İçeriğe atla

Stanislao Cannizzaro

Stanislao Cannizzaro

FRS
Doğum13 Temmuz 1826(1826-07-13)
Palermo, Sicilyateyn Kraliyeti
Ölüm10 Mayıs 1910 (83 yaşında)
Roma, İtalya Krallığı
Tanınma nedeniCannizzaro tepkimesi
ÖdüllerFaraday Lectureship Ödülü (1872)
Copley Madalyası (1891)
Kariyeri
DalıKimya
Sunto di un corso di Filosofia chimica (Kimya felsefesi dersinin taslağı) İngilizce çevirisi), 1947

Stanislao Cannizzaro FRS (/ˌkænɪˈzɑːroʊ/ KAN-iz-AR-oh,[1] also US /-ɪtˈsɑːr-/ --it-SAR--,[2]) 13 Temmuz 1826 - 10 Mayıs 1910), İtalyan kimyagerdir. Cannizzaro reaksiyonuyla ve 1860'taki Karlsruhe Kongresi'nde atom ağırlığı müzakerelerindeki etkili rolüyle ünlüdür.[3]

Hayatı

Cannizzaro, 1826'da Palermo'da doğmuştur.[4] Tıp mesleğini yapmak amacıyla oradaki üniversiteye girmiş, ancak kısa süre sonra kimya çalışmalarına yönelmiştir. 1845 ve 1846'da, salisin üzerine çalışmalarıyla tanınan ve o zamanlar Pisa'da kimya profesörü olan ve daha sonra Torino'da aynı görevi üstlenen Raffaele Piria'nın (1815-1865) asistanı olarak görev yapmıştır.[5]

1848 Sicilya devrimi sırasında Cannizzaro, Messina'da topçu subayı olarak görev yapmış ve aynı zamanda Sicilya parlamentosunda Francavilla'nın milletvekili seçilmiştir. Eylül 1848'de Messina'nın düşüşünden sonra Taormina'da görevlendirilmiştir. İsyancıların çökmesi üzerine Cannizzaro, Mayıs 1849'da Marsilya'ya kaçmış ve çeşitli Fransız kasabalarını ziyaret ettikten sonra Ekim ayında Paris'e ulaşmıştır. Orada Michel-Eugène Chevreul'un laboratuvarında çalışmaya başlamış ve F.S. Cloez (1817-1883) ile birlikte, 1851'de amonyağın eterli çözeltideki siyanojen klorür üzerindeki etkisi ile siyanamid hazırlayarak kimyasal araştırmalara ilk katkısını yapmıştır. Aynı yıl Cannizzaro, Piyemonte'deki Alessandria Ulusal Koleji'nde fiziksel kimya profesörü olarak atanmayı kabul etmiştir. Alessandria'da aromatik aldehitlerin alkollü bir potasyum hidroksit çözeltisi tarafından karşılık gelen asit ve alkolden oluşan bir karışıma ayrıştırıldığını keşfetmiştir.[6] Örneğin benzaldehit, Cannizzaro tepkimesi ile benzoik asit ve benzil alkole ayrışır.[5]

1855 sonbaharında Cannizzaro, Cenova Üniversitesi'nde kimya profesörü olmuş ve daha sonra Pisa ve Napoli'de profesörlük yaptıktan sonra Palermo'da inorganik ve organik kimya kürsüsünü kabul etmiştir. Orada, 1871 yılında Roma Üniversitesi'nde kimya kürsüsüne atanana kadar aromatik bileşikler üzerinde on yıl çalışmış ve aminler üzerinde çalışmaya devam etmiştir.[5]

