İçeriğe atla

Stefano Delle Chiaie

Stefano Delle Chiaie, 1975

Stefano Delle Chiaie (13 Eylül 1936 – 10 Eylül 2019[1]), İtalyan neo-faşist Avanguardia Nazionale adlı örgütün kurucusudur. İtalya'daki kontrgerilla örgütünün bir parçasıdır ve Latin Amerika'daki Condor Operasyonuna dahil olmuştur. Propaganda Due (P2) Mason locasının başı olan Licio Gelli'nin yakın dostudur. Salazar Portekiz'inde 1965 yılında anti-komünist Fransız paralı asker ve rahip Yves Guérin-Sérac tarafından kurulan ve bir kirli savaş örgütü olan Aginter Press içinde yer alır. 1970 yılında Prens Borghese'nin İtalya'da darbe planının içinde yer alır, darbenin başarısız olması sonucunda Franco İspanyası'na kaçar. Kaçarken beraberinde, gelecekteki İspanyol kontrgerilla gücü GAL örgütünün lideri olacak olan Vincenzo Vinciguerra olacaktır. 20 Haziran 1973 günü Arjantin'e 18 yıllık sürgünden sonra dönen Juan Peron'u karşılamaya gelen kalabalığa ateş açılması olayı olan Ezeiza Katliamında yer alır.[2] 1975 yılında yapmayı planladığı Şili Hristiyan Demokrat Bernardo Leighton suikastı başarısız olur. 1976 yılında İspanya Bask Bölgesinde solculara karşı saldırılara katılır. 1980 yılında darbeyle Bolivya'da iktidara gelecek olan kötü şöhretli Luis García Meza Tejada’nın askerî darbesinde eski Nazi Klaus Barbie ile birlikte yer alır. Chiaie, Pinochet'e bağlı DINA, Arjantin Antikomünist İttifakı ve Bolivya'daki Hugo Banzer diktatörlüğü için çalışmıştır. 1989 yılında Venezuela'nın başkenti Caracas'ta yakalanır. Lakabı olan caccola (kısa), boyu çok kısa olduğu için takılmıştır.

Avanguardia Nazionale kurucusu-1960

Neo-faşist parti olan MSI üyesi olan Chiaie, partinin seçimlere katılmasını reddettiği ve sokak kavgalarını tercih ettiği için partiden ayrılacak ve Ulusal Muhafız anlamına gelen Avanguardia Nazionale örgütünü kuracaktır. Bu dönemde gizli P2 Mason locasının üyesi olacaktır. II. Dünya Savaşı sırasında Mussolini rejiminde görev alan ve İtalyan partizanlarının elinden ABD gizli servis kurucularından James Angleton tarafından kurtarılan Kara Prens Junio Valerio Borghese'nin yakınlığını kazanacak ve 1970 yılındaki Borghese Darbesinde yer alacaktır.[3] Başarısız darbe sonrasına Franco İspanyası'na kaçacaktır. Burada faaliyetlerini sürdürürken 2. Dünya Savaşında Sovyetler Birliği'ne karşı Waffen SS içinde savaşan ve savaştan sonra vatan hainliği suçuyla ülkesinde aranan Belçikalı faşist Léon Degrelle ile tanışacaktır. Chiaie, CIA tarafından Latin Amerika'daki en tehlikeli sağcı terörist olarak tanımlanacaktır.

Yargılanması

Venezuela'da 1989 yılında yakalandıktan sonra İtalya’ya iade edilecek ve hakkında açılan kamu davalarında yargılanacaktır. Bunlardan 12 Aralık 1969 günü Milano şehrindeki bombalarla ilgili yargılanır. Onunla beraber yargılanan Massimiliano Fachini ile beraber beraat eder. 1980 yılında gerçekleşen ve 85 kişinin öldüğü Bologna Katliamı ile ilgili yargılansa da yine beraat edecektir. Le Monde Diplomatique gazetesine göre Miami'de Türk neo-faşist liderleri ve NATO'ya bağlı Gladio örgütünün Türkiye sorumlularından Abdullah Çatlı ile görüştüğü yazılmıştır.[4] Çatlı 1980 yılında Türkiye'de askerî darbeye giden süreçte gerilimin tırmandırılmasında kanlı eylemleriyle katkısı olmuştur.

