İçeriğe atla

Stephenson's Rocket

Nüremberg'deki Transport Museum'da bulunan Rocket reprodüksiyonu," Adler, Rocket and Co. fuarı."

Stephenson's Rocket 1829 yılında Robert Stephenson tarafından tasarlanmış 0-2-2 tekerlek düzeninde olan, ilk buharlı lokomotiflerdendir. Rocket, 1829 yılında Liverpool and Manchester Railway tarafından düzenlenen Rainhill Trials için hazırlanmış ve demiryolunda kullanılmak üzere, en iyi tasarım seçilmiştir.

Rocket, Robert Stephenson and Company tarafından Newcastle şehrinde Forth Street Works'te imal edilmiştir. Sonraki 150 yılda dahi birçok lokomotif tasarımı için ilham kaynağı olmuş en meşhur örnektir.

Lokomotif korunmuş olup bugün Londra'daki Science Museum'da gösterilmektedir.

Tasarım

Robert Stephenson'ın lokomotifinin renkli bir yandan yükseklik çizimi, Roket, 1829 "Rainhill denemeleri" Liverpool ile Manchester arasındaki 30 mil (48 km) koşuyu simüle ederek, 1,5 mil (2,4 km) pist boyunca 10 dönüş yolculuğunda dört rakibe karşı. Denemeleri tamamlayan tek lokomotif roketti. Neredeyse tamamlanan Liverpool ve Manchester Demiryolunun yöneticileri, lokomotiflerin yeni hatlarında hizmet vermesi gerektiğini kabul etti ve George ve Robert Stephenson'a demiryolu için lokomotif üretme sözleşmesi verildi. Denemelerdeki kilit koşullar, tek başına hızdan ziyade güç, güç ve güvenilirlikti. Kömürün paraya mal olması ve su için sık sık durmak zorunda kalması, atların çektiği trenlere göre herhangi bir hız avantajını ortadan kaldıracağı için verimlilik de önemliydi. (Birleşik Krallık Ulusal Demiryolu Müzesi'nden metin. Resim: SSPL 10301005.)

Temel taslak

Rocket, ön kısmında uzun bacaya, ara kısımda silindirik kazana, arka kısımda ise ayrı bir yanma odasına sahipti. Önde büyük, tahtadan yapılmış tekerlekler 2 adet harici silindir tarafından hareket ettiriliyordu. Arkada bulunan 2 küçük tekerlek ise bağımsızdı.[1]

Tasarım amaçları

Stephenson, Rocket'i Rainhill yarışmalarının özel kurallarına uygun olarak tasarlamıştı. Yük taşımacılığından daha çok yolcu taşımacılığı için tasarlanmış, gerekli olan hız, güvenilirlik hem de lokomotif ağırlığı yarışma kuralları tarafından belirlenmişti. Altı tekerlekli lokomotifler 6 ton, dört tekerlekli lokomotifler is 4,5 ton iağırlık ile sınırlandırılmıştı. Özellikle, çekilecek olan trenin ağırlığı, lokomotifin esas ağırlığının üç katından fazla olmayacaktı. Stephenson, yarışmayı kazanacak lokomotifin hızlı, hafif ve makul bir taşıma gücüne sahip olması gerektiğini fark etmişti.[2]

İşletme ve sonraki zamanlar

Rocket 150 organizasyonundaki Rocket reprodüksiyonu ve vagonu

Açılış günü kazası

15 Eylül 1830'daki Liverpool & Manchester Railway açılış seremonisine Başbakan Arthur Wellesley ile birlikte hükûmetten ve endüstriden önemli insanlar katılım gösterdiler. Gün, Liverpool Parlamento üyesi William Huskisson'un düşüp ezilmesiyle kötü geçti.[1]

Hizmet

1830'dan 1834'e kadar, Rocket, Liverpool & Manchester Railway'e hizmet etmiştir.