Cannizzaro, santonin araştırmasını da içeren organik kimya üzerine yaptığı çalışmaların yanı sıra, daha önce Amedeo Avogadro tarafından hipotez haline getirilen atomik ve moleküler ağırlıklar arasındaki ayrım konusunda ısrar ettiği 1858 tarihli makalesi Sunto di un corso di Filosofia chimica (Kimya felsefesi dersinin taslağı) ile kimyaya büyük hizmet sunmuştur.[7][8][9] Cannizzaro, uçucu bileşiklerde bulunan elementlerin atom ağırlıklarının, bu bileşiklerin moleküler ağırlıklarından nasıl çıkarılabileceğini ve bileşiklerinin buhar yoğunlukları bilinmeyen elementlerin atom ağırlıklarının, onların özgül ısılarının bilgisinden nasıl belirlenebileceğini göstermiştir. Atom teorisi için temel önem taşıyan bu başarılarından dolayı 1891 yılında Royal Society tarafından Copley Madalyası ile ödüllendirilmiştir.[5]

1871'de Cannizzaro'nun bilimsel itibarı onun başkan yardımcısı olduğu[10] İtalyan senatosuna kabul edilmesini sağladı;[11] Halk Eğitimi Konseyi'nin bir üyesi olarak ve diğer şekillerde, İtalya'da bilimsel eğitim davasına önemli hizmetlerde bulunmuştur.[5]

Kendisi en çok atomlar, moleküller ve atom ağırlıkları üzerine o zamanlar mevcut olan tartışmalara yaptığı katkılarla tanınmıştır. Amedeo Avogadro'nun, aynı basınç ve sıcaklıkta eşit hacimdeki gazın eşit sayıda molekül veya atom barındırdığı fikrini ve eşit hacimdeki gazın atom ağırlıklarını hesaplamak için kullanılabileceği fikrini savunmuştur. Cannizzaro bunu yaparak yeni bir kimya anlayışı sağlamıştır.[12]

Çalışmaları

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Cannizzaro, Stanislao". Lexico UK English Dictionary. Oxford University Press. 2 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Cannizzaro reaction". Merriam-Webster Dictionary. 
  3. ^ Ihde, Aaron J. (1961). "The Karlsruhe Congress: A Centennial Retrospective". Journal of Chemical Education. 38 (2): 83-86. Bibcode:1961JChEd..38...83I. doi:10.1021/ed038p83. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2007. 
  4. ^ "Stanislao Cannizzaro". Science History Institute. 19 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018. 
  5. ^ a b c d e  Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Cannizzaro, Stanislao". Encyclopædia Britannica. 5 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 188. 
  6. ^ Cannizzaro, S. (1853). "Ueber den der Benzoësäure entsprechenden Alkohol" [On the alcohol corresponding to benzoic acid]. Liebigs Annalen der Chemie und Pharmacie. 88: 129-130. doi:10.1002/jlac.18530880114. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  7. ^ Cannizzaro, Stanislao (1858). Il Nuovo cimento (İtalyanca). 7. Società italiana di fisica. ss. 321-366. 
  8. ^ de Milt, Clara (1951). "The Congress at Karlsruhe". Journal of Chemical Education. 28 (8): 421-425. Bibcode:1951JChEd..28..421D. doi:10.1021/ed028p421. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2007. 
  9. ^ Hartley, Harold (1966). "Stanislao Cannizzaro, F.R.S. (1826–1910) and the First International Chemical Conference at Karlsruhe". Notes and Records of the Royal Society of London. 21: 56-63. doi:10.1098/rsnr.1966.0006. 
  10. ^ "Scheda senatore CANNIZZARO Stanislao". notes9.senato.it. 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2019. 
  11. ^ For an intervention by him in the Presidency Council of the Senate, see Giampiero Buonomo, Il "piccolo Senato": un caso di paronimia giuridica?, MemoriaWeb – Trimestrale dell'Archivio storico del Senato della Repubblica – n.30 (Nuova Serie), giugno 2020 22 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 8.
  12. ^ "Stanislao Cannizzaro – Chemistry Encyclopedia – reaction, water, elements, gas, number, molecule, atom". www.chemistryexplained.com. 22 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2019. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Stanislao Cannizzaro ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

