İçeriğe atla

Steampunk

Buhar çılgınlığı temalı bir fotoğraf.
Döneme özgü kıyafetleriyle büyük bir makine önünde duran bir kadın ve yanında bir erkek.

Steampunk ya da buhar çılgınlığı, buharlı makinelerin hâlâ yaygın olarak kullanıldığı, 19. yüzyılda veya sıklıkla Viktorya Dönemi İngiltere'sinde geçen H. G. Wells ve Jules Verne'in çalışmalarında da olduğu gibi kurgusal teknolojiler ya da bilgisayarın erken dönemde icadı gibi gerçek teknolojik yenilikler de içeren bir retrofütüristik bilimkurgu alt-türüdür.[1] Edebi kökenleri bazen siberpunk türü ile ilişkili olsa da,[2] steampunk çalışmaları genellikle buhar gücünün ana akım kullanımını sürdürdüğü bir gelecekte 19. yüzyıl Victoria devrinin alternatif tarihinde ya da Amerikan "Vahşi Batı"larında kurulur.

Tamamen Newton fiziğinin hakim olduğu bu dünyada buharla çalışan her türlü makine ve robotlar, mekanik bilgisayarlar, göklerde dolaşan zeplinler (hava gemileri) ve balonlar vardır. Steampunk, eğer teknoloji bu kadar hızlı gelişmeseydi ve Sanayi Devrimi tüm hızıyla devam etseydi nasıl bir dünyada yaşardık sorusuna cevap verir.[3] Günümüz yazarlarından Philip Pullman, Scott Westerfeld ve China Miéville'in eserleri de bu türe dahil edilebilir.

Ayrıca bakınız

  • Alternatif tarih, pek çok buhar çılgınlığı kurgusu aynı zamanda bir alternatif tarih kurgusudur.
  • Siberpunk, mekanik yerine elektronik teknolojilerinin ilerlediği bir bilimkurgu alt-türüdür.

Kaynakça

  1. ^ "Definition of steampunk". Oxford University Press. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2012. 
  2. ^ Seed, David (2007). A Companion to Science Fiction. Oxford: John Wiley & Sons. s. 217. ISBN 9781405144582. 
  3. ^ "Sinemada Bilimkurgu Alt Türleri #1: Bilimkurgunun Çocukluk Düşleri". 27 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bilgisayar</span> çok sayıda aritmetiksel veya mantıksal işlemlerden oluşan bir işi, önceden verilmiş bir programa göre yapıp sonuçlandıran elektronik araç

Bilgisayar, aritmetik veya mantıksal işlem dizilerini (berim) otomatik olarak yürütmek üzere programlanabilen dijital bir elektronik makinedir. Çağdaş bilgisayarlar, programlar olarak bilinen genel işlem kümelerini gerçekleştirebilir. Bu programlar, bilgisayarların çeşitli görevleri gerçekleştirmesini sağlar. Ayrıca bir bilgisayar sisteminin tam verimle çalışabilmesi için donanım, işletim sistemi ve çevresel cihazlara sahip olması gerekmektedir. Bu terim aynı zamanda bir bilgisayar ağı veya bilgisayar kümesi gibi birbirine bağlı ve birlikte çalışan bir grup bilgisayar anlamına da gelebilir.

<span class="mw-page-title-main">Fare (bilgisayar)</span> bilgisayar ekranında bir işaretçiyi hareket ettirmek için kullanılan elde tutulan cihaz

Fare,, genellikle avuç içinde tutulan, hareketleri bilgisayar ekranındaki imlecin hareketlerini kontrol eden, bilgi giriş aygıtıdır. Fare modeline göre üzerinde bir veya daha fazla sayıda tuş ve tekerlek bulunabilir. İlk bilgisayar faresi 1964 yılında Douglas Engelbart tarafından yapıldı. Fare el hareketlerini mekanik, LED'li optik, lazerli optik yöntemle algılayabilir. Fare elde ettiği bilgileri bilgisayara kablo, kızılötesi, radyo dalgalar veya Bluetooth ile aktarabilir.

