Stereogram

Stereogram, iki boyutlu ve düz görüntü veya görüntülerden oluşturulmuş derinliği olan bir göz yanılgısıdır. Aslında stereogram, stereoskop kullanılarak görülebilen bir çift stereo görüntüdür. Diğer çeşit stereogramlar anaglif ve otostereogram içerirler. Stereogram 1838 yılında Charles Wheatstone tarafından keşfedilmiştir. Kişinin iki adet iki boyutlu (2D) görüntüden üç boyutlu (3D) görüntü görmesini sağlayan, prizma ve aynalardan meydana gelmiş bir stereoskop yapmasını sağlayan çift gözle bakışa bir açıklama bulmuştur.^[1] Oliver Wendell Holmes, aynaları olmayan ve üretimi pahalı olmayan gelişmiş bir stereoskopu 1861 yılında icat etmiştir. Bu stereoskoplar yıllarca oldukça popüler kaldılar.^[2]

Stereogramlar bilgisayarlarda otostereogramların yaratılmasıyla tekrar popüler olmuşlardır, görüntüye bakan kişi gözlerini doğru bir şekilde odakladığında, münferit iki boyutlu bir görüntü içinde üç boyutlu bir görüntü gizlidir. Magic Eye kitap serileri bunun popüler bir örneğidir. Magic Eye kitapları, otostereogramlardan stereogramlar olarak bahseder, öncülük eden birçok kişiye göre stereogram kelimesi otostereogram kelimesiyle eş anlamlıdır.^[3] Salvador Dalí yaptığı çeşitli göz yanılgısı araştırmalarında bazı etkiletici stereogramlar oluşturmuştur.^[4]

Türleri

Görüntüyü görmek için dört görüntü belirene kadar gözlerinizi çaprazlaştırın, daha sonra görüntüler üçlü bir set olana kadar yakınlaşmalarına izin verin ve ortadaki görüntüye odaklanın.

Stereoskopik görüntüleme her göze biraz daha farklı bir görüntü sunmak için bir stereoskopun kullanılmasına dayanır. Görüntüler eğer yan yana konuldularsa, stereo çift çıplak gözle görülebilir. Stereo çift daha sonra, otostereogramları görmek için kullanılan aynı görüntüleme tekniği kullanılarak izlenir.
Anaglif görüntüler ayrıca, iki stereo görüntünün biraz farklı bakış açılarından tek bir görüntü içinde birleştirilmiş "kırmızı/yeşil" ya da "galibarda (macenta)/camgöbeği" görüntüler olarak da tanınırlar. Bu görüntüler daha sonra, üç boyutlu bir görüntü yanılgısı oluşturmak için her bir ayrı göze ulaşan ışığı yumuşatan renk süzgeçleri kullanan "anaglif gözlükler" ile görülebilirler.
Rastgele nokta stereogramı ya iki stereoskopik görüntü ya da bir anaglif görüntü kullanır. Giriş görüntüsü (ya da görüntüleri) belirgin şekilleri olmayan rastgele noktalar içerir. Uygun görüntüleme aracı kullanıldığında bu rastgele noktalardan gizli bir 3D görüntü ortaya çıkar.
Otostereogramlar sadece tek bir görüntüden bir derinlik yanılgısı üretir. Görüntü genellikle, soldan sağa tekrar eden dar bir desen oluşturan bilgisayar tarafından oluşturulur. Bir izleyici odaklama işlemleri ile gözleri ayrıştırarak 3D bir görüntü görecek şekilde beyni kandırabilir.
SIRDS (Single Image Random Dot Stereogram, Tekil Görüntü Rastgele Nokta Stereogramı) doğru izleme yöntemi kullanılmadığı sürece ayırt edilemeyen ve her tekrar eden desenin hafifçe değişerek gizli bir görüntü oluşturduğu bir otostereogram türüdür.
Hareketli stereogram tek bir görüntü kullanarak ve gözlük kullanmadan 3D hissi veren hareketli bir bilgisayar görüntüsüdür. Genellikle birkaç kare içerir.

Otostereogramlar

Bir otostereogram, genellikle gözlerin görüntünün arkasına (ıraksama) ya da daha az sıklıkla önüne (yakınsama) odaklanmasıyla görünebilen bir derinlik yanılgısıdır. Bu iki yöntem ayrıca, sırasıyla akçıl gözlü ve şaşı olarak da bilinirler. Desenlerin dikey tekrarlarındaki hafif farklılıklar ya da rastgele noktalar 2D görüntü içindeki derinlik yanılgısını oluşturur, tıpkı birinin gözleri arasındaki hafif bakış açısı farklılığının 3D nesneler ve sahnedeki derinlik algılamasını oluşturduğu gibi.

Magic Eye'a göre, çoğu insan ıraksama yöntemini tercih eder. Bununla birlikte, normal stereogramlarla, gözlerin bir ıraksama sınırı olduğundan bu görüntünün boyutu için bir sınır getirir; şaşı yöntemi ile oluşturulan görüntüler daha büyük olabilirler. Eğer bir stereograma yanlış yöntemle bakılırsa, derinlik bilgisi ters görünür; arka planda olması amaçlanan noktalar ön planda ve aksi yönde gözükür.

