İçeriğe atla

Stellate ganglion

Stellate ganglion
Sağ sempatik bağ ve iç organların sinirlerinin krokisi. (Stellate ganglion görünmemekte ancak bölge görülmektedir.)
Latinceganglion cervicothoracicum, ganglion stellatum
Kaynak yapı alt servikal gangliyon, birinci torasik gangliyon

Stellate ganglion (yıldız gangliyon veya servikotorasik gangliyon[1]), bireylerin %80'inde mevcut olan, alt boyun gangliyonu ve birinci torasik (üstün torasik sempatik) gangliyonun[2] birleşmesi ile oluşan sempatik bir gangliyon’dur. Bazen ikinci ve üçüncü torasik gangliyonlar da bu birleşmeye dahil olur.

Anatomi

Yıldız gangliyonun şekli çokgendir (Latince: stellatum, Türkçesi: yıldız şekilli). Çok daha küçük torasik, lomber ve sakral ganglionlarla karşılaştırıldığında nispeten büyüktür (10–12 × 8–20 mm) .

Bağlantılar

Stellat gangliyon, C7 seviyesinde, C7'nin çapraz çıkıntısının ve birinci kaburga boynunun önünde, servikal plevra’nın üstünde ve subklavyen arter’in hemen altındadır. Üstü servikal fasyanın prevertebral laminasıyla ve önde ortak karotid arter, subklavyen arter ve bazen bu gangliyonun tepesinde bir oluk bırakan vertebral arter’in başlangıcı ile ilişkili olarak kaplanmıştır. (Bu oluk bazen yıldız gangliyonunu vertebral gangliyona bile ayırabilir).

Yıldız gangliyonun tepe noktasının bağlantıları:

  • endotorasik bağ dokusu ve akciğer zarı ile kaplıdır
  • sağ yıldız gangliyon ön tarafta sağ brakiyosefalik damar ile bağlantılıdır
  • sağ yıldız gangliyon, önde köprücük altı arterin göğüs kemiğiyle ilişkilidir.
  • yanal: ilk kaburgalar arası arter
  • ortada: uzun colli kası

Klinik önemi

Ellerde Raynaud fenomeni ve hiperhidroz (aşırı terleme) nedeniyle ortaya çıkan semptomları azaltmak için yıldız gangliyonlar kesilebilir. Yıldız gangliyon yakınına lokal anestezik enjeksiyonu bazen kompleks bölgesel ağrı sendromu tip I (refleks sempatik distrofi) gibi sempatik aracılı ağrı semptomlarını ve TSSB'nin uyarılma ve tepkimelerindeki değişikliklerle ilişkili semptomları (Kriter E) hafifletebilir. Enjeksiyon genellikle Chassaignac tüberkülü (C6'nın çapraz çıkıntısının ön tüberkülü) yakınında yapılır çünkü bu, krikoid kıkırdağın yanalında önemli bir dönüm noktasıdır. Anestezinin paravertebral kaslar boyunca yıldız gangliyonlara yayıldığı düşünülmektedir.

Stellate gangliyon bloğu aynı zamanda meme kanseri’nden kurtulan ve şiddetli menopoz semptomları yaşayan kadınların yaşadığı ateş basması ve gece uyanmaları sayısını azaltma aracı olma potansiyel göstermektedir.[3]

Özellikle savaş gazileri olmak üzere TSSB'yi tedavi etmek için yıldız gangliyon bloklarının kullanılmasına ilgi duyulmaktadır. VA Kanıta Dayalı Sentez Programı'ndan elde edilen kanıtların 2017 yılında gözden geçirilmesi, yöntemin kör olmayan vakalarda etkili olduğu bildirilmiş olmasına rağmen, rastgele kontrollü çalışmalardan elde edilen kanıtların sonuçsuz kaldığını ortaya çıkardı.[4]

Yıldız gangliondan gelen sinir lifleri, üst servikal sempatik zincire ve pterygopalatin (sfenopalatin) gangliyona (SPG) doğru gider. SPG bloklarının kaygıyı, baş ağrılarını, migreni, kanser ağrısını ve diğer bozuklukları azalttığı gösterilmiştir.[5] SPG bloklarının kendi kendine uygulanması (SASPGB), sfenopalatin kuşatması ve dolaylı yıldız şeklinde gangliyon kuşatması sağlamanın başka bir yöntemidir.

Yıldız gangliyon bloğu ile ilişkili rahatsızlıklar arasında Horner sendromu, kazara arter içi veya damar içi enjeksiyon, yutma güçlüğü, ses teli felci, lokal anestezik maddenin epidural yayılması ve pnömotoraks vardır.