Condor (Akbaba) Operasyonu

İspanya’dan ayrılarak Şili’ye yerleştikten sonra seçilerek başa gelen Şili Cumhurbaşkanı Salvador Allende'yi ABD desteğiyle deviren Pinochet ile yakın ilişki kuracaktır. Arjantin ve El Salvador'daki Kirli Savaş ve Condor Planı'nda yer alır. Bolivya’da 1980 yılında askerî darbeyle başa geçen Luis García Meza Tejada için eski Nazi Klaus Barbie ile birlikte çalışır. Kötü şöhretli yönetimin başa gelmesi sırasında Arjantin'de bulunan SIDE adlı neo-faşist grup da darbeye katılacaktır. 1983 yılında İspanyol bir gazeteciye o dönemi anlatacaktır:

“ Uluslararası devrimci hareketin oluşması için çaba harcamaya karar vermiştim. Bu yüzden Bolivya’da milliyetçi bir devrim imkânı oluşunca yoldaşlarımla bu davaya omuz verdik. Bizler ne baskı kurduk ne uyuşturucu işine bulaşmış teröristlerdik, sadece siyasi militanlardık. „

— Stefano Delle Chiaie

İtalyan senatör Giovanni Pellegrino başkanlığındaki senato komisyonuna 1997 yılında yaptığı açıklamada Stefano Delle Chiaie “kara faşist enternasyonal”den ve faşist uluslararası devrime olan inancından bahsetmiştir.[5] Dünya Anti-Komünist Ligi'nin Paraguay’daki bir toplantısına katıldıktan sonra bu örgütten ayrılır. 1975 yılında Franko'nun Madrid'deki cenaze töreninde Pinochet ile görüşür ve Şili’deki kontrgerilla operasyonlarına bundan sonra dahil olur. CIA belgelerine göre Chiaie Madrid’de bulunduğu süre zarfında DINA örgütünden Michael Townley ve Miami'deki Castro karşıtı Kübalı mafya liderlerinden Virgilio Paz Romero ile görüşmüş ve Franko’ya bağlı gizli servisin de yardımıyla Şilili Hristiyan Demokrat Bernardo Leighton’a suikast planı yapıldığı belirtilmiştir. Bu görüşmeden sonra 6 Ekim 1975 günü Leighton ve eşi Roma'da bombalı bir saldırı sonucu öldürülecektir. Chiaie, Şili’de Allende döneminde başkan yardımcılığı yapan general Carlos Prats'ın Buenos Aires'te 30 Eylül 1974 günü öldürülmesinden de sorumlu tutulmaktadır.[6][7] Bu cinayetten DINA adına çalışan ABD vatandaşı Townley’nin de bilgisi olduğunu 1995 yılında Roma’daki sorgusunda ifade etmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "È morto Stefano Delle Chiaie, accusato di concorso esterno nella strage di Bologna". Repubblica.it (İtalyanca). 10 Eylül 2019. 11 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2019. 
  2. ^ "Gazeteci Sergio Sorin tarafından Pinochet-Franco-Gladio bağlantısını araştıran yazı (İspanyolca)". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008. 
  3. ^ Stuart Christie’nin kitabından (İngilizce)
  4. ^ Kendal Nezan (1 Temmuz 1998). "Turkey's pivotal role in the international drug trade". Le Monde diplomatique (İngilizce). 22 Nisan 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2023. 
  5. ^ "Komisyon sorgu tutanakları (İtalyanca)". 27 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008. 
  6. ^ "Prats cinayetiyle ilgili yazı (İspanyolca)". 22 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008. 
  7. ^ "Konuyla ilgili BBC haberi". 7 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008. 

Konuyla ilgili yazılmış eser

  • Stuart Christie, Stefano Delle Chiaie: Portrait of a Black Terrorist, 1984 ISBN 0946222096

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Valparaíso, Şili</span>

Valparaíso Şili'de bir liman şehridir. Yaklaşık nüfusu 278.000 kişidir. Valparaíso'nun ilçe ve banliyöleri ile nüfusu 905.300 kişiyi bulur (2004). Şili Kongresi bu şehirde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Şili</span> Güney Amerikada bulunan egemen devlet

Şili (İspanyolca:

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Çatlı</span> Türk organize suç örgütü lideri

Abdullah Çatlı, Türk organize suç örgütü lideri, mafya lideri, derin devlet ajanı ve kontrgerilla mensubu.

