İçeriğe atla

Stereoskop

Eski tip bir cep stereoskop aleti.

Stereoskop, Charles Wheatstone tarafından icat edilen ve iki boyutlu uzayda (2D) bulunan stereoskopik görüntüyü tek bir noktaya odaklayıp üç boyutlu uzay (3D) düzleme aktaramını sağlayan optik bir alettir.[1]

binoküler görüntüyü tasvir eden bir görüntü.

İki tip stereoskop aleti bulunmaktadır. Biri Wheatson stereoskop'udur. Diğer adıyla aynalı stereoskop, bir diğeri ise Brewster stereoskop'udur veya mercekli stereoskop olarak da adlandırılır.[1] Genel anlamda stereoskobun çalışma prensibi, iki gözün aynı noktada bulunan ancak farklı açılarda ters olarak gördüğü binoküler görüntüyü beynin düzeltme mekanizmasını ayna veya mercek yardımı ile birleştirme işlemine dayanır. Basit bir stereoskop, kullanılabilecek fotoğrafın, resmin, nesnenin, görüntünün boyutu ile sınırlıdır. Gelişmiş bir stereoskop, bir çift yatay periskop benzeri cihaz ile donatılır ve daha geniş bir görüş alanında daha ayrıntılı bilgiler sunabilen daha büyük görüntülerin görüntülenmesine olanak sağlar. Stereoskop, temelde, aynı nesnenin biraz farklı açılardan çekilmiş iki fotoğrafının aynı anda her bir göze tek tek sunulduğu bir araçtır. Bu, doğal görüntüleme de her bir gözün nesneyi biraz farklı bir açıdan görme biçimini yeniden yaratır, çünkü bunlar birkaç inç aralıklarla ayrılır, bu da insanlara doğal derinlik algısı verir. Her resim ayrı bir mercekle odaklanır ve her bir göze birbirinden birkaç inç uzakta çekilmiş ve aynı noktaya odaklanmış bir fotoğraf gösterilerek, nesneleri üç boyutlu görmenin doğal etkisini öne çıkarmaktadır.

Stereoskobik görüntü kartları

Stereograf veya stereo kartlar, üç boyutlu bir görüntü oluşturmak için bir stereoskop yardımıyla görüntülenmek üzere kart desteleri üzerine baskısı yapılan bir çift kağıt baskı matbaasından oluşuyordu.[2] Genellikle 3,5 x 7 inç boyutlarında bir kart stoğu üzerine yan yana monte edilmiş iki özdeş görüntü ile basılmaktadırlar.[3] Amaç olarak insanların çeşitli tarihi yer, doğal manzara gibi yerlerin fotoğraflarına üç boyutlu bakması durumuna dayanıyordu. 1800'lerin ortalarında Avrupa'da popüler bir fotoğraf hobisi haline gelmiştir.[1][2] Ve seri üretim yöntemleriyle 1880'lerde Amerika Birleşik Devletleri'nde geniş çapta dağıtıldı.[2] Stereograflar, Keystone View Company ve Underwood & Underwood gibi şirketlerin yoğun çabalarıyla 1902-1935 yıllarında en yüksek Arz-talep endeksini kazandı.[2]

Underwood & Underwood şirketi[4], 1882'de Ottawa, Kansas'ta kurulmuştur. Ancak ilerleyen yıllarda pazara hakimiyeti gibi şirket kararları ile 1891'de New York'a taşındılar. Başlangıçta Doğu esintisi tonunda ki stereokartlarının Batı'daki yeni pazarlara dağıtıcısı olarak faaliyet gösterdiler.[2]

Keystone View Company[3], 1892'de Meadville, Pensilvanya'da kuruldu. Bu şirket 1920'den sonra dünyadaki en büyük stereograf yayıncısı oldu. 1898'de, dünya çapında kültür, endüstri, ticaret ve siyaseti gösteren resimlerin ve açıklayıcı metinlerin okul eğitimi için kutulu setler üreten son derece başarılı eğitim departmanını kurdular. Keystone kartlarının siparişleri, şirket tarafından 1970'lerin sonlarına doğru halen devam etti.[2]

B.W. Kilburn & Company ise 1876'da Littleton, New Hampshire'da Kilburn Kardeşler, Benjamin West ve Edward Kilburns tarafından kuruldu ve yüzyılın başında sterografların en büyük yayıncılarından biri oldu. Ancak şirketin kurucu sahiplerinden Kilburns 1909'da öldü, Kilburns tarafından imal edilen kartların tamamı ise Keystone View Company tarafından satın alındı.[2]