Yıldız gangliyonun akupunktur iğnesi ile kör iğnelenmesi, Geleneksel Çin tıbbı’nda sempatik aracılı semptomları da azaltmak için kullanılır.

Yıldız gangliyonun engellenmesi, koroner arter baypas cerrahisi’nde [6] ve travma sonrası stres bozukluğu’nda da araştırılmıştır.[7]

Sol stellektomi, uzamış QT sendromu tedavisinde tedavi taktiğidir çünkü yıldız gangliyonların faaliyeti, QT uzamasına neden olur. Ancak, bu tedavi yalnızca hali hazırda beta bloker kullanan ve implante edilebilir kardiyoverter-defibrilatör (ICD) nedeniyle sık sık şok yaşayan hastalara önerilmektedir çünkü stellektomi Horner sendromuna neden olur.

Anatomi

Yıldız gangliyon birinci kaburga boynunun önünde ve ortak karotid arterin arkasındadır.[8] Vertebral arter, sadece subklavyen arter’den çıktığı için gangliyonun önündedir. Gangliyonun üzerinden geçtikten sonra arter vertebral foramen’e girer ve C6'nın ön tüberkülünün (Chassaignac tüberkülü) arkasına uzanır.[9]

Kaynakça

  1. ^ Gofeld, Michael; Shankar, Hariharan (1 Ocak 2014), Benzon, Honorio T.; Rathmell, James P.; Wu, Christopher L.; Turk, Dennis C. (Ed.), "56 - Peripheral and Visceral Sympathetic Blocks", Practical Management of Pain (Fifth Edition) (İngilizce), Philadelphia: Mosby, ss. 755-767.e2, doi:10.1016/b978-0-323-08340-9.00056-6, ISBN 978-0-323-08340-9, 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Kasım 2020 
  2. ^ Petersohn, Jeffrey D. (1 Ocak 2011), Lennard, Ted A.; Walkowski, Stevan; Singla, Aneesh K.; Vivian, David G. (Ed.), "42 - Sympathetic Neural Blockade", Pain Procedures in Clinical Practice (Third Edition) (İngilizce), Saint Louis: Hanley & Belfus, ss. 507-519, doi:10.1016/b978-1-4160-3779-8.10042-9, ISBN 978-1-4160-3779-8, 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Kasım 2020 
  3. ^ Lancet, 2008[]
  4. ^ Peterson, Kim (February 2017). "Evidence Brief: Effectiveness of Stellate Ganglion Block for Treatment of Posttraumatic Stress Disorder (PTSD)". VA Evidence Synthesis Program Evidence Briefs [Internet]. VA Evidence Synthesis Program Reports. PMID 28742302. 18 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023. 
  5. ^ Shapira, Ira L. (11 Nisan 2019). "Neuromuscular dentistry and the role of the autonomic nervous system: Sphenopalatine ganglion blocks and neuromodulation. An International College of Cranio Mandibular Orthopedics (ICCMO) position paper". Cranio. 37 (3): 201-206. doi:10.1080/08869634.2019.1592807. PMID 30973097. 
  6. ^ Yildirim V, Akay HT, Bingol H, ve diğerleri. (2007). "Pre-emptive stellate ganglion block increases the patency of radial artery grafts in coronary artery bypass surgery". Acta Anaesthesiologica Scandinavica. 51 (4): 434-40. doi:10.1111/j.1399-6576.2006.01260.x. PMID 17378781. 
  7. ^ Piraccini, Emanuele; Chang, Ke-Vin (2020). "Stellate Ganglion Blocks". StatPearls. StatPearls Publishing LLC. PMID 29939575. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  8. ^ Tubbs, R. Shane; Goodrich, Dylan; Watanabe, Koichi; Loukas, Marios (1 Ocak 2015), Tubbs, R. Shane; Rizk, Elias; Shoja, Mohammadali M.; Loukas, Marios (Ed.), "Chapter 43 - Anatomic Landmarks for Selected Nerves of the Head, Neck, and Upper and Lower Limbs", Nerves and Nerve Injuries (İngilizce), San Diego: Academic Press, ss. 575-588, doi:10.1016/b978-0-12-410390-0.00045-7, ISBN 978-0-12-410390-0, 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Kasım 2020 
  9. ^ Raj, Practical Management of Pain, 3rd ed, pp656-657

