İçeriğe atla

Stasi

Devlet Güvenlik Bakanlığı
Ministerium für Staatssicherheit (MfS)
Stasi amblemi

Stasi'nin eski karargâhı
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi8 Şubat 1950
Kapanış tarihi13 Ocak 1990[1]
Türüİstihbarat teşkilatı
Gizli polis
AdresDoğu Berlin, Doğu Almanya
Personel sayısı91.015 (düzenli)
174.000 (gayriresmi) (1989) [2]

Devlet Güvenlik Bakanlığı (Almanca: Ministerium für Staatssicherheit (MfS)) veya kısaca Stasi (Staatssicherheit birleşik kelimesinden dolayı), Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin güvenlik ve istihbarat teşkilatıydı. Stasi Doğu Berlin'den yönetilmekteydi. Lichtenberg şehrinde geniş kapsamlı bir komplekse sahipti, bunun dışında şehrin muhtelif yerlerinde değişik komplekslere de sahipti. Stasi dünya çapında etkin istihbarat örgütlerinden biri olarak kabul ediliyordu. Organizasyonun şiarı "Schild und Schwert der Partei" (Parti'nin Kalkanı ve Kılıcı). Daha önceki dönemlerde Stasi için kullanılan bir başka ifade ise Staatssicherheitsdienst, yani Devlet Güvenlik Servisi idi. Bu organizasyon, Doğu Almanya'da aşağı yukarı 250.000 kişinin tutuklanmasına katkı sağlamıştır.[3]

Tarihçe

Stasi 8 Şubat 1950 tarihinde kurulmuştur. Kuruluşunda Sovyet KGB model alınmıştır. KGB tarafından Varşova Paktı içerisinde en etkin ve sadık ortak olarak kabul ediliyordu.

Wilhelm Zaisser Stasi'nin ilk başkanıdır, Wilhelm Zaisser'ın yardımcısı ise Erich Mielke. Wilhelm Zaisser Doğu Almanya lideri Walter Ulbricht tarafından 1957 yılında görevinden alındı. Göreve Ernst Wollweber getirildi. Ernst Wollweber, devlet lideri Walter Ulbricht ve Erich Mielke ile yaşadığı uyuşmazlıklardan dolayı görevinden istifa etti. Göreve yardımcısı Erich Mielke devam etti. Ayrıca 1957 yılında, Markus Wolf HVA'nın (İstihbarat Merkez İdaresi -Hauptverwaltung Aufklärung) yabancı istihbarat bölümünün başına getirildi. Wolf Almanya Federal Cumhuriyeti'nin devlet mekanizmasına, politikasına ve iş dünyasına sızmada büyük başarılar elde etti.

Stasi 1970'li özellikle Latin Amerika'da birçok aktivist ve politikacının hayatını kurtararak farklı bir rol daha üstlenmiştir. Örneğin eylül 1973'te Şili'de Pinochet darbesi sırasında, Stasi ajanları tarafından gerçekleştirilen operasyonda, İnsanların Birliği örgütüne üye yüzlerce insan kurtarılarak Alman Demokratik Cumhuriyeti'ne nakledilmiştir.[]

1986 yılında Wolf emekliye ayrıldığında görevini Werner Grossmann'a devretmiştir.

1989 yılında, Doğu Almanya'nın çözülmesinden önce, Stasi adı Ulusal Güvenlik Ofisi olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklikten sonra yönetime Rudi Mittig getirilmiştir.

Stasi Arşivlerinin Kurtarılması

Rejimin son yılları olan 1989-90'larda, panikleyen Stasi yetkilileri kâğıt öğütücü cihazlarla Stasi dokümanlarını yok etmeye çalıştılar. Kağıt öğütücü cihazlar ağır iş yükünden dolayı çalışamaz hale geldiğinde dokümanları elle parçadılar. Çalakalem saklanan kâğıt parça çantaları başa geçen yeni yönetim tarafından kısa sürede ele geçirildi.

Fotoğraf galerisi

  • Stasi genel merkezinin zemin katı
    Stasi genel merkezinin zemin katı
  • Mutfak
    Mutfak
  • Sekreterya
    Sekreterya
  • Nezarethane
    Nezarethane
  • Tutukevi
    Tutukevi

Kaynakça

Alıntılar

  1. ^ Vilasi, Antonella Colonna (9 Mart 2015). The History of the Stasi. AuthorHouse. ISBN 9781504937054. 
  2. ^ Hinsey, Ellen (2010). "Eternal Return: Berlin Journal, 1989–2009". New England Review. 31 (1): 124-134. JSTOR 25699473. 
  3. ^ Germans campaign for memorial to victims of communism 10 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News, 31 January 2018