<span class="mw-page-title-main">Makine</span> herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek, belli bir güçten yararlanarak bir işi yapmak veya etki oluşturmak için dişliler, yataklar ve miller gibi çeşitli makine elemanlarından oluşan düzenekler bütünü

Makine, bir iş yapmak için kuvvet uygulamak ve hareketi kontrol etmek için güç kullanan fiziksel bir sistemdir. Terim genellikle motor kullanan yapay cihazlara veya moleküler makineler gibi doğal biyolojik makromoleküllere de uygulanır.

Bilimkurgu, bilim kurgu ya da bilim-kurgu, yakın ya da uzak gelecek ile ilgili öykülerin bugün olası olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını da kullanarak oluşturulmasıdır. Bilimkurgu bazen geçmişi de kurgulayabilir. Bilimkurgu kitap, sanat eserleri, televizyon, film, bilgisayar oyunları, tiyatro eserleri ve diğer kitle iletişim araçlarında bulunabilir. Yapısal ve pazarlama bağlamında bilimkurgu güncel gerçeklik içinde bulunmayacak kurgusal ögeler içeren yaratıcı çalışmaları tanımlamak için kullanılabilir. Bu tanımlama fantastik, korku ve ilgili türleri de içerir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Sanayi Devrimi</span> 1870–1914 yılları arasındaki hızlı teknolojik değişim dönemi

İkinci ve Üçüncü Sanayi Devrimleri, daha bilinen adı ile Teknolojik Devrim, 19. yüzyılın son çeyreğinde başlayıp, 20. yüzyılın başlarında hızlanan endüstri alanlarındaki hızlı yükselişi ifade etmek için kullanılır. Sanayi devrimi 18. yüzyılın ortalarında buhar gücünün sanayiye uygulanması ile İngiltere'de ortaya çıkmıştır. Ancak tarihsel gelişim aşamaları içerisinde teknolojide ortaya çıkan değişmeler bu durumu ileri seviyeye taşımıştır.

<i>Matrix</i> (film) Matrix serisinin ilk filmi (1999)

"Matrix, 1999 yapımı bir bilimkurgu aksiyon filmidir. Wachowski kardeşler tarafından yazılmış ve yönetilmiştir.[a] Matrix film serisinin ilk bölümü olup, Keanu Reeves, Laurence Fishburne, Carrie-Anne Moss, Hugo Weaving ve Joe Pantoliano'nun başrollerini paylaştığı film, insanoğlunun, zekice makineler tarafından yaratılmış olan ve insanların bedenlerini enerji kaynağı olarak kullanırken dikkatlerini dağıtmak için yarattığı bir simülasyon olan Matrix'in içinde bilinçsizce tutsak olduğu distopik bir geleceği tasvir eder. Bilgisayar programcısı Thomas Anderson, hacker takma adı "Neo" olarak gerçeği ortaya çıkardığında, diğer Matrix'ten kurtulan insanlarla birlikte makinelerle bir isyana katılır.

<i>Neuromancer</i>

Neuromancer, William Gibson'ın dünya çapında üne kavuşmasını sağlayan ilk siberpunk romanı. 1984 yılında yayınlandıktan sonra bilimkurgunun üçlü tacı olarak adlandırılan Nebula, Philip K. Dick ve Hugo ödüllerini kazanmıştır. Bu Gibson'un Sprawl Üçlemesinin başlangıç romanıdır. Kitap, Türkçede önce Neuromancer adı yayınlanmış olup Matrix Avcısı adı altında yeniden yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Buhar türbini</span>

Buhar türbini, basınçlı buhardan termal enerjiyi çıkaran ve bunu dönen bir çıkış milinde mekanik iş yapmak için kullanan makinedir. Modern tezahürü 1884'te Charles Parsons tarafından icat edilmiştir. Modern bir buhar türbininin imalatı, 20. yüzyılda ilk kez kullanılabilir hale gelen teknolojiler kullanılarak yüksek kaliteli çelik alaşımlarını hassas parçalara dönüştürmek için gelişmiş metal işçiliğini içerir. Buhar türbinlerinin dayanıklılığı ve verimliliğindeki sürekli gelişmeler, 21. yüzyılın enerji ekonomisinin merkezinde yer almaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Meka</span>