Carleton E. Watkins, 19. yüzyılın ortalarından 19. yüzyılın sonlarına kadar Batı Amerika'nın birçok doğal ve beşeri manzarasını fotoğrafladı. Fikirlerinin bir kısmını stereoskopik seriler halinde yeniden üretti. 1867'de Oregon'a gitti ve özellikle Kolumbiya Nehri'nin yerel manzarasını yakalayan 100'den fazla stereo görüntü üretmiştir. Pasifik Sahil Manzaralarıno 1876 yılına kadar üretti ve ardından manzara görüntüleri Watkins Yeni Dizisi olarak yayınlandı.[2]

New York'ta faaliyet gösteren Continent Steroscopic Company, 1875-85 yılları arasında stereokardlar üretti. Bunların çoğu, kısmen satın alınan ve kısmen şirket için yapılan Batı sahneleriydi. Fotoğraflama ve baskılma işlemlerini gerçekleştiren kişiler tanınmış fotoğrafçılardan Watkins, O'Sullivan, Jackson ve Haynes'ti. Bu şirket ayrıca 1878 civarında Sitka, Alaska'nın az sayıda görüntüsünü de üretmiştir.[2]

Günümüzde ise sterokartlar eskisi kadar popüler değildir. Fakat halen sterokart koleksiyonu yapan kişiler tarafından satın alındıkları bilinmektedir. Eski örnekler ise fotoğraf müzeleri, sanat müzeleri vb. kurumlarda sergilenmektedir.

Stereoskop çeşitleri ve hakkındaki bilgiler

Wheatstone Stereoskopu

Wheatstone aynalı teleskop tasviri.

Charles Wheatstone tarafından icat edilen eski tip stereoskoplar, hem yansıtıcı aynalara hem de kırılma prizmalarına sahipti bu eklentilere sahip ayna tipi stereoskopların avantajı ise, istenirse iki resmin çok büyük görüntülenebilmesini sağlayabilmektir.[5] İcadın mucidi Wheatstone kusursuz imalat için 1832'de optisyen, R. Murray tarafından yeniden imalatını sağlamıştır.[6] Herbert Mayo, Wheatstone'un keşfini Outlines of Human Physiology adlı kitabında kısaca anlattmıştır ve Wheatstone'un bununla ilgili bir makale yayınlamak üzere olduğunu iddia ettimiştir.[7] Stereoskop wheatstone'un birçok projesinden yalnızca biriydi ve bulgularını ilk olarak 21 Haziran 1838'de Royal College of London'a sundu.[8][9] Bu sunumda, kullanıcının gözlerine 45° açılarla, her biri yandan yerleştirilmiş bir resmi yansıtan bir çift ayna kullandı. Aynı nesnenin sol göz ve sağ göz görünümlerini simüle eden iki resim sunulduğunda, her bir gözün yalnızca kendisi için tasarlanan görüntüyü, gördüğü fakat beynin bu görüntüleri 3D olarak görüntülediğini ifade etti. Böylece binoküler derinlik algısının önemini göstermiştir.

Brewster Stereoskopu

Brewster tipi mercekli stereoskopu. (1870)

