İçeriğe atla

Sputnik 3

Sputnik 3

Sputnik 3 (Rusça Спутник-3, Uydu-3), Baykonur Uzay Üssü'nden 15 Mayıs 1958 tarihinde fırlatılan Sovyet uydusu. Bu uydu'nun amacı atmosfer ile uzayı incelemek ve jeofizik bilimine katkıda bulunmak için bilimsel ekipmanlarını kullanmaktı. Uydu 6 Nisan 1960 tarihine kadar yörüngede kalmış ve sonrasında atmosfere girerek yanmıştır.

Görev öncesi

24 Temmuz'da, Sovyetler Birliği'nin OKB-1 (Korolyov Tasarım Bürosu) ilk yapay uyduyu tasarlayıp uzaya göndermişti.[1] Sputnik 3, büro tarafından "D Nesnesi" olarak tanımlanmıştır. D Nesnesi'nin çalışmaları 1956 yılının Ocak ayında başlamış ve koni şeklinde tasarlanmıştı. Sputnik 3 aslında ilk uydu olacak şekilde planlanmıştı fakat telemetri sisteminde ve bilimsel ekipmanlardaki sorunlar sebebiyle fırlatılışı üç kez ertelendi. ABD'nin kendilerinden önce uydu fırlatma isteğinin istihbaratını alınca proje duraklatıldı ve daha "basit" bir uydu tasarımına başlandı. Tasarlanan uydu Sputnik 1 küre şekline nispeten küçük bir uyduydu ve Sovyetlere, uzay yarışında önde başlama avantajı sundu. Daha sonra fırlatılan Sputnik 2 ise içerisinde ilk canlıyı uzaya göndermeyi amaçlamıştı ve zaten fırlatmaya hazırdı. Bunun için aynı Sputnik 1 çekirdeği kullanılarak içerisine yaşam destek sistemleri ve fazladan alan açıldı. Bunu takiben, Sovyetler daha büyük bir proje talep ettikleri zaman OKB-1, daha önceden duraklattığı projeden devam etme kararı aldı. Bu proje D Nesnesi yani Sputnik 3 oldu.

Fiziksel özellikleri

Sovyetler Birliği'nde kullanılan, Sputnik 3 posta pulu.

Sputnik 3 Koni şeklinde, 357 cm uzunluğunda, 173 cm genişliğinde inşa edildi.1327 kg ağırlığındaydı. Sputnik 3, 15 Mayıs 1958 tarihinde fırlatıldıktan sonra 6 Nisan 1960 tarihine kadar yörüngede kaldı. 1958 yılında uzaydaki tek uydu Sputnik 3'tü. Daha sonra NASA, Amerikan uydusu olan Vanguard'ı geliştirdi.

Görev

Sputnik 3'ün Moskova'daki sergisi

Sputnik 3, R-7 Semyorka roketinin düzenlenmiş hali olan Sputnik 8K91 ile fırlatıldı. Fırlatma Vladimir Lenin'in doğum günü olan 22 Nisan'da planlanmıştı fakat aksaklıklar nedeniyle ertelendi. Dünya'nın dış katmanlarında 12 bilimsel ekipmanıyla araştırmalara başladı. Bu ekipmanlar üst atmosferin basıncı, bileşenleri; kozmik ışınların fotonları; manyetik ve elektrostatik alanlar ve meteor parçaları hakkında detaylı veri sağladı. Dünya'nın dış radyasyon kuşağını tespit etti ve bu sırada Tral-D iletişim bant kaydı cihazı arızalandı. Bunun sonucunda da Van Allen kuşağının haritasını çıkaramadı. Bu durum, radyasyon kuşağı konusunda tam kanıta sahip olamadığı için Sovyetleri zor duruma düşürdü. Sputnik 3, 6 Nisan 1960'ta atmosferik sürtünme sebebiyle alçaldı ve atmosferin kalın katmanlarına girerek yandı.