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yüksek tansiyon</span> atardamarlardaki kan basıncının yükseldiği kronik bir tıbbi durum

Yüksek tansiyon da denilen hipertansiyon, atardamarlardaki kan basıncının sürekli yükseldiği uzun süreli tıbbi bir durumdur. Yüksek tansiyon genellikle semptomlara neden olmaz. Ancak felç, koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, atriyal fibrilasyon, periferik arter hastalığı, görme kaybı, kronik böbrek hastalığı ve demans için önemli risk faktörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Omur</span> Vertebral kolondaki kemik

Omur ya da vertebra, omurgayı oluşturan 33-34 kemikten her birine verilen bir addır. Kafatasının hemen altından başlayıp kuyruk sokumuna dek uzanırlar. Omurgada 7 adet boyun omuru, 12 adet sırt omuru, 5 adet bel omuru, 5 sakral vertebra (sakrum) ve 4 de koksigeal (koksiks) vertebra bulunur. Bu vertebraların ilk 24 tanesi birbirine eklemler aracılığıyla bağlanmıştır. Bunlara presakral vertebralar denilir. Kalan 9 vertebradan daha üstteki 5 tanesinin birleşmesinden sakrum meydana gelmiştir. En altta bulunan küçük ve tam gelişmemiş 4 vertebranın birleşmesinden koksiks denilen kemik meydana gelmiştir. Bu vertebraların her birinin yapısı içlerinden geçen oluşumlara ve fonksiyonlarına göre değişiklik göstermesine karşın, hepsinin ortak özellikleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kalp</span> vücuttaki kanın dolaşmasını sağlayan kendiliğinden kasılma özelliğine sahip organ

Kalp ya da yürek, pek çok hayvanda bulunan kaslı bir organdır. Bu organ dolaşım sisteminin kan damarları yoluyla kan pompalar. Pompalanan kan besin ve oksijeni vücudun gerekli yerlerine taşırken, karbondioksit gibi metabolik atıkları da akciğerlere taşır. İnsanlarda kalp yaklaşık olarak kapalı bir yumruk boyutundadır ve akciğerler arasında, göğüsün orta bölmesinin içindedir. Temel görevi kanı vücuda pompalamak olan kalp, metabolizma eylemleri sonucunda oluşan artık ürünlerin vücuttan uzaklaştırılması, vücut ısısının düzenlenmesi, asit-baz dengesinin korunması, hormonlar ve enzimlerin vücudun gerekli bölgelerine taşınması gibi görevleri yapar. Kalp, dolaşım sistemi içerisinde motor görevi yapar. Kalp insanda dakikada 60-80 atım arasında değişen bir hızla dakikada 5-35 litre arası, günlük ise 9.000 litre kanı vücuda pompalar. Günde yaklaşık 100 bin, yılda 40 milyon, tüm insan hayatı boyunca yaklaşık 2,5 milyar kere, hiç durmadan yaklaşık 8 bin ton kanı vücuda pompalar. Yetişkin bir kadında ortalama ağırlığı 200-280 gram, yetişkin bir erkekte ise 250-390 gram ağırlığındadır. Her kişinin, kalbinin yaklaşık kendi yumruğu büyüklüğünde olduğu sanılır.

<span class="mw-page-title-main">Romatoid artrit</span>

Romatoid artrit (RA), öncelikle eklemleri etkileyen uzun süreli bir otoimmün hastalıktır. Tipik olarak sıcak, şiş ve ağrılı eklemlerle sonuçlanır. Ağrı ve sertlik genellikle istirahatten sonra kötüleşir. En yaygın olarak, bilek ve eller tutulur ve aynı eklemler tipik olarak vücudun her iki tarafında tutulur. Hastalık ayrıca cilt, gözler, akciğerler, kalp, sinirler ve kan dahil olmak üzere vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir. Bu, düşük alyuvar sayısı, akciğer çevresinde iltihaplanma ve kalp çevresinde iltihaplanma ile sonuçlanabilir. Ateş ve düşük enerji de mevcut olabilir. Genellikle semptomlar haftalar ve aylar içinde kademeli olarak ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Dopamin</span> Hem hormon hem de nörotransmitter olarak işlev gören organik kimyasal