İskoç fizikçi, yazar ve mucit, David Brewster optik, ışığın doğası ve insan görüşünün fizyolojisi üzerine çok sayıda bilimsel makale yazmıştır ve bu çalışmaları onu kendi alanında oldukça ön plana çıkarmıştır.[10] Brewster, araştırmaları sırasında Wheatstone’un Stereoskopun'un "sadece popüler kullanım için değil, aynı zamanda enstrümanın çeşitli yararlı amaçlarla uygulanması için de iyi hizmet veremediğini ve yetersiz kaldığını" bulmuştur.[10] Birçok alternatif tasarımları denedikten sonra, Brewster daha basit bir Stereoskop keşfetti ve Wheatstone'un aynalarını elde kolayca tutulabilmesi için daha hafif lenslerle değiştirdi: Brewster cihazına "lentiküler stereoskop" adını verdi.[10] Lentiküler, mercek tabanlı anlamına gelir. Brewster’ın "lentiküler stereoskopu" Dundee'den George Lowden tarafından onun için yeniden tasarlandı ve tasarımını bir Edinburgh dergisinde yayınladı.[10] Bununla birlikte, Britanya'da kayıtsız bir resepsiyonda aldığı eleştiriler sonucu cesareti kırılan Brewster, prototipiyle 1849'da Paris'i ziyaret etti ve Parisli enstrüman yapımcısı Jules Duboscq ile tanıştırıldı.[10][11] Duboscq, potansiyelini hemen gördü ve Brewster’ın tasarımına bir stereoskop yapmayı kabul etti.[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "Stereovievs History". Stereograf. Ohiohistory. 12 Ağustos 2016. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i "::: Stereocard Collection :::". content.lib.washington.edu. 16 Ocak 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  3. ^ a b "Blog Divided » Post Topic » Stereo Cards and the Science of Preserving History". 20 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  4. ^ "Stereograph Cards - Background and Scope". www.loc.gov (İngilizce). 1860. 29 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  5. ^ "Stereoscope | optical instrument". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  6. ^ "Sign In to The Times & The Sunday Times". account.thetimes.co.uk. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  7. ^ Mayo, Herbert (1833). Outlines of Human Physiology (İngilizce). Burgess and Hill. 
  8. ^ David Brewster (1856). The Stereoscope: Its History, Theory, and Construction, with Its Application ... (İngilizce). University of California. J. Murray. 
  9. ^ "stereoscopy.com - The Library: Wheatstone Paper 1838". www.stereoscopy.com. 17 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  10. ^ a b c d e f "The stereoscope". FutureLearn (İngilizce). 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020. 
  11. ^ "Origin Of Stereoscope". Stereoskop. Sydney EDU. 25 Kasım 2020. 6 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Fotorealizm, 1960'larda özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkmış olan "fotogerçekçi" resim akımının ürünlerinde bu eğilim açıkça gözlemlenebilir. Dönemin resimleri incelendiğinde üretilen görüntülerin konunun kendisinden çok, olası bir fotoğrafına benziyor olması özellikle dikkat çekicidir. Yaratıcılığın ve özgünlüğün tartışıldığı ve modern sanatın temellerinin atıldığı 1960'lı yıllarda, bir kısım sanatçı, özgün olarak nitelendirilen eserlerin aslında birbirlerine benzediği ve hatta sanatçının çoğu zaman kendi kendini tekrar ettiği düşüncesiyle, sanatı kendi özgün duygu ve düşüncelerinden arınmış olarak üretmeyi seçmişlerdir. Fotogerçekçi akımın önde gelen isimleri John Baeder, Richard Estes, John Kacere, Jack Mendenhall, Davis Cone ve Franz Gertsch olarak sıralanabilir. Bu akımın ressamlarının yapmaya çalıştıkları, aslında, prensip olarak klasik realizm ressamlarının amaçladıklarına çok benzemektedir. Ancak bu kez üretilecek olan temsiller fotoğrafla tanışık sanatçı ve izleyicilerle buluşacağından hedeflenen benzerlik düzeyi oldukça yükselmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İbnü'l-Heysem</span> Arap fizikçi, matematikçi ve astonom (965–1040)

İbn-i Heysem, Ḥasan Ibn el-Heysem, Batılıların söyleyişiyle Alhazen veya tam ismiyle Ebū ʿAlī el-Ḥasan ibn el-Ḥasan ibn el-Heysem, Arap matematikçi, astronom, ve İslam'ın Altın Çağının önemli fizikçilerinden biriydi. "Modern optiğin babası" olarak da anılır. Özellikle görsel algı dinamiklerine önemli katkılarda bulunmuştur. En etkili eseri, 1011–21 yılları arasında oluşturduğu ve Latince baskılar sayesinde günümüze kadar gelmiş Kitāb el-Manāzir olmuştur. Polimat, felsefe, teoloji ve tıp üzerine yaptığı birçok çalışmayı da kitaplarına kaydetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yük bağlaşımlı aygıt</span>

Yük bağlaşımlı cihaz (CCD) veya CCD sensörü, bir dizi bağlantılı veya birleştirilmiş kapasitör içeren bir entegre devre'dir. Harici bir devrenin kontrolü altında, her kapasitör elektrik yükünü komşu bir kapasitöre aktarabilir. CCD sensörleri, dijital görüntülemede kullanılan önemli bir teknolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Mikroskop</span> küçük cisimlerin mercek yardımıyla incelenmesini sağlayan alet

Mikroskop, çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük cisimlerin birkaç çeşit mercek yardımıyla büyütülerek görüntüsünün incelenmesini sağlayan bir alettir. Öncelikle adından da anlaşılacağı üzere, mikro, yani çok küçük hücrelerin incelenmesinin yanı sıra, sanayi, menakür, genetik, jeoloji, arkeoloji ve kriminalistik alanında da büyük hizmetler görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Oküler</span>

Oküler diğer adıyla göz merceği, mikroskop, teleskop vb. sistemlerde kullanılan gözün hemen önündeki genelde akromatik mercek grubudur. Asıl amacı önündeki mercek sisteminin renk ve şekil alanlarındaki kusurlarını asgariye indirerek kullanıcıya net bir görüntü sağlamak görüntü kalitesini arttırmadır.