Kaynakça

  1. ^ Siddiqi, Asif A (2000). Challenge To Apollo: The Soviet Union and The Space Race, 1945-1974 (PDF). NASA. s. 151. 16 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Temmuz 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Satürn'ün doğal uyduları</span> Vikimedya liste maddesi

Satürn'ün doğal uyduları, sadece onlarca metre çapındaki minik uydulardan, Merkür gezegeninden daha büyük olan muazzam Titan'a kadar çok sayıda ve çeşitlidir. Satürn, halkalarında gömülü olmayan ve yörüngeleri doğrulanmış 146 uyduya sahiptir ve ayrıca milyonlarca gömülü küçük uydu ve daha küçük sayısız halka taneciklerini içeren yoğun halkaları vardır. Yedi Satürn uydusu, elips şekline sahip olabilecek kadar büyüktür, ancak bunlardan sadece Titan ve muhtemelen Rhea şu anda hidrostatik dengededir. Satürn'ün uyduları arasında özellikle dikkat çekici olanlar; azot bakımından zengin, Dünya benzeri bir atmosfere, kurumuş nehir ağları ve hidrokarbon göllerinden oluşan bir manzaraya sahip, Güneş Sistemi'ndeki ikinci en büyük uydu olan Titan, güney kutup bölgesinden gaz ve toz jetleri çıkan Enceladus ve tezat oluşturan siyah ve beyaz yarım küreleriyle İapetus'dur.

<span class="mw-page-title-main">Sputnik programı</span>

Sputnik programı yapay uyduların uygulanabilirliğini deneyip göstermek için 1950' lerin son yıllarında Sovyetler Birliği tarafından yürütülmüş bir dizi insansız uzay uçuşudur. Sputnik kelimesi Rusçada uydu veya yoldaş anlamındadır

<span class="mw-page-title-main">Uzay Yarışı</span> Soğuk Savaş sırasında, ABD ve SSCB arasında yaşanan uzay rekabeti (1955–1975)

Uzay Yarışı, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasında 20. yüzyılın ikinci yarısında gerçekleşen resmî olmayan uzay rekabetidir. Kökeni, II. Dünya Savaşı'ndan sonra iki ülke arasında balistik füze temelli nükleer silahlanma yarışına dayanmaktadır. Uzaya uydu, roket ve sonda yollamak, insan göndermek; Ay'a insan indirmek gibi çabalar içermektedir. Bu yarış, aynı zamanda ABD ile SSCB arasındaki Soğuk Savaş'ın (1947–1991) bir parçasıdır. Uzay Yarışı, yapay uyduların öncü fırlatmalarını, Ay'a, Venüs'e ve Mars'a yollanan robotik uzay sondalarını ve alçak Dünya yörüngesinde ve nihayetinde Ay'da insanlı uzay uçuşunu getirmiştir.

Sputnik şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Sputnik 1</span> Uzaya gönderilen ilk yapay uydu (1957)

Sputnik 1, Dünya'nın ilk yapay uydusu. Sputnik serisinden ilk uzay aracı. SSCB tarafından 4 Ekim 1957'de yörüngeye oturtuldu. Sputnik 1'in uzaya gönderilmesi soğuk savaş yıllarında gerçekleşti ve süper güçler arasında yeni bir rekabet olan Uzay Yarışı'nı başlattı.

<span class="mw-page-title-main">Sputnik Krizi</span> Sovyet uydusunun fırlatılmasına Amerika Birleşik Devletlerinin tepkisi

Sputnik Krizi, 4 Ekim 1957´de Sovyetler Birliği´nin uzaya fırlattığı Sputnik yapay uydusunun ardından ABD ve SSCB arasında yaşanan kriz. Uzay Yarışı bu krizle başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Haberleşme uydusu</span> telekomünikasyon için tasarlanmış yapay uydu

Haberleşme uyduları iletişim amacıyla uzayda konuşlu olan suni uydular. Günümüzde haberleşme uyduları Yersabit Yörünge, Molniya Yörünge ve Alçak Kutupsal Yörüngelerde konumludurlar.