Dopamin, hücrelerde ve canlılarda önemli rol oynayan nöromodülatör bir moleküldür. Çoğu hayvanda ve bazı bitkilerde sentezlenir. Katekolamin ve feniletilamin familyasından olan bir organik bileşiktir. Beyin ve böbreklerde sentezlenen L-DOPA molekülünden bir adet karboksil grubunun çıkarılmasıyla sentezlenen bir amindir. Dopamin, merkezi sinir sisteminde nörotransmiter olarak görev yapar. Nörotransmitterler beynin belirli bölgelerinde sentezlenir, ancak sistemsel olarak birçok bölgeyi etkilerler. Beyin, biri ödül sisteminde önemli bir rol oynayan birkaç farklı dopamin yolağı içerir. Hafıza, hareket, motivasyon, ruh hali ve dikkat süresi dahil olmak üzere birçok vücut fonksiyonunda rol oynar. Genellikle yapılması durumunda sonucunda ödül beklenen eylemler ve aktiviteler, beyindeki dopamin seviyesini artırır. Birçok bağımlılık yapan ilaç dopamin seviyelerini arttırarak çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Kalp krizi</span> Kalbin bir kısmına kan akışının kesilmesi

Kalp krizi, kalp enfarktüsü ya da akut miyokard enfarktüsü, kan akımının azalması veya durması sonucunda koroner arterlerden birinde meydana gelen enfarktüs ile karakterize edilir. Tipik belirtiler arasında, sıklıkla sol omuz, kol veya çeneye yayılan, göğüs kemiğinin arkasında (retrosternal) göğüs ağrısı veya rahatsızlığı bulunur. Bu ağrı, bazen mide yanması gibi algılanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bel fıtığı</span>

Bel fıtığı, bel bölgesi omurları arasında yer alan disk adlı yapının sinirlerin ve omuriliğin geçtiği kanala doğru yer değiştirmesi sonucu çıkan ağrılı durumların tümüne verilen tanımlamadır. Lomber disk hastalığı fizik tedavi ve rehabilitasyon, nöroşirurji ve algoloji bölümlerinin çalışma sahası içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Suçiçeği</span> insan viral hastalığı

Varisella olarak da bilinen suçiçeği, herpesvirüs ailesinin bir üyesi olan varisella zoster virüsü (VZV) ile ilk enfeksiyonun neden olduğu oldukça bulaşıcı, aşıyla önlenebilir bir hastalıktır. Hastalık, sonunda kabuk bağlayan küçük, kaşıntılı kabarcıklar oluşturan karakteristik bir deri döküntüsü ile sonuçlanır. Genellikle göğüs, sırt ve yüzde başlar. Daha sonra vücudun geri kalanına yayılır. Döküntü ve ateş, yorgunluk ve baş ağrısı gibi diğer semptomlar genellikle beş ila yedi gün sürer. Komplikasyonlar bazen zatürre, beyin iltihabı ve bakteriyel cilt enfeksiyonlarını içerebilir. Hastalık genellikle yetişkinlerde çocuklardan daha ağır seyreder.

<span class="mw-page-title-main">İnsan beyni</span> insan sinir sisteminin ana organı

İnsan beyni, insan sinir sisteminin merkezi organıdır ve omurilikle birlikte merkezi sinir sistemini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Beta blokör</span> kardiyak aritmileri yönetmek ve ilk kalp krizinden sonra kalbi ikinci bir kalp krizinden korumak için kullanılan ilaç sınıfı

Beta blokörler, aynı zamanda β-blokerler olarak da yazılır, çoğunlukla anormal kalp ritimlerini (aritmi) tedavi etmek ve ilk kalp krizinden sonra kalbi ikinci kalp krizinden korumak için kullanılan bir ilaç sınıfıdır. Ayrıca, yüksek tansiyon tedavisinde yaygın olarak kullanılır ancak artık çoğu hastanın ilk tedavisi için ilk tercih değildirler.

<span class="mw-page-title-main">Frenik sinir</span>

Frenik sinir, boyundan gelip kalp ve akciğerler arasından geçerek diyaframa sinir bağlantısı veren sinir. Diyaframdan gelen duyuları ve beyinden gelen motor sinyalleri aktardığından solunum için önemlidir. Sol ve sağ olmak üzere iki frenik sinir bulunur. Aynı zamanda da 5. 3. ve servikal sinirlerin (C3-C5) katkıları alan insanlarda frenik esas olarak 4 servikal sinir servikal sinir kaynaklanır.