<span class="mw-page-title-main">Fotoğraf makinesi</span>

Fotoğraf makinesi ışık ile resim çizmeye yarayan alettir.

<span class="mw-page-title-main">Görüntü</span> görme duyusu ile ilgili olan; görüntü ve gözle izlenebilen her şeyin taşıdığı özellik

Görüntü veya imge, bir şeyin görsel temsilidir. Bir görüntü; çizim, resim ve fotoğraf gibi iki boyutlu (2B) bir sunum ya da oyma ve heykel gibi üç boyutlu (3B) bir nesne olabilir. Bir görüntü; bir yüzeye yansıtma, elektronik sinyallerin etkinleştirilmesi veya dijital ekranlar dahil olmak üzere diğer ortamlar aracılığıyla görüntülenebilir. İki boyutlu görüntüler hareketsiz veya hareketli olabilir. Durağan görüntüler, baskı veya fotokopi gibi mekanik yollarla çoğaltılabilir. Bazı durumlarda, üç boyutlu görüntüler de canlandırılabilir.

Red Digital Cinema, profesyonel dijital sinematografi kameraları ve aksesuarları üreten bir Amerikan şirketidir. Şirketin merkezi Kaliforniya, Hollywood'da stüdyolarıyla Irvine, Kaliforniya'dadır. Londra, Şanghay ve Singapur'da ofisleri, Hollywood, New York ve Miami'de perakende mağazaları ve dünya çapında çeşitli yetkili satıcılar ve servis merkezleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Gabriel Lippmann</span> Fransız-Lüksemburglu fizikçi ve mucit

Jonas Ferdinand Gabriel Lippmann, Fransız-Lüksemburglu fizikçi ve mucit. Nobel fizik ödülünü aldığı konu fotoğrafik olaylarda renklerin karışmasını engelleyen bir yöntem buldu.

<span class="mw-page-title-main">Stereogram</span>

Stereogram, iki boyutlu ve düz görüntü veya görüntülerden oluşturulmuş derinliği olan bir göz yanılgısıdır. Aslında stereogram, stereoskop kullanılarak görülebilen bir çift stereo görüntüdür. Diğer çeşit stereogramlar anaglif ve otostereogram içerirler. Stereogram 1838 yılında Charles Wheatstone tarafından keşfedilmiştir. Kişinin iki adet iki boyutlu (2D) görüntüden üç boyutlu (3D) görüntü görmesini sağlayan, prizma ve aynalardan meydana gelmiş bir stereoskop yapmasını sağlayan çift gözle bakışa bir açıklama bulmuştur. Oliver Wendell Holmes, aynaları olmayan ve üretimi pahalı olmayan gelişmiş bir stereoskopu 1861 yılında icat etmiştir. Bu stereoskoplar yıllarca oldukça popüler kaldılar.

<span class="mw-page-title-main">3D televizyon</span> Kendisine özgü gözlüklerle izlenilen televizyon türü

3D Televizyon gözlükle izlenen televizyon türüdür. 2 boyutlu görüntüyü, sağ ve sol göze farklı iki resim göstererek 3 boyutlu hissi vermeye çalışan bir cihazdır. 3. boyut aslında beynin 2. boyutlu görüntüyü algılamasıyla oluşmaktadır. 3D televizyonlar ilk olarak; Panasonic, Sony, Samsung ve LG firmaları tarafından satılmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Otostereogram</span>

Otostereogram, insan beyninde iki boyutlu bir görüntüden üç boyutlu optik bir illüzyon elde etmek için tasarlanan tek imajlı stereogramdır. Normalde gözler bir uyum içinde beraber hareket eder. Bu üç boyutlu görüntüyü elde etmek için, beyin bu uyumun üstesinden gelmelidir.

<span class="mw-page-title-main">Optik teleskop</span>

Optik teleskoplar esas olarak elektromanyetik spektrumun görünür ışık kısmından ışığı toplayan ve odaklayan teleskop çeşididir. Kullanım amacı bakılan nesnenin doğrudan görünümü için büyütülmüş görüntüsünü oluşturmak, fotoğrafını çekmek ya da elektronik görüntü sensörleri üzerinden veri toplamaktır.Optik teleskop, başlıca elektromanyetik spektrumun görünür bölgesinden olmak üzere direkt görüş için büyütülmüş bir imaj oluştururken, bir fotoğraf yaratırken ya da elektronik imaj sensörleri boyunca veri toplarken ışığı odaklar ve toplar.

