insalardan oluşurlar bu nedenle homejen yapıdadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Cape Town</span> Güney Afrika Cumhuriyetinin yasama başkenti

Cape Town, Güney Afrika'daki en eski şehirdir. Halk dilinde "Anne Şehir" olarak anılmaktadır. Güney Afrika'nın yasama başkentidir ve Batı Kap eyaletinin en büyük kentidir. Şehir, Cape Town Şehri adlı Metropoliten alan'ın sadece bir parçasını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Irkçılık</span> bir ırkın bir diğerine üstünlüğüne inanmak

Irkçılık, farklı bir ırk veya etnik kökene sahip oldukları için diğer insanlara yönelik önyargı, ayrımcılık veya düşmanlıktır. Irkçılık davranışını gösteren kişiye ise ırkçı adı verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Albert Lutuli</span>

Albert John Lutuli, Luthuli olarak da yazılır., Zulu kabile şefi ve Afrika Ulusal Kongresi (ANC) başkanı (1952-1960).Irk ayrımına karşı yürüttüğü barışçıl mücadele nedeniyle 1960'ta Nobel Barış Ödülü'nü alarak bu ödülü kazanan ilk Afrikalı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Birliği</span> Birlik

Güney Afrika Birliği, Afrika kıtasının güneyinde Britanya İmparatorluğu'na bağlı sömürge bölgeleri olan Cape Kolonisi, Natal Kolonisi, Transvaal Kolonisi ve Oranj Nehri Kolonisi bölgelerinin birleştirilmesi ile meydana gelen ve varlığını 1910–1961 yılları arasında sürdüren ülke. Ülke 1961 yılında ardılı olan ve günümüzde de varlığını sürdüren Güney Afrika Cumhuriyeti'nin kurulması ile varlığını sonlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">William Edward Burghardt Du Bois</span> Amerikalı toplumbilimci (1868 – 1963)

William Edward Burghardt Du Bois kısa adıyla, W. E. B. Du Bois, Amerikalı sosyolog. 20. yüzyılın ilk yarısında ABD'de Siyah protesto hareketinin en önemli önderidir. 1909'da Siyahları Geliştirme Ulusal Derneği'nin (NAACP) oluşturulmasına katkıda bulundu.1910-1934 arasında derneğin yayın organı Crisis'in yönetmenliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Robert Sobukwe</span> Güney Afrikalı siyasetçi

Robert Mangaliso Sobukwe Güney Afrikalı siyasetçi, Irkçı Güney Afrika Yönetimine karşı Pan Afrika Kongresinin kurucularındadır.

<span class="mw-page-title-main">Apartheid</span> Güney Afrikada ırk ayrımı sistemi

Apartheid, Afrika'nın güneyinde bulunan Güney Afrika Cumhuriyeti ile bu devlete bağlı Güneybatı Afrika'da (Namibya) 1948-1994 yılları arasında resmî devlet politikası olarak iktidarda bulunan Ulusal Parti hükûmeti tarafından uygulanan ve bu doğrultuda yasalar çıkartarak ırksal ayrımcılığı savunan sistemdir. Apartheid kelimesi Afrikaanca "ayrılık" anlamına gelmektedir. Bu süreç Avrupa kökenli beyazlar tarafından, baasskap adı da verilen ve beyaz ırkın diğer ırklardan üstün olduğunu savunan bir ideoloji ile yürütülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Jacob Zuma</span> 4. Güney Afrika cumhurbaşkanı

Jacob Gedleyihlekisa Zuma, Güney Afrikalı siyasetçi. Zuma, Afrika kıtasının güney ucunda yer alan Güney Afrika Cumhuriyeti'nde 2009 ile 2018 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Zuma 22 Nisan 2009 ile 18 Aralık 2017 tarihleri arasında Afrika Ulusal Kongresi'nin (ANC) genel başkanlık görevini yürütmüştür.

Sharpeville Katliamı, 21 Mart 1960 tarihinde Güney Afrikalı güvenlik güçlerinin siyahi protestoculardan oluşan bir gruba ateş açması sonucu 69 kişinin ölümüne neden olan olay. Katliam, bugünkü Gauteng eyaletinin sınırları içinde bulunan Sharpeville'de meydana gelmiştir.

Linda Mvusi, Güney Afrikalı oyuncu ve mimar. Mvusi 1988 Cannes Film Festivali'nde Chris Menges tarafından yönetilen A World Apart adlı filmdeki rolü ile En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazandı. Mvusi Cannes Film Festivali'nde En İyi Kadın Oyuncu Ödülünü alan ilk Güney Afrikalı oyuncu oldu. Mvusi ayrıca Apartheid Museum için mimarlıkta mükemmeliyet ödülünü de paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Winnie Mandela</span> Güney Afrikalı siyasetçi (1936-2018)

Winnie Madikizela-Mandela,, Güney Afrikalı siyasetçi ve aktivisttir. Ünlü Güney Afrikalı özgürlükçü efsane lider, Nelson Mandela ile 1958'de evlenip 1996'da ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hendrik Verwoerd</span> 6. Güney Afrika Başbakanı

Hendrik Frensch Verwoerd veya bilinen adı ile Dr. H. F. Verwoerd, eski Güney Afrikalı siyasetçi ve Die Transvaler gazetesinin sorumlu müdürü. Apartheid hareketinin mimarı olarak bilinir. 1950 ve 1958 yılları arasında Güney Afrika'nın İçişleri Bakanı, 1958 ve 1966 yılları arasında ise ülkenin altıncı Başbakanı olarak görev yaptı. 6 Eylül 1966 tarihinde Dimitri Tsafendas tarafından bıçaklanmıştır. Groote Schuur Hastanesine getirildikten kısa bir süre sonra ölmüştür.

Wendy Heather Woods veya Wendy Bruce, Güney Afrikalı eğitimci ve apartheid karşıtı aktivist. Woods, kocası gazeteci Donald Woods ile apartheid karşıtı faaliyetlerde çalıştı. Her ikisi de 1977'de Birleşik Krallık'a sürgüne kaçtı. Black Sash'ın aktif bir üyesiydi. Sürgünde çeşitli hayır kurumlarıyla çalıştı ve kocasının ölümünden sonra Donald Woods Vakfı'nı kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Sietse Bosgra</span>

Sietse Jan Bosgra, Hollandalı politik aktivist.

<span class="mw-page-title-main">1994 Güney Afrika genel seçimleri</span>

1994 Güney Afrika genel seçimleri, Güney Afrika'da genel oy hakkının uygulandığı ilk seçimlerdi. Apartheid döneminin sona ermesinin ilk adımı oldu. Seçim, Bağımsız Seçim Komitesi'nin yönetiminde gerçekleştirildi.