Kimya, maddenin yapısını, özelliklerini, birleşimlerini, etkileşimlerini, tepkimelerini araştıran ve uygulayan bilim dalıdır. Kimya bilmi daha kapsamlı bir ifadeyle maddelerin özellikleriyle, sınıflandırılmasıyla, atomlarla, atom teorisiyle, kimyasal bileşiklerle, kimyasal tepkimelerle, maddenin hâlleriyle, moleküller arası ve moleküler kuvvetlerle, kimyasal bağlarla, tepkime kinetiğiyle, kimyasal dengenin prensipleriyle vb konularla ilgilenir. Kimyanın en önemli dalları arasında analitik kimya, anorganik kimya, organik kimya, fizikokimya ve biyokimya sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Periyodik tablo</span> kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş tablo

Periyodik tablo, kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş tablodur. Dilimizde periyodik tablo, periyodik cetvel, periyodik çizelge, elementler tablosu gibi birçok şekilde isimlendirilmiştir. Bu tablo bilinen bütün elementlerin artan atom numaralarına göre sıralanışıdır. Periyodik cetvelden önce de bu yönde çalışmalar yapılmış olmakla birlikte, mucidi genelde Rus kimyager Dmitri Mendeleyev kabul edilir. 1869'da Mendeleyev atomları artan atom ağırlığına göre sıraladığında belli özelliklerin tekrarlandığını fark etti. Özellikleri tekrarlanan elementleri alt alta yerleştirdi ve buna grup adını verdi.

<span class="mw-page-title-main">Karbon</span> sembolü C ve atom numarası 6 olan kimyasal element; bilinen tüm yaşamın ortak unsuru

Karbon, doğada yaygın bulunan ametal kimyasal elementtir. Evrende bolluk bakımından altıncı sırada yer alan karbon, kızgın yıldızlarda hidrojenin termonükleer yanmasında temel rol oynar. Dünyada hem doğal halde, hem de başka elementlerle bileşik halinde bulunan karbon, ağırlık olarak Dünya'nın yerkabuğunun yaklaşık %0,2'sini oluşturur. En arı (katışıksız) biçimleri elmas ve grafittir; daha düşük arılık derecelerinde maden kömürünün, kok kömürünün ve odun kömürünün bileşeni olarak bulunur. Atmosferin yaklaşık % 0,05'ini oluşturan ve bütün doğal sularda erimiş olarak bulunan karbon dioksit, kireç taşı ve mermer gibi karbonat mineralleri, kömürün, petrolün ve doğalgazın başlıca yapıtaşları olan hidrokarbonlar, en bol bulunan bileşikleridir.

Atom ağırlığı ya da bağıl atom kütlesi, belirli bir örnekteki bir elementin atomlarının ortalama kütlesinin atomik kütle sabitine oranı olarak tanımlanan boyutsuz bir fiziksel niceliktir. Atomik kütle sabiti, bir karbon-12 atomunun kütlesinin 1/12'si olarak tanımlanır. Orandaki her iki miktar da kütle olduğundan, ortaya çıkan değer boyutsuzdur; dolayısıyla değerin göreceli (bağıl) olduğu ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Mendeleyev</span> Rus kimyager ve mucit

Dmitri İvanoviç Mendeleyev, Rus kimyager ve mucittir. Periyodik tabloyu sıralamak için Periyodik Kanun'u bulmuş, bunun sayesinde o zamana kadar bulunmuş olan bazı elementlerin özelliklerini düzeltmiş, henüz bulunmamış 8 elementin özelliklerini de tahmin etmiştir. Periyodik tablonun icadının yanı sıra meteoroloji, ölçüm çalışmaları ve hatta tarım ile endüstri alanlarında da bilimsel çalışmalarda bulunmuştur.