Bibliyografya

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Stasi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Almanca

İngilizce

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">CIA</span> Amerika Birleşik Devletlerinin ulusal istihbarat teşkilatı

CIA, Birleşik Devletler federal hükûmetinin sivil bir dış istihbarat servisidir ve resmî olarak dünyanın dört bir yanındaki ulusal güvenlik bilgilerini, öncelikle insan istihbaratını (HUMINT) kullanarak toplamak, işlemek ve analiz etmekle görevlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Almanya</span> 1949dan 1990a dek varlığını sürdürmüş sosyalist Alman devleti

Doğu Almanya veya resmî adıyla Demokratik Alman Cumhuriyeti, günümüzdeki Almanya'nın doğu kısmında bulunmuş, 1949 ile 1990 yılları arasında var olmuş sosyalist cumhuriyet. ADC; 1945'te II. Dünya Savaşı'nın Nazilerin yenilgisiyle son bulması ve Almanya'nın işgal bölgelerine ayrılmasının ardından 1949'da Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin Sovyet işgal bölgesindeki topraklarda sosyalist bir devlet kurmasıyla ortaya çıkmış ve 1989 sonbaharında gerçekleşen Barışçıl Devrim ile Batı Almanya'yla yeniden birleşmesine kadar varlığını sürdürmüştür. Devletin resmî ideolojisi, Marksizm-Leninizm idi. Hükûmetin anlatısı ise Doğu Almanya'yı "işçi ve köylülerin sosyalist devleti" ve "barış Almanyası" olarak tanımlıyor, ülkenin savaşın ve faşizmin kökünü kazıdığını öne sürüyordu; öyle ki, antifaşizm ülkede bir devlet doktriniydi. Diğer sosyalist Doğu Bloku ülkeleri gibi, Doğu Almanya ve hükûmeti de 40 yıl kadar süren varlığı boyunca Sovyetler Birliği ile yakın ilişkiler ve karşılıklı etki içerisindeydi ve Varşova Paktı'nın bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Markus Wolf</span>

Markus Johannes "Mischa" Wolf, Doğu Almanya Devlet Güvenlik Bakanlığı (MfS) dış istihbarat bölümünün başıydı. 34 yıl boyunca MfS'nin iki numaralı adamıydı, bu dönem Soğuk Savaş'ın büyük bir kısmını kapsar.

<i>Başkalarının Hayatı</i>

Başkalarının Hayatı, 2006 Almanya yapımı dramatik dönem filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Lichtenberg</span>

Lichtenberg, 2001'den beri başkent Berlin'in on birinci ilçesi. İlçe 2001'den önce var olan Lichtenberg ve Hohenschönhausen ilçelerinin birleşmesi sonucu oluştu.

<span class="mw-page-title-main">Paperclip Harekâtı</span>

Paperclip (Ataş) Harekâtı, ABD askeri istihbarat servisinin II. Dünya Savaşının sonu ve sonrasında Nazi Almanyası'ndan önemli bilim adamlarının ülke dışına kaçırılması operasyonunun kod adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Securitate</span>

Securitate, resmî adıyla Departamentul Securității Statului, Romanya Sosyalist Cumhuriyeti'nin gizli polis teşkilatı. Komünist rejimden önce Romen gizli polisine Siguranța Statului olarak anılıyordu. 30 Ağustos 1948'de Romanya Kızıl Ordu işgali altındayken Sovyet NKVD'nin yardımıyla kuruldu. 1989'da Nicolae Ceaușesku'nun devrilmesinin ardından DSS, Parlamentonun DSS'yi çeşitli alt bölümlere dönüştüren bir yasayı onayladığı 1991 yılına kadar var oldu.

<span class="mw-page-title-main">Dış İstihbarat Servisi (Rusya)</span>

Rusya Federasyonu Dış İstihbarat Servisi (Rusça: Служба внешней разведки, Rusça telaffuz: [Sluʐbə vnʲɛʂnʲɪj rɐzvʲɛtkʲɪ]; tra. Sluzhba vneshney razvedki; ya da SVR RF ağırlıklı sivil işler için, Rusya'nın dış istihbarat kuruluşudur. SVR, KGB'nin Birinci Baş Direktörlüğü organizasyonunun halefidir. Askeri casusluk işlerinde karşılığı GRU olmaktadır. SVR RF Aralık 1991 yılından bu yana KGB'nin Birinci Baş Direktörlüğü halefi konumundadır. SVR'nin yönetim merkezi Moskova'da Yasenevo Bölgesi'nde bulunur.