Bu Norman Rockwell tablosunda, bir çocuk Mısır'a ait tarihi yerleri incelemek için Holmes tipi stereoskop kullanırken görülüyor.

Pratik kullanımları

Stereogramlar genellikle eğlence amaçlı kullanılırken, "3D" içeren filmler anaglif hareketli resimler kullanır, otostereogram posterleri ve kitapları, ilk stereogramların tarihsel kopyaları, ayrıca teknolojilerin de pratik kullanımları vardır.

Eğitim

19. yüzyılda, stereoskopik görüntülerin insanlar için çok uzaktaki yerler ve şeyler hakkında deneyim kazanması için bir fırsat sağladıkları anlaşıldı; birçok tur setleri üretildi. İnsanların coğrafya, bilim, tarih ve diğer konuları öğrenmelerini sağlayan kitaplar yayımlandı.^[5] Bu kullanım 1960'lı yıllara kadar kart üreten Keystone View Company şirketi ile 20. yüzyılın ortalarına kadar devam etti

Uzayın keşfi

Bu görüntü, 8 Haziran 2004'te çekilmiştir ve Mars Keşif Araçları'ndan Spirit'te bulunan stereo Pancam kamera ile oluşturulmuş bileşik anaglif görüntü'ye bir örnektir. Stereoskopik olarak galibarda(macenta)/camgöbeği gözlüklerle görülebilir. Ayrıca tek 2D sürümü de mevcuttur. *Courtesy NASA/JPL-Caltech.*

Mars Keşif Araçları, Mars yüzeyini keşif için NASA tarafından 2003'te başlatılmıştır ve araştırmacılara Mars yüzeyinde stereoskopik görüntüleri görebilmelerini sağlayan eşsiz kameralarla donatılmışlardır.

Her keşif aracının Pancam'ini oluşturan iki kamera yer yüzeyinin 1,5 m üstünde olacak şekilde yerleştirilmiş ve 1 derecelik bir açıyla 30 cm ayrılmışlardır. Bu, görüntü çiftinin stereogram, anaglif ya da 3D bilgisayar görüntüleri yapılacak şekilde bilimsel olarak kullanılabilmelerine imkân verir.^[6]

Kabaca insan boyundaki bir çift kameradan gerçekçi 3D görüntüler oluşturabilmek, araştırmacılara görüntülenmekte olan manzaraların doğası hakkında daha iyi bir fikir sahibi olmaları şansını verir. Sisli olmayan veya bilinmeyen ortamlarda, insanlar mesafe kararı almak için stereoskopik ipuçlarına güvenirler. Tek kamere bakış açıları değerlendirme için bu nedenle daha zordur. Pancam 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gibi çoklu kamera stereoskopik sistemleri insansız uzay keşfi ile bu problemi çözmeye çalışır.

Matematiksel, bilimsel ve mühendislik kullanımı

Gölün stereo çift görüntüleri gibi stere çift fotoğraflar bazen havadan çekilmiş fotoğrafları hayalde canlandırmaya yardımcı olmak için kullanılırlar. Ayrıca haritacılar 3 boyutlu yerbetimi canlandırmak için bilgisayar programları kullanarak stereo çiftler oluşturabilirler.^[7] Biyoloji ve kimyada karmaşık moleküler yapılar sık sık stereo çiftlerde yorumlanırlar. Ayrıca aynı teknik, iki değişkenli herhangi bir matematiksel (ya da bilimsel ya da mühendislik) parametreye uygulanabilir.

Galeri

Wikimedia Commons'ta Stereogram ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

^ Pinker, S. (1997). The Mind's Eye. In How the Mind Works (pp. 211–233). ISBN 0-393-31848-6
^ CenturyTel Portali (İngilizce) 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 21 March 2009'da erişildi
^ Magic Eye Inc. (2004). Magic Eye: Beyond 3D. Kansas City: Andrews McMeel Publishing. ISBN 0-7407-4527-1
^ Horibuchi, S. (1994). Salvador Dalí: the stereo pair artist. In Horibuchi, S. (Ed.), Stereogram (pp.9, pp.42). San Francisco: Cadence Books. ISBN 0-929279-85-9
^ University of Virginia 19 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.The Stereoscope In America, 21 Mart 2009'da erişildi.
^ "Pancam technical brief" (PDF). Cornell University. 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Haziran 2006.
^ David F. Watson (1992). Contouring. A Guide to the Analysis and Display of Spatial Data (with programs on diskette). In: Daniel F. Merriam (Ed.); Computer Methods in the Geosciences; Pergamon / Elsevier Science, Amsterdam; 321 pp. ISBN 0-08-040286-0

Konuyla ilgili yayınlar

Scott B. Steinman, Barbara A. Steinman and Ralph Philip Garzia. (2000). Foundations of Binocular Vision: A Clinical perspective. McGraw-Hill Medical. ISBN 0-8385-2670-5