Stalin'in özerkleştirme tasarısı

Stalin'in Özerkleştirme Tasarısı, Sovyetler Birliği'nin kurulumu sırasında Ukrayna, Belarus, Gürcistan, Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasındaki birleşme için Stalin başkanlığındaki komisyonun hazırladığı taslaktır. Bu taslak sadece Ermenistan ve Azerbaycan bağımsız cumhuriyetleri tarafından kabul edilmişti. Taslak, Lenin tarafından da eleştirilmiş ve Kamanev'e yazdığı mektup'ta düzeltilmesi gerektiğini düşündüğü kısımları anlatmıştı.

Tasarının maddeleri

1- Buhara, Harzem ve Uzak Doğu Cumhuriyeti sorunlarını bir yana bırakıp, gümrük vergileri, dış ticaret, dışişleri, askeri sorunlar vs. ile ilgili protokol sonuçları çerçevesinde kalarak, Ukrayna, Belarus, Gürcistan, Azerbaycan, Ermenistan Sovyet Cumhuriyetleri ile Rusya Fedarasyonu arasında bu cumhuriyetlerin Rusya Fedarasyonu'na katılmaları konusunda yapılacak bir anlaşmanın önemi büyüktür.

Ek: Sorun sovyet organları tarafından incelendikten sonra, 1. paragrafta belirtilen cumhuriyetler ile Rusya Fedarasyonu'nun arasında gerekli değişiklikleri yapın.

2- Bunun sonucunda Tüm Rusya Merkez Yürütme Komitesi'nin kararları 1. paragrafta belirtilen cumhuriyetlerin merkezi kurumları ve Rusya Fedarasyonu'nun SNK ile Emek ve Savunma Konseyi ve bu cumhuriyetlerin birleşik komiserlikleri için emir niteliğinde olacaktır.

Ek: Bu cumhuriyetlerin temsilcileri Tüm Rusya Merkez Yürütme Komitesi ve Rusya Fedarasyonu'nun prezidyumunda yer alacaklardır.

3- 1. Paragrafta belirtilen cumhuriyetlerin dış işleri, dış ticaret, dış savunma, haberleşme ve posta telgraf hizmetleri Rusya Fedarasyonu'nun ilgili kurumlarına devredilecek ve Rusya Fedarasyonu'nun ilgili komiserlikleri ve bu cumhuriyetlere az sayıda memurla birlikte temsilci heyetler gönderilecektir.

Cumhuriyetlerin TSIK'lerinin de onayı alınarak, bu temsilciler Rusya Fedarasyonu komiserlikleri tarafından atanacaktır.

İlgili cumhuriyetlerin temsilcilerinin Dışişleri ve Dış Ticaret komiserliklerine katılmaları yararlı olacağı kabul edilmelidir.

4- Cumhuriyetlerin Maliye, Gıda, Çalışma ve Ekomomi Komiserlik'leri, doğrudan doğruya Rusya Fedarasyonu'nun ilgili komiserliklerine bağlı olacaktır.

5 - 1. paragrafta belirtilen cumguriyetlerin Adalet, Eğitim, İçişleri, Tarım, İşçi-Köylü Müfettişliği, Sosyal ve Sağlık Güvenlik Komiserlikleri bağımsız olacaktır.

Ek 1: Yukarıda belirtilen cumhuriyetlerin karşı devrimci faaliyetlerle mücadele eden kuruluşları Rusya Fedarasyonu'nun GPU'suna bağlı olacaktır.

Ek 2: Cumhuriyetlerin Parti Merkez Kontrol Komisyonları ancak içişleri ile ilgili af çıkarabileceklerdir.