Sovyetler Birliği kurulduktan kısa bir süre sonra, Batı ülkelerine göçü ve kaçışı engellemek amacıyla kimi yasal düzenlemeler ve kısıtlamalar getirdi. Buna rağmen iltica ve kaçış eylemleri son bulmadı. II. Dünya Savaşı'nı takip eden dönemde, Doğu Bloku'nda bulunan diğer Komünist Avrupa ülkelerinde de benzer yasal düzenlemelere ve kısıtlamalara gidildi.

Savunma İstihbarat Genel Merkezi Japon Savunma Bakanlığı'nın yetkisi altında olan Japon hükûmetinin resmî sinyal istihbarat ajansıdır. Şu anda Amerikan Savunma İstihbarat Ajansı'ndan sonra modellenmiştir, kuruluşu ve yapısı ile büyük Japon istihbarat kurumlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus Cumhuriyeti Devlet Güvenlik Komitesi</span>

Belarus Cumhuriyeti Devlet Güvenlik Komitesi, , Belarus Cumhuriyeti'nin ulusal istihbarat kuruluşudur. Transdinyester ve Güney Osetya kendi benzerleriyle birlikte, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Rusça adı "KGB" olarak devam eden Belarusça çeviri kaybı da olsa birkaç istihbarat ajansından biridir. Bununla birlikte "Özel Çevik Kuvvet'e" yine de OMON denir.) Sovyetler Birliği'nin KGB'nin halefi Belarus kuruluşudur. Çeka kurucusu Felix Edmundovich Dzerzhinsky şimdi Belarus'ta esas Bolşevik istihbarat emniyeti ulusal kahramanı olarak görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Güvenlik Kurulu (Kazakistan)</span>

Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal Güvenlik Kurulu Kazakistan'da bir istihbarat organıdır. 13 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuştur.

Hans-Erich Voss, 1945 yılında Berlin Savaşında Führerbunker'in son kalanlarından biri olan bir Alman amiraliydi. Ayrıca, Adolf Hitler ve Joseph Goebbels'i intihar etmeden önce canlı gören son kişiler arasındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Erich Mielke</span> Alman politikacı

Erich Fritz Emil Mielke, 1957-1989 yılları arasında Doğu Almanya Devlet Güvenlik Bakanı olarak görev yapan bir Alman komünist yetkili idi.

<span class="mw-page-title-main">Evrak imha makinesi</span> Kağıdı parçalara bölmek için kullanılan alet

Evrak imha makinesi, kağıtları şeritlere veya ince parçacıklara bölmekde kullanılan bir makine'dir. Kamu kurumları, işletmeler ve özel kişiler tarafından özel, gizli veya başka türlü duyarlı belgeleri yok etmek için bu makineleri kullanır.

Sovyet gizli polis teşkilatlarının zaman içinde devamlılıkları vardı. Ekim Devriminden sonra Vladimir Lenin'in 20 Aralık 1917 tarihli kararıyla oluşturulan ilk gizli polise "Çeka" (ЧК) adı verildi. Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrasında KGB'nin ardılı konumundaki Rusya Federal Güvenlik Servisi'nde çalışanlar hâlâ gayriresmî olarak Çekist olarak adlandırılmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Patruşev</span> Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı Başdanışmanı

Nikolay Platonoviç Patruşev, Rusya Federasyonu Güvenlik Konseyi Sekreteri olarak görev yapan Rus subay ve siyasetçi. Patruşev, 1999-2008 yılları arasında Federal Güvenlik Servisi'nin (FSB) başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Lutz Eigendorf</span> Eski Alman futbolcu

Lutz Eigendorf, orta saha pozisyonunda görev yapmış Alman eski futbolcudur.

Stasi Kayıtları Ajansı(Stasi-Unterlagen-Behörde), eski Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin Devlet Güvenlik Bakanlığı'nın (Stasi) arşivlerini yöneten bir devlet kurumudur. Federal Almanya Cumhuriyeti'nin bir devlet kurumudur. Stasi Kayıtları Yasasının 29 Aralık 1991'de yürürlüğe girmesi ile birlikte kurulmuştur. Resmi olarak, eski Alman Demokratik Cumhuriyeti Devlet Güvenlik Servisi Kayıtları için Federal Komiserlik olarak adlandırılır ; Almancada genellikle BStU kısaltması ile bilinir.

Devlet Güvenlik Bakanlığı, Sovyetler Birliği'nde devlet güvenliği ve istihbarattan sorumlu bakanlıktı. Bakanlık 1946 yılında Devlet Güvenliği Halk Komiserliği'nin (NKGB) adının değiştirilmesi sonucu kurulmuş olup gizli polis görevleri, dış ve iç istihbarat ve karşı istihbarat ile ilgilenmekteydi. 1954 yılında KGB adını aldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.