Avogadro sayısı veya Avogadro sabiti, bir elementin bir molündeki atom sayısı ya da bir bileşiğin bir molündeki molekül sayısıdır. 1 mol yani 12 gr karbon12 elementindeki atom sayısı deneysel olarak hesaplanarak 6,02214199x1023 bulunmuştur. Sayı, bu alandaki katkılarından dolayı İtalyan bilim insanı Amedeo Avogadro'nun (1776–1856) adı ile anılır.

<span class="mw-page-title-main">Organik kimya</span> karbon temelli bileşiklerin yapılarını, özelliklerini, tepkimelerini ve sentez yollarını inceleyen kimya dalı

Organik kimya, organik bileşiklerin ve organik maddelerin yani karbon atomlarını içeren çeşitli formlardaki maddelerin yapısını, özelliklerini ve reaksiyonların bilimsel çalışmasını içeren, kimyanın bir alt dalıdır. Yapının incelenmesi yapısal formüllerini belirler. Özelliklerin incelenmesi, fiziksel ve kimyasal özellikleri ve davranışlarını anlamak için kimyasal reaktivitenin değerlendirilmesidir. Organik reaksiyonların incelenmesi doğal ürünlerin, ilaçların ve polimerlerin kimyasal sentezini ve bireysel organik moleküllerin laboratuvarda ve teorik çalışma yoluyla incelenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Amedeo Avogadro</span> İtalyan bilim insanı

Quaregna ve Cerrato Kontu Lorenzo Romano Amedeo Carlo Avogadro, İtalyan kimyager ve bilim insanıdır. Günümüzde, adı, derişim teorisi ve moleküler ağırlık alanındaki katkılarıyla anılır.

<span class="mw-page-title-main">Alkaloid</span>

Alkaloidler, yapılarında en az bir azot atomu içeren, doğal olarak meydana gelen ve bazik özellikteki bir organik kimyasal bileşikler sınıfıdır. Ancak bu sınıf içerisinde nötr ve hatta zayıf asidik özellikler gösteren bileşikler de yer almaktadır. Benzer yapıdaki bazı sentetik bileşikler de alkaloid olarak adlandırılabilir. Karbon, hidrojen ve azota ek olarak alkaloidler oksijen ve kükürt de ihtiva edebilirler. Daha nadir olmakla birlikte yapısında fosfor, klor ve brom taşıyanlarına da rastlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Otto Wallach</span> Nobel Kimya Ödülü sahibi Alman kimyager

Otto Wallach, Alman kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Theodore Richards</span> Amerikalı kimyager (1868 – 1928)

Theodore William Richards Amerikalı kimyacı, 1914 Nobel Kimya Ödülü sahibi. Nobel ödülünü "çok sayıdaki kimyasal elementin atom ağırlıklarının doğru bir şekilde saptanmasından dolayı" kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Periyodik tablo tarihi</span> elementlerin periyodik tablosunun tarihi

Periyodik tablo, kimyasal elementlerin atom numarası, elektron konfigürasyonu ve yinelenen kimyasal özelliklerini baz alarak hazırlanmış bir düzenlemedir. Elementler artan atom numarasına göre sıralanmıştır. Tablonun standart formunda sistematik bir şekilde gösterilen elementlerle birlikte periyot adı verilen sıralar ve grup olarak adlandırılmış sütunlar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Atom teorisi</span> maddenin doğası üzerine bir bilimsel teori

Kimya ve fizik biliminde atom teorisi; maddenin atom adı verilen süreksiz ve ayrık yapılardan oluştuğunu belirten, maddenin doğası üzerine bir bilimsel teoridir. Antik yunanda felsefi bir kavram olarak başlayan bu düşünce, 19. yy başlarında kimya alanındaki keşiflerin de maddenin gerçekten atomlardan oluştuğunu destekleyen bulgularıyla kendisine ana akım bilimde yer edinmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Alisiklik bileşik</span> karbosiklik, aromatik olmayan halka yapısına sahip kimyasal bileşik

Alisiklik bileşik, hem alifatik hem de siklik olan organik bir bileşiktir. Bunlar, doymuş veya doymamış olabilen, ancak aromatik karakterde olmayan bir veya daha fazla tüm-karbon halkası içerir. Alisiklik bileşikler bağlı bir veya daha fazla alifatik yan zincir içerebilir.