L&MR hizmetinden sonra, Rocket, 1836'dan 1840'a kadar Brampton,Cumberland yakınlarındaki Lord Carlisle's Railway için hizmet vermiştir.[3][4]

Lord Carlisle's Railway

1836 yılında, Rocket 300 £ fiyata Cumberland'te maden demiryolu olan Brampton Railway'a satıldı.[5] 1862'ye kadar Tindale'da kaldı, daha sonra London Museum'a bağışlandı.

Kaynakça

  1. ^ a b Burton, Anthony (1980). The Rainhill Story. British Broadcasting Corporation. ISBN 0-563-17841-8. 
  2. ^ Snell, J.B. (1973) [1971]. Railways: Mechanical Engineering. Arrow. s. 59. ISBN 0-09-908170-9. 
  3. ^ Webb, Brian; Gordon, David A. (1978). Lord Carlisle's Railways. Lichfield, Staffordshire: Railway Correspondence and Travel Society. s. 101. ISBN 0-901115-43-6. 
  4. ^ Mel Draper. "Engineering and History of Robert Stephenson's Rocket". Homepage.ntlworld.com. Erişim tarihi: 16 Kasım 2010. []
  5. ^ "Brampton Railway". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">T-34</span> Rus menşei savaş tankı

T-34, 1940 ve 1958 yılları arasında üretimi yapılan Sovyet orta sınıf tankıdır. Çoğu otoriteye göre II. Dünya Savaşı'nın 2. en iyi tankı olarak kabul edilir. T-34, 1940'te piyasaya sürülen Sovyet orta boy bir tanktır. 76.2 mm'lik tank topu, çağdaşlarından daha güçlüydü ve 60 derece eğimli zırhı tank karşıtı silahlara karşı iyi koruma sağladı. T-34 o güne kadarki tank tasarımı anlayışını değiştirmiş, ondan sonraki bütün tanklar T-34'leri örnek almıştır. Doğu cephesinde Alman Ordusu bu tank karşısında zor durumda kalmıştır. Tiger ve Panther tanklarının çıkışı ile T-34 savaş alanındaki mutlak üstünlüğünü kaybetse de, Rusya iklimine uygunluğu, kolay üretilebilirliği ve bunun getirisi olarak tartışılmaz sayı üstünlüğü ile Alman askerleri arasında nefret edilen bir tank olarak kalmıştır. T-34 ateş gücünü, hızı ve sağlamlığı dengeli bir biçimde bir araya toplamıştır. Ayrıca eğimli zırh tasarımı, isabet eden mermilerin birçoğunun tanka zarar vermeden sekmesini sağlamıştır. Bazı askeri tarihçiler onu dünyanın ilk ana muharebe tankı olarak addederler.

<span class="mw-page-title-main">Manchester</span> İngilterede bir şehir

Manchester, Birleşik Krallık'a bağlı İngiltere ülkesinin Kuzey-Batı bölgesinde bulunan bir şehir. Daha geniş bir şehirleşme alanının merkezidir. 514,417 kişilik nüfusuyla ülkenin en kalabalık altıncı şehri konumundadır. "Manchester City" adlı metropoliten bölgenin yerel idare merkezidir. Kuzey Batı İngiltere bölgesinin Liverpool ile birlikte merkezi olduğu kabul edilir. 1974-1986 döneminde iki seviyeli Greater Manchester Metropoliten Kontluğunun birinci seviyesinin kontluk idaresi Manchester'de bulunmaktaydı; birinci seviye kontluk idaresi lağvedildiğinde geride kalan ve paylaşılan görev ve yetkiler için kurulan kurumların merkezi Manchester'de bulunmaktadır. Bazı Manchester yerlileri kendilerini Mancunian olarak adlandırır. Bunun nedeni Manchester tarihinin Romalı Mamucium'a dayanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Buhar makinesi</span> Buharın içinde var olan ısı enerjisini, mekanik enerjiye dönüştüren bir dıştan yanmalı motor

