II. Leonidas, MÖ 247 - MÖ 235 yılları arasında Sparta krallığı yapmış Agiad ailesindendir. Önemli reformların savunucusu IV. Agis'e karşı çıktı. MÖ 242'de sürgüne gönderildi. MÖ 241'de geri döndü ve Agis'i görevinden alıp öldürttü. Dul karısını da oğluyla evlendirdi.
Leonidas (Λεωνίδας), Sparta Kralı ve II. Anaxandridas'ın oğullarından biri. Thermopylae Muharebesi sırasında ölmüştür.
Sparta Antik Yunanistan'ın Lakonya bölgesindeki öne çıkan bir şehir devletiydi. Söz konusu şehir devleti, antik dönemde Lakedemon olarak bilinirken, Sparta ismi Peloponez'in güneydoğusunda bulunan Lakonya bölgesindeki Evrotas Nehri'nin kıyısındaki ana yerleşim bölgesi için kullanılan bir isimdi. Sparta, MÖ 650'lerde Antik Yunanistan'daki baskın askeri kara kuvveti hâline gelmiştir.
Gorgo Sparta Kralı I. Kleomenes 'in tek çocuğu ve kızıdır. Thermopylae Muharebesi'nde savaşıp ölen Kral I. Leonidas'ın karısıdır. Gorgo, Herodot tarafından anılan çok az sayıdaki kadın tarihi kişilikten biridir. Siyasi kabiliyeti ve bilgeliğiyle dikkat çeker. 3 farklı Sparta kralının kızı, eşi ve annesi olan tek kadındır. Doğum tarihi kesin olarak belli olmamakla beraber MÖ 510 ila MÖ 506 yılları arasında olması muhtemeldir.
Platea Savaşı, Antik Yunanistan'da yapılan son büyük Yunan-Pers savaşıdır. MÖ 479 yılında Perslere karşı Sparta, Atina, Korint, Megara gibi Yunan şehir devletleri arasında gerçekleşmiştir.
Pausanias (Yunanca: Παυσανίας
- Atinalı Pausanias, Platon'un Sempozyum adlı eserinde bir karakter
- Pausanias, M.Ö. 5. yüzyılda Spartalı general ve kral naibi
- Sicilyalı Pausanias, M.Ö. 5. yüzyılda fizikçi ve Empedocles'in arkadaşı
- Spartalı Pausanias, M.Ö. 409'den M.Ö. 395'e kadar Sparta Kralı
- Makedonyalı Pausanias, M.Ö. 399'dan M.Ö. 393'e kadar Makedonya Kralı
- Pausanias, M.Ö. 360'larda krallığa hakkı olduğunu iddia eden kişi
- Orestisli Pausanias, M.Ö. 336'da Makedonya Kralı II. Philip'e suikast düzenleyen muhafız
- Pausanias, Antik Yunan gezgini, coğrafyacı ve yazar
- Şamlı Pausanias, Antik Yunan tarihçi
Helotlar Sparta'nın egemenliği altındaki Lakonia ve Messinia bölgelerindeki halkın çoğunluğunu oluşturan özgür olmayan kesimdir. Antik dönemdeki tam durumları tartışmalıdır. Critias'a göre köle, Pollux'a göre köleyle özgür insan arasında bir konumdadırlar. Toprağa bağlı olan helotlar ekonomik alanda Sparta vatandaşlarını destekler konumdaydılar. Sparta hakimiyetindeki bölgelerde çok kötü davranılan Helotlar dönemsel olarak toplu şekilde cezalandırılmış, işkence edilmiş hatta cezai yaptırım olmadan öldürülmüşlerdir.
Sparta hegemonyası, Antik Yunan'da en büyük kara gücünü oluşturmuş olan Sparta kentinin hakimiyetindeki dönemi anlatır. Klasik dönemde Sparta Peloponez bölgesini denetimi altında tutmuş, yönetmiş ve etkilemiştir. Atina ve müttefiklerinin MÖ 431 - MÖ 404 yılları arasında yapılan Peloponez Savaşı'nda Sparta'ya yenilmelerinin ardından Antik Yunan dünyası MÖ 404 - MÖ 371 döneminde Sparta hakimiyetine girmiştir. Spartalılar düşmanlarına bilgi vermemek amacıyla içişlerine dair kayıt tutulmasına engel olmuştur. Sparta'ya dair tarih yazılarının hepsi Spartalı olmayan Ksenofon, Herodot, Plutarkhos ve Tukididis gibi tarihçiler tarafından yazılmıştır. Bu yüzden Sparta siyasi altyapısının işleyişine dair anlayış geliştirilmesinde sorun yaratmaktadır.
Agiadlar ya da Agiad hanedanı Eurypontidler ile birlikte Sparta'da yönetici çıkaran iki hanedandan birisidir.
Lisandros M.Ö. 405'te Hellespontos'ta gerçekleşen Aegospotami Savaşı'nda Atinalıları mağlup eden Sparta donanmasına komuta etmiş olan Spartalı amiraldir. Ertesi yıl Atinalıları teslim olmaya zorlayarak Peloponez Savaşı'nı sona erdirmiştir. Bunun ardından Haliartus Savaşı'ndaki ölümüne kadar geçen on yıl boyunca Sparta'nın Yunanistan'a hakimiyetinde önemli rol oynadı.