<span class="mw-page-title-main">Vostok (uzay aracı)</span> SSCB yapımı uzay aracı

Vostok Sovyetler Birliği tarafından geliştirilen bir uzay aracıdır. İlk insanlı uzay uçuşu Vostok 1 ile 12 Nisan 1961'de Sovyet kozmonot Yuri Gagarin tarafından gerçekleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Yapay uydu</span> bir astronomik cismin yörüngesine oturtulmuş insan yapımı nesne

Yapay uydular, insanoğlunun geliştirip Dünya'nın veya başka gezegenlerin yörüngesine yerleştirdiği uydulardır. Bu uydular genellikle yarı-bağımsız bilgisayar kontrollü sistemlerdir.

Uzay teknolojisi; uzay bilimi araştırmaları veya havacılık endüstrisi tarafından uzay uçuşları, uydular ve uzayın keşfi konularında kullanılmak üzere geliştirilen teknolojiler. Uzay teknolojisi kavramının içine uzay aracı, yapay uydular, uzay istasyonları ve destek altyapısı, ekipman ve prosedürler ile uzay savaşı konuları girmektedir. Uzayda çalışma yapmak; yeni aletler ve teknikler, kısacası yeni teknolojiler gerektirmektedir. Hava tahmini, uzaktan algılama, GPS sistemleri, dijital uydu ve bazı uzak-mesafe iletişim sistemleri gibi günlük olarak kullanılan hizmetler uzay teknolojisi altyapısına bağımlıdırlar. Bilimler arasında özellikle astronomi ve yer bilimleri uzay teknolojilerinden faydalanmaktadır. Uzay ile ilgili girişimler tarafından üretilen ya da daha da geliştirilen yeni teknolojileri genellikle kısa sürede diğer ekonomik aktiviteler tarafından tüketilmeye başlar.

<span class="mw-page-title-main">Yörüngesel uzay uçuşu</span>

Yörüngesel uzay uçuşu, bir uzay aracı içinde aracı kalkış noktasından başlayarak yerçekimine karşı hareket ederek çizilen eğmeçli bir gidiş yönünde dış uzayda gezegen çevresi üzerinde eliptik bir yörüngeye yerleştirmek için yapılan uçuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sputnik 2</span>

Sputnik 2, dünya yörüngesine fırlatılan ikinci uydu. Sovyetler Birliği tarafından 3 Kasım 1957 tarihinde fırlatılan uydu, uzaya çıkan ilk canlı olan Layka adında bir köpek taşımaktaydı. 500 kg ağırlığındaki uydu, 4 metre uzunluğunda ve çapı 2 metreydi. Uyduda ayrıca radyo vericileri, bir telemetri sistemi, bir programlama ünitesi, kabin için bir yenileme ve ısı kontrol sistemi ve bilimsel ekipmanlar bulunuyordu. Ayrı ve mühürlenmiş bir bölmeye ise Layka yerleştirilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Göktürk-2</span> Yer gözetleme uydusu

Göktürk-2, TÜBİTAK UZAY, TAI iş birliği ile geliştirilen keşif uydusudur. 18 Aralık 2012 tarihinde Çin'deki Jiuquan Fırlatma Üssü'nden uzaya fırlatılmıştır. 409 kg ağırlığındaki uydu 2,5 metre siyah-beyaz ve 5 metre renkli çözünürlüğe sahiptir. Uydunun görev bilgisayarı ve görev yazılımı tamamen Türkiye'de Türk mühendislerce üretilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca yüksek çözünürlüklü görüntü alınması için üretilen ilk uydudur.

<span class="mw-page-title-main">Casus uydu</span> askerî ve/veya istihbarat donanım ve uygulamaları içeren bir yapay uydu türü

Casus uydu veya diğer adıyla keşif uydusu, yer gözlem uydusu veya iletişim uydusu gibi geliştirilmiş ve askerî ve/veya istihbarat donanım ve uygulamaları içeren bir yapay uydu türüdür. Esasen uzay teleskopları gibi fakat farklı bir görüntü mekanizmasıyla uzaya doğru değil yeryüzüne doğru görüş alanına sahiptir. İlk nesil casus uyduları uzay yarışı ile 60'ların teknolojisiyle geliştirilen, sadece fotoğraf çekebilen uydulardı. Fotografik film malzemesi yeryüzüne indirilerek keşif görüntüleri elde edilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Roskosmos</span> Rusya uzay ajansı

Roskosmos Devlet Uzay Etkinlikleri Kuruluşu, Rusya'nın uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumudur.