Buhar makinesi, buharın içinde var olan ısı enerjisini, mekanik enerjiye dönüştüren bir dıştan yanmalı motordur. Buhar makineleri, lokomotifler, buharlı gemiler, pompalar, buharlı traktörler ve endüstriyel devreler olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek hızlı demiryolu</span> Konvansiyonel sistemlerden önemli ölçüde daha hızlı ve gelişmiş demiryolu taşımacılığı ve teknoloji ile geliştirilmiş altyapı sistemleri

Yüksek hızlı demiryolu (YHD), kendine özgü ray sistemi ve bu sisteme entegre özel raylı taşıtları ile geleneksel demiryolu trafiğinden önemli ölçüde daha hızlı ulaşıma imkân tanıyan demiryolu taşımacılığı türüdür. Dünya çapında bir tek geçerli standart tanım bulunmamakla birlikte, 250 kilometre/saat (160 mph) ve üstü hıza uygun yeni demiryolu hatları ve 200 kilometre/saat (120 mph) ve üstü hıza uygun geliştirilmiş mevcut demiryolu hatları yaygın olarak yüksek hızlı demiryolu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tren</span> raylar üzerinde giden ulaşım ve taşıma aracı

Tren, raylar üzerinde bir ya da birkaç lokomotif tarafından çekilen veya itilen vagonlardan oluşan ulaşım aracı. Tren kelimesi Türkçe ve diğer dillere Latince trahereden (çekmek) türeyen eski Fransızca trahinerden gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Viktorya Dönemi</span>

Victoria Dönemi, Kraliçe Victoria'nın 20 Haziran 1837 ile 22 Ocak 1901'deki ölümüne dek sürecek saltanatını içeren dönemdir. Bu dönem, Georg Dönemi'nin ardılı ve Edward Dönemi'nin öncülüğüdür. Dönemin ikinci yarısı, kısmen kıtadaki Belle Époque dönemiyle örtüşmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lokomotif</span> Demiryollarında vagon dizisini çekmede kullanılan buharla ya da motorla çalışan makine

Lokomotif, raylar üstünde bir vagon dizisini çekmede kullanılan buharla ya da bir motorla çalışan makinedir. Fransızcadaki locomotive sözünden alınmıştır.

Vinç, genellikle bir halat, tel halat veya zincirlerle donatılmış, malzemeleri hem kaldırmak hem indirmek hem de yatay olarak hareket ettirmek için kullanılabilen bir makine türüdür. Ağır nesneleri kaldırmak ve başka yerlere taşımak için kullanılır. Vinçler, bir veya daha fazla basit makine kullanarak mekanik avantaj yaratır ve böylece insanların normal kapasitesinin ötesinde yükleri taşır. Vinçler, nakliye için yüklerin yüklenmesi ve boşaltılması, inşaat için malzemelerin hareketi ve ağır ekipmanların montajı için sanayide yaygın olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları</span> Türk devlet kurumu

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD), Türkiye'deki demiryolu ulaşımının altyapısını geliştiren, düzenleyen ve kontrol eden resmî kurumdur.

<span class="mw-page-title-main">Isambard Kingdom Brunel</span> İngiliz makine ve inşaat mühendisi (1806-1859)

Isambard Kingdom Brunel, FRS, İngiliz makine ve inşaat mühendisi. Tersaneleri, Büyük Batı Demiryolu'nu, Atlas Okyanusu'nu aşan ilk pervane ile çalışan buharlı gemi de dâhil olmak üzere bir dizi buharlı gemiyi ve sayısız önemli köprü ve tüneli inşa etmiştir. Tasarımları modern mühendislik ve toplu taşıma konusunda devrim yaratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Buharlı lokomotif</span>

Buharlı lokomotif, buhar gücü ile çalışan lokomotiflerdir. Buharlı lokomotifler 19. yüzyıl ortalarından 20. yüzyıl ortalarına kadar kullanılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Monoray</span>