Gerousia (γερουσία), altmış yaşın üzerindeki erkeklerden oluşan Spartalı yaşlılar konseyiydi. Halkın bir araya gelmesinin aksine, aristokrat ve oligarşik bir unsurdur. Yarı efsanevi Spartalı kanun koyucu Likurgus tarafından MÖ yedinci yüzyılda Great Rhetra adlı eserinde yaratılmıştır. Likurgus'un biyografi yazarı Plutarch'a göre Gerousia'nın yaratılması, Lycurgus tarafından kurulan ilk önemli anayasal yenilikti.
Cleomenes MÖ 6. yüzyılın sonları ve 5. yüzyılın başlarında Sparta'nın Agiad kralıydı. Saltanatı MÖ 519 yılında başladı. Argos şehrini yıkma amaçlı maceracı ve bazen vicdansız bir dış politika izledi. Sparta'nın hakimiyet alanını Mora'nın içinde ve dışında genişletmek amaçlı çokça girişimleri de vardır. Mora Birliği onun döneminde ortaya çıktı. Hükümdarlığı sırasında, Atina meselelerine iki kez başarılı bir şekilde müdahale etti ancak Sparta'yı İyon Ayaklanması'nın dışında tuttu. Gizemli bir şekilde hapishanede öldü. Spartalı soylular onun ölümünü cinnet geçirdiği ve intihar ettiği şekilde yorumlamışlardır.
Eurycratides, Agiad hanedanından Sparta'nın on üçüncü kralıydı. MÖ 615 yılı civarında babası Anaxander'in yerine tahta geçti ve Tegea ile yıkıcı bir savaş dönemi onun hükümdarlığı sırasında devam etti.
Anaxander veya Anaxandros 12. Agiad hanedanı Sparta kralı idi. y. MÖ. 640–615 arasında hüküm sürmüştür.
Alcamenes veya Alcmenes, Alkamenos; Sparta'nın 9. Agiad hanedanı kralı idi. MÖ 740 - MÖ 700 yılları arasında hüküm sürdü.
Teleclus veya Teleklos, MÖ 8. yüzyılda Sparta'nın 8. Agiad hanedanı kralı idı. Kral Archelaus'un oğlu ve Kral I. Agesilaus'un torunuydu.
Nikomedes Spartalı askeri komutan ve Agiad hanedanı üyesiydi. Kardeşi Pausanias'ın oğlu olan Pleistoanax'ın reşit olmadığı dönemde Sparta'nın naibiydi.
Euryanax İkinci Pers Savaşı sırasında Spartalı bir generaldi. Spartalı prens Dorieus'un oğluydu ve Agiad hanedanı üyesiydi. Babası Sparta tahtına üvey kardeşi I. Cleomenes'in geçmesinden sonra Sparta'dan ayrılmıştı, oysa Dorieus Spartalılar onu, taht için daha iyi bir aday olarak görülüyordu. Sparta'dan ayrıldığında Dorieus, kendisinin ve soyundan gelenlerin bir daha asla taht üzerinde hak iddia edemeyeceklerini biliyordu. Sparta yasası, bir Spartalı kralın Sparta dışında asla yaşamamış olması gerektiğini söylemektedir. Cleomenes veliahdı olmadan öldüğünde kral olan Euryanax değil, Dorieus'un küçük üvey kardeşi olan I. Leonidas idi. Euryanax Sparta'ya döndü, ancak babasının hüküm sürdüğü Erice'deki Sparta kolonisi Heraklea, Kartacalılar tarafından yok edildi.
Lacedaemon ya da Lakedaimon, Lakonya'nın efsanevi kralıydı ve Yunan mitolojisinde, Pleaides'ten biri olan Taygete ve Zeus'un oğluydu. Eurotas'ın kızı prenses Sparta'dan, Sparta'nın kralı Amyclas ile Argos'un kraliçesi Eurydice'nin babası olmuştur. Taygete, daha önceki mitolojik anlatımlarda, Artemis ile bir ilişkilendirilmiştir.
Yunan mitolojisinde, Sparta, onun onuruna adlandırılan antik Sparta kentinin kraliçesiydi. Lakonya kralı Eurotas'ın iki kızından biriyd; kız kardeşi Tiasa idi. Pausanias'ın kaydettiği hikâyelere göre, babasının hiçbir erkek vârisi olmadığı için krallığını Lakedaimon'a miras bırakmıştır. Lakedaimon kral olduğunda, ülkenin adını Lacedaemon'a ve sakinlerini Lacedaemonianlar olarak anılacak şekilde değiştirdi ve karısının adını verdiği Sparta Şehri'ni kurdu. Lakedaimon'dan Amyclas ve Eurydice'nin annesi olmuştur. Eurydice de, Argos Kralı Acrisius'un karısıdır. Sparta, Apollon ve Zephyros tarafından sevilen, ancak bir disk atma oyunu sırasında Zephyros'un kıskançlığı nedeniyle ölen Hyacinthos'un büyükannesi oldu. Ayrıca Sparta Kralı Tyndareos ve kardeşi İkarios ile onların çocukları Clytemnestra, Kastor ve Penelope'nin de atasıydı.