Meka , bilimkurgu veya fantastik/gelecekçi türlerde sıklıkla rastlanan, bir pilot tarafından kontrol edilen, yürüyen araçlardır. Mecha genellikle, gerekli olmamasına rağmen, iki tekerleklidir. Göründükleri birçok kurguda mechalar, savaş makinalarıdır: vidaları ve tekerlekleri yerine bacakları olan zırhlı dövüş araçlarıdır. Ayrıca, manga Patlabor ve Amerikan minyatürleri oyunu Battletech gibi bazı hikâyeler; ağır inşaat işi, polis görevleri veya itfaiyecilik gibi sivil amaçlar için kullanılan mecha içerir.

<span class="mw-page-title-main">Antikitera düzeneği</span>

Antikitera düzeneği, astronomik konumları hesaplamak için tasarlanan eski mekanik bir hesap makinesidir. 1900-1901 yılları arasında Girit ve Mora Yarımadası arasında bulunan Yunan Küçük Çuha (Antikitera) adası yakınlarında keşfedilmiş Antikitera batığından çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Siberpunk</span> fütüristik bir ortamda geçen postmodern bilimkurgu türü

Siberpunk ya da siber çılgınlık, "yüksek teknoloji, düşük yaşam" şeklinde özetlenen bir dünya şekli çizen bilimkurgu alt türü. Siberpunk, bilim ve teknolojinin çok ilerlediği ancak insanların büyük kısmının yaşam kalitesinin çok düşük olduğu, bozulduğu veya toplumsal düzenin radikal bir şekilde değiştiği bir dünya tasavvurudur.

Bilgi teknolojisi (IT), genellikle bir işletme veya başka bir girişim bağlamında veri veya bilgi depolamak, almak, iletmek, çalışmak ve işlemek için bilgisayarların kullanılmasıdır. Bilgi Teknolojisi, bilgi ve iletişim teknolojisinin (ICT) bir alt kümesi olarak düşünülür. 2012'de Zuppo, her hiyerarşi düzeyinin "bilgi aktarımını ve çeşitli elektronik ortamdaki iletişim türlerini kolaylaştıran teknolojilerle ilişkili olması nedeniyle bir derece ortaklık içerdiği" bir BİT hiyerarşisini önermişti.

"Sosyal bilimkurgu" terimi psikoloji, ekonomi, politik bilimler, sosyoloji, antropoloji gibi sosyal bilimleri esas alan bilimkurgu edebiyatı türünü tanımlamak için kullanılabilir. Bu alandaki kayda değer yazarlar arasında Ursula K. Le Guin ve Philip K. Dick sayılabilir. Terim öncelikli olarak karakterler ve duygular üzerine odaklanan hikâyeleri tanımlar. SFWA Büyük Ustası Ray Bradbury bu sanatın tanınmış bir üstadıdır. Bazı yazarlar katı bilimkurgu ve sosyal bilimkurgu arasındaki sınırı bulanıklaştırmışlardır. Ütopya ve distopya hikâyeleri sosyal bilimkurgunun dallarıdır;The Handmaid's Tale, Bin Dokuz Yüz Seksen Dört ve Brave New World gibi hikâyeler sosyal bilimkurgu örnekleri arasındadır. Gulliver'in Seyahatleri gibi fantastik ortamlarda geçen hicivsel romanlar yaratıcı kurgulamalar olarak kabul edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Biopunk</span> Bilim kurgu alt türü

Biopunk, biyoteknolojiye odaklanan bir bilimkurgu alt türüdür. Siberpunk'tan türetilmiştir, ancak bilgi teknolojisinden ziyade biyoteknolojinin etkilerine odaklanmaktadır. Biopunk sentetik biyoloji ile ilgilidir. Biyohackerları, biyoteknoloji mega şirketlerini ve insan DNA'sını manipüle eden baskıcı hükûmet kurumlarını içeren siberpunktan türetilmiştir. Çoğu zaman siberpunk'un karanlık atmosferine ayak uyduran biopunk genellikle genetik mühendisliğinin karanlık tarafını inceler ve biyoteknolojinin alçak tarafını temsil eder.