6- Rusya Komünist Partisi Merkez Komitesi bu kararı onaylarsa karar duyurulmayacak, ancak bu kararların cumhuriyetlerin isteği olarak açıklanacağı Tüm Rusya Sovyetler Kongresi toplanmadan önce adı geçen cumhuriyetlerin Sovyet organları, Merkez komiteleri veya Sovyet kongrelerine iletilmek üzere cumhuriyetlerin merkez komitelerine gönderilecektir.^[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ SBKP--MK Marksizm-Leninizm Enstitüsü'ndeki Parti Merkez Arşivleri. Kaynak: Soch., Cilt 45, s 557-558

İlgili Araştırma Makaleleri

Bağımsız Devletler Topluluğu, 8 Aralık 1991 tarihinde Rusya, Ukrayna ve Belarus arasında imzalanan anlaşma ile kurulmuş devletler topluluğudur. Anlaşma ile Sovyetler Birliği resmen yıkılmış oldu. 21 Aralık 1991 tarihinde de Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna ve Gürcistan hariç tüm eski Sovyet Cumhuriyetleri bu anlaşmayı imzaladı.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Ekonomik İşbirliği</span> uluslararası bir kuruluş

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİÖ), 25 Haziran 1992 tarihinde İstanbul'da düzenlenen zirvede imzalanan anlaşma ile kurulan ve Karadeniz havzasındaki ülkelerin ekonomik iş birliğini amaçlayan uluslararası kuruluştur.

Moskova Antlaşması, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti arasında 16 Mart 1921'de imzalanan antlaşmadır. Bu antlaşma ve devamı niteliğindeki antlaşmalarla belirlenmiş olan sınırlar günümüzde Türkiye, Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan arasında hâlen geçerlidir.

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km² olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

Politbüro, Politik Büronun kısaltılmış biçimi. SSCB tarihinde komünist partinin, politikaları belirleyen en üst karar organıydı. Rusya'da 1917 Sovyet Devrimi'nden sonra devlet yönetimi üzerinde uyguladığı sıkı denetim 1991'de SSCB'nin dağılmasıyla sona ermiş, ardından varlığı fiilen sona ermiştir.

Transkafkasya SFSC, 1922 ile 1936 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin birleşmesiyle oluşan Sovyetler Birliği cumhuriyeti. Başkenti günümüzde Gürcistan'ın başkenti olan Tiflis'ti.

Sovyetler Birliği devlet arması, Sovyetler Birliği'nin 1923'te kabul edilen ve 1991'de birliğin dağılmasına kadar kullanılan devlet armasıdır. Teknik olarak bir arma yerine bir amblem olmasına rağmen, geleneksel hanedan kurallarına uymadığı için, Rusçada geleneksel bir arma için kullanılan kelime olan герб (gerb) olarak adlandırılır.

1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi, Sovyetler Birliği hükûmeti üyesi bir grubun ülkede denetimi Sovyet Cumhurbaşkanı Mihail Gorbaçov'dan alma teşebbüsüdür. Darbeciler Sovyetler Birliği Komünist Partisinin sol kanadında yer almakta ve Gorbaçov'un reform programının çok ileri gittiğini düşünerek yeni imzalanacak olan birlik antlaşmasının ülkenin sonunu getirdiğine kanaat getirmişlerdi. Darbe sadece 3 gün sürdükten sonra Gorbaçov tekrar iktidara dönse de olay Sovyetler Birliği'ndeki dengeleri altüst edecek ve hem ülkenin hem de SBKP'nin sonunu getirecektir.

1936 Sovyet anayasası, 5 Aralık 1936 tarihinde kabul edilen Sovyetler Birliği'nin ikinci anayasasıdır.

Yüksek Sovyet, Sovyet Birliği'ndeki cumhuriyetlerin yasama organlarının (parlamento) genel adıdır. Bu kuruluşlar, 1938'de kurulan Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti örnek alınarak kuruldu ve genel olarak birbirlerine benzerdi. Bu yasama organlarındaki temsilciler Sovyet destekli olup rakipsiz seçimlerde seçilmişlerdi. İlk bağımsız veya yarı bağımsız seçimler ise 1980'lerin sonunda perestroyka döneminde yapıldı. Bu yasama organları, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin veya birlik içindeki her bir cumhuriyete ait komünist partinin kararlarını onaylayan süper noter hâlindeki kuruluşlardı. Nadiren yapılan toplantılarda, temsilcilerin oturumda olmadığı durumlarda Yüksek Sovyet adına hareket eden daimi organ Yüksek Sovyet Prezidyumu seçilmiştir. Prezidyum başkanı aynı zamanda hukuki devlet başkanıdır. Ayrıca yürütme organı olan Bakanlar Konseyi de bu kuruluşlarda seçilmiştir. 1991 yılının Aralık ayının sonlarında Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bu kuruluşların her biri, yeni kurulan bağımsız devletlerin yasama organı olmuştur.