Dalton Transactions, inorganik, biyoinorganik ve organometalik bileşiklerin kimyasının tüm yönleri hakkında orijinal (birincil) araştırma ve inceleme makaleleri yayınlayan, hakemli bir bilimsel dergidir. Royal Society of Chemistry tarafından haftalık olarak yayınlanmaktadır. Dergi, modern atom teorisi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan İngiliz kimyager John Dalton'un adını aldı. Yazarlar, makaleleri açık erişim olarak yayınlamayı seçebilirler. Editör Andrew Shore'dur. Dalton Transactions, 2006 yılında Thomson Scientific'ten In-cites tarafından "yükselen yıldız" olarak adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kimyanın zaman çizelgesi</span>

Bu kimya zaman çizelgesi, maddenin bileşiminin ve etkileşimlerinin bilimsel çalışması olarak tanımlanan ve kimya olarak bilinen modern bilim hakkında insanlığın anlayışını önemli ölçüde değiştiren çalışmaları, keşifleri, fikirleri, icatları ve deneyleri listelemektedir.

İnterhalojen, iki ya da daha fazla farklı halojen atomu içeren ve halojenler dışında herhangi bir başka element atomu içermeyen bileşiktir. Üç ya da daha fazla halojen içeren interhalojenin varlığına kein olarak rastlanmasa da, bazı kaynaklarda IFCl2 veya IF2Cl bileşiklerinin varlığından söz edilmektedir. Teorik çalışmalar ise BrClFn serisindeki bazı bileşiklerin neredeyse kararlı olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Madde miktarı</span> kapsamlı fiziksel özellik

Madde miktarı, kimya alanında içindeki ayrı atomik ölçekli parçacıkların sayısının Avogadro sabiti NA'ya bölümü olarak tanımlanmaktadır. Özetle atomik görüşte, madde miktarı, maddeyi oluşturan parçacıkların sayısıdır. Parçacıklar veya maddeler, bağlama bağlı olarak moleküller, atomik, iyonik, elektron veya başka bir yapıda bulunabilmektedirler. Avogadro sabiti NA'nın değeri 6.02214076×1023 mol−1 olarak tanımlanmaktadır. Gerçek atomik görünümde, maddenin 1 molü, 6.02214076×1023 adet (Avogadro sayısı kadar) parçacık içermektedir. Madde miktarı, kimyasal miktar olarak da adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alexandre-Émile Béguyer de Chancourtois</span> Fransız yerbilimci (1820-1886)

Alexandre-Émile Béguyer de Chancourtois, 1862'de kimyasal elementleri atom ağırlıklarına göre sıralayan ilk kişi olan Fransız bir jeolog ve mineralogdu. De Chancourtois sadece makalesini yayınlamıştır. Yayını önemli olmasına rağmen, jeolojik açıdan yazıldığı için kimyagerler tarafından göz ardı edilmiştir. En çok tanınan 1869'da yayınlanan Dmitri Mendeleev'in tablosu olmuştur. De Chancourtois, aynı zamanda, École Nationale Supérieure des Mines de Paris'te maden araştırması yapmıştır. Ve daha sonra jeoloji profesörü olmuştur. Aynı zamanda Paris'te Maden Müfettişiydi ve zaman içinde birçok maden güvenliği yönetmeliği ve kanununun uygulanmasından geniş ölçüde sorumluydu.

<span class="mw-page-title-main">Auguste Laurent</span> Fransız kimyager (1807 – 1853)

Auguste Laurent, trikloroetilen, antrasen, ftalik asit ve karbolik asit keşifleriyle organik kimyanın kurulmasına yardımcı olan Fransız kimyager.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.