<span class="mw-page-title-main">Dieselpunk</span>

Dieselpunk, savaşlar arası dönemin dizel tabanlı teknolojisinin estetiğini 1950'lere kadar retrofütüristik teknoloji ve postmodern hassasiyetlerle birleştiren steampunk'a benzer bir türdür.

<span class="mw-page-title-main">Ottopunk</span>

Ottopunk ya da ottomanpunk, bilimkurgunun bir alt kültürüdür. İsim, kökünü Osmanlı kelimesinin İngilizcesi olan Ottoman kelimesinin kısaltılmışından alır. Ottopunk, diğer alt dallardan daha yenidir ve son yıllarda ortaya çıkmış bir akımdır. Steampunk akımı ile teknolojik özellikler ve geçtiği zaman açısından benzerlikler bulunur. Akımın genel özelliği zaman dilimi olarak 18'inci yüzyılın sonu ve 19'uncu yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde Anadolu ve Türk kültüründen esintiler taşıyan yer yer fantastik ögeler içerebilen retrofütüristik bir devri anlatmasıdır. Akımdan esinlenen eserlerde konum genellikle İstanbul şehridir ve eserler kurgusal bir Osmanlı dönemi manzarası sunar. Türün belirgin temsilcileri olarak edebiyat dünyasında Devrim Kunter'in Seyfettin Efendi adlı çizgi romanı, İhsan Oktay Anar tarafından yazılan Puslu Kıtalar Atlası ve Erim Şişman'ın yazmış olduğu Ottomania adlı roman örnek gösterilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Jak and Daxter</span>

Jak and Daxter, Andy Gavin ve Jason Rubin tarafından yaratılan, şu anda Sony Interactive Entertainment'ın sahibi olduğu video oyunu serisidir.

Çatal Yolları Bahçesi", Arjantinli yazar ve şair Jorge Luis Borges'in 1941 tarihli kısa bir öyküsüdür. Bu, 1944'te Ficciones'da tamamen yeniden basılan El jardín de senderos que se bifurcan koleksiyonunun başlık öyküsüdür. Bu öykü Çoklu evrenlerde alternatif gerçeklik temasının edebiyatta ilk işlenmesidir. Hikâyenin temasının, kuantum mekaniğinin birçok dünya yorumunu önceden haber verdiği söylenir. Filozof ve bilimkurgu yazarı Olaf Stapledon'un çalışmalarından esinlenmiş olabilir. Borges'in "yolları çatallamak" vizyonu, özellikle hiper metin kurgusu alanında çok sayıda yeni medya araştırmacısı tarafından ilham kaynağı olarak gösterildi. Borges'in sonsuz metin fikrini ifade eden diğer öyküleri arasında “ Babil Kütüphanesi ” ve “ Kum Kitabı ” sayılabilir

Steamboy, yönetmenliğini Katsuhiro Otomo'nun yaptığı ve senaryosunu Sadayuki Murai ve Katsuhiro Otomo'nun yazdığı 2004 yapımı bir Japon anime filmidir. Sunrise ve Bandai Visual tarafından hazırlanmıştır ve 17 Temmuz 2004 tarihinde gösterime girdi.

<span class="mw-page-title-main">Solarpunk</span>

Solarpunk, doğa ve toplumun birlikteliğiyle, sürdürülebilir bir geleceği hayal eden ve gerçekleştirmeyi isteyen bir edebi ve sanatsal harekettir. "Solar", yenilenebilir bir enerji kaynağı olarak güneş enerjisini konu alır ve iklim değişiklinin sonun felaket olacağına dair görüşü reddederek iyimser bir gelecek vizyonunu temsil ederken, "punk" böyle bir gelecek yaratmaya yönelik karşıt kültürü, post-kapitalist ve sömürgecilik karşıtı coşkuyu ifade eder.