Alihaydar Ağakerim oğlu Karayev eski Menşevik sonradan Bolşevik devrimci, Azerbaycan'ın sosyalist döneminde Adalet Halk Komiseri ve de Askerî ve Donanma İşleri Halk Komiseri.

Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı —yabancı ülkeler ve uluslararası organizasyonlar alanında faaliyet gösteren Azerbaycan yürütme organı. Şu anda Bakanlığı Ceyhun Bayramov yönetiyor.

Mirzə Davud Hüseyinov — Azerbaycan Devrim Komitesi Başkan Yardımcısı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1921 Mayıs-Aralık tarihleri arasında Dış İşleri Bakanı, 1925 yılı içinde Maliye Bakanı. Ayrıca Yüksek İktisat Şûrası Başkanlığı, Transkafkasya SFSC XKS Başkan Yardımcılığı, Transkafkasya SFSC Halk Maliye Komiserliği, Tacikistan Komünist Partisi Merkez Komite Birinci Kâtipliği (1930-1933) görevlerinde de bulunmuştur.

Ermenistan Ulusal Meclisi, Ermenistan'ın tek meclisli yasama organıdır. Gayriresmi olarak Ermenistan Parlamentosu olarak da anılır.

1924 Sovyet Anayasası Rusya SFSC, Ukrayna SSC, Belarus SSC ve Transkafkasya SFSC arasında imzalanan Sovyetler Birliği oluşturan Aralık 1922 SSCB Kuruluş Antlaşması'nı meşrulaştırır.

Sovyetler Birliği Kuruluş Antlaşması, genellikle Sovyetler Birliği olarak bilinen Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) resmi olarak kurulduğu anlaşmadır. De jure birkaç Sovyet cumhuriyetinin birliğini yasalaştırdı ve yeni bir merkezileştirilmiş federal hükûmet kurdu burada anahtar işlevler Moskova'da merkezileştirildi.

Devrimci Askerî Konsey, Devrimci Savaş Konseyi' veya Revvoyensovyet 2 Eylül 1918'de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nde Tüm Rusya Merkezi Yönetim Komitesi tarafından kurulan yüksek yetkili askerî konsey.

Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Parlamentosu, 7 Aralık 1918 tarihinde kurulmuştur.

Azerbaycan Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı Azerbaycan kabinesinde bulunan 17 bakanlıktan biridir. Hukuk sistemini, kamu düzenini korumak ve hukuk reformlarını tesis, adalet sisteminin düzenlenmesinde görevlidir.

Donetsk-Krıvıy Rih Sovyet Cumhuriyeti, 12 Şubat 1918'de Ukrayna Halk Cumhuriyeti (UPR) hükûmetinin Brest-Litovsk Antlaşması kapsamında İttifak Devletleri ile yaptıkları Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin sınırlarını tanıyan antlaşmadan üç gün sonra varlığını Ukrayna Halk Sovyetleri Cumhuriyeti'nin federal bir cumhuriyeti olarak ilan eden bir Sovyet cumhuriyetiydi. Ancak bu Sovyet cumhuriyeti, ilan edildiğini belirtir. Lenin ve Yakov Sverdlov cumhuriyeti desteklemedi. Elena Stasova gibi diğer bazı Bolşevikler ise Sovyet Cumhuriyetinin yöneticilerine en iyi dileklerini içeren bir telgraf gönderdi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.