Bir monoray veya havaray, hattının tek bir ray veya kirişten oluştuğu bir demiryolu'dur. Halk arasında "monoray" terimi genellikle herhangi bir yükseltilmiş demiryolu veya insan taşıyıcı biçimini tanımlamak için kullanılır. Daha doğru bir ifadeyle, bu terim track tarzını ifade etmektedir. Monoraylar genellikle havaalanı transferlerinde ve orta kapasiteli metrolarda bulunan tek raylı sistemlerdir. Monoraylar tramvaylardan ve hafif raylı sistemlerden her zaman diğer trafikten ve yayalardan ayrı olmaları ile ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">St Helens, Merseyside</span>

St Helens, İngiltere'nin Kuzey Batı bölgesinde törensel Merseyside Metropoliten Kontluğu'na bağlı olup 2009'dan beri tek-seviyeli St Helens Metropoliten Borough İdaresi'nin merkezi olan bir kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Demiryolu hat açıklığı</span> demiryolu hattındaki raylar arasındaki boşluk

Demiryolu hat açıklığı, bir demiryolu hattını oluşturan yük taşıyan iki tren rayı arasındaki mesafeyi tanımlar. Dünyadaki demiryolu hatlarının %60'ı standart hat açıklığı olarak 1.435 mm mesafeyi kullanır. Farklı mesafelerdeki hat açıklıkları geniş veya dar olarak adlandırılır. İki farklı hat açıklığına sahip hatların buluştuğu yerlerde hat kesintiye uğrar. Bu yüzden bazı geçiş bölgelerinde farklı hat genişlikleri arasında kolayca geçiş yapılabilmesi için çok sayıda hat içeren kısımlar inşa edilmiştir. Hat açıklığı olmayan tek demiryolu türü monoray olarak adlandırılan hat yapısıdır. Bazı hafif yük taşıyan elektrikli demiryolu hatlarında üçüncü veya dördüncü hat bulunabilmektedir. Esas hattın dışında yer alan bu hat elektrik şebekesinin beslenmesi amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Minyatür raylı taşımacılık</span> Modelleme

Minyatür raylı taşımacılık veya model trenler demiryolları ve ilintili olarak kullanılan alet, edevat, yapı ve aygıtların belirli ölçeklerde küçültülerek yeniden yapılması amacını güden zevk için yapılan bir uğraştır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de ulaşım</span>

Çin'de ulaşım, son yıllarda büyük bir büyüme ve genişleme yaşamıştır. Havaalanları, yollar ve demiryolu inşaatı, Çin'deki önde gelen iş kaynaklarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Bereket (şehir)</span>

Bereket, Türkmenistan'ın Balkan iline bağlı Bereket ilçesinin merkezi olan şehirdir. Şehir, Kopet Dağları'nın eteğinde Karakum Çölü kenarında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rejeneratif frenleme</span> Bir enerji geri kazanım mekanizması

Rejeneratif frenleme, hareket eden bir aracı veya nesneyi kinetik enerjisini hemen kullanılabilecek veya potansiyel enerjisini anında kullanılabilecek veya ihtiyaç duyulana kadar depolanabilecek gerek duyulana kadar saklanabilecek hale dönüştürerek yavaşlatan bir enerji geri kazanım mekanizmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Model mühendisliği</span>

Model mühendisliği tam boyutlu makinelerin orantılı olarak ölçeklenmiş minyatür çalışma örneklerini inşa etmektir. Seri üretimden ziyade zanaatkarlığa güçlü bir vurgu yapan metal işleme dalıdır. Şimdi esas olarak bir hobi iken geçmişte ticari ve endüstriyel amacı da vardı. 'Model mühendisliği' terimi 1888'de kullanımdaydı. Amerika Birleşik Devletleri'nde tartışmalı bir şekilde bu terimin kapsamı daha geniş olmasına rağmen 'ev atölyesi makinisti' terimi sıklıkla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">1830'lar</span> onyıl

1830'lar Gregoryen takvimine göre 1 Ocak 1830'da başlayıp 31 Aralık 1839'da sona eren onyıldır.