<span class="mw-page-title-main">İspanya İç Savaşı</span> Cumhuriyetçiler ve Milliyetçiler arasında yaşanan ve 1936-1939 arası İspanyada olan savaş

İspanya İç Savaşı, 17 Temmuz 1936–1 Nisan 1939 tarihleri arasında, demokratik seçimle başa gelmiş İkinci İspanyol Cumhuriyeti’ne sadık Cumhuriyetçiler ile General Francisco Franco liderliğinde isyancı bir grup olan Milliyetçiler arasında yaşanmıştır. Savaşı Milliyetçiler kazanmıştır ve Franco, 1939’dan öldüğü yıl olan 1975’e kadar İspanya’yı yönetmiştir.

Stay-behind, NATO bünyesindeki ülkelerde sol örgütlenmeye karşı oluşturulan yasa dışı silahlı kuvvetler. Soğuk Savaş sırasında Sovyetler Birliği'nin işgal ihtimali öne sürülerek oluşturulan gizli örgütlenmeler kuruldukları ülkelerde siyasi hayatı şekillendirmek için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Augusto Pinochet</span> Şili diktatörü (1973–1990)

Augusto José Ramón Pinochet Ugarte, 1973 yılından 1990 yılına kadar Şili'yi dikta rejimi ile yöneten general. 1973'ten 1998'e kadar Şili ordusunun başkomutanı ve 1973'ten 1981'e kadar Şili Cunta Hükûmeti'nin başkanı.

Neo-faşizm, II. Dünya Savaşı sonrasında bazı Avrupa ülkelerinde görülmüş "yeni faşist" akımdır. Faşizmin bu türü belli bir zümrenin değil bütün milletin kendini diğer milletlerden üstün görerek öne çıkma çabası olarak da tanımlanabilir. Neonazizm ile beraber Avrupa'da ve ABD'de neo-faşist oluşumlar bulunmaktadır.

Bahçelievler Katliamı, 8 Ekim 1978 günü Ankara'nın Bahçelievler mahallesinde Türkiye İşçi Partisi üyesi Latif Can, Efrahim Ezgin, Hürcan Gürses, Osman Nuri Uzunlar, Serdar Alten, Faruk Erzan ve Salih Gevence isimli gençlerin öldürüldüğü olaydır.

<span class="mw-page-title-main">Río de la Plata Kral Vekilliği</span>

Río de la Plata Kral Vekilliği, bir zamanlar İspanya'nın Latin Amerika'daki genel valiliklerinden biriydi. Diğerleri Yeni İspanya, Yeni Granada ve Peru Kral Vekilliği'ydi.

<span class="mw-page-title-main">Francisco Franco</span> İspanya diktatörü (1939–1975)

Francisco Franco Bahamonde,, 1936'da İkinci Cumhuriyet'in demokratik hükûmetine karşı gerçekleştirilen askerî darbenin liderlerinden biri olan İspanyol asker ve diktatördü. 1 Ekim 1936'da isyancı tarafın başkomutanı olarak atandı, taraftarları tarafından el caudillo (önder) ilan edildi ve çatışmanın sona ermesinden ölümüne kadar 1975'e kadar devlet başkanı olarak görev yaptı. Ayrıca 1938'den 1973'e kadar hükûmet başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Ante Pavelić</span>

Ante Pavelić, Hırvat faşist siyasetçi. II. Dünya Savaşı'nda Almanya ve İtalya'nın uydusu olan Hırvatistan Bağımsız Devleti'nin başkanlığını yaptı. Savaşın ardından Nazi kaçış yolları sayesinde Arjantin'e kaçabilmiştir, ömrünün kalan günlerini işlediği savaş suçlarından dolayı yargılanmadan sığındığı Franco İspanyası'nda tamamlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antonio Tejero</span>

Antonio Tejero Molina İspanyol yarbay, 23 Şubat 1981 günü gerçekleştirdiği başarısız darbe girişimiyle bilinir.

<span class="mw-page-title-main">GAL</span>

GAL, Grupos Antiterroristas de Liberación İspanyol hükûmetince Euskadi Ta Askatasuna ETA örgütüne karşı savaşmak için yasa dışı olarak kurulmuş ölüm timleridir. GAL, İspanyol Sosyalist İşçi Partisi hükûmeti dönemi olan 1983-87 yılları arasında aktif olmuştur. Mahkemelerde açılan dava sonuçlarına göre GAL örgütünün İspanya İçişleri Bakanlığınca finansmanının sağlandığı ve desteklendiği ispat edilmiştir. İspanyol günlük gazetesi El Mundo'nun GAL örgütünün bağlarının açığa çıkartılmasında büyük payı olmuştur.