Diyabetik nöropati, diyabetes mellitus ile ilişkili sinir hasarı bozukluklarıdır. Bu durumların, diyabetik nöropatide birikebilen makrovasküler koşullara ek olarak sinirler sağlayan küçük kan damarlarını içeren diyabetik bir mikrovasküler hasara yol açtığı düşünülmektedir. Diyabetik nöropati ile ilişkili olabilen nispeten yaygın durumlar arasında şunlar yer alır: üçüncü, dördüncü veya altıncı kranyal sinir felci, mononöropati, mononöropati multipleks, diyabetik amiyotrofi, ağrılı bir polinöropati, otonom nöropati ve torakoabdominal nöropati.

<span class="mw-page-title-main">Subaraknoid kanama</span> Subaraknoid aralığa kanama

Subaraknoid kanama, araknoid membran ile beyni çevreleyen pia mater arasındaki alan olan subaraknoid boşlukta meydana gelen kanamalardır.

<span class="mw-page-title-main">Göğüs ağrısı</span> semptom

Göğüs ağrısı, göğüste, tipik olarak göğsün ön tarafında ağrı veya rahatsızlıktır. Keskin, künt, baskı, ağırlık veya sıkma olarak tanımlanabilir. İlişkili semptomlar, mide bulantısı, terleme veya nefes darlığı ile birlikte omuz, kol, üst karın veya çenede ağrı olabilir. Kalple ilgili ve kalple ilgili olmayan ağrı olarak ikiye ayrılabilir. Kalbe yetersiz kan akışı nedeniyle oluşan ağrı, anjina pektoris olarak da adlandırılır. Diyabet hastaları veya yaşlılar daha az belirgin semptomlara sahip olabilir.

İnsanlarda, subklavyen arterler, köprücük kemiğinin altında yer alan üst toraksın ana arterleridir. Aort arkından kan alırlar. Sol subklavyen arter, sol kola kan sağlar ve sağ subklavyen arter, baş ve toraksı besleyen bazı dallar vererek sağ kola kan sağlar. Vücudun sol tarafında, subklavyen arter doğrudan aort kemerinden çıkarken, sağ tarafta subklavyen arter,sağ common karotid arter ile beraber brakiyosefalik arterden çatallanır.

<span class="mw-page-title-main">Hemotoraks</span> Akciğeri saran zarların arasında kan birikmesi

Hemotoraks plevral boşluk içinde kan birikmesidir. Hemotoraksın belirtileri göğüs ağrısı ve nefes almada zorluk olabilirken, klinik bulgular etkilenen tarafta solunum seslerinin azalması ve kalp hızında artış olabilir. Hemotoraks genellikle bir yaralanmadan kaynaklanır, ancak plevral boşluğu işgal eden kanserlere bağlı, kan pıhtılaşma bozukluklarının bir sonucu olarak, endometriozisin sık görülmeyen bir klinik görünümü şeklinde, sönmüş bir akciğere bağlı veya nadiren başka durumlarla ilişkili gelişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sırt ağrısı</span>

Sırt ağrısı, sırtta hissedilen ağrıdır. Sırt ağrısı, etkilenen segmente göre boyun ağrısı (servikal), orta sırt ağrısı (torasik), bel ağrısı (lomber) veya koksidinia olarak ayrılır. Bel bölgesi en çok etkilenen bölgedir. Sırt ağrısı atağı, süreye bağlı olarak akut, subakut veya kronik olabilir. Ağrı, donuk, delici veya yanma hissi olarak nitelenebilir. Rahatsızlık, bacaklar veya ayakların yanı sıra kollara ve ellere de yayılabilir ve bacaklarda ve kollarda uyuşma veya güçsüzlük olabilir. Sırt ağrısının çoğunluğu belirli değildir ve idiyopatiktir.

<span class="mw-page-title-main">Spinal sinir</span>

Spinal sinir diğer adıyla omurilik siniri, omurilik ile vücut arasında motor, duyu ve otonomik sinyalleri taşıyan karışık bir sinirdir. İnsan vücudu’nda omurga'nın iki yanında birer tane 31 çift omurilik siniri vardır. Bunlar omurganın ilgili servikal, torasik, bel, sakral ve koksigeal bölgelerine göre gruplandırılmıştır. Sekiz çift servikal sinir, on iki çift torasik sinir, beş çift bel siniri, beş çift sakral sinir ve bir çift koksigeal sinir vardır. Omurilik sinirleri çevresel sinir sisteminin parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Servikal ganglionlar</span>

Servikal gangliyonlar sempatik sinir sisteminin paravertebral gangliyonlarıdır. Torasik omurilikten gelen preganglionik sinirler servikal gangliyonlara girer ve postganglionik lifleri veya sinirleriyle sinaps yapar. Servikal gangliyonun üç paravertebral gangliyonu vardır:


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.