<span class="mw-page-title-main">Charles Wheatstone</span> İngiliz bilim insanı

Sir Charles Wheatstone, İngiliz bilim insanı ve Viktorya döneminde yapılan birçok buluşun mucidi. Bu icatların içinde İngiliz akordeonu, stereoskop ve bir de adil oyun şifrelemesi bulunmaktadır. Ama Wheatstone özellikle Wheatstone köprüsüne yaptığı katılımlarla biliniyor. Orijinal olarak Samuel Hunter Christie tarafından keşfedilen bu fikir bilinmeyen bir elektrik direncini ölçüyordu ve telgraf sisteminin gelişmesinde çok büyük bir önemi vardı.

<span class="mw-page-title-main">X ışını mikroskobu</span>

Bir x ışını mikroskobu yumuşak X ışını şeritlerinde elektromanyetik radyasyonu kullanarak objelerin büyütülmüş görüntülerini üretir. X ışınları birçok objenin içinden geçebildiğinden onları gözlemlemek için özellikle hazırlamak gerekmez.

<span class="mw-page-title-main">Sigma Corporation</span> Japonya merkezli optik elemanlar üreten şirket

Sigma Corporation, Japonya merkezli bir kamera lensleri, dijital fotoğraf makineleri ve optik ekipmanlar üreten bir şirkettir. Şirket Eylül 1961 tarihinde Michihiro Yamaki tarafından kurulmuştur. Şirketin merkezi Kawasaki'nin Asao semtinde yer almakta olup üretimini Fukuşima'daki Aizu fabrikasında gerçekleştirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Newton teleskobu</span>

Newton teleskobu, İngiliz bilim insanı Isaac Newton (1642-1727) tarafından icat edilen, 1668'de tamamlanan ve bilinen en eski fonksiyonel yansıtıcı teleskoptur. Newton teleskobunun basit tasarımı, amatör teleskop yapımcıları arasında çok popüler olmuştur.

Hava fotoğrafçılığı bir uçaktan veya uçan bir nesneden fotoğraf çekilmesidir. Hava fotoğrafçılığı için platformlar arasında sabit kanatlı uçaklar, hava taşıtı, helikopterler, insansız hava araçları, balonlar, keşif balonu ve zeplinler, roketler, güvercinler, uçurtmalar, paraşütler, bağımsız teleskoplar ve araca monteli direkler bulunur. Takılı kameralar uzaktan veya otomatik olarak tetiklenebilir; elde tutulan fotoğraflar bir fotoğrafçı tarafından çekilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Katadioptrik sistem</span>

Bir katadioptrik optik sistem biri kırılma ve yansıma genellikle lens ve kavisli aynalar (katoptrik) yoluyla bir optik sistem içinde bir araya getirilmiştir. Katadioptrik kombinasyonlar, projektörler, farlar, erken deniz feneri odaklama sistemleri, optik teleskoplar, mikroskoplar ve telefoto lensler gibi odaklama sistemlerinde kullanılır. Lensleri ve aynaları kullanan diğer optik sistemlere, gözetleme katadioptrik sensörleri gibi "katadioptrik" de denir.

<span class="mw-page-title-main">Teleskobun tarihi</span>

Teleskopun tarihi, 1608'de Hollanda'da bir gözlük üreticisi olan Hans Lippershey tarafından bir patent sunulduğunda ortaya çıkan bilinen en eski teleskopun icadından öncesine kadar götürülebilir. Lippershey patentini almamış olsa da, buluşla ilgili haberler kısa sürede Avrupa'ya yayıldı. Bu erken tasarımı kırılmalı teleskoplar bir dışbükey objektif lens ve içbükey mercekten oluşuyordu. Galileo ertesi yıl bu tasarımı geliştirdi ve astronomiye uyguladı. 1611'de Johannes Kepler, bir dışbükey mercek ve bir dışbükey mercek merceği ile çok daha kullanışlı bir teleskopun nasıl yapılabileceğini açıkladı. 1655'e gelindiğinde, Christiaan Huygens gibi gök bilimciler, bileşik göz mercekleri olan güçlü ama hantal Kepler teleskopları inşa ediyorlardı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.