Yeni şarkı hareketi Latin Amerika'da ortaya çıkan bir müzik hareketidir. İlk olarak Güney Amerika'nın güneyinde - Arjantin, Şili ve Uruguay - 1950 ve 1960'larda ortaya çıkmıştır, kısa sürede kıtanın diğer bölgelerinde de tutulmuştur. Geleneksel Latin Amerika halk müziği öğeleri ve bazı durumlarda rock müziği öğelerini, ilerici ve genellikle politik sözlerle birleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Condor Planı</span> 1970li yıllarda Latin Amerikadaki sağ diktatörlüklerin CIA desteğiyle uygulamaya koyduğu operasyon

Condor Planı veya Condor Operasyonu, 1970'li yıllarda Latin Amerika'daki sağ diktatörlüklerin CIA desteğiyle uygulamaya koyduğu operasyon. Bill Clinton döneminde (2000) açıklanan belgeler sonucunda CIA desteği daha açık biçimde ortaya konmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nazi kaçış rotaları</span>

Nazi kaçış rotaları, II. Dünya Savaşı'nın ardından mağlubiyete uğrayan Mihver Devletleri ve özellikle Nazi Almanyasındaki başta Naziler olmak üzere savaş suçluları ve işbirlikçilerinin Avrupa'dan kaçmak için örgütledikleri güzergâhları tarif etmek için kullanılan bir tâbirdir. Söz konusu rotalar, genellikle Latin Amerika ülkelerine doğru olmuş, kaçanlar özellikle Arjantin, Paraguay, Brezilya, Uruguay, Şili ve Bolivya'ya saklanmışlardır. Bazı kişilerin ABD, Kanada ve çeşitli Orta Doğu ülkelerine gittiği de bilinmektedir. İlk kaçış güzergâhı Almanya-İspanya-Arjantin, diğer güzergâh ise Roma-Cenova-Latin Amerika idi. Kaçış rotalarını örgütleyen çeşitli kişi ve kuruluşlar önce bağımsız hareket etseler de, zamanla örgütlü hareket etmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">2015 Copa América</span> 44. Güney Amerika Futbol Turnuvası

Copa América 2015, 11 Haziran-4 Temmuz 2015 tarihleri arasında CONMEBOL tarafından kırk dördüncüsü Şili'de düzenlenmiş Güney Amerika futbol turnuvasıdır. 2015 Copa América, Şili'nin 1920, 1926, 1941, 1945, 1955 ve 1995'ten sonra yedinci kez ev sahipliği yaptığı turnuvadır. On Güney Amerika ekibi ile davet edilen Meksika ve Jamaika dahil on iki takım turnuvada mücadele etti. Kupayı finalde Arjantin'i seri penaltılarda 4-1 yenen ev sahibi Şili kazandı. Böylece Şili, Rusya'da düzenlenecek olan 2017 FIFA Konfederasyonlar Kupası'nda Güney Amerika'yı temsil etmeye hak kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Licio Gelli</span>

Licio Gelli, İtalyan finansçı, mason ve suç örgütü lideri.

<span class="mw-page-title-main">1977 Atocha Katliamı</span>

1977 Atocha Katliamı, 24 Ocak 1977 tarihinde İspanya'nın başkenti Madrid'de Francisco Franco yanlısı aşırı sağ unsurlar tarafından yapılan silahlı terör saldırısıdır. Saldırıda 5 avukat ölmüştür. İspanya'da demokrasiye geçiş sürecindeki en kanlı olaylardan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci</span>

Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci 1976-1983 dönemi arasında Arjantin devletini yöneten askerî diktatörlük dönemini anlatır. Rejimin temeli 24 Mart 1976 tarihinde Devlet Başkanı Isabel Martínez de Perón'a karşı düzenlenen başarılı darbeyle atılır. İktidarı alan cunta, Kirli Savaş adı verilen ve sivil halka karşı çok çeşitli suçların işlendiği bir süreç başlatmıştır. Rejim 1982 yılında İngiltere'ye karşı başlattığı Falkland Savaşı'nda yenilince toplumsal muhalefet yükselişe geçmiş ve cuntacılar 1983 yılında iktidarı bırakmak durumunda kalmıştır. Takip eden demokrasi döneminde hayatta kalmış olan önde gelen darbecilerin çoğu mahkeme önüne çıkmış ve hapis cezaları almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.