Uzay yolculuğu, 20. yüzyılda Konstantin Tsiolkovsky ve Robert H. Goddard tarafından geliştirilen teorik ve pratik atılımların ardından insan başarısının bir parçası haline geldi. Sovyetler Birliği, yörüngeye ilk uydu, ilk erkek ve ilk kadını uzaya göndererek savaş sonrası Uzay Yarışında önder oldu. ABD, 1969'da Ay'a ilk insan inişi ile Sovyet rakiplerini yakaladı. Uzay yarışı sona ermesini takiben, uzay uçuşu harika uluslararası işbirliği ile karakterize edilmiştir ve bu Dünya yörüngesine ucuz erişim ve ticari girişimler için bir genişleme oluşturmuştur. Gezegenler arası sondalar Güneş sistemindeki gezegenlerinin hepsiniziyaret etmiş ve insanlar yörüngede Mir ve ISS gibi uzun süre uzay istasyonlarında kalmıştır. Çin, insanlı misyonlar da dahil olmak üzere önemli uzay uçuş yeteneğine sahip üçüncü ülke olarak ile ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin uzay programı</span> 1930lu yıllardan dağılıncaya kadar SSCB tarafından yürütülen roket ve uzay keşif programları

Sovyetler Birliği'nin uzay programı, 1930'lu yıllardan 1991'de dağılıncaya kadar eski Sovyetler Birliği (SSCB) tarafından yürütülen roket ve uzay keşif programlarından oluşuyordu. Altmış yıllık geçmişi boyunca, bu öncelikle sınıflandırılmış askeri program, uzay uçuşlarında bir takım öncü başarılar göstermişti, bunlar; ilk kıtalararası balistik füze (R-7), ilk uydu, Dünya yörüngesine ilk canlı taşıma görevi, uzayda ve Dünya yörüngesinde ilk insan, uzayda ve yörüngedeki ilk kadın, ilk uzay yürüyüşü, Ay'la ilk çarpışma, Ay'ın karanlık tarafının ilk görüntüsü ve insansız olarak Ay'a yumuşak iniş, ilk uzay gezgincisi, otomatik olarak ayıklanan ve Ay'dan Dünya'ya getirilen ilk Ay örneği ve ilk uzay istasyonundan oluşmaktadır. İlk gezegenler arası sondalar, kayda değer başka kayıtlar içeriyordu: Venera 1 ve Mars 1, sırasıyla Venüs ve Mars'a uçmuş, Venera 3 ve Mars 2, ilgili gezegen yüzeyi ile çarpışmış ve Venera 7 ve Mars 3 bu gezegenlere yumuşak iniş yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği posta pulları</span>

Sovyetler Birliği posta pulları, Sovyetler Birliği'nde 1923–1991 yılları arasında çıkarılan posta pullarını kapsamaktadır. Moskova merkezli pullar genellikle Rusça yazılı olarak basılırdı. Sovyet pulları; konusu itibarıyla büyük ölçüde dünyanın ilk sosyalist devletinin tarihi, Sovyet politikası, ekonomisi ve kültürü gibi konuları ele almaktaydı.

Türksat 6A, SpaceX işbirliğiyle 2024 yılında fırlatılan, TÜBİTAK UZAY, RASAT ve GÖKTÜRK-2 projelerinde kazanılan uzay alanındaki tecrübelerden de faydalanarak, proje ortakları TUSAŞ, ASELSAN ve CTech firmaları ile birlikte milli haberleşme uydu platformu geliştirilmektedir. TURKSAT 6A Projesi 15 Aralık 2014 tarihinde başlamış olup, toplam süresi 60 ay olarak planlanmıştır. Projede yörüngede görev yapacak olan uçuş modelinin yanı sıra yer testlerinde kullanılmak üzere sistem seviyesinde ilave modeller de geliştirilmektedir. TURKSAT 6A Projesine, TÜBİTAK ve “Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı” tarafından fon sağlanmaktadır. TÜRKSAT A.Ş., yörüngede devreye alma işlemlerin başarı ile tamamlanmasından sonra uydunun işleticisi ve sahibi olacaktır.