İçeriğe atla

SpaceX CRS-1

SpX-1 olarak da bilinen SpaceX CRS-1, Space Exploration Technologies Corporation'ın (SpaceX) mürettebatsız Dragon kargo uzay aracının üçüncü uçuşuydu. Şirketin iki aşamalı Falcon 9 fırlatma aracının dördüncü genel uçuşu ve birincisi SpaceX operasyonel görevi, NASA ile Ticari İkmal Hizmetleri sözleşmesi kapsamında. Fırlatma 8 Ekim 2012'de 00:34:07 UTC'de gerçekleşmiştir.[1][2]

Tarih

Mayıs 2012'de Falcon 9'un Cape Canaveral'a nakledildiği bildirildi. Dragon CRS-1, 14 Ağustos 2012'de geldi. 31 Ağustos 2012'de Falcon 9 için ıslak kıyafet provası (WDR) tamamlandı ve 29 Eylül'de statik yangın testi tamamlandı; bu testlerin ikisi de Dragon kapsülü fırlatma aracı yığınına takılmadan tamamlandı. Misyon, 5 Ekim 2012'de Lansmana Hazırlık İncelemesini (LRR-Launch Readiness Review) geçti.[2]

Fırlatma 8 Ekim 2012'de 00:34:07 UTC'de gerçekleşti ve Dragon uzay aracını birkaç gün sonra kargo ikmali ile Uluslararası Uzay İstasyonuna varması için uygun yörüngeye başarıyla yerleştirdi. Fırlatma sırasında, dokuz motordan biri, uçuştan 79 saniye sonra ani bir basınç kaybına uğradı ve bu motor erkenden kapatıldı; gece fırlatmanın teleskopik videosunda enkaz görülebilirdi. Kalan sekiz motor daha uzun bir süre ateşlendi ve uçuş kontrol yazılımı, Dragon'u neredeyse kusursuz bir yörüngeye sokmak için yörüngeyi ayarladı.[3]

Görev zaman çizelgesi

Uçuş günü 1, fırlatma (8 Ekim)

SpaceX CRS-1 Falcon 9, 8 Ekim 2012'de fırlatılıyor.

Görevden önce NASA tarafından yayınlanan görev planı, Falcon 9'un kalkıştan 70 saniye sonra süpersonik hıza ulaşmasını ve maksimum aerodinamik basınç alanından, roket üzerindeki mekanik gerilimin olduğu nokta olan "maksimum Q"nun geçmesini istediler. Roketin hızı ve Dünya atmosferinin yarattığı direncin bir kombinasyonu nedeniyle zirveler - 10 saniye sonra. Plan, ilk aşama motorlarından ikisinin, Falcon 9'un nominal olarak 90 kilometre (56 mi) olacağı uçuştan yaklaşık 2 dakika 30 saniye sonra roketin hızlanmasını azaltmak için kapanmasını gerektirdi. Bu çok yüksek ve ses hızının 10 katı hızla hareket ediyordu. Kalan motorların, ana motor kesintisi (MECO) olarak bilinen bir olaydan kısa bir süre sonra kesilmesi planlandı. MECO'dan beş saniye sonra, birinci ve ikinci aşamalar birbirinden ayrılıyor. Yedi saniye sonra, ikinci aşamanın tek Merlin vakum motorunun, Dragon'u alçak Dünya yörüngesine sokmak için 6 dakikalık, 14 saniyelik bir yanmaya başlamak üzere ateşleneceği öngörüldü. İkinci aşama ateşlemeden kırk saniye sonra, Dragon'un yanaşma mekanizmasını kaplayan Dragon'un koruyucu burun konisinin fırlatılması planlandı. Lansmandan sonraki 9 dakika, 14 saniye işaretinde, ikinci aşama motorunun kesilmesi planlandı (SECO). Otuz beş saniye sonra Dragon'un Falcon 9'un ikinci aşamasından ayrılması ve ilk yörüngesine ulaşması planlandı. Ejderha, her plan başına, daha sonra güneş panellerini konuşlandıracak ve buluşma ve Dragon'un kıskaç fikstürü için gerekli sensörleri tutan rehberlik ve navigasyon kontrolü (GNC) bölme kapısını açacaktı.

Uçuş günü 2 (9 Ekim)

Görev planı, Dragon uzay aracının onu dairesel bir koelliptik yörüngeye yerleştirecek bir koelliptik yanma gerçekleştirmesini gerektiriyordu.

Uçuş günü 3 (10 Ekim)

Dragon, Uluslararası Uzay İstasyonunu takip ederken, uzay aracı COTS Ultra Yüksek Frekanslı İletişim Birimi'ni (CUCU) kullanarak UHF iletişimi kurdu. Ayrıca, istasyondaki mürettebat komuta panelini (CCP) kullanarak keşif ekibi yaklaşımı izledi. Mürettebatın Dragon'a komut gönderebilme yeteneği, görevin buluşma ve ayrılma aşamalarında önemliydi.

Görevin kalanı (11-28 Ekim)

Cupola'dan 14 Ekim 2012'de görüldüğü gibi bir ejderha

ISS mürettebatı iki buçuk haftalık bir süre boyunca Dragon'un yükünü boşalttı ve Dünya'ya dönmesi için kargoyla yeniden yükledi.

Yörünge laboratuvarındaki görevi tamamlandıktan sonra, yeni gelen Expedition 33 Uçuş Mühendisi Kevin Ford, Dragon'u Harmony'den ayırmak için Canadarm2 robot kolunu kullandı ve onu 15 metre (49 ft) serbest bırakınca araç da serbest kaldı. Ejderha daha sonra istasyondan uzaktaki bir yörüngeye yerleştirmek için bir dizi üç yakma gerçekleştirdi. Dragon istasyondan ayrıldıktan yaklaşık altı saat sonra, 10 dakikaya kadar süren yörüngede bir ateşleme yaptı. Dragon'un Dünya atmosferine yeniden girmesi yaklaşık 30 dakika sürdü ve Güney Kaliforniya kıyılarına yaklaşık 450 kilometre (280 mi) açıklıkta, Pasifik Okyanusu'na çarpmasına olanak sağlar.

Yük

Dragon uzay aracı 30 Eylül 2012'de Falcon 9'a entegre ediliyor.

Kaynakça

  1. ^ Pasztor (7 Temmuz 2012). "SpaceX Launches Cargo Flight to Space Station". Wall Street Journal. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2012. 
  2. ^ a b "Commercial resupply of space station blasts off Sunday". SpaceFlightNow. 5 Ekim 2012. 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2012. 
  3. ^ Foust (8 Ekim 2012). "Commercial spaceflight gets down to business". The Space Review. 11 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2012. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">SpaceX</span> Amerikan özel havacılık şirketi

SpaceX, merkezi ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Hawthorne şehrinde bulunan bir Amerikalı uzay taşımacılığı şirketidir. SpaceX; Falcon 9, Falcon Heavy, Starlink, Dragon Kargo, Starship gibi uzay misyonu araçlarını bünyesinde bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dragon (uzay aracı)</span> Amerikalı uzay taşımacılığı şirketi SpaceX tarafından geliştirilen, kargo taşımaya yönelik, tekrar kullanılabilen bir uzay aracı

SpaceX Dragon veya Dragon 1, Amerikalı uzay taşımacılığı şirketi SpaceX tarafından geliştirilen, kargo taşımaya yönelik, tekrar kullanılabilen bir uzay aracıdır. Dragon, SpaceX'in Falcon 9 isimli iki aşamada yörüngeye çıkabilen fırlatma aracı ile fırlatılarak Uluslararası Uzay İstasyonuna ikmal görevini tamamladı. Bu görevin ardından Dragon 1'in yerini SpaceX Dragon 2 aldı.

<span class="mw-page-title-main">Gemini 1</span>

Gemini 1, NASA'nın Gemini Projesi'ndeki ilk görevdi. Gemini uzay aracının mürettebatsız test uçuşunun ana hedefi, yeni uzay aracının ve modifiye edilmiş Titan II fırlatma aracının yapısal bütünlüğünü test etmekti. Aynı zamanda Gemini Projesi için yeni takip ve iletişim sistemlerinin ilk testiydi ve ilk mürettebatlı görevler için yer destek ekiplerine eğitim imkanı sağlamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 9</span> Merkezi Kaliforniyanın Hawthorne şehrinde olan SpaceX şirketi tarafından tasarlanıp geliştirilen yeniden kullanılabilir bir fırlatma araçları ailesi

Falcon 9, merkezi Kaliforniya'nın Hawthorne şehrinde olan SpaceX şirketi tarafından tasarlanıp geliştirilen yeniden kullanılabilir bir fırlatma araçları ailesidir. Bu fırlatma araçları ailesi Falcon 9 v1.0, Falcon 9 v1.1, Falcon 9-R'den oluşmaktadır. Bu yörüngeye iki aşamada çıkan aracın her iki aşaması için de güç, yakıt olarak sıvı oksijen (LOX) ve roket-sınıfı kerosen (RP-1) kullanan roket motorları tarafından sağlanır. Falcon 9'un şu anki haliyle alçak Dünya yörüngesine 13150 kilogram (28990 lb) ağırlığında ve yer istasyonu transfer yörüngesine 4,850 kilogram (10,690 lb) ağırlığında görev yüklerini taşıyabilmektedir. Her üç Falcon 9 aracı da orta ölçekteki fırlatma sistemleri sınıfındadır.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 1</span> SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir harcanabilir fırlatma sistemi

Falcon 1, SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir 'harcanabilir fırlatma sistemidir. Yörüngeye-iki-aşamalı-çıkan türdeki roket her iki aşama için de yakıt olarak LOX/RP-1 karışımını kullanmaktadır, ilk aşamada tek bir Merlin motoru ve ikinci aşamada ise tek bir Kestrel motoru kullanılmaktadır. Roket baştan sona SpaceX tarafından tasarlandı ve özel sermaye ile geliştirilerek yörüngeye çıkabilen ilk başarılı sıvı-yakıt-itkili fırlatma aracı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Özerk uzaylimanı insansız gemi</span>

Özerk uzaylimanı insansız gemi(İngilizce: Autonomous spaceport drone ship); ASDS olarak da bilinen, Just Read the Instructions isimli gemi okyanusta çalışabilen, mavnadan türetilmiş, uzay ve havacılık şirketi SpaceX tarafından yörüngedeki görevlerinden dönen roketlerin ilk aşamalarını indirmeye çalıştığı bir yüzen iniş rampasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Merlin (roket motoru ailesi)</span>

Merlin, SpaceX tarafından Falcon 1 ve Falcon 9 fırlatma araçlarında kullanılmak üzere geliştirilmiş olan bir roket motorları ailesidir. SpaceX, Merlin motorlarını ayrıca Falcon Heavy fırlatma aracında da kullanmayı planlamaktadır. Merlin motorları gaz-üreteci güç döngüsü içinde roket yakıtı olarak RP-1 ve Sıvı oksijen kullanır. Merlin motoru en başta denizden kurtar(ıl)ma ve tekrar kullanım için tasarlanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Falcon (roket ailesi)</span>

Falcon roket ailesi, Space Exploration Technologies (SpaceX) şirketi tarafından geliştirilen ve işletilen bir dizi fırlatma aracıdır. Tamamen 21. yüzyılda tasarlanmış ilk yörüngesel fırlatma araçlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Draco (roket motoru ailesi)</span>

Draco, SpaceX tarafından fırlatma araçlarında ve uzay kapsüllerinde kullanılmak üzere tasarlanmış olan Hipergolik sıvı yakıtlı roket motoru ailesidir. Şimdiye kadar iki çeşidi üretilmiştir : Draco ve SuperDraco.

<span class="mw-page-title-main">Falcon Heavy</span>

Falcon Heavy, SpaceX tarafından tasarlanmış ve üretilmiş, kısmen yeniden kullanılabilen bir ağır yük fırlatma aracıdır. Falcon Heavy, Falcon 9 fırlatma aracının bir uyarlamasıdır ve Falcon 9 roket çekirdeğinin yanı sıra, Falcon 9 ilk aşamasından türetilmiş olan, fazladan iki adet sonradan eklenen roketten oluşmaktadır. Bu yapılandırma Alçak Dünya yörüngesine (ADY) çıkarılabilen görev yükü miktarını yaklaşık 54 tona yükseltecektir, bununla karşılaştırılacak olursa Falcon 9 v1.1 aracı 13 ton'a kadar görev yükünü ADY'ye çıkarabilmektedir. Falcon Heavy için ilk fırlatma 6 Şubat 2018 tarihinde başarılı olarak gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fırlatma aracı</span> uzaya bir obje taşımayı sağlayan roket

Uzay yolculuğu alanında fırlatma aracı ya da taşıyıcı roket bir görev-yükünü Dünya'nın yüzeyinden uzaya taşımak için kullanılan bir rokettir. Bir fırlatma sistemi fırlatma aracından, fırlatma rampasından ve diğer çeşitli altyapı bileşeninden oluşmaktadır. Genelde taşıyıcı roketler yörüngeye yapay uydu yerleştirmek için kullanılırken, araştırma roketi gibi bazı uzay uçuşları Yörünge-altı uzay uçuşu olarak sınıflandırılır. Bazı roketler ise bir uzay aracının Dünya'nın yörüngesinden tamamen kurtulamasını sağlarlar.

Yeniden kullanılabilir fırlatma sistemleri sayesinde uzaya birden fazla kez yük taşıması yapılabilir. Bu sistem genişletilebilir fırlatma sistemlerininin çalışma prensibinin tam zıttında yürüyordu. Genişletilebilir fırlatma sistemlerinde araç bir kere kullanıldıktan sonra kullanılmıyordu.

<span class="mw-page-title-main">SpaceX CRS-18</span> Uzay

SpaceX CRS-18 ya da SpX-18, SpaceX'in Uluslararası Uzay İstasyonu'na gidecek 18. uçuşudur. Ticarî İkmâl Hizmetleri girişimi altında NASA tarafından düzenlenmiştir. Fırlatma, 25 Temmuz 2019 tarihinde Falcon 9 üzerinde yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Crew Dragon Demo-2</span> NASA adına SpaceX tarafından işletilen mürettebat görevi

SpaceX Demo-2 Crew Dragon uzay aracının planlanan ilk mürettebatlı test uçuşudur. Dragon uzay aracı, 30 Mayıs 2020 günü Kennedy Uzay Merkezinden Falcon-9 roketi üzerinden fırlatılmıştır. 15 Ekim günü saat 18.03 (UTC) itibarıyla görev başlayalı 1598 gün, 22 saat ve 41 dakika geçmiştir. 27 Mayıs 2020 günü 20:33:33 UTC (16:33:33) EDT'de Uluslararası Uzay İstasyonu'na fırlatılacaktı ancak olumsuz hava koşulları nedeniyle 30 Mayıs 2020'ye ertelendi. Demo-2, 2011 yılında Douglas G. Hurley'in pilot olduğu son Uzay Mekiği misyonu STS-135'ten bu yana Amerika Birleşik Devletleri'nden başlatılan ilk mürettebat yörünge uzay uçuşu olacak. Hurley, Robert L. Behnken'in ortak operasyon komutanı olarak katıldığı Crew Dragon Demo-2'de uzay aracı komutanı olacak. Crew Dragon Demo-2, 1982'de STS-4'ten bu yana Amerika Birleşik Devletleri'nden başlatılan ilk iki kişilik yörünge uzay uçuşudur. Görevde kullanılan Falcon-9 roketi, ilk kez uzaya insan taşıyıp tekrar Dünya'ya iniş gerçekleştiren ilk Falcon-9 roketidir.

<i>dearMoon</i> projesi SpaceX tarafından tasarlanan özel uzay uçuşu

dearMoon projesi, Japon milyarder Yusaku Maezawa tarafından ileri sürülen ve finanse edilen bir ay turizmi ve sanat projesidir. Proje, özel bir uzay uçuşu kapsamında hazırlandı ve Ay çevresinde tek bir yörünge etrafında SpaceX Starship aracılığıyla uçulması planlandı. Yolcular arasında Maezawa, 8 kişi; bir veya iki mürettebat üyesi olacaktır. Projenin duyurusu Eylül 2018'de yapıldı. Uçuşun 2023'ten önce gerçekleşmesi beklenmektedir.

SPX-22 olarak da bilinen CRS-22, SpaceX'e ait Dragon 2'nin kargo versiyonu kullanılarak; yeni güneş panel çifti dahil olmak üzere Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) 3.328 Kg taşınacak görevdir. Fırlatma Türkiye saatiyle 20.29'da Kennedy Uzay Merkezi'ndeki (KSC) LC-39A rampasından başlayacak olup SpaceX tarafından yönetilecek.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 9 Block 5</span>

Falcon 9 Block 5, SpaceX tarafından Amerika Birleşik Devletleri'nde tasarlanan ve üretilen, kısmen yeniden kullanılabilir iki kademeli orta taşıma kapasiteli yörüngeye fırlatma aracıdır. SpaceX Merlin motorları tarafından çalıştırılan Falcon 9 Full Thrust'ın beşinci versiyonudur. Bu motorlar roket-sınıfı kerosen (RP-1) ve sıvı oksijen (LOX) yakarak çalışır.

<span class="mw-page-title-main">SpaceX CRS-15</span>

SpX-15 olarak da bilinen SpaceX CRS-15, 29 Haziran 2018'de bir Falcon 9 roketinde başlatılan Uluslararası Uzay İstasyonuna yönelik bir Ticari İkmal Hizmeti göreviydi. Görev, NASA tarafından imzalandı ve SpaceX tarafından planlandı.

International Launch Services, Inc. (ILS), ticari Angara ve Proton roket fırlatma hizmetlerinin dünya çapında satışına ilişkin münhasır haklara sahip bir ortak girişimdir. Proton fırlatıcıları Kazakistan'daki Baikonur Cosmodrome'da gerçekleşirken Angara, Rusya'daki Plesetsk ve Vostochny Cosmodrome